de lakenhalle te ieper
wereldgebeuren
de politieke toestand
ONAFHANKELIJK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD
VOOR HET ARRONDISSEMENT YPER
NIEUW PLAN
4e JAARGANG Nr 23
PRIJS 3 Fr.
ZATERDAG 12 MEI 1951
VERSCHIJNT ELKE WEEK 'S ZATERDAGS
KOLONIALE LOTERIJ
HET YPERSCH NIEUWS
|££TUUR EN REDACTIE 34, BOTEB8TRAAT, yPEK
TeL SO0 Postcheckrek. 44L71 (L. DUMOBTKB)
ABONNEMENTSPRIJS
1 JA AH 125 fr. MAAND 65 fr.
3 MAAND 35 Ir
Onder deze titel werd op Woensdag 18 April 1951 van 17 30 u.
U>t 17-40 u. voor het NI.R te Brussel een lezing gehouden
door de h. André Waterschoot, commentator bij het N.LR.
De iezing was een uitzending van de reeks Het gelaat van
laanderen Voor onze lezers, die wellicht niet in de gele
genheid waren deze belangwekkende lezing te beluisteren,
laten we hier de tekst in zijn geheel volgen.
KONINKLIJK HUWELIJK.
Op 3 November 1914, omstreeks
half zes 's avonds, toen de stadstim
merman August Tegethofï als ge
woonlijk naar boven was geklommen
om het uurwerk op te winden, kwam
de eerste Duitse obus door het dak
van 't Belfort gevlogen. Kort daarop
sloeg er een tweede in voor het
Nieuwerck en, door de geweldige
luchtverplaatsing stortte geheel de
zuidergevel van dat gebouw op de
straatstenen. Dat was het begin. Te
gen het eind der zelfde maand No
vember lagen practisch de hele Hal
len van Ieper in puin. Het doel van
Keizer Willem de inlijving van Bel
gië bij Duitsland uit te roepen in de
Ieperse Hallen was mislukt, ten kos
te van de vernietiging van het meest
imposante en architectonisch meest
hoogstaand gebouw dat in de Mid
deleeuwen tot stand kwam.
Vele jaren zouden er overheen
gaan vooraleer men met de herop
bouw der Hallen begon. Eén ogenblik
dacht men er aan de indrukwekken
de puinhopen die de Hallen, samen
met heel de vernielde stad Ieper
vormden, te laten bestaan en een
nieuw Ieper buiten de poorten der
oude stad herop te bouwen. Maar de
Ieperlingen reageerden hiertegen
zeer heftig, zodat, na de stad, ten
slotte ook met de heroprichting van
Belfort en Hallen een begin werd
gemaakt. Toen was het reeds Augus
tus van het jaar 1928. Maar er werd
flink doorgewerkt. In 1934 werd het
nieuwe Belfort ingehuldigd. Een ge
deelte van de Noordkant der Hallen,
en later de Westvleugel werden aan
besteed en zelfs, in 1939, de Ooster
vleugel.
Toen kwam een tweede wereld
oorlog in 1940, de werken weerom
stopzetten. Gelukkig bleef Ieper dit
maal meer gespaard en kon, in 1948,
de Oostervleugel opnieuw worden
aanbesteed, zodat, toen we de Hallen
verleden maand terugzagen, nog
slechts de kap- en dakwerken moes
ten worden uitgevoerd, vooraleer we
terug het imposante gebouw in zijn
geheel zullen kunnen bewonderen.
Het trof ons al dadelijk, toen we
de Westervleugel der Hallen binnen
wandelden, dat deze geheel ingeno
men werd door een jaarbeurs, samen
gesteld uit Ieperse firma's. Een jaar
beurs. De heropgebouwde Hallen
blijven op die manier trouw aan hun
eerste en vroegste bestemmingde
plaats te zijn waar kooplieden en
handelaars elkaar terugvinden op re
gelmatige data van het jaar.
In de kroniek van Geeraerd de Fen
wordt beweerd dat de eerste stenen
van dit machtige gebouw zouden ge
legd zijn op 1 Maart van het jaar
1200 door Boudewijn van Constanti-
nopel, graaf van Vlaanderen, en zijn
gemalin Maria van Champagne. Al
hoewel later bevindingen aanduiden
dat deze datum waarschijnlijk on
juist is, en eerst rond 1250 zou mogen
geplaatst worden, onthouden we er
alleszins dit uit dat op 22 Februari
telkenjare het veertiendaagse feest
begon, ter gelegenheid waarvan te
leper honderden handelaars en koop
lieden samenstroomden, vooral la
kenhandelaars. die dan ook weldra
Hallegebouw best konden ge
bruiken.
Eerst en vooral maakte men een
aanvang met het trotse Belfort.
Het was en het is nog altijd een
ranke en sierlijke toren, die midden-
'n de twee Hallevleugels staat. Het
gelijkvloers vormt een overwelfde
gang die men de Donkerpoort
noemt, vroeger de Vaute i>. De in-
gang van de Donkerpoort wordt ge-
°rmd door een spitsboogvormige
°Peiiing.
In de voorgevel van het eerste ver
diep zaten vier spitsboogvormige ven
sters. Tevens was er vooraan een
troonhemel aangebracht waarop het
beeld van Onze Lieve Vrouw prijkte.
Op dit verdiep werd later de schat
kamer ingericht, maar eerst was er
de Schepenkamer. Het is hier dat.
op St Andriesavond. op 29 November
1303, toen er een volkoproer was uit
gebroken, de muiters binnendrongen
en 9 der schepenen, uit het raam op
de straatstenen te pletter gooiden.
Tussen de Schepenkamer en het
derde verdiep waren de muren van
het Belfort fraai versierd."
Op genoemd derde verdiep werd
dan de wapenkamer ingericht, waar
de krijgsstandaard van de Graaf van
Vlaanderen en deze van de stad, sa
men met de banieren der Gilden en
Ambachten bewaard bleven.
De hoogste verdieping bevatte
tenslotte Het doekenhuurdershuis
Hierrondomheen liep een gaanderij
die meteen toegang verleende tot
de ranke torentjes die het Belfort
bekroonden samen met de grote to
ren, die bekroond was met de gulden
draak, symbool van de vrije stad.
Zo zag, en ziet het Belfort nog gro
tendeels uit. Eén eigenaardigheid
willen we in dit verband nog vermel
den. Boven de gaanderij was er een
venster waardoor een plankiet
kon gestoken worden. Hieromtrent
lezen we in de kroniek van Ramant
Dat de 11 Maart 1716, Woensdag der
Kattefeest, zekeren timmerman die
wrochte in het stadhuys, met naeme
Gillis Popeliere, gekleed in een roden
baey ofte veste, aldaer drie a vier
jonge katten een voor een uyt een
sak trok ende tusschen het geklank
van het klokkenspel, aldaer danste
met de kat in de hand ende vele ca-
brioelen maeckte en dan de Katte
smeet met vollen swier op de marekt
onder het volk, 't welck als dan by
duysenden daer vergadert synde,
mits het seer curieus ende aenge-
naem om zien wasHierin vinden
we dus het ontstaan van het gekende
Ieperse kattenfeest, met één klein
verschildat de katten nu niet meer
levend doch opgevuld zijn.
Ongeveer tegelijkertijd met het
Belfort was men ook begonnen met
de Oostervleugel van de Halle, die
langs de oostkant met een trapgevel
afgesloten werd. Het gelijkvloers had
langs de marktzijde 22 deuren, ter
wijl op de verdieping afwisselend
opene en blinde vensters staken.
De Westervleugel die enkele tien
tallen jaren later begonnen werd,
werd helemaal in dezelfde stijl op
getrokken, zodat we mogen zeggen
dat rond 1303 het hele gebouw com
plex voltooid was. Eerst in het begin
der 17e eeuw zou hieraan, langs de
marktzijde nog het Nieuwerck
worden toegevoegd, een gebouw, dat
bij de uitbreiding der stedelijke
diensten een grote noodzakelijkheid
werd.
Het zou niet opgaan u te gaan be
schrijven wat al peripetieën de la
kenhalle in de loop der tijden heeft
doorgemaakt. Zij was niet enkel het
symbool, maar ook het hart van een
rijke, nijvere en trotse stad.
En of leper en zijn Halle in 1383
nu belegerd werd. of er in 1497 brand
uitbrak in de schatkamer, of anno
1675 door een buskruitontploffing een
bres werd geslagen in de gevel der
Holle, of men tenslotte tijdens de
Franse Revolutie het hele Archief
dreigde te vernielen, altijd bleef het
stadsmagistraat en de hele bevolking
trouw zijn Halle verdedigen en van
de ondergang sparen.
We zijn de Halle van Ieper door
gewandeld en we hebben het Belfort
beklommen. We hebben met onver
mengde bewondering staan kijken.
Het huwelijk van koning har wik van
Egypte met Narriman Sadek werd te Cairo
ingezegend volgens de Muzelmaanse ritus.
De bruid was niet op de huwelijksplech
tigheid aanwezig, doch werd vertegen
woordigd door haar oom Mohamed Aly
Sadek, minister van Egypte te Den Haag.
Onze foto toont het koninklijk paar bij
de aankomst op het paleis, waar een
receptie plaats had-
naar het machtige dakgebint in puur
eikenhout, dat in al zijn grootsheid
doet denken aan de kiel van één dier
oude Wikingscbepen. Op de verschil
lende verdiepingen van het Belfort
hebben we doorheen de vensters het
steeds mooier wordend panorama
kunnen aanschouwen en met de
foto's en afbeeldingen die er zijn op
gehangen, hebben we ons een beeld
kunnen vormen van het prachtige
schilderwerk, waarmede de schepen
kamer en andere zalen vroeger ver
sierd waren door kunstenaars, onder
andere, Cufl'ens en Swerts, wiens
werk we nu nog kunnen bewonde
ren. in de O. L. Vrouwkerk te Sint
Niklaas.
En dan zijn we op het terras van
een restaurant gaan plaats nemen
vóór de Halle en het Belfort. Lange
tijd hebben we gekeken naar het
slanke profiel van de Halletoren
waarachter dan weerom een andere,
roemrijke toren oprijst, deze der Sint
Maartenskerk.
En we hebben het marktplein ge
zien. Het marktplein, dat zowel als
gans Ieper, na de eerste wereldoorlog
weerom uit de grond gerezen is, in
de zelfde, middeleeuwse trant als het
vroeger bestond, maar wellicht met
een tot dan ongekende aanblik van
frisheid en jeugd.
Frisheid en jeugd zo heette de in
druk waarmede we 's avonds terug
uit leper vertrokken zijn.
Deze stad heeft als geen ander een
roemrijk verleden achter de rug
i Zwaar werd ze geteisterd op vele
ogenblikken van haar geschiedenis
i Maar het karakter der Ieperlingen
I kende vooral de trek van harde werk
kracht en blijvende optimisme. En
daarom mocht de Lakenhalle van Ie
per uiteenspringen, belegerd worden,
branden of in puin worden gelegd
steeds werd ze hernieuwd, herbouwd
omdat ze was en is, het symbool van
een schone, een werkzame, een blije
stad. Zij is het aangezicht van de
mensen die onder haar toren wonen,
zij vormt een onmisbaar deel van het
gelaat van Vlaanderen.
voor de normale schijven
30.000 loten van 200 fr.
3.000 loten van 500 fr.
600 loten van 1.000 fr.
240 loten van 2.500 fr.
240 loten van 5.000 fr.
60 loten van 10 000 fr.
45 loten van 20.000 fr.
15 loten van 40.000 fr.
Vijftien grote loten van 109 000 fr.
Twee grote loten van 1000.000 fr-
Een groot lot van 2.500.000 fr.
In het totaal 18 millioen verdeeld
door het toeval in 50 trekkingen, [i
Het bUJet 100 fr. Het tiende 11 fr
Volgende trekking
op 2 JUNI te VERVIERS.
(48221
i
HET PALAIS ROSE.
De besprekingen der plaatsvervangende
Vier te Parijs schieten nog steeds niet
op en dreigen, zoals we het verleden week
reeds hebben gemeld, te mislukken
Ter illustratie hoe door deze kleine
Vier gewerkt wordt volstaat het Verslag
der 46e vergadering-
Jessup vroeg aan Gromyko of de Rus
sische regering van haar kant aan een
vierlandenconferentie verlangt deel te ne
men. Ik hoop zo voegde de Amerikaan
se afgevaardigde er aan toe. zich tot Da-
vies wendende die voorzat. dat Gromyko
deze vraag wel zal willen beantwoorden
De Russische afgevaardigde verklaarde
echter dat het geen nut heeft te ant
woorden. omdat de Russische houding ge
heel en al bekend is.
Onder die omstandigheden, zo zeide
hierna de voorzitter, kunnen de plaats
vervangers. daar het onmogelijk is van
Gromyko het antwoord op de gestelde
vraag te bekomen, hun werkzaamheden
tot morgen verdagen.
Gromyko antwoordde dat dit een in
terpretatie van de voorzitter was en dat
hij het daarmede niet eens was. Maar hij
voegde er aan toe geen tegenstander van
de verdaging te zijn.
Waarop de plaatsvervangers uiteengin
gen
DE OORLOG IN KOREA.
Het vijandelijk offensief is tot staan ge
bracht en de UNO-troepen zijn thans en
kele kilometer opgerukt. Doch daardoor
is echter geen enkele definitieve wijzi
ging in de strijd ingetreden. De algemene
toestand blijft er zeer problematisch. De
jongste berichten wijzen er op. dat de
indruk verkregen wordt alsof de vijand
zich achter de 38e breedtegraad wil te
rugtrekken. En wat dan De vraag blijft
open, onopgelost- Mag ze beschouwd wor
den als aanmoediging, dat de vijand niet
zinnens is de strijd nieuwe en gevaar
lijker vormen te doen aannemen. Nu
vooral dat in de Verenigde Staten open
lijk wordt meegedeeld, dat het niet in de
bedoeling van Truman ligt een Derde
Wereldoorlog te ontketenen, maar veel
eer te voorkomen.
DE HUIDIGE KOREA-POLITIEK
DE GOEDE.
Men vraagt zich algemeen af of het niet
beter ware hardhandiger in Korea op te
treden, tt.z. Mandsjoerije te bombarde
ren en desnoods een algemene wereldoor
log te ontketenen, veel liever dan nog
langer in de nefaste onzekerheid te leven
en een dezer dagen door de vijand met
atoombommen verrast, vernietigd te wor
den.
Hierop antwoordde Truman
Men heeft ons gevraagd, aldus de pre
sident. maatregelen te treffen, die het
conflict tot andere streken van het Ver
re Oosten zouden hebben uitgebreid. Men
heeft ons gezegd, dat wij hierdoor spoedig
een einde zouden kunnen maken aan het
Koreaanse conflict en het leven van vele
soldaten redden. Dit is volgens mij niet
waar. Ik meen, dat wij veel meer kans
hebben de aanrander in Korea tot staan
te brengen en dit met geringere verliezen
aan mensenlevens, indien wij de huidige
politiek volgen.
Op het ogenblik is een uitgebreid de
bat over het buitenlands beleid aan de
gang Vele lieden denken dat het slechts
om een politieke twist gaatHet opzet
reikt echter veel verder dan het resul
taat van verkiezingen. De inzet kon wel
eens de atoomoorlog zijn. Onze buiten
landse politiek is geen gewone politieke
kwestie Het is een kwestie van leven of
dood. Het gaat om de toekomst van het
mensdom.
Voorstellen, dat de Verenigde Staten
een ultimatum zouden richten tot China
om het te dwingen te onderhandelen,
houdt het gevaar in, dat de Verenigde
Staten zonder bondgenoten zouden komen
te staan. Wij zullen ons echter niet in de
valstrik laten lokken en de hulp van onze
bondgenoten niet verzaken terwijl het
Sovjetgevaar ons bedreigt.
DE VREDE MET JAPAN.
Het staat nu vast dat de Verenigde
Staten, ook zonder instemming van Rus
land. een vredesverdrag met Japan zul
len ondertekenen.
Het Russische voorstel om een confe
rentie van vijf te beleggen voor het vre
desverdrag met Japan komt op een ogen
blik dat het om redenen van binnenlandse
of buitenlandse politiek, de Amerikaanse
leiders zo goed als onmogelijk is een con
ferentie te overwegen waaraan commu
nistisch China zou deelnemen, zo is de
eerste vaststelling van de diplomatieke
kringen der Amerikaanse hoofdstad.
Het schijnt dat de Sovjetunie tracht
zodoende het debat nog meer te verbitte
ren door practisch deze leiders voor te
stellen hun opvatting van het enige vraag
stuk der buitenlandse politiek dat in het
binnenland niet wordt betwist te wijzi
gen te wetenhet vredesverdrag met
Japan.
Zoals bekend is Engeland voorstander
van een deelneming van de regering ran
Peking aan de onderhandelingen voor dit
verdrag en het heeft aan Washington
voorgesteld Formosa aan China terug re
geven.
IZou de wijziging van de Amerikaanse
opvatting over het Japanse vredesver
drag de prijs kunnen zijn van goede
dienstenvan Rusland in Korea Som
mige waarnemers te Washington vragen
het zich af, doch zij zijn er zeker van
dat de Ver. Staten nimmer deze prijs zul
len betalen.
Ten slotte wordt er te Washington aan
herinnerd dat de Ver. Staten de Sovjet
unie hebben uitgenodigd onder de landen
die deel zullen nemen aan de onderhan
delingen over het Japanse vredesverdrag.
Op deze uitnodiging werd niet ingegaan.
SPAAK TOT VOORZITTER VAN HET
EUROPEES PARLEMENT HERKOZEN.
De derde zitting van de adviserende
vergadering van de Raad van Europa is
te Straatsburg geopend. De vergadering
stond onder voorzitterschap van de Ita
liaanse afgevaardigde Bogiano Picco die
de openingsrede hield. Dadelijk daarop
werd de commissie voor het onderzoek
der geloofsbrieven bij loting aangewezen.
Daarna werd P. H. Spaak eenparig tot
voorzitter verkozen.
SPECTATOR.
DF. SOCIALISTEN WAARSCHUWEN
TEGEN EEN GEVAARLIJK
KATHOLIEK MANOEUVRE.
De ministers Brasseur en Moyersoen,
respectievelijk voor Binnenlandse Zaken
en Justitie, hebben sedert enkele maan
den het plan ingestudeerd om de open
bare orde, in moeilijke omstandigheden,
te kunnen handhaven. Thans hebben bei
de ministers een wetsontwerp desbetref
fend neergelegd, dat echter geenszins de
goedkeuring van de Socialisten zal beko
men.
De Volksgazet», commenteert dit wets
ontwerp o m. als volgtHet ontwerp is
door de Commissie van Justitie van de
Kamer onderzocht geworden, en ondanks
de voorzichtige taal die men gebruikt om
de pil aan de parlementairen te doen slik
ken is het duidelijk dat achter die on
schuld de C V.P.-regering met boze plan
nen rondloopt Zo wordt oa een oude
wet opgegraven, van 1818. die nog dateert
van onder het Hollands regime, doch die
het inzicht van de regering moet recht
vaardigen de voorafgaande aanhouding
toe te passen op overtreders, of mogelijke
overtreders van reglementen en besluiten
die door de regering zouden worden uit
gevaardigd. Het lijkt zo een beetje op het
Schutzhaft(het opsluiten van bepaal
de personen om hen c te beschermen
tegen zichzelf), dat door Hitier werd in
gevoerd. om op elegante wijze van lastige
politieke tegenstrevers verlost te worden.
De verslaggever van de commissie, een
C. V. P.-er. gaat nog verderhij roept
een decreet in van de keizer van Oosten
rijk in 1789. dat aan de "ministers toelaat
alle maatregelen naar goeddunken te ne
men om de orde te handhaven. De ver
slaggever stelt daarbij koudweg vast dat
dit decreet van meer dan 150 jaar geleden
nog steeds niet werd afgeschaft.
De C V P.-ministers zijn wel zeer onge
lukkig geïnspireerd geworden juist twee
wetten aan te halen van dictatoriale
staatshoofden, die België onder hun gezag
hadden gekregen, maar van wie de Belgen
zich precies hebben losgevochten.
«Waar gaat de domheid en de angst van
de C.V.P.. de meerderheid te verliezen, nu
eindelijk ophouden
BEDENKELIJKE VOORUITZICHTEN
INZAKE WERKLOOSHEID.
<i De Standaard publiceerde daarover
thans een hoofdartikel, waarvan de in
leiding als volgt werd gesteld
Het blijft een bedenkelijk feit dat deze
uitzonderlijke hoogconjunctuur der prse-
oorlogse bewapening of moeten we
bewapenen om de vrede te winnen -
gepaard gaat met een vrij aanzienlijke
werkloosheid.
Is er dan in België of beter in Vlaan
deren een zo groot onbruikbaar residu,
of ligt het aan de inertie der werklozen,
mede met deze van de hogere instanties,
aan de onbeweegbaarheid der betrokken
arbeiders of aan het laissez-faire
kapitalisme dat de volledige tewerkstel
ling beschouwt als een normale toestand
en het residu der nog niet tewerkgestel-
den uit het economisch proces uitschakelt
en bestempelt als structureel werklozen.
Er werd herhaaldelijk in deskundige krin
gen gewaarschuwd dat deze extra-hoog
conjunctuur niet zal blijven duren, dat
deze steeds hoger opgevoerde productie,
binnen afzienbare tijd tot normale ver
houdingen moet worden teruggeleid, d i
tot mirdcr dan volledige tewerkstelling
en er alsdan in korte tijd een half mil
lioen werklozen zullen zijn waarvan we
derom 80 in Vlaanderen zullen gelo-
caliseerd zijn.
(zie vervolg volg. blz.)