Zeven diepe Gedachten III. ABDIJEN LAND ALFRED DEKEYSER m Bijvoegsel aan HET YPERSCH HIEI1WS 9-10-48 rasTimom SPDSKAART VOOR DE GANSE WEEK. ZOVDAG: Oesters Vermicellesoep Gebraden Haas Appelmoes Ge kookte Aardappelen Blanc-Manger. MAANDAG: Gehakt Adijvie Ge kookte Aardappelen Pannekoekjes. DINSDAGHarde Eieren Gevulde Bo- ter Spinazie Gebakken Aard appelen Fruit- WOENSDAG: Knakworstjes Bloem kool met Melksaus Aardappelpu ree Appelschoteltje. DONDERDAG: Kalfsbiefstukjes Ge stoofde Bleekselderij Gekookte Aardappelen Havermoutpap. VRIJDAG Gebakken Makreel Sla Frites Fruit. ZATERDAGBouillon Soepvlees Worteltjes Aardappelpuree Kar- nemelkpap. VOOR DE LEKKERBEKKEN. Gebraden Haas. Benodigd1 haas, 250 gr. boter, 150 gr. lardeerspek, wat zout. WerkwijzeWrijf de haas met een voch tig doekje af. Snijd het lardeerspek in zeer dunne reepjes en lardeer de rug met één rij van spekreepjes, de achterbou ten met twee rijen. Wrijf de haas van bin nen en van buiten met wat zout in. Maak de boter flink warm (maar niet bruin) in de hazenpan of braadslede, leg er de haas in. bedruip hem aan alle kanen en schuif hem in de oven. Leg het deksel over de hazenpan, over de braadslede een met boter besmeerd stuk grauw pa pier en bedruip het vlees dikwijls. Voeg bij de boter, wanneer deze dreigt bruin te worden, wat water. Probeer na 2 2 1/2 uur, of de haas gaar is door te zien. of het vlees van de achterbout er gemak kelijk met een lepel afgenomen kan wor den. Neem hem uit de pan. maak de bo ter zo heet, dat zich onder in de pan een korstje gevormd heeft en er blauwe damp begint af te slaan, laat ze dan op een zacht vuurtje bekoelen en giet er onder voortdurend roeren hazenbloed. dat ver mengd is met wat rode wijn of water, bij. Laat het vleesnat roerende even door koken. Verwijder voor het opdoen de touwtjes en pennen van de haas en geef er appelmoes of rode kool bij. Men kan de haas ook eerst in stukken snijden, deze 24 uur in water en azijn, waarin een paar laurierbladen, wat kruid nagelen en wat witte peperkorrels, zetten en dan in de boter bruin en gaar braden. Het vleesnat wordt dan verkiezend met wat vocht, waarin de haas gestaan heeft, afgemaakt. Blanc Manger. Benodigdeen halve liter room, een halve liter melk, 200 gr. witte gelatine of 17,5 gr. poedergelatine, 80 gr. suiker, 1 stokje vanille. Werkwijze Breng de melk met de room en het stokje vanille, dat vooral niet ge spleten mag zijn. langzaam aan de kook. Voeg er de suiker bij. Week. de gelatine gedurende 15 minuten in ruim koud wa ter, los deze dan. na goed uitknijpen, op in de vloeistof, die van het vuur genomen is. Haal er het vanillestokje uit. Roer van tijd tot tijd. tot de massa geleiachtig be gint te worden. Doe hem in een met koud water omgespoelde vorm en laat hem ver der koud en stijf worden. Stort de pud ding op een vochtige schotel. Bij deze pudding hoeft geen saus te worden ge geven. men geeft er wel vanillewafels en snippers bij. Een geurige frambozensaus smaakt echter volstrekt niet kwaad bij deze roompudding Appelschoteltje. Benodigd7 kleine appelen (goudrenetten of zure belle-fleur), 50 gr boter, 1 eetlepel cognac, 2 lepels suiker, 1 koffielepel kaneel en 1 grote beschuit. WerkwijzeSchil de appelen en boor er de klokhuizen uit. Plaats ze in een diepe vuurvaste schotel dicht tegen el kaar. Maak van de cognac, kaneel en een weinig suiker een dik papje, vul daarmee de gaten van de appelen, en strooi de overige suiker en de fijn gestampte be schuit er over. Beleg het geheel met stuk jes boter, en zet de schotel een uur in een matige oven. Prik zo nu en dan eens in de appelen, opdat ze goed zacht wor den. Gestoofde Bleekselderij. Benodigd 2 bossen selderij, 2,5 dl. melk of selderij- nat. 25 gr. bloem, 25 gr. boter of mar garine. wat zout. WerkwijzeSnijd de blanke en malse selderijstengels in stukjes van 6 a 8 cm. •engte, schil de brede stukken en schrap de smalle stukken. Was ze en zet ze op met weinig kokend water en zout. Kook re zachtjes gaar (45 min. a 1 uur) en laat ze op een vergiet uitlekken, maar vang desverkiezende het vocht op. Bereid de ïaus op de wijze als voor bloemkoolsaus. laat haar gaar koken (10 min.l en stoof er de selderij in (ongeveer 10 min Het afval kan gebruikt worden voor het trek ken van een geurige selderijbouillon. KELKEN GEHFXMFN Het villen en opzetten Tan een Haas. In de maand Oktober zijn de hazen op net best- In veel huisgezinnen zal er dus deze maand wel één of meerdere keren eentje op het menu prijken. Voor zo 'n beestje echter gebraden op tafel staat, komt er heel wat kijken. En vooral jonge, onervaren huisvrouwtjes staan dikwijls een beetje griezelig te zien naar dat dode ongevulde haasje, en vra- 8en zich angstig af hoe ze zo 'n beestje aan moeten pakken. "or het vi'lcn wordt de haas aan de °cnterpo;en opgenangen, met de rug naar achteren. Eronder plaatsen we een emmer °f teü, om alles wat verwijderd moet Worden in op te kunnen vangen. Met een scherp mes snijden we het vel an de achterpoten in het rond los en ge ven aair de binnenkant van de poot een snede naar beneden. Daarna trekken we met beide handen het vel er af tot bij de staart. Het vel rondom de staart ma ken we los en trekken de staart er uit. Nu trekken we het vel verder af tot aan de voorpoten, het vel wordt bij de pol- se losgesneden en de poten er uit gelicht. Trek nu het vel verder af tot bij de kop. Snijd de oren met het vel er af en maak het vél bij de lippen los. Nu wordt het vel van de kop afgetrokken, vooral voor zichtig zodat geen vlees meegetrokken wordt. Steek de ogen uit en breek de poten bij het tweede gewricht af. Voor het uithalen geven we een lange snede aan de buikzijde en wel van het bekken tot aan de middenrif. Verwijder de ingewanden en gooi ze in de gereed staande emmer of teil. Haal de maag er uit, maar laat de nieren en de lever aan het vlees vastzitten. Neem wel de gal blaas van de lever weg. De maag snijden we open en geven ook een snede in de spierwand tot het binnenvlies, pellen dit vlies er voorzichtig uit en verwijderen het samen met de voedselresten. Nu snijden we de borstholte van de haas open en vangen het bloed op in een kom. Klop dit bloed met wat water en verwijder de ge stolde deeltjes. Dit geklopte bloed zullen we kunnen gebruiken om er de saus mee af te maken. Tot slot nemen we de lon gen en het hart weg. Het hart kan ge bruikt worden, maar moet dan ontdaan worden van het vet. Een haas heeft zeven vellen. Vijf er van hebt U reeds met de bovenhuid afgetrok ken. De twee laatste vellen laat men meestal zitten om de oppervlakte gladder te houden. Wil U ze echter toch verwijde ren, geef dan een zeer ondiepe snede in de rug en trek ze er af. Het opzetten. De achterpoten worden omgeslagen en gekruist aan het bekken gebonden met behulp van een lardeer- naald en een fijn koordje. De voorpoten worden eveneens omgeslagen en tegen de borst gebonden. Door de keel steken we een houten pen om de kop rechtop te houden en binden er een touwtje om. ONS WEKELIJKS PRAATJE. Electriciteit. Het is opvallend, hoe weinig onze huis vrouwen over het algemeen nadenken over het feit. dat electriciteit in huis gevaren meebrengt, zo goed als gas en petroleum. Het is een verkeerde opvatting, te me nen, dat alleen een zware stroom, zoals die bijvoorbeeld in fabrieken wordt ge bruikt, voor de mens gevaarlijk kan zijn. Ook de zwakke stroompjes, waarvan wij ons voor huishoudelijk gebruik bedienen, kunnen noodlottige invloed hebben, als er op verkeerde manier mee wordt omge sprongen. Hoe zou het toch komen, dat men de electrische stroom van 100 tot 250 volt, zoals die in het huishouden ge bruikt wordt voor onze gloeilampen, wa terketels, theepotjes, strijkijzers, ventila toren, haardrogers, kachels en komforen, als onschuldig en absoluut ongevaarlijk doodverft Het is toch maar al te waar, dat reeds ontelbaar veel ongelukken, waaronder een respectabel aantal met do delijke afloop, te wijten waren aan het onvoorzichtig of onoordeelkundig omgaan met huis-electriciteit In de meeste gevallen neemt men er niet veel notitie van, als de stroom even door je heen gaatEen lichte schok, een onaangename tinteling in hand of arm. verder gaat het gevoel niet. En onaan gename gevolgen heeft het immers nog nooit gehad Men schrikt even, daarmee uit En men bedenkt niet. dat op een ander ogenblik een dergelijke aanraking met een stopcontact, schakelaar of snoer een catastrophe kan wordenWant als men op dat ogenblik dat de stroom door je heengaatin goedgeleidende aanra king is met de aarde, zodat de electrische stroom door het menselijk lichaam zijn weg naar de aarde kan nemen, dan kan ook een betrekkelijk lichte stroom dode lijk zijn. Men vormt een goede gelei der als men in onmiddellijke aanraking is met de aarde, wat in de kelderruim ten, in sousterrains, waskeukens en bad' kamers dikwijls het geval is. Daarente gen is het veel minder gevaarlijk als men staat op een vloer, die met een kleed matten of planken is bedekt. Toch kan ook in zulke kamers het aanraken van electrische geleidingen gevaar opleveren als de isolerende vloerbedekking voch tig is of als men op blote voeten loopt. Het electriciteitsgevaar is buitengewoon groot in elk vertrek waar buizen lopen van gas of waterleiding en wel omdat het buizenstelsel een uitstekende geleider vormt naar de aarde. Wie dus in zo 'n vertrek iets te maken heeft met electri citeit moet er aan denken, onder het aan raken van stopcontact, stekker of welk onderdeel der geleiding dan ook, met de andere hand geen gas- of waterleidings buis vast te houden, zich niet te steunen op badkuip of gaskachel In al deze gevallen speelt de voetbe kleding een voorname rol, want de stroom, die in het menselijk lichaam dringt, zoekt zijn uitweg naar de aarde door de voe ten. Als men in droge schoenen op een droge vloer staat, is men vrijwel bevei ligd tegen electrische ongelukken men voelt de stroom nauwelijks als men met een vinger de geleiding aanraakt. Als men natte schoenen draagt of schoeisel met ijzerbeslag wij zeiden reeds als men op blote voeten loopt, vermijde men angstvallig, met een electrische geleiding in aanraking te komen. Onder de bij-omstandigheden, die een electrische aanraking meer of minder gevaarlijk maken, moet in een van de eerste plaatsen worden genoemd de licha melijke en geestelijke toestand van het menselijk lichaam op het ogenblik dat de stroom wij bedoelen nog altijd een stroom van 100 a 250 volt er doorheen gaat- De lichamelijke gevoeligheid voor electriciteit is even ongelijk als die voor andere schadelijke linvloeden de gezond heidstoestand speelt hierbij een voorna me rol. Maar even gewichtig in dit ge val is de geestestoestand, waarmee we willen zeggen, dat het van 't grootste be lang is of men voorbereid is op de elec trische schok ofwel of hij bij verrassing komt. Want zo 'n ogenblik van schrik kan hoogst noodlottig worden TANTE DINA. (Nadruk, ook gedeeltelijk, verboden) WEEK VAN 10 TOT 16 OCTOBER NAAMDAGEN. Zondag 10 OktoberFranciscus. Maandag 11 OktoberGommarus. Dinsdag 12 OktoberMaximianus. Woensdag 13 OktoberEduardus, Ge- raldus. Donderdag 14 OktoberDonatianus. Cal- listus. Vrijdag 15 OktoberTheresia. Debora. Zaterdag 16 Oktober Seraphinus, Gal lus. BIZONDERE DAGEN. Vrijdag 15 Oktober: Keersebegietinge, de keersepijpe besnijden, het kaarsewerk begint. Het avondwerk begint. MAANSTANDEN. Eerste Kwartier 9 Okt. te 23 u 10 m. Volle Maan 18 October te 3 u. 23 m. IN DE NATUUR. 11 Okt.De bosleeuwerik en de kool mees trekken. 12 Okt.Het heeft voor deze datum nog nooit gesneeuwd. 14 Okt.De bonte kraai trekt. 13 Okt.De snip en de buizerd trekken. 17 Okt.De kerkkauw trekt. VOLKSE WEERKUNDE. 11 Oktober: Sint Gomarus. Treedt Gomarus met droogte in, De wind zal nat zijn van in 't begin. HERDENKDAGEN. 10 Oktober 1903Geboorte te Brussel van de Prins- Regent Karel-Theodoor. 11 Oktober 1850Dood van onze eerste koningin. De betreurde vorstin, Ludovica-Maria van Orleans, was 3 April 1812 ge boren. Zij regeerde slechts vijftien jaar. Terecht ontving zij de naam Moeder van haar Volk Zij stierf te Oostende. 1924Eerste Zeppelin-vlucht naar Ame rika. 12 Oktober 1798Het ontstaan van de Boerenkrijg. Pro aris et focisVoor outer en haard is de leus, onder welke de rampspoedige Boerenkrijg gedreven werd. De hoofdoorzaak van die op stand der landlieden tegen de repu blikeinen, was de gedwongen krijgs dienst der Belgische jongens in het Jacobijns leger en de mishandelin gen hunner ouders. De beroerten begonnen voor goed in het begin van de maand Oktober 1798 en de Brigandszoals de Fransen ze noemden, bleven strijden en sterven tot dat Napoleon het Schrikbewind kwam omverwerpen. Het sein tot de ware opstand werd de 12e Oc tober 1798 te Overmare (tussen Gent en Dendermonde) gegeven. Een ben de jonge boeren liepen er te zamen. Zij prangden de kerkdeur open en luidden er de noodklok. De over heid kwam er tussen en de opstan delingen werden door de ruiterij uiteen gedreven, maar daarom wa ren de gemoederen niet bedaard. Van dorp tot dorp werden de klok ken geluid, dagen op dagen lang, en de lieden liepen te wapen met alle tuigen, geweren of landbouw gereedschappen, welke tot verde digingsmiddelen konden strekken. 13 Oktober 1795 Het Frans aan de Vlamingen op gedrongen. Die dag werd van wege het Frans bewind een besluit af gekondigd, waarbij de Franse taal als Officiële taal voor al de plaat selijke besturen werd opgedrongen. In 1803 kwam een bevel dat al de acten in België ook onder private personen, in het Frans moesten op gesteld worden, en in 1812 moch ten geen Vlaamse dagbladen meer verschijnen, zonder dat nevens ie der artikel de Franse vertaling stond. 14 Oktober 1806De Slag bij Jena. Napoleon was keizer geworden en eens de kroon Na een eerste kennismaking met de oude St Baaisabdij te Gent, past het dat wij ook eventjes gaan kijken naar een paar andere niet minder beroemde ab dijen van de stad van Artevelde. In de eerste plaats past het dat wij de St Pieterskerk bezichtigen'. Op een der hoogste punten van Gent nl. op de Blan- dinusberg werd. omstreeks 630, door een der apostels van Vlaanderen, St Aman- dus, éen abdij van Benedictijnen gesticht. Van het oorspronkelijke klooster is een groot gedeelte verdweneninderdaad op het huidige St Pietersplein stond voordien een gedeelte van de abdij. Een ander werd omgezet in kazerne en een laatste deel nog is blijven bestaanhet is een gebouw uit de 16e eeuw, dat in de ge bouwen van de kazerne ingesloten zit. Men kan het echter bereiken langs de St Pie terskerk. De St Pieterskerk is de oude abdij kerk. Zij werd opgericht van 1629 af en de 61e abt van de abdij, Joachim Schayk legde er de eerste steen van. Zij werd helemaal hersteld in de jaren 1919 tot 1922 en bevat verschillende merkwaardige tableau's, o. m. van De Crayer en van Tulden. De kerk is bekroond met een prachtige koepel van 57 m. hoogte. Op een kwartiertje van daar bevindt zich een derde abdij van de stad Gent, nl. de Bijloke-abdij. Deze abdij werd ge sticht in 1228 door Cisterciënzerinnen, die thans nog altijd het gasthuis van de Bij- loke bedienen. Dit gasthuis, waarvan de grote ziekenzaal met haar merkwaardige zoldering uit de 13e eeuw nog steeds be staat, is thans burgerlijk hospitaal ge worden. Hét is gelegen langs de Godshui- zenlaan en het heeft een prachtige in gangspoort, die voortkomt van het oude Begijnhof van St Elisabeth. De oude abdij zelf is thans omgezet in een oudheidkun dig museum en men kan er verschillende merkwaardige zalen bezoeken, o. m. die der Beheerders der Armenkamer, het Sa lon van de abt van Baudeloo, de Refter (hier in deze zaal met een prachtig ge- lambrizeerd gewelf bewondert men de wandschilderingen uit de 14e eeuw, nl. een prachtig Laatste Avondmaal). Voor aleer men doordringt tot het huis van de abdis, kan men een buitengewoon schone gevel bewonderenhet is de bui tengevel van de Refter, een der schoonst versierde gevels van het land. Ook het voornoemde huis van de abdis vormt een der mooiste hoekjes van dit complex. Te veel zou ons artikel aan een opsomming gaan gelijken, moesten wij alles willen vermelden wat in dit rijke museum te zien is. Daarom geven wij aan onze lezers de raad om dit alles maar eens in de wer kelijkheid te gaan bewonderen, zodra zij in de gelegenheid er toe zijn. Zij zullen zich hun verplaatsing niet beklagen. En zo belanden wij dan in de provin cie Antwerpen, die eveneens op het ge bied van abdijen enkele merkwaardige exemplaren bezit. Langs de Schelde, tussen Dendermonde en Antwerpen, hebben van de vroegste tijden af een paar abdijen gebloeid, waar mede het wel interessant is nader ken nis te maken. Vlak over Temsche ligt een mooi dorpje Bornem, dat in de Middeleeuwen toebe hoorde aan de kasteelheren van Gent en later aar. de graven van Vlaanderen. Daar werd in 1101 een abdij van Reguliere Kanunniken van O. L. Vrouw gesticht, die in 1120 een priorij werd van de abdij van Affligem in Brabant. Deze abdij bleef bestaan tot in 1798 toen ze verkocht werd door de Fransen. Later kwamen de ge bouwen toe aan de kloostergemeente van O. L. Vrouw Presentatie, die ze nog steeds bezit. Eigenaardig is het dat Bornem nu nog steeds een abdij bezit. Ziehier hoe dit komt. In 1603 deed Pedro Coloma, een rijk geworden Spanjaard, toen eigenaar van het kasteel van Bornem een klooster bouwen dat in 1658 werd betrokken door Engelse Dominicanen. Ook dat klooster werd tijdens de Franse Periode ontruimd en in 1833 vestigden zich aldaar de mon niken van de eveneens in die periode op geheven abdij van Hemiksem, een 15 tal km. van daar gelegen, vlak in de buurt van Antwerpen. Die abdij van Hemiksem heeft ook een grote geschiedenis gehad. Zij werd in 1283 gesticht door Hendrik III, hertog van Brabant. Tweemaal brandde de abdij af, in 1582 tijdens de godsdienstberoerten en in 1672, maar ook tweemaal werd ze we der opgericht, nl. in 1614 en in 1797. Tij dens de Franse tijd moesten de monni ken hun klooster verlaten en kwamen er niet meer terug. Zij namen bezit, zoals wij hoger vertelden van het oude kloos ter der Dominicanen te Bornem, waar zij nog steeds gehuisvest zijn. Het klooster gebouw zelf werd in 1867 een militair de pot de mooie toren uit het begin van de 18e eeuw staat er nog steeds en het prachtige koorgestoelte kon in de Franse tijd gereij worden het bevindt zich thans ia de kerk van het Nederlandse dorpje Wouw. Wie ooit een uitstap waagt langsheen de boorden van de Boven-Schelde d.i. tus sen Dendermonde en Antwerpen, mag niet nalaten de merkwaardige Overblijfselen van dit paar abdijen te gaan bezoeken. VIATOR. op het hoofd, sloop een niet te ver zadigen dorst naar roem en groot heid in zijn hart. Gans Europa was hem vijandig, maar Bonaparte duchtte niets, noch niemand. Hij ■versloeg te Austerlitz (1805) de ver enigde Russen en Oostenrijkers en de keizer Frans II moest hem als oorlogsprijs het Tyrol en de staat van Venetië afstaan. Het jaar na dien deed hij zijn broeder Lodewijk als koning van Holland erkennen. Verder veroverde hij het koning dom van Napels en van Westfalen, weeral ten profijte van zijn broe ders Jozef en Jeroom. Op 14 Okto ber 1806 versloeg hij te Jena (Sak- sen-Weimar) de Pruisen, die op aanhitsing van de Engelsen de Fransen tot de oorlog hadden uit gedaagd. Daarna trok hij naar Ber lijn en hij vaardigde er een de creet uit waarbij al de eilanden van Engeland in staat van beleg gesteld werdenhij verbood alle handel of briefwisseling met Engeland. De kei zer van Rusland, die Duitsland wil de ter hulp komen, werd zelf twee maal verslagen en hij was gedwon gen hoogst lastige vredesvoorwaar den te aanvaarden. 15 Oktober 1829Stephenson doet zijn eerste proef neming met de lokomotief. 1853Geboorte van A. Coquilhat, Bel gisch Afrikareiziger, overleden in 1891. 1894Alfred Dreyfus aangehouden on der betichting van landverraad. 1927De Franse vliegers Costes en Le Brix vliegen voor de eerste maal over de Atlantische Oceaan. 16 Oktober 1878Overlijden van Monseigneur Du- panloup, Frans pedagoog. (O. - PO Voor uw schrijf- en rekenmachines wendt U tot het huis W erktuigkundig-technieker 62, Waterkasteelstr. YPER. Tel. 415 Herrtcthagen - Onderbond - Verhuringen In uw voordeelkoopt machines op uw streek en aan een vaknuuu (53») ZONDAG De voorname tracht de goede hoedanigheden der mensen te ont wikkelen en niet de slechte naar boven te werken. De gemene man doet het tegenovergestelde. MAANDAG Kent de voorname gevoelens van haat Ja! Hij haat, wie kwaad spreken van anderen hij haat, wie hun meer deren belasterenhij haat. wie dapper zijn zonder rechtschapen heid hij haat, wie bekrompen van verstand, vasthoudend en vooruit strevend zijn. DINSDAG Geen groter ongeluk, dan zich zelf niet genoeg te kunnen zijn. De zelfgenoegzame is steeds tevreden met zijn lot. WOENSDAG Wie bij zijn spreken niet beschei-. denheid betracht, zal moeite heb ben, zijn woorden goed te maken. DONDERDAG Met mensen, die zichzelf schen den, is niet te spreken. Met men sen, die zichzelf vergooien, is niets te beginnen. Zichzelf schendt, wie in de omgang behoorlijkheid en rechtschapenheid veronachtzaamt Zichzelf vergooit, wie bewwt. niet in mensenliefde te kunnen leven en het pad der rechtschapenheid niet te kunnen bewandelen. Men senliefde is 's mensen rustig woon. en rechtschapenheid is zijn rechte weg. Zij zijn te beklagen, die hun rustig woon leeg laten staan en van hun rechte weg afdwalen. VRIJDAG Zieh wat goed is en het niet doen is gebrek aan moed. ZATERDAG Wie veel van zichzelf en weinig van anderen eist is vei.ig voor wrok- 't FILOSOOFKE

HISTORISCHE KRANTEN

Het Ypersch nieuws (1929-1971) | 1948 | | pagina 9