WCTGN/CHAPPEÜjk I
jean VAN EENAEME
Uw beste zaak
van het jaar
De Kortrijksche
Onderlinge»
DE ZWAARTEKRACHT
Constructie- Herstellingswerkhuizen
Nauwkeurige Mekaniek
28, Oude Houtmarktstraat, 28
I E P E R
Draai-, Pas-, Schaaf- en Freeswerk.
«DUCO» APPARATEN
AUTO HERSTELLINGEN
en veranderingen
Constructie van alle indusfrie-
en landbouwmachines.
ALTIJD IN MAGAZIJN
Toppen-Compressoren-Draaibanken, ez.
Naamdagen.
Maan,. Opgang Ondergang
Maanstanden.
Plaatselijk Verbond der Kroostrijke
Gezinnen, leper
TREKKINGEN
Leening der Verwoeste Gewesten 1922
Herstel van Oorlogsschade
Het uitdeelen der
nieuwe Kleederkaarten
De puntenvakjes van de kleederkaarten
moeten op de borderellen «geplakt»zijn
Lekkerbeetstraat, KORTRIJK
Bijkantoor YPER, Paterstraat, 8.
HET YPERSCHE 19 -12 1941
mm 9
Laten we een steen, die we in onze hand houden, los,
dan valt hij. Werpen we hem weg. dan komt hij wat
verder op de aarde neer. Dit is altijd zoo geweest en
daarom hebben we het steeds natuurlijk gevonden. Is
dat echter vanzelfsprekend Toch niet, want wanneer
we denzelfden steen in het midden van het heelal plaat
sen, heelemaal alleen, buitengewoon ver van alle ster
ren, dan blijft die steen daar heel rustig op de hem ge
geven plaats liggen. De steen vindt het daar waarschijn
lijk een prettig verblijf.
De zaak is dus niet zoo natuurlijk als ze er wel uit
ziet, want inderdaad waarom valt die steen en waarom
blijft hij niet op de plaats waar we hem loslaten
Waarom zet die steen wanneer we hem wegwerpen zi;n
weg niet voort in de richting van den worp en waarom
keert hij terug tot de aarde
Welk is de oorzaak van zijn beweging Het antwoord
op deze vraag kan tegenwoordig gegeven worden door
een leerling van de lagere school, doch niet steeds is
het zoo geweest. De groote wijsgeer Aristoteles (4P eeuw
vóór Christus) was de eerste die het probleem aanvatte.
Hij beweerde dat ieder lichaam zijn voorbeschikte
plaats had en dat de natuurlijke plaats van de lichamen
op de oppervlakte der aarde op de aarde zelf was ge
legen. Een lichaam dat dus niet tegengehouden wordt
keert terug naar zijn voorbeschikte plaats de aarde
Deze theorie, alhoewel ze te simplitisch was en alhoe
wel tal van verschijnselen er niet mede konden ver
klaard worden, heeft nochtans ongeveer 2000 jaar stand
gehouden en dit alleenlijk omdat ze door den genialen
denker Aristoteles was verkondigd.
Slechts in de XVI'' eeuw werd de beslissende stap
naar de waarheid gedaan. De Nederlander Beeckman
(afkomstig van Turnhout), de Italiaan Galileï, de Duit-
scher Kepler en vooral de Engelschman Newton brach
ten klaarheid in de zaak.
Een lichaam kan niet vanzelf van den toestand van
rust in dien van beweging overgaan. Iedereen is het
hier mee eens. Ook het omgekeerde is waar, een li
chaam dat zich in beweging bevindt kan niet vanzelf
in rust komen en moet steeds in beweging blijven.
Dit neemt men maar niet zoo vlug aan, inderdaad, de
ondervinding leert ons dat elk voortbewogen lichaam na
een zekeren tijd stilstaat. Gesteld bv. dat een auto
een vaart heeft van 50 km. per uur. Nu schakelt de be
stuurder den motor uit en de wagen blijft voortloopen.
Wanneer er nu geen remmende werking optrad door de
wrijving van de banden op den weg, de wrijving van de
assen in de lagers en den weerstand van de lucht, dan
zou de auto altijd door met een 50 km. vaart blijven
loopen. Verminderen we de wrijving dan houdt de be
weging ook langer aan en konden we de wrijving weg
nemen, dan zou de beweging eeuwig voortduren. Lang
heeft men getracht zulk een eeuwigdurende beweging
tot stand te brengen zonder er in te slagen om de een
voudige reden dat alle wrijving nooit weg te cijferen
valt.
Er moet dus steeds een oorzaak zijn die een lichaam
van rust in beweging of van beweging in rust brengt
(of de beweging wijzigt) Zulk een oorzaak noemt men
kracht De wrijving is dus een kracht.
De steen waarvan sprake in het begin van deze bij
drage valt dus naar de aarde omdat er een kracht op
werkt, deze kracht heet de zwaartekracht.
De zwaartekracht is de kracht die alle stoffelijke
lichamen naar de aarde toetrekt. Zonder uitzondering
alle
Men zegt ook, dat de val veroorzaakt wordt door de
aantrekking der aarde.
Naar welk punt van de aarde bewegen zich nu de
vallende lichamen
Denken we ons de volgende proef. Men laat op elk
punt der aarde een groot aantal ballons op. Laat men
nu uit elk dezer ballons een lang touw, met een ge-
wieht eraan hangen, dan zullen deze, daar ze aan de
zwaartekracht onderworpen zijn, de richting van deze
kracht aangeven. Welnu, de verlengden van al deze
koorden zouden elkaar snijden in een enkel punt, het
middelpunt der aarde. (Vervolgt)
AANKOOP EN VERKOOP VAN MOTOREN
EN WISSELSTUKKEN.
Verzorgd werk. Voordeelige Prijzen.
van 21 tot 27 December 1941.
Zondag 21 DecemberThomas.
Maandag 22 DecemberFlavinus, Florent, Hungerus.
Dinsdag 23 DecemberVictoria.
Woensdag 24 December: Delphinus, Emiliana, Lu-
cianus.
Donderdag 25 DecemberKerstdag, Prosper.
Vrijdag 26 December: Stephanus.
Zaterdag 27 DecemberJoannes.
^0n Opgang Ondergang
Zondag 21 December 9 u. 43 17 u. 39
Maandag 22 December 9 u. 43 17 u. 40
Dinsdag 23 December 9 u. 44 17 u. 40
Woensdag 24 December 9 u. 44 17 u. 41
Donderdag 25 December 9 u. 44 17 u. 41
Vrijdag 26 December 9 u. 44 17 u. 42
Zaterdag 27 December 9 u. 45 17 u. 42
Zondag 21 December 11 u. 50 21 u. 41
Maandag 22 December 12 u. 25 22 u. 52
Dinsdag 23 December 12 u. 55 0 u. 02
Woensdag 24 December 13 u. 21 1 u. 10
Donderdag 25 December 13 u. 46 2 u. 00
Vrijdag 26 December 14 u. 10 2 u. 15
Zaterdag 27 December 14 u. 35 3 u. 19
Eerste kwartier 25 December, te 12 u. 43.
Volle maan2 Januari, te 17 u. 42.
Laatste kwartier10 Januari, te 23 u. 32.
Nieuwe maan 24 Januari te 8 u. 35.
De leden van onzen bond, alsook de niet-leden, wor
den uitgenoodigd, om hunne verminderingskaarten op
de buurtspoorwegen aan te vragen op de volgende vast
gestelde data's in de herberg De Meenenpoortbij
G. Vanraes, op Zondag 21, Kerstdag 25 en Zondag 28
December, telkens van 10 tot 12 uur 's voormiddags.
De belanghebbenden, die reeds in 't bezit zijn van
afslagkaarten, gelieven ze mee te brengen om de geldig
heid ervan te verlengen, alsook het trouwboekje moet
voorgelegd worden.
Nieuwe kaarten worden bezorgd voor de gezinnen, die
nog geen afslagkaarten bezittenvoor dezen is ook het
trouwboekje vereischt.
Enkel de gezinnen die 4 kinderen beneden de 21 jaar
tellen komen in aanmerking.
HET BESTUUR.
235" trekking van 10 December 1941
Serie 70926 Nr 6 wint een lot van 500.000 frank.
Serie 70926 Nr 9 wint een lot van 100.000 frank.
Serie 103325 is uitgekomen zonder lot.
De nummers van deze series die geen lot bekomen,
zijn terugbetaalbaar met 312 fr. 50 of met 300 frank
volgens dat ze al dan niet werden omgezet krachtens
het Ken. Besl. van 11 Mei 1935.
Besluit betreffende de tusschenkomst van den Staat
bij de Kredietverleening.
Het bedrag van den waarborg welken den Staat mag
verleenen voor de terugbetaling in hoofdsom, intrest
en bijkosten van de kredieten voor do-toekenning waar
van de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de
Nijverheid machtiging heeft verkregen krachtens de
bepalingen van besluit Nr 7 van 30 Augustus 1940 en
het besluit van 30 Juni 1941, wordt van tweehonderd
vijftig miljoen frank op driehonderd miljoen frank ge
bracht.
He bedrag van de Staatstusschenkomst als subsidié
bestemd tot verlichting van den rentelast, in verband
met de kredieten, toegekend ten beloope van de in arti
kel 1 van dit besluit vastgestelde som, mag jaarlijks niet
meer bereiken dan twaalf miljoen frank.
In een rondschrijven aan de gemeentediensten, ver
schenen in het Staatsblad van 13 December, lezen wij
het volgende
De gemeentediensten mogen aan de rechthebbenden
de tweede kleederkaart F, die hun werd toegezonden,
uitdeelen.
De tweede kleederkaart A, B. C. D en E zal niet
mogen worden uitgedeeld vóór de bekendmaking van
een besluit houdende regeling van de verdeeling der
tweede kleederkaart en houdende wijziging van som
mige bepalingen van de besluiten van 3 en 5 Mei 1941.
Dit besluit is voor het oogenblik in voorbereiding,
Moeilijkheden in verband met de bevoorrading in
karton hebben aan het drukken der kaarten groote ver
traging doen lijden. De kleederkaarten zullen aan de
gemeenten in de orde van het drukken worden toege
zonden E, D, C, B, A. De gemeentediensten zullen ze in
ontvangst nemen naar gelang van hun aankomst door
de postzij zullen de formaliteiten, die de uitreiking
voorafgaan, vervullen opdat de aflevering bij de be
kendmaking van het besluit met bekwamen spoed zou
kunnen geschieden.
In een rondschrijven van den secretaris-generaal van
het ministerie van Economische Zaken lezen wij het
volgende
Het kwam mij ter oore dat meerdere kleinhandelaars
bij de gemeentediensten voor de bevoorrading en de
rantsoeneering borderellen indienen op dewelke de
puntenvakjes of de strooken der kleederkaart niet wer
den geplakt maar genaaid of op een andere manier
vastgehecht.
Daar deze handelwijze een relatief belangrijk verlies
voor gevolg heeft bij de terugwinning van oud papier,
werden de gemeentediensten voor de bevoorrading en
de rantsoeneering verzocht in de toekomst de borde
rellen te weigeren aan dewelke de puntenvakjes of de
strookea niet door middel van lijm werden gehecht.
AMUNDSEN (Slot)
Amundsen en Nobile werden echter gezworen vijan
den. Zij beschuldigden elkander van fouten tijdens den
tocht, wierpen elkander onware beweringen naar het
hoofd. Krantenpolemieken volgden. Uit de kameraden
in het avontuur groeiden vijanden, met als gevolg dat
Amundsen zich uit de beweging terugtrok.
Maar Roald Amundsen zou nog vliegen en wel voor
de laatste maal In 1928 ondernam Nobile met het
luchtschip Italia een nieuwe raid. Gedurende twaalf
dagen hoort men niets meer over het luchtschip en zijn
bemanning. Een ongeluk moet hen overkomen zijn op
den terugweg, nl ten N. O. van Spitsbergen.
Op den dertienden dag vangt het moederschip van
de Italiaeen zwakken S.O.S.-roep op. Negen man
zijn uit het luchtschip geslingerd en zitten op een ijs
schots. Zij hebben proviand. Het luchtschip zelf werd
weer omhoog geworpen en is met de rest der bemanning
verdwenen.
Italië, Zweden, Finland en Rusland zenden hulp-ex
pedities. Zestien schepen, twintig vliegtuigen, vijftien
honderd menschen zoeken het ijs af. Zweedsche vlie
gers ontdekken de schots, doch zij kunnen niet landen.
Amundsen's vijand bevindt zich onder de schipbreuke
lingen., maar zijn besluit is genomen. Een groot water
vliegtuig heeft hij noodig. Frankrijk zal dit leveren. De
Lathamwordt startklaar gemaakt. Kapitein Guil-
baud, met als metgezellen de Franschen de Cuverville,
Brazy en Valette vertrekken uit Brest naar Tromsö.
Op 18 Juni bestijgt Amundsen het vliegtuig. Na 3 uur
vlucht zendt de Latham een bericht uit, het is het
laatste. Men vermoedt dat het vliegtuig in zee is ge
stort. Wrakstukken o. a. de benzinetank werden terug
gevonden, doch van de inzittenden werd nooit een spoor
ontdekt. Enkele dagen later werden Nobile en de andere
overbilijvenden gered.
Amundsen was een groot en nobel figuur, zijn leven
en zijn dood hebben dit bewezen. Hij was minder onder
zoeker dan ontdekkingsreiziger, maar als zoodanig is hij
een der allergrootste geweest. Hij heeft ook enkele
werken nagelaten: De Noord-Westdoortocht (1907);
De Verovering van de Zuidpool (1912); Noord-Oost-
doortochten (1921); De Jacht naar de Noordpool (1925);
De eerste Vlucht over het Poolgebied (1926) en Mijn
Leven als Poolvorscher (uitgegeven na zijn dood in
1930). Het tweede en de beide laatste zijn in het Neder-
landsch vertaald.
PABMENTIER
De Fransche scheikundige Antoon Parmentier werd
geboren te Montdidier in Picardië in 1737. Hij verloor
reeds vroeg zijn ouders en ging op 16-jarigen leeftijd
bij een apotheker zijner geboortestad in de leer. Hij
nam dienst in- het leger, werd door de Pruisen gevangen
genomen en kreeg als hoofdvoedsel aardappelen. Toen
de vrede gesloten was keerde hij terug naar Parijs en
volgde aan de universiteit de lessen over natuur-,
schei- en plantenkunde. Bij een prijsvraag ter gelegen
heid van den hongersnood in 1769 uitgeschreven om
trent voedingsvruchten die het brood zouden kunnen
vervangen, verwierf hij den prijs door zijn geschrift
over den aardappelbouw. Het volksgeloof beweerde dat
de aardappel een gevaarlijke plant was die het men-
schenras ontaardde en verschrikkelijke ziekten ver
wekte o. a. melaatschheid. De boeren hielden staan dat
het kweeken van aardappelen den grond onvruchtbaar
maakte. Doch Parmentier, welke zich zijn gevangen
schap herinnerde, wist op een origineele manier den
afkeer van de menschen om aardappelen te eten, te
overwinnen. Hij liet een stuk land met aardappelen
bepoten en zette er een bord op waarop geschreven
stond, dat het streng verboden was, aardappelen van
dezen akker weg te nemen, daar deze voor de tafel van
Lodewijk XVI bestemd waren. De menschen waren
nieuwsgierig en konden niet nalaten die heerlijke Ko
ningsknollen ook eens te proeven. In den nacht werden
verscheidene zakken geroofd, de menschen kookten ze,
vonden ze heerlijk, zoodat het niet lang duurde of de
aardappel was ook in Frankrijk een volksvoedsel ge
worden. Van dan af nam het planten meer en meer toe,
en op het einde der 18® eeuw was het gebruik van den
aardappel als spijs algemeen geworden.
Een weinig later was hij het geheel Europa door.
Parmentier heeft een groot aantal werken over de voe
ding van den mensch geschreven.
Hij stierf den 17 December 1813 door het volk geacht
en geëerd. In zijn geboortestad verrees een standbeeld
te zijner eer.
doet U met een verzekering te sluiten
bij de «Kortrijksche Onderlinge» N.V.
Spoedige en billijke oplossing
bij ieder rampgeval.
Voordeeligste tarieven
KLARE EN UITGEBREIDE
POLISVOORWAARDEN
