DE KORTRIJKSCHE
ONDERLINGE
2
Comité voor hulpverleening
Tessenderloo
Unie der Hand- en Geestesarbeiders
van het Arrondissement leper
Vereeniging
Schoenmakers en Schoenhandelaars
v. s. s. i. IEPER
Secretariaat9, Rijsselstraat
- -r
IEPERSCH KRONjEKSKE
WINTERHULP - KRONIEK
Nog de Roodenberg Grot
Gij die roerende -of onroerende
goederen bezit.
BRAND - LEVEN
- ONCEVALLEN -
Bijkantoor IEPER, Patersstraat, Nr 8.
HOOFD - OPZIENER
Omer ROBYN - TEMPERMAN.
Door het bundelen, uwer gedachten en het af
richten op éér? "tkxff: verfrfënigvuldigt gij haar
krachten. l*
Dit laatste is niet het eenig voordeel der con
centratie. Zij is ook een middel tegen zwaarmoe
digheid en slechte buien. Men verdrijft eenvoudig
de onaangename gedachten en men concentreert
op een vroolijker onderwerp.
De oefening is de proef waard. Gij kunt het, op
voorwaarde, dat gij eerst den slag ervan beet
hebt. Moedeloosheid, vrees, onrust en tal van
kwalen worden erdoor verdreven. Nieuwe le
venslust zal uw lichaam doortintelen en gij zult
uw geboortedag zegenen in plaats van hem te ver
vloeken.
Concentratie schenkt de vereischte rust aan iiel
en lichaam. Verstandelijke of lichaamsarbeid kan
ons totaal ontzenuwen en de zoo noodige rust ver.
hinderen waarnaar we snakken. Om in dit geval
de uitwerking van het eoncentreeren te begrijpen,
bedenke men de volgende theorie
De hersencellen worden in werking gebracht
door elk onzer gedachtenonderUtssehen rusten
de andere cellen natuurlijk uit. Warneer dus een
gedeelte der hersencellen door overmatige cefe-
ring is uitgeput, is vanzelfsprekend de eenige
kans om te rusten, het eoncentreeren eener totaal
verschillende gedachtenrichting en het buiten
sluiten der cellen, die nog verpletterd trillen
onder d 'n druk der buitensporige werkzaamheid
Een nieuwe gedachte ontslaat de oude cellen van
vender werk en deze vinden aldus de onontbeer
lijke rust. Later zullen ze opnieuw opgeroepen
kunnen worden voor hunne taak.
Door het zich ejgenmaken der concentratie,
komt het ii'-haa-.i onder de directe leiding van
het gemoed en het gemoed onder directe leiding
van den wil Slechte gewoonten kunnen bijgevolg
afgeleerd worden In de plaats van hun slaaf,
wordt nien de meester van zijn neigingen. Wie
aldus zichzelf heeft leeren overwinnen, heeft
geen moeite om zijn wil op anderen indruk te
doen maken. Concentratie kweekt reuzen in ver
gelijking bij menschen, die deze kracht niet
zitten. Zoodra gij het vertrouwen gevoelt, dat gij
meester over uzelven zijt geworden, is het een
teeken, dat gij de kunst der concentratie onder
den knie hebt en dat gij ze meester kunt blijven.
HET KUNSTCONCERT.
Onder voorbehoud van goedkeuring van het pro
gramma. dat zeer fijngekozen Is, deelen wij dus reeds
mede dat Zondag 14 Juni het concert van het Jongeren
Trio doorgaat De drie medewerkers zijn de Juffrou
wen Maria De Bruyn. violoniste. Nini Dethoor, violon-
ceiliste en de heer P. C. Hengelmolen. pianist
Over het werk dat zal worden uitgevoerd spreken wij
in een volgende kroniek.
BONTE AVOND.
Het feestje dat we voorloopig c Bonte Avond gehee-
ten hebben, zal hoogst waarschijnlijk plaats hebben op
Zaterdag 20 Juni. Onderhandelingen zijn nog aan den
gang. en zoo kunnen wij nog niets bepaalds mededeelen.
Maar toch vragen wij dat onze lezers dien dag zouden
aanteekenen en vrij houden om alleszins op dien bon
ten avond te zijn.
FINANCIES.
Wij herhalen onzen oproep om. indien het u onmo
gelijk is. een der feesten welke het comité Inricht, bij
te wonen, uw penning te storten op de postrekening van
den heer Buckinx. Nr 159576-
De ui is ia g van de collectes, zoowel de straatcoliectes
als die der scholen, mag voorloopig mooi geslaagd hee-
ten. Verscheidene duizende franken zijn reeds ingeko
men. en het comité verwacht nog andere stortingen.
Schitterend resultaat, dat nog moet verbeterd worden
en dat moet bewijzen dat onze Ieperlingen de daad bij
het woord kunnen voegen en bun man staan als er
spraak is van liefdadigheid. Zoo hoort het ook
Aan onze aangesloten leden
Te Tessenderloo werd de arbeidersbevolking door eene
ontzettende ramp, zwaar getroffen.
Uwe kameraden-arbeiders zijn aldaar volledig dak
loos gesteld en hebben have en goed in deze beproeving
verloren
Gijlie als arbeiders begrijpt wat dit zeggen wilDoor
zulk een noodlot getroffen te worden, is soms méér dan
men verdragen kan.
Als aangeslotenen van de Unie zult Gij dan ook uw
PLICHT begrijpen. Het woord SOLIDARITEIT heeft
voor onze vlaamsche werkmenschen nooit geene ijdele
beteekenis gehad.
Stort uwe milde gift voor de geteisterden van Tessen
derloo.
Overhandigd deze aan den bode-geldomhaler. die ze
aan het gewestelijk bureel zal overmaken.
Dank hartelijken dank. namens de geteisterden van
Tessenderloo en namens de Unie voor Hand- en Geestes
arbeiders.
De Gewestelijke SecretarisCLEMENT Jules.
O
Op Zondag 31 Mei aanstaande, om 2 u. stipt. In t lokaal.
PROVINCIALE VERGADERING
Sprekers: de Heeren
VEREECKE. Provinciaal Voorzitter;
VAN LER BERGHE. Provinciaal Afgevaardigde
ZEER BELANGRIJKE DAGORDE!
HET YPERSCHE 29-5- 1942
NIEMAND IS PROFEET IN EIGEN LAND
zegt men en als ik de vraag zal stellen wie de dynamo
uitgevonden heeft, zal dat de proef op de som zijn
Wie weet het dat dit werk van een landgenoot is
Zijn naam Zenobe Gramme Hij werd geboren te
Jehay den 4 April 1826 als zesde kind van de familie.
Zijn ouders waren afkomstig uit Hoei. Zijn vader, die
bediende bij de belastingen was. moest dikwijls van
woonst veranderen. We vinden de familie inderdaad op-
volgenlijk te Jehay. te Verlaine, te Hannut. waar ze
vijftien jaar verblijft, en dan te Luik
In de familie was men weetlustig. Het kind was ver
standig. nieuwsgierig, had een wakkeren geest en wilde
steeds het «waarom» van de dingen kennen, maar het
séhciolgaan stond hem weinig aan. Buiten het rekenen
en teekenen. interesseerden hem niet veel vakken, noch
Fransch. noch ontleding, noch geschiedenis, en met de
juiste schrijfwijze der woorden had hij moeite tot op
t einde van zijn leven. Voor handwerk voelde hij in
tegendeel alles In zijn jong kopje vond hij vernuftige
toestellen uit. Op den leeftijd van negen jaar bouwde
hij een konijnenhok, dat met een geheimslot werd dicht
gemaakt. waarvan hij alleen het geheim kende en dat
reeds een ingewikkeld mechanisme was. Rond den
zelfden tijd vervaardigde hij een mechanisch wagentje
voor een zustertje waarvoor hij zorgen moest. De ouders
waren wijs genoeg den aanleg van hun zoon niet tegen
te werken en stelden hem te leer bij een timmerman te
Hannut. die Duchesne heette.
VROEGE TEEKENEN.
De jonge knaap had spoedig een voorschoot aan ea
ziehier dat hij een plank aan 't schaven is. Maar dat is
niets voor hem een plank schaven, wat denkt ge wel
Hij wil al dadelijk een trap ineensteken. De anderen
lachen met hem. Maar tot verbazing van zijn meester
teekent hij een plan, werkt, zaagt, maakt, neemt terug
uiteen en eindelijk staat daar een kleine trap.
Enkele jarin a'.er óc jonge Gramme te Hiei.
's Avonds volgt hij met veel vlijt de lessen van de
nij verheidsscnool.
In 1849 verhuist de familie Zenobe naar Luik
De jonge man. wiens weetgierigheid maar steeds ver
scherpt is, verslindt boekenbinst twee jaar volgt hij
stipt de lessen der gemeentelijke nijverheidsschool. Zijn
schrijf- en teekenboeken. die op prachtige manier, zijn
ingevuld, worden er nog steeds bewaard.
Is het op dit oogenblik, zooals verteld wondt, dat hij
getuige is van natuurkundige proeven in betrekking met
de electriciteit Een feit staat vasttoen op den leef-
teit van drie en twintig jaar had hij het hoofd vol
met uitvindingsplannen.
Hij steekt een toestel ineen, waarmede hij beweert de
voortdurende beweging te kunnen verwezenlijken... en
mislukt. Hij verbetert zijn werktuigen om hun rende
ment te verhoogen Nu gaat hij reizen. In 1855 is hij
te Brussel, waar hij bij gebrek aan voedsel riskeert
blind te wordenacht stuivers per dag waren zijn in
komsten
STUDIE.
Hij zal zijn kans elders wagen. We zien hem te Parijs,
te Lyon, te Marseille, dan opnieuw te Parijs in een
groote timmermanswerkplaats.
Rond dien tijd huwt hij een jonge weduweHortense-
Coiette Nysten. waarmede hij verloofd was te Luik.
In 1858 maakt hij een samenstel van reactiepompen
en machines om het water door wrijving te verwarmen.
Deze maal nog zijn het vruchtelooze pogingenHij
wordt niet ontmoedigd Dank zij een vriend, gaat hij
werken bij de maatschappij L'Alliance waar men
de electro-magnetische toestellen van Noliet maakt om
de schijnwerpers in electriciteit te voorzien.
Hij voelt aan dat er iets te verwezenlijken is op dit
gebied en daar is hij aan 't werk om te trachten te
begrijpen, het geheim van de magnetische energie te
doorgronden. Dank zij genie en geduld geraakt hij er
toe de theorie, die de verschijnselen uitlegt, opnieuw
samen te stellen. Hij deelt zijn veronderstellingen mede,
doch het personeel spot met hem.
Ver van zich te laten ontmoedigen door het lachen
van zijn arbeidskameraden, vindt hij een regelaar voor
de booglamp uit, hij brengt zelfs enkele verbeteringen
aan de machines van L'Alliance Hij stelt aan de
maatschappij voor haar zijn uitvinding af te staan. Bij
de weigering verlaat Gramme de weinig vriendelijke
firma en zet zijn werk voort bij Ruhmhorff.
VOORBEREIDENDE ARBEID.
In 1864 is hij in dienst bij den Franschen ingenieur
Ernest Barin. een man die gaarne reist, stoutmoedig
Is. een zoeker en uitvinder.
Men kan zich gemakkelijk de vreugde van Gramme
voorstellen in relaties te zijn met zoo'n persoon, die
hem zoo goed kan begrijpen. Dit tijdperk was er dan
ook een van vruchtbare studie, opzoekingen, gewaagde
opzetten, en voorstellen. Er wordt verteld dat hij toen
dikwijls stil thuis zat. den blik In het vage verloren en
dit gedurende uren.
In 1866 te Parijs terug, hervat hij zijn stiel om in het
onderhoud van zijn familie te voorzien. Zijn vrouw is
hoedenmaakster. Gramme houdt niet op het geheim van
de electriciteit te besudeeren. Hij wil dit geheim ken
nen. Hij leest de boeken van Faraday, Ampère, Franklin
met zooveel belangstelling dat hij erdoor vergeet te
slapen en stelt vast dat hij tot dezelfde wetenschap was
gekomen, ontgoocheld nochtans te zien dat ze er niet
meer van weten.
In de werkhuizen van L'Alliance had hij het voor
gevoel gehad dat er iets te verwezenlijken was in de
electriciteit.
Nu, dat hij vertrouwd is met de geheimzinnige kracht,
eindigt hij met te vinden wat hij wilregelmatig en eco
nomisch een krachtige strooming voortbrengen.
In 1867. verwerft hij enkele brevetten voor verschei
dene inrichtingen van toestellen met wisselstroom. Hij
is ongeduldig. Weldra zal hij zijn bewuste machine, de
gansch eenvoudige en wonderlijke dynamo uitvinden.
DE BEKRONING.
Maar hoeveel tasten, hoeveel tegenkanting en moeite
ligt er niet tusschen de opgevatte gedachte en de ver
wezenlijking. Hij geeft zijn ambacht op om al zijn tijd
aan zijn opzoekingen te kunnen wijden. Zijn vrouw en
zijn schoondochter, twee bewonderenswaardige men
schen ten volle waardig van zoo'n groot man, arbeiden
zonder verpoozen om hem, dien ze bewonderen en in
wiens genie ze gelooven. van de bekommernis om. het
dagelijksch brood te ontlasten. Zij beuren hem op In
zijn mislukkingen en ontgoochelingen, ze moedigen hem
aan. Dan krijgt hij opnieuw vertrouwen.
In zijn klein keukentje, dat hem tot werkplaats dient,
gaat hij opnieuw aan den arbeid, zijn werktuigen zijn
van tweede klas en zijn materiaal is niet veel beter
enkele bladen gutta-percha, twee magneten, enkele kilo
grammen koperd-aad. Zijn genie zit het geheim op de
hielen nog een beetje werk. en de machine is gevonden.
Ze staat onder de tafel geborgen. Gramme heeft een
twijfelaar uitgenoodigd het wonder te komen bezien,
dat der naam heeft onmogelijk te zijn. Hij spreekt met
vuur. hij legt de waarde van zijn uitvinding uit. De
andere luistert, ongeloovig, terwijl hij op de tafel slechts
een lamp en enkele draden ziet.
Maar G-amme buigt zich en met een geheimzinnige
beweging brengt hij zijn dynamo in beweging, en plots,
tot verstomming van den bezoeker, blinkt de lamp en
gloeit dan triomfantelijk.
STRIJD TEGEN DE ONGELOOVIGHEID.
Het is niet alles iets uitgevonden te hebben. De zware
taak blijft dan nog de wetenschapsmenschen te over
tuigen. de belangstelling der zakenlui op te wekken.
Gramme beleefde veel koelheid, veel misprijzen, veel
ondankbare besprekingen 1
In 1870. verlaat hij Frankrijk tengevolge van den
oolog. hij gaat te Aarlen wonen waar zijn zuster hem
herbergt. Tot in 1871 verbetert hij zijn toestel Na den
oorlog gaat hij terug naar Parijs, waar de beurzen ein
delijk open gaan... voor een gering salaris bestuurt hij
de proeven Het duurt niet lang voor hun vertrouwen
beloond wordt1872, 73. 74 tot in 1888 zijn ja:en van
nieuwe uitvindingen, toepassingen op de eerste uitvin
dingen. Hij maakt een groot aantal proeven op het
magnetisme, de verfijning der metalen, de batterijen, de
omvormers, de statische electriciteit
In 1881 zegde hij aan Paul Janson Ik zal er toe
komen de kracht van de watervallen van den top van de
bergen tot den voet in electriciteit om te zetten
Hij had den tijd niet zijn voorstel ten uitvoer te bren
gen doch het mag tot zijn roem vermeld worden dat
hij het nageslacht deze wónderlijke gedachte ingaf.
In 1901 stierf Zenobe Gramme zonder den roem ge
kend te hebben. Befaamd in de wetenschappelijke mid
dens. bleef hij een onbekende bij het groote publiek.
Te Luik staat een standbeeld van hem
In Gramme vereeren we een groet arbeider en een
groot landgenoot.
Fernand DE BRUYN.
UITSLAG VAN HET BRIDGETORNOOI
Het kaarttornooi dat wij onlangs hier aankondigden
en dat gehouden werd op O. H. Hemelvaart 14 Mei
laatstleden kende een flink succes. De netto-opbrengst
bedraagt 400 fr. Aan de inrichters en alle deelnemers
dank vooral ook aan den h Devos. den uitbater van
het hotel Excelsior, die zich bijzonder inspande om het
tornooi te doen slagen.
Ter gelegenheid van het publiceeren van dezen uit
slag durven wij nog eens aandringen bij de kaarters om,
wanneer zij onder mekaar, zonder eenig officieel karak
ter hun partijtjes spelen, zij steeds op Winterhulp zou
den denken. Het zal het genot van het spel nle* be
derven. integendeel
WINTERHULP IS NIET EGOÏSTISCH
Het werd reeds zoo dikwijls herhaald en toch.
Daarom zullen wij het nog maar eens schrijven. Win
terhulp tracht te zijn en is dat ook de vereeniging
waar het gemeenschapsgevoel het sterkst is ontwikkeld
en wordt in eere gehouden. Zij zorgt voor allen, en niet
alleen voor haar beschermelingen. Inderdaad Win
terhulp verleent haar medewerking overal waar ze
daartoe in staat is. Andere liefdadige werken hebben
nooit te vergeefs beroep op haar gedaan zoo gebeur
den bv. de twee laatste collecten, nl. die van het Na
tionaal Werk der Oud-Strijders en die ten voordeele
van het Comité tot Hulpverleening aan de Slachtoffers
van Tessenderloo. met materieele samenwerking van
de afdeeling Propaganda. Daaruit blijkt dat Winter
hulp geen zelfzucht In haar vlag heeft geschreven, dat
zij geen monopool van liefdadigheid wil hebben, maar
immer bereid is om steun en bijstand te verleenen waar
het noodig is.
WINTERHULP VOOR TESSENDERLOO
Het lokaal comité van Winterhulp heeft aan het Co
mité voor Tessenderloo het bedrag overgemaakt van
de opbrengst der vertooning van WInterhulptooneel
voor de slachtoffers van Tessenderloo bijna 5.000 fr.
Nogmaals een bewijs van wat wij hierboven schreven
Daarom moet iedereen, die er toe in staat is. ook zelf
Winterhulp steunen.
Naar aanleiding van het artikeltje van onzen mede
werker Reysiger over den Rooden Berg ontvingen
wij van een lezer een schrijven waarin hij opkomt tegen
een regel uit het bewuste artikel. Daar het niet gaat
over den grond van het artikel meenen wij niet gansch
de bewijsvoering van den toevalligen medewerker te
moeten afdrukken, maar laten hieronder enkele regels
volgen ter aanvulling van Reysiger's artikel.
t>e Redactie.
In mijn artikeltje over den Rooden Berg (Het Yper-
sehe van 8-5-1942), heb ik de aandacht willen vestigen
op deze schoone plaats in de Iepersche omgeving in het
algemeen en op het bezoek aan de Grot in het bijzonder.
De bijzonderheden over de grot kwamen inderdaad uit
een brochuurtje over West-Vlaanderen's Lourdes
zonder naam van schrijver, maar met een t impri
matur uit 1913 verschenen. De inzender van het ant
woord schijnt er mij een verwijt van te maken, dat lk
hieruit technische bijzonderheden héb geput, waar het
nochtans mijn bedoeling was de grot nog meer te doen
bezoeken
Een tweede punt is het volgende Ik schreef dat na
den wereldoorlog alles werd herbouwd, maar niet zoo
schoon als vóór den oorlog. Integendeel, zegt de geachte
Inzender nu is ze veel schooner en de menschen van
Westouter en Loker zullen voorzeker gezeid hebben
die Reysiger heeft zeker nooit de Roodenberg-grot ge
zien voor den oorlog 1914-1918 om zulks te beweren.
Inderdaad, die heb ik nooit gezien, omdat ik nog te
jong wasmaar wanneer ik schrijf dat ze nu minder
schoon is, dan houd ik zulks van zeer geloofwaardige
lieden van den Rooden Berg. Hier wordt het gezegde
bewaarheid les gofits et les couleurs ne se discutent
point
En als het dus werkelijk is zooals de geachte inzen
der schrijft, dat ze nu veel mooier is, des te beter. Dan
zullen ook wij ons standpunt op dat gebied moeten
wijzigen. Reysiger.
^™fml===========S
Het is U zeker bekend hoe de prijs van om het
even welke soort goederen gestegen is, zoowei
van gebouwen als andere soorten goed.
Hebt U dan ook eens aan uwe verzekering ge
dacht Is de dekking wel groot genoeg Zoo niet
vraagt eens inlichtingen in vertrouwen bij de
VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ N. V.
