KATTEFEEST 1954
HET KATTEFEEST VAN IEPER
- ONAFHANKELIJK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD
7e JAARGANG Nr 15
PRIJS 3 Fr.
VOOR HET ARRONDISSEMENT YPER.
VERSCHIJNT ELKE WEEK 'S ZATERDAGS
STAD YPER
Zondag 14 Maart
KATTENWORP UIT HET BELFORT
Zondag 21 Maart
DE KATTEKOERS
HET JA-WOORD OP PLAAT
Burgemeester DEHEM
ontving ten Stadhuize te leper
HET YPERSCH NIEUWS
BKSTUUB EN REDACTIE 34. BOTERSTRAAT, YPER
TeL Postcheckrek.461.73 (L. DÜMORTIEB)
\;;uNNtMENTSPRUS
1 JAAR: 135 fr. 6 MAAND
7# fr.
Te 15 uurVorming van de KATTESTOETVanden-
peere boompla ats
OptochtBoterstraat, G. de Stuersstraat, R. Colaertplaats.
Statiestraat, Tempelstraat, Paterstraat, Seminarie-
straat, De Haernestraat, Zaalhof, Yperleestraat.
Rijselpoort, Rijselstraat, Grote Markt.
Na het feest uitbetaling der premiën op het stadhuis.
De Harmonie Ypriana zal het feest opluisteren.
De bevolking wordt uitgenodigd te bevlaggen.
Internationale Koers voor Liefhebbers. Koers der drie
Belfortsteden Gent Kortrijk Yper en de Westvlaamse
Bergen. Aankomst te Yper, Statiestraat, omstreeks 16 uur.
De KATTEFEESTFOOR duurt van Zondag 14 Maart tot
en met Zondag 28 Maart.
De Secretaris,
A. VERSAILLES.
De Burgemeester,
A. DEHEM.
ZIJN OORSPRONG EN
BETEKENIS
Morgen Zondag 14 Maart, tweede
Zondag van de Vasten, zal de Ieper-
se stadsnar opnieuw zijn katjes van
de vermaarde Belforttoren werpen.
Voor de hoeveelste maal dit zal ge
beuren sedert het ontstaan der stad,
kan niemand met zekerheid zeggen
Zoals verleden week beloofd, zijn we
dan maar eens aan het pluizen ge
gaan. Ziehier welke lezing algemeen
te leper aanvaard wordt, alhoewel
we maar al te goed het relatief ka
rakter daarvan inzienHet Katte-
feest, zoals andere folkloristische
plechtigheden, is onomstootbaar van
heidense oorsprong. In de Germaan
se Mythologie speelden de katten
een grote rol. Freya, Godin der Lief
de, van de Schoonheid en van de
Vruchtbaarheid, was gezeten in een
wagen die door katten getrokken
werd, toen zij haar broeder Wodan,
hoofd der Asen en Heerser over de
wereld en het Walhalla, ten strijde
vergezelde. In sommige streken werd
Freya zelfs als een kat voorgesteld.
Is het dan te verwonderen dat men
in onze gewesten een grote eerbied
koesterde voor de kat
Er werden feesten ingericht ter
ere van de katten, tijdens de Solmo-
nath (later Februari) ook nog Kat-
temaand geheten. In het Oude Ger-
manië gingen de katten, onder de
benaming Esse, door als zinnebeeld
der vrijheid, dit door hun betrekkin
gen met de voornaamsten der Goden.
DE INVLOED VAN HET
CHRISTENDOM
De Christelijke Lering, welke voor
h^t eerst omstreeks de helft van de
7e eeuw in onze gewesten verkon
digd werd, was natuurlijk de oor
zaak dat de verering der afgoden
afnam.
Al wat heidens of van heidense
oorsorong was, werd natuurlijk door
de Evangelisten veroordeeld. Dieren
en voorwerpen welke vroeger aan
gebeden werden, dienden vernietigd
te worden. Zo werd ook de oude hei
dense geest van het Kattefeest ver
vormd. In plaats van deze mystieke
huisdieren verder te verheerlijken,
werd het feest hervormd tot een zin
nebeeldige verzaking van de afgode
rij
En hier is het eigenlijke ontstaan
der Ieperse Kattefeesten te vinden.
Oin te beduiden dat de mensen ver-
raakten aan het heidendom, werden
een paar katten van leper's hoogste
toren geworpen.
HET TIJDSTIP VAN HET
KATTEFEEST
Niettegenstaande de nieuwe geest
van het Kattefeest, werd het toch
steeds in de Kattemaand, of
toch ten minste rond dit tijdstip ver
der gevierd. Men verkoos thans de
Vastentijd, om door de geest van
boetvaardigheid welke dan heerst,
de losbandigheid van de heidense
feesten wat in te tomen. De viering
kon echter op de eerste Zondag van
de Vasten niet doorgaan, omdat men
alsdan een ander feest vierde, nml.
het Sollenfeest. Thans nog wordt de
eerste Zondag van de Vasten* Krake-
zondag genoemd, naar de sollen, die
later krakers werden (soort koeken).
Het Kattefeest werd dus gevierd
op de tweede Zondag van de Vasten.
Tevens werd ook de Ieperse Jaar
markt gehouden. Deze jaarmarkt,
die in de Middeleeuwen de beroemd
ste lakenmarkt ter wereld was, duur
de van de Maandag tot de Woens
dag. Vandaar dat het Kattefeest ge
durende méér dan 3 eeuwen gevierd
werd op de Woensdag.
DE EERSTE KATTEFEESTEN
Volgens sommige historici zouden
voor het eerst in het begin der 10e
eeuw, katten van de torens van het
Grafelijk kasteel geworpen zijn. De
katten werden oorspronkelijk afge
worpen van de torens van het oud
kasteel, vervolgens geschiedde dit
van de hoogste toren van het nieuw
kasteel, dan van de St. Maartensto
ren en ten slotte d. i. rond 1304, van
het Belfort.
Tot in 1475 werd het Kattefeest
steeds op Zondag gevierd. Vanaf dit
jaar geschiedde de viering steeds op
de daaropvolgende Woensdag. Ook
verdween het feest gedurende enke
le jaren, om dan opnieuw op te dui
ken in gunstiger tijden. De eerste
gekende onderbreking dagtekent van
1578, toen leper belegerd werd door
de Gentse Calvinisten. Met de be
vrijding van de Stad door Alexan
der Farnese op 10 April 1584, dach
ten de Ieperlingen onmiddellijk aan
de herinrichting van het feest. Toch
werd het slechts opnieuw gevierd in
1590.
Meerdere onderbrekingen hadden
nadien nog plaats, maar zo heel juist
kan niet bepaald worden wanneer.
Het is echter bewezen dat opnieuw
katten van de Halletoren geworpen
werden op Woensdag 28 Februari
1714, dit na een zeer lange onderbre
king. Aert Hieracx, Iepers kronijker,
schreef die onderbrekingen toe aan
de oorlogen onder Lodewijk XIV en
ook aan het schimpen der vreemde
lingen De herleving van het Kat
tefeest was van korte duur, vermits
het weer geschorst werd na 11 Maart
1716, wanneer de timmerman Gillis
Popeliere, werkende in het Stadhuis,
3 a 4 jonge katten van op een plan
kier, bevestigd aan de Halletoren,
naar het volk wierp. Aert Hieracx
zegt in zijn Korte Uytlegghinghe
Op het gemeentehuis van Marchienne-au-Pont nabij Charleroi wordt nu het jawoord
der jonge trouwers op plaat opgenomen. Deze plaat wordt vervolgens aan de jong
gehuwden aangeboden als herinnering aan het gewichtige ogenblik der toezegging.
Zo wordt het mogelijk dat later de kinderen en de kleinkinderen de stemmen van
hun ouders zullen horen uit de tijd dat deze pas in het huwelijksbootje stapten.
Onze nieuwe burgemeester, de h Al-
bert Dehem. ontving Zondag voor de eer
ste maal in de bovenzaal van het stad
huis de kerkelijke rechterlijke en bur
gerlijke overheden fbn de stad.
Omstreeks 11 uur waren aldaar ver
enigd de hh. schepenep Robyn. Muiier
en Rouseré gemeenteraadsleden Capoen.
Pattyn. Pype en Sixstadssecretaris A.
VersaillesZ.E.H. Deken VerhaegheZ.
E. H. De Cuyper. pastoor van St Niklaas-
parochie de E. Prior der Paters Karme
lieten te leperMatton, voorzitter van
de rechtbank van le aanlegVerfaillie en
Talpe. rechtersGhestem. vrederechter*;
Verbeke. onderzoeksrechterVandergho-
te, hoofdgriffierCarre, procureur des
Konings en zijn substituut Biebuyck Van-
raes. secretaris van het parketDelobel,
voorzitter van de commissie van open
bare onderstand Hellebuyck en Liégeois.
resp. secretaris en ontvanger van de
C.O.O.kapitein Bellangé. commandant
dei- Rijkswacht te leperpolitiecommis
saris HuyghebaertDeplancke. comman
dant van de brandweerHogg, dienstlei
der van de Imperial War Graves Com
mission te leper Glissoux, voorzitter van
de Handel en NijverheidskamerCaene-
peel. directeur van het stedelijk slacht
huis Delahaye. directeur van de plaat
selijke dienst voor arbeidsbemiddeling
De France, arrondissementsingenieur
Duthoy. provinciaal inspecteur van het
te chnisch onderwijs Aimé Gruwez en Dr
Grimmelprez, resp. ere-voorzitter en voor
zitter van de Harmonie Ypriana Denys.
Het is alsdan den laatsten keer ge-
«weest dat men in het Kattefeeste
de katten gesmeten heeft. Men segt
dat deze fraye ende seer vermaeke-
i> lijcke saecke aghtergelaeten werd
omdat de Hollanders daer in Ypre
in gharnisoen lagen en de Ypre-
lingen altijd sehimpwijze noemden
de kpttesmijters.
We hebben alle redenen om te be
twijfelen dat dit evenwel de echte
reden tot onderbreking zou geweest
zijn. Omstreeks 1780 werd het Kat
tefeest opnieuw in ere hersteld, om
weerom onderbroken te worden in
1794. ditmaal door de Franse Revo
lutie. Nog éénmaal zou het feest her
leven, nml. in 1813, toen dan ook
meteen voor het laatst levende kat
ten van de toren geworpen werden.
DE HUIDIGE KATTEFEESTEN
Gedurende 125 jaar, waarschijnlijk
de langste termijn uit zijn geschiede
nis, werd het Kattefeest onderbro
ken. Het herleefde op waardige wijze
op Zondag 13 Maart 1938, toen de
stadsnar enkele fluwelen poesjes tus
sen de duizendkoppige menigte wierp.
De nieuwe wereldoorlog was de oor
zaak van een nieuwe schorsing, die
thans zou duren tot in 1946, wanneer
het feest nogmaals voor de hoe
veelste maal hernomen werd.
Dit jaar wordt de traditie even
eens voortgezet en zullen duizenden
mensen opnieuw het Kattefeest wil
len bijwonen. We hebben slechts een
wensdat het feest zou doorgaan on-
,der een echt lenteweertje
schepen van Poperingeeen afvaardiging
van het Verstandhoudingscomiteit van
Oudstrijders en Gelijkgestelden, geleid
door voorzitter Isaï Gruwez en ondervoor
zitters Quaghebeur en Moesmanverder
nog vertegenwoordigers van het Rood
Kruis, het Last Post Committee, leden
van de Werkrechtersraad en ambtenaren
van Bruggen en Wegen, van de belastin
gen. vap P.T.T.. kadaster, en tal van an-
derenT^t
4
Verwelkoming door de h. Robyn.
De-Ju Robyn, eerste schepen der stad.
.lichtte zistr in volgende bewoordingen tot
de h. Burgemeester
Mijnheer de Burgemeester,
In mijn hoedanigheid van eerste Sche-
pene der stad, is het mij een aangename
taak U in ons aller naam. onze hartelijke
gelukwensen toe te sturen, samen met de
betuiging van onze eerbied.
Alhoewel U op een onverwachte manier
geroepen werd om Vw hoge ambt van
Burgemeester der Stad leper uit te oefe
nen, zult U reeds door jarenlange uitoefe
ning van het ambt van Schepene en Eer-
ste-Schepene der stad en door Uw samen
werking in het schepencollege met onze
betreurde Burgervader, wijlen Jan Van der
Ghote, een ruime ervaring hebben opge
daan, die er U toe in staat stelt thans het
roer van het stadsbestuur in handen te
nemen.
Stellig zal de taak welke op Uw jeug
dige schouders wordt gelegd, zwaar zijn.
Immers elke stadsgenoot bewaart in zich
op levendige wijze, het schitterende beeld
van de ideale burgervader, dat ons gedu
rende lange jaren steeds werd gegeven door
Uw beroemde voorganger.
Wij twijfelen er dan ook niet aan, dat
U de stappen van Uw roemrijke voorgan
ger zult willen volgen en dat U op de
eerste plaats zoals hij steeds heeft gedaan.
Uw voornaamste bekommering zult schen
ken aan het behoud van de gezonde stads-
financies, waarop elke leperling met zo-
t eel fierheid mag neerkijken.
Anderzijds zal het tot een Uwer meest
delicate opdrachten behoren, ervoor te zor
gen dat aan deze aloude stede die eens
een bakermat was van nijverheid in Vlaan
deren. samen met het privaat initiatief en
vooral door aanwakkering van het privaat
initiatief, een nieuw, een verjongd, land
bouw, handels- en industrieel leven te
schenken, zulks ten bate van alle klassen
van onze nijverige bevolking, die niets be
ter vraagt dan door werkgelegenheid en
krachtinspanninghogere vruchten te be
komen voor het welzijn van de families en
van geheel de gemeenschap.
Moogt gif. Mijnheer de Burgemeester,
lange jaren aan het hoofd van de stad
blijven, tot ons aller welzijn en in Uw
loopbaan, de wegen van de roemrijke bur
gemeesters navolgen die meer dan een
eeuw, U in het bestuur der stad zijn voor
gegaan.
Toespraak namens de oudstrijders.
Vervolgens nam de h. Isaï Gruwez,
voorzitter van het verstandhoudingscomi
teit van oudstrijders en gelijkgestelden.
het woord
Mijnheer de Burgemeester,
In hoedanigheid van Voorzitter van het
Verstandhoudingscomité van Oud-Strijders
en Gelijkgestelden 1914-18 en 1940-45, werd
mij de eer gegund U, in naam van de vijf
tien aangesloten maatschappijen, hun ge
lukwensen over te maken en U van harte
te feliciteren, ter gelegenheid van Uw be
noeming tot Burgemeester van onze stad.
Wij zijn gelukkig, U een lange en ge
lukkige loopbaan te wensen in het uit
oefenen van Uw hoog ambt. aan het hoofd
van Uw ingezetenen.
Be Oud-Strijders werden steeds, vanaf
1920, gewoon door de Stadsoverheid in eer
gehouden te worden en met de opvolgende
Burgemeesters in goede betrekking te le
ven. Deze betrekkingen werden nog grote
lijks verstevigd met de aanstelling van
onze betreurde Burgemeester Jan Van der
Ghote. oud-strijder 14-18, die voor ons
mocht betiteld worden als evenmens van
zijn strijdmakkers uit de oorlog.
Binst die lange tijdspanne, hadden we
meermalen de gelegenheid onze Stadsover-
heden, onze dank te betuigen namelijk
voor het aanleggen van Ereperken op het
Stedelijk kerkhofhet huldebetoog aan
de Gesneuvelden op 1 Novemberde deel
name aan onze plechtigheden van 11 No
vember door de Erebewijzen door het
Stadsbestuur toegekend bij de begravings-
pleqhtigheden onzer leden en de kosteloze
terbeschikkingstelling van de lijkwagen van
eerste klas voor de invaliden.
Altoos zagen wij onze billijke vragen
ingewilligd en ten onzen voordele opgelost.
Zo bekwamen we nog in de laatste tijden,
onze jaarlijkse toelage alsmede de vermin
dering van de taksen op de bals.
In samenwerking met ons, streefde het
Stadsbestuur naar de Eenheid van onze
Entente zoals het streefde naar de ver
standhouding onder al de inwoners. Ge
woon dus, op een voordelige wijze be
schouwd en gesteund te worden, durven
wij dan ook, ter gelegenheid van onze eer
ste kontaktname met onze nieuwe Burger
vader in hem hetzelfde vertrouwen stel
len en van hem dezelfde waardering ver
wachten als deze door onze betreurde strijd
makker, Burgemeester Van der Ghote toe
gestaan.
Zijt ge niet de Oud-Strijder 1914-18, het
verheugt ons toch te mogen aanstippen,
dat ge in de laatste oorlog. Uw vaderlandse
plichten hebt vervuld als Weerstander bij
Socrates en als oud-strijder 1940-45. Ook
dat ge reeds Uw bescherming hebt toegekend
aan een onzer afdelingen en er als effectief
lid zijt geboekt. Het is voor ons een bewijs
dat we in U, voor de toekomst zoals in het
verleden, al onze hoop mogen stellen.
Gij van Uw kant. Mijnheer de Burge
meester, moogt er op rekenen dat wij, in
een zelfde gedachte aan Uw zijde zullen
staan, en zullen medewerken om de luister
van de plechtigheden te verhogen in alles
wat de bevolking kan ten bate komen.
Wij stellen ons ten dienste van onze ge
liefde Stad, zoals wij binst lange jaren ten
dienste hebben gestaan van ons België, ons
boven alles geliefde Vaderland.
Beide toespraken werden telkens op
hartelijk applaus onthaald.
Het antwoord van burgemeester Dehem.
De h. burgemeester Dehem antwoord
de beide sprekers als volgt
Zeer Eerwaarde Heer Deken.
Zeer Eerwaarde Heren.
Heren Schepenen,
Heer Voorzitter der Rechtbank.
Heer Procureur des Konings.
Dames, Mijne Heren,
Van harte dank ik U om de woorden
van hulde, die zoéven in uw aller naam
door de heer Eerste Schepen uitgesproken
werden. En ik houd eraan onmiddellijk
bij te voegen dat deze wensen me ten
zeerste welkom zijn nu ik aan de aanvang
sta van een uitzonderlijk zware taak.
Het burgemeesterschap van leper is op
zichzelf reeds een zwaar ambtdeze func
tie wordt echter dubbel zo moeilijk wan
neer men ze moet waarnemen als opvolger
van wijlen burgemeester Van der Ghote
die gedurende meer dan 20 jaar zijn stad
en zijn medeburgers gediend heeft met vol
ledige overgave van zichzelf en wiens
prachtige verwezenlijkingen aan zijn be
stuur zullen blijven herinneren.
Ued. richt zich tot mij in de overtui
ging dat ik aan uw vertrouwen zal beant
woorden. Als leperling, opgegroeid onder
deze bevolking vanaf de jaren der herop
bouw uit de talloze oorlogspuinen. intus
sen wel en wee gedeeld hebbend tot nu de
Hallen majestatisch aan 't herrijzen zijn.
houd ik van deze mij zo vertrouwde stad.
Met de dichter zou ik haast durven zeg
gen
Ik wist niet dat 'k zo lief U had
O Stad. waar 'k ben geboren
Ik wist niet dat zo groot een schat
Van liefd' U kon bekoren
Ik wist niet dat 'k zo geernU zag
O volk uit onze Stad
En dat een macht, zo heimlijk sterk.
Ons bindt in Liefde en Lede
De liefde voor mijn stad en volk zal me
steeds ertoe aanzetten mijn ambt met toe
wijding en nauwgezetheid te vervullen.
Ik had het voorrecht gedurende meer
dan zeven jaar als scheven dezer stad een
trouwe medewerker te zijn van onze over
leden burgervader ik heb geen ander doel
dan zijn werk voort te zetten. Zijn politiek
streven was hoofdzakelijk gebaseerd op de
twee volgende elementen de bekommer
nis om gezonde financiesen de gedachte
dat de schoonheid van leper de voornaam
ste pijler is en zal blijven van haar bloei
en welvaart. Die dubbele bekommernis zal
ook de mijne zijn. Een grondelement wil
ik erbij voegen het probleem der werk
verschaffing. Het is steeds met leed dat ik
deze dagelijkse uittocht van onze werk
mensen en bedienden gezien heb hetzij
naar Frankrijk hetzij naar andere arrondis
sementen en het deed me steeds pijn
wanneer ik getuige was van dat onzalig
bijna eindeloos défilé voor het stempel
lokaal. Dit vraagstuk ligt me dan ook z»er
nauw aan het hart. Ik weet dat de oplos
sing ervan niet in de eerste plaats van
ons afhangt het voorbeeld van andere ste
den. ik citeer o.m. Mechelen en Hasselt,
heeft echter bewezen dat veel kan bereikt
worden door een intense samenwerking van
burgers en overheden. Ik durf dan ook
een beroep doen op uw aller medewerking,
op de medewerking van alle politieke par
tijen, op de hulp van alle sociale organisa
ties en beroepsverenigingen, op de steun
van alle weldenkende burgers dezer stad,
om ons bij dit streven te helpen en terzijde
te staan. De Ieperse gemeenschap kan er
slechts baat bij hebben.
Hoef ik er nog aan toe te voegen dat ik
niet als Burgemeester-Hoofd van een poli
tieke meerderheid wens op te treden, maar
wel als Burgemeester van leper, als Bur
gemeester, zijn moederstad in harte gene
gen en ten dienste van haar bevolking. Ik
zal dan ook de gedragslijn volgen welke
mijn voorganger steeds heeft voorgehou
den de stad te besturen in een gee3t van
verdraagzame eerbied voor eenieders ziens-
(Zle vervolg op volgende blz.)