KATTEFEEST 1954 HET KATTEFEEST VAN IEPER - ONAFHANKELIJK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD 7e JAARGANG Nr 15 PRIJS 3 Fr. VOOR HET ARRONDISSEMENT YPER. VERSCHIJNT ELKE WEEK 'S ZATERDAGS STAD YPER Zondag 14 Maart KATTENWORP UIT HET BELFORT Zondag 21 Maart DE KATTEKOERS HET JA-WOORD OP PLAAT Burgemeester DEHEM ontving ten Stadhuize te leper HET YPERSCH NIEUWS BKSTUUB EN REDACTIE 34. BOTERSTRAAT, YPER TeL Postcheckrek.461.73 (L. DÜMORTIEB) \;;uNNtMENTSPRUS 1 JAAR: 135 fr. 6 MAAND 7# fr. Te 15 uurVorming van de KATTESTOETVanden- peere boompla ats OptochtBoterstraat, G. de Stuersstraat, R. Colaertplaats. Statiestraat, Tempelstraat, Paterstraat, Seminarie- straat, De Haernestraat, Zaalhof, Yperleestraat. Rijselpoort, Rijselstraat, Grote Markt. Na het feest uitbetaling der premiën op het stadhuis. De Harmonie Ypriana zal het feest opluisteren. De bevolking wordt uitgenodigd te bevlaggen. Internationale Koers voor Liefhebbers. Koers der drie Belfortsteden Gent Kortrijk Yper en de Westvlaamse Bergen. Aankomst te Yper, Statiestraat, omstreeks 16 uur. De KATTEFEESTFOOR duurt van Zondag 14 Maart tot en met Zondag 28 Maart. De Secretaris, A. VERSAILLES. De Burgemeester, A. DEHEM. ZIJN OORSPRONG EN BETEKENIS Morgen Zondag 14 Maart, tweede Zondag van de Vasten, zal de Ieper- se stadsnar opnieuw zijn katjes van de vermaarde Belforttoren werpen. Voor de hoeveelste maal dit zal ge beuren sedert het ontstaan der stad, kan niemand met zekerheid zeggen Zoals verleden week beloofd, zijn we dan maar eens aan het pluizen ge gaan. Ziehier welke lezing algemeen te leper aanvaard wordt, alhoewel we maar al te goed het relatief ka rakter daarvan inzienHet Katte- feest, zoals andere folkloristische plechtigheden, is onomstootbaar van heidense oorsprong. In de Germaan se Mythologie speelden de katten een grote rol. Freya, Godin der Lief de, van de Schoonheid en van de Vruchtbaarheid, was gezeten in een wagen die door katten getrokken werd, toen zij haar broeder Wodan, hoofd der Asen en Heerser over de wereld en het Walhalla, ten strijde vergezelde. In sommige streken werd Freya zelfs als een kat voorgesteld. Is het dan te verwonderen dat men in onze gewesten een grote eerbied koesterde voor de kat Er werden feesten ingericht ter ere van de katten, tijdens de Solmo- nath (later Februari) ook nog Kat- temaand geheten. In het Oude Ger- manië gingen de katten, onder de benaming Esse, door als zinnebeeld der vrijheid, dit door hun betrekkin gen met de voornaamsten der Goden. DE INVLOED VAN HET CHRISTENDOM De Christelijke Lering, welke voor h^t eerst omstreeks de helft van de 7e eeuw in onze gewesten verkon digd werd, was natuurlijk de oor zaak dat de verering der afgoden afnam. Al wat heidens of van heidense oorsorong was, werd natuurlijk door de Evangelisten veroordeeld. Dieren en voorwerpen welke vroeger aan gebeden werden, dienden vernietigd te worden. Zo werd ook de oude hei dense geest van het Kattefeest ver vormd. In plaats van deze mystieke huisdieren verder te verheerlijken, werd het feest hervormd tot een zin nebeeldige verzaking van de afgode rij En hier is het eigenlijke ontstaan der Ieperse Kattefeesten te vinden. Oin te beduiden dat de mensen ver- raakten aan het heidendom, werden een paar katten van leper's hoogste toren geworpen. HET TIJDSTIP VAN HET KATTEFEEST Niettegenstaande de nieuwe geest van het Kattefeest, werd het toch steeds in de Kattemaand, of toch ten minste rond dit tijdstip ver der gevierd. Men verkoos thans de Vastentijd, om door de geest van boetvaardigheid welke dan heerst, de losbandigheid van de heidense feesten wat in te tomen. De viering kon echter op de eerste Zondag van de Vasten niet doorgaan, omdat men alsdan een ander feest vierde, nml. het Sollenfeest. Thans nog wordt de eerste Zondag van de Vasten* Krake- zondag genoemd, naar de sollen, die later krakers werden (soort koeken). Het Kattefeest werd dus gevierd op de tweede Zondag van de Vasten. Tevens werd ook de Ieperse Jaar markt gehouden. Deze jaarmarkt, die in de Middeleeuwen de beroemd ste lakenmarkt ter wereld was, duur de van de Maandag tot de Woens dag. Vandaar dat het Kattefeest ge durende méér dan 3 eeuwen gevierd werd op de Woensdag. DE EERSTE KATTEFEESTEN Volgens sommige historici zouden voor het eerst in het begin der 10e eeuw, katten van de torens van het Grafelijk kasteel geworpen zijn. De katten werden oorspronkelijk afge worpen van de torens van het oud kasteel, vervolgens geschiedde dit van de hoogste toren van het nieuw kasteel, dan van de St. Maartensto ren en ten slotte d. i. rond 1304, van het Belfort. Tot in 1475 werd het Kattefeest steeds op Zondag gevierd. Vanaf dit jaar geschiedde de viering steeds op de daaropvolgende Woensdag. Ook verdween het feest gedurende enke le jaren, om dan opnieuw op te dui ken in gunstiger tijden. De eerste gekende onderbreking dagtekent van 1578, toen leper belegerd werd door de Gentse Calvinisten. Met de be vrijding van de Stad door Alexan der Farnese op 10 April 1584, dach ten de Ieperlingen onmiddellijk aan de herinrichting van het feest. Toch werd het slechts opnieuw gevierd in 1590. Meerdere onderbrekingen hadden nadien nog plaats, maar zo heel juist kan niet bepaald worden wanneer. Het is echter bewezen dat opnieuw katten van de Halletoren geworpen werden op Woensdag 28 Februari 1714, dit na een zeer lange onderbre king. Aert Hieracx, Iepers kronijker, schreef die onderbrekingen toe aan de oorlogen onder Lodewijk XIV en ook aan het schimpen der vreemde lingen De herleving van het Kat tefeest was van korte duur, vermits het weer geschorst werd na 11 Maart 1716, wanneer de timmerman Gillis Popeliere, werkende in het Stadhuis, 3 a 4 jonge katten van op een plan kier, bevestigd aan de Halletoren, naar het volk wierp. Aert Hieracx zegt in zijn Korte Uytlegghinghe Op het gemeentehuis van Marchienne-au-Pont nabij Charleroi wordt nu het jawoord der jonge trouwers op plaat opgenomen. Deze plaat wordt vervolgens aan de jong gehuwden aangeboden als herinnering aan het gewichtige ogenblik der toezegging. Zo wordt het mogelijk dat later de kinderen en de kleinkinderen de stemmen van hun ouders zullen horen uit de tijd dat deze pas in het huwelijksbootje stapten. Onze nieuwe burgemeester, de h Al- bert Dehem. ontving Zondag voor de eer ste maal in de bovenzaal van het stad huis de kerkelijke rechterlijke en bur gerlijke overheden fbn de stad. Omstreeks 11 uur waren aldaar ver enigd de hh. schepenep Robyn. Muiier en Rouseré gemeenteraadsleden Capoen. Pattyn. Pype en Sixstadssecretaris A. VersaillesZ.E.H. Deken VerhaegheZ. E. H. De Cuyper. pastoor van St Niklaas- parochie de E. Prior der Paters Karme lieten te leperMatton, voorzitter van de rechtbank van le aanlegVerfaillie en Talpe. rechtersGhestem. vrederechter*; Verbeke. onderzoeksrechterVandergho- te, hoofdgriffierCarre, procureur des Konings en zijn substituut Biebuyck Van- raes. secretaris van het parketDelobel, voorzitter van de commissie van open bare onderstand Hellebuyck en Liégeois. resp. secretaris en ontvanger van de C.O.O.kapitein Bellangé. commandant dei- Rijkswacht te leperpolitiecommis saris HuyghebaertDeplancke. comman dant van de brandweerHogg, dienstlei der van de Imperial War Graves Com mission te leper Glissoux, voorzitter van de Handel en NijverheidskamerCaene- peel. directeur van het stedelijk slacht huis Delahaye. directeur van de plaat selijke dienst voor arbeidsbemiddeling De France, arrondissementsingenieur Duthoy. provinciaal inspecteur van het te chnisch onderwijs Aimé Gruwez en Dr Grimmelprez, resp. ere-voorzitter en voor zitter van de Harmonie Ypriana Denys. Het is alsdan den laatsten keer ge- «weest dat men in het Kattefeeste de katten gesmeten heeft. Men segt dat deze fraye ende seer vermaeke- i> lijcke saecke aghtergelaeten werd omdat de Hollanders daer in Ypre in gharnisoen lagen en de Ypre- lingen altijd sehimpwijze noemden de kpttesmijters. We hebben alle redenen om te be twijfelen dat dit evenwel de echte reden tot onderbreking zou geweest zijn. Omstreeks 1780 werd het Kat tefeest opnieuw in ere hersteld, om weerom onderbroken te worden in 1794. ditmaal door de Franse Revo lutie. Nog éénmaal zou het feest her leven, nml. in 1813, toen dan ook meteen voor het laatst levende kat ten van de toren geworpen werden. DE HUIDIGE KATTEFEESTEN Gedurende 125 jaar, waarschijnlijk de langste termijn uit zijn geschiede nis, werd het Kattefeest onderbro ken. Het herleefde op waardige wijze op Zondag 13 Maart 1938, toen de stadsnar enkele fluwelen poesjes tus sen de duizendkoppige menigte wierp. De nieuwe wereldoorlog was de oor zaak van een nieuwe schorsing, die thans zou duren tot in 1946, wanneer het feest nogmaals voor de hoe veelste maal hernomen werd. Dit jaar wordt de traditie even eens voortgezet en zullen duizenden mensen opnieuw het Kattefeest wil len bijwonen. We hebben slechts een wensdat het feest zou doorgaan on- ,der een echt lenteweertje schepen van Poperingeeen afvaardiging van het Verstandhoudingscomiteit van Oudstrijders en Gelijkgestelden, geleid door voorzitter Isaï Gruwez en ondervoor zitters Quaghebeur en Moesmanverder nog vertegenwoordigers van het Rood Kruis, het Last Post Committee, leden van de Werkrechtersraad en ambtenaren van Bruggen en Wegen, van de belastin gen. vap P.T.T.. kadaster, en tal van an- derenT^t 4 Verwelkoming door de h. Robyn. De-Ju Robyn, eerste schepen der stad. .lichtte zistr in volgende bewoordingen tot de h. Burgemeester Mijnheer de Burgemeester, In mijn hoedanigheid van eerste Sche- pene der stad, is het mij een aangename taak U in ons aller naam. onze hartelijke gelukwensen toe te sturen, samen met de betuiging van onze eerbied. Alhoewel U op een onverwachte manier geroepen werd om Vw hoge ambt van Burgemeester der Stad leper uit te oefe nen, zult U reeds door jarenlange uitoefe ning van het ambt van Schepene en Eer- ste-Schepene der stad en door Uw samen werking in het schepencollege met onze betreurde Burgervader, wijlen Jan Van der Ghote, een ruime ervaring hebben opge daan, die er U toe in staat stelt thans het roer van het stadsbestuur in handen te nemen. Stellig zal de taak welke op Uw jeug dige schouders wordt gelegd, zwaar zijn. Immers elke stadsgenoot bewaart in zich op levendige wijze, het schitterende beeld van de ideale burgervader, dat ons gedu rende lange jaren steeds werd gegeven door Uw beroemde voorganger. Wij twijfelen er dan ook niet aan, dat U de stappen van Uw roemrijke voorgan ger zult willen volgen en dat U op de eerste plaats zoals hij steeds heeft gedaan. Uw voornaamste bekommering zult schen ken aan het behoud van de gezonde stads- financies, waarop elke leperling met zo- t eel fierheid mag neerkijken. Anderzijds zal het tot een Uwer meest delicate opdrachten behoren, ervoor te zor gen dat aan deze aloude stede die eens een bakermat was van nijverheid in Vlaan deren. samen met het privaat initiatief en vooral door aanwakkering van het privaat initiatief, een nieuw, een verjongd, land bouw, handels- en industrieel leven te schenken, zulks ten bate van alle klassen van onze nijverige bevolking, die niets be ter vraagt dan door werkgelegenheid en krachtinspanninghogere vruchten te be komen voor het welzijn van de families en van geheel de gemeenschap. Moogt gif. Mijnheer de Burgemeester, lange jaren aan het hoofd van de stad blijven, tot ons aller welzijn en in Uw loopbaan, de wegen van de roemrijke bur gemeesters navolgen die meer dan een eeuw, U in het bestuur der stad zijn voor gegaan. Toespraak namens de oudstrijders. Vervolgens nam de h. Isaï Gruwez, voorzitter van het verstandhoudingscomi teit van oudstrijders en gelijkgestelden. het woord Mijnheer de Burgemeester, In hoedanigheid van Voorzitter van het Verstandhoudingscomité van Oud-Strijders en Gelijkgestelden 1914-18 en 1940-45, werd mij de eer gegund U, in naam van de vijf tien aangesloten maatschappijen, hun ge lukwensen over te maken en U van harte te feliciteren, ter gelegenheid van Uw be noeming tot Burgemeester van onze stad. Wij zijn gelukkig, U een lange en ge lukkige loopbaan te wensen in het uit oefenen van Uw hoog ambt. aan het hoofd van Uw ingezetenen. Be Oud-Strijders werden steeds, vanaf 1920, gewoon door de Stadsoverheid in eer gehouden te worden en met de opvolgende Burgemeesters in goede betrekking te le ven. Deze betrekkingen werden nog grote lijks verstevigd met de aanstelling van onze betreurde Burgemeester Jan Van der Ghote. oud-strijder 14-18, die voor ons mocht betiteld worden als evenmens van zijn strijdmakkers uit de oorlog. Binst die lange tijdspanne, hadden we meermalen de gelegenheid onze Stadsover- heden, onze dank te betuigen namelijk voor het aanleggen van Ereperken op het Stedelijk kerkhofhet huldebetoog aan de Gesneuvelden op 1 Novemberde deel name aan onze plechtigheden van 11 No vember door de Erebewijzen door het Stadsbestuur toegekend bij de begravings- pleqhtigheden onzer leden en de kosteloze terbeschikkingstelling van de lijkwagen van eerste klas voor de invaliden. Altoos zagen wij onze billijke vragen ingewilligd en ten onzen voordele opgelost. Zo bekwamen we nog in de laatste tijden, onze jaarlijkse toelage alsmede de vermin dering van de taksen op de bals. In samenwerking met ons, streefde het Stadsbestuur naar de Eenheid van onze Entente zoals het streefde naar de ver standhouding onder al de inwoners. Ge woon dus, op een voordelige wijze be schouwd en gesteund te worden, durven wij dan ook, ter gelegenheid van onze eer ste kontaktname met onze nieuwe Burger vader in hem hetzelfde vertrouwen stel len en van hem dezelfde waardering ver wachten als deze door onze betreurde strijd makker, Burgemeester Van der Ghote toe gestaan. Zijt ge niet de Oud-Strijder 1914-18, het verheugt ons toch te mogen aanstippen, dat ge in de laatste oorlog. Uw vaderlandse plichten hebt vervuld als Weerstander bij Socrates en als oud-strijder 1940-45. Ook dat ge reeds Uw bescherming hebt toegekend aan een onzer afdelingen en er als effectief lid zijt geboekt. Het is voor ons een bewijs dat we in U, voor de toekomst zoals in het verleden, al onze hoop mogen stellen. Gij van Uw kant. Mijnheer de Burge meester, moogt er op rekenen dat wij, in een zelfde gedachte aan Uw zijde zullen staan, en zullen medewerken om de luister van de plechtigheden te verhogen in alles wat de bevolking kan ten bate komen. Wij stellen ons ten dienste van onze ge liefde Stad, zoals wij binst lange jaren ten dienste hebben gestaan van ons België, ons boven alles geliefde Vaderland. Beide toespraken werden telkens op hartelijk applaus onthaald. Het antwoord van burgemeester Dehem. De h. burgemeester Dehem antwoord de beide sprekers als volgt Zeer Eerwaarde Heer Deken. Zeer Eerwaarde Heren. Heren Schepenen, Heer Voorzitter der Rechtbank. Heer Procureur des Konings. Dames, Mijne Heren, Van harte dank ik U om de woorden van hulde, die zoéven in uw aller naam door de heer Eerste Schepen uitgesproken werden. En ik houd eraan onmiddellijk bij te voegen dat deze wensen me ten zeerste welkom zijn nu ik aan de aanvang sta van een uitzonderlijk zware taak. Het burgemeesterschap van leper is op zichzelf reeds een zwaar ambtdeze func tie wordt echter dubbel zo moeilijk wan neer men ze moet waarnemen als opvolger van wijlen burgemeester Van der Ghote die gedurende meer dan 20 jaar zijn stad en zijn medeburgers gediend heeft met vol ledige overgave van zichzelf en wiens prachtige verwezenlijkingen aan zijn be stuur zullen blijven herinneren. Ued. richt zich tot mij in de overtui ging dat ik aan uw vertrouwen zal beant woorden. Als leperling, opgegroeid onder deze bevolking vanaf de jaren der herop bouw uit de talloze oorlogspuinen. intus sen wel en wee gedeeld hebbend tot nu de Hallen majestatisch aan 't herrijzen zijn. houd ik van deze mij zo vertrouwde stad. Met de dichter zou ik haast durven zeg gen Ik wist niet dat 'k zo lief U had O Stad. waar 'k ben geboren Ik wist niet dat zo groot een schat Van liefd' U kon bekoren Ik wist niet dat 'k zo geernU zag O volk uit onze Stad En dat een macht, zo heimlijk sterk. Ons bindt in Liefde en Lede De liefde voor mijn stad en volk zal me steeds ertoe aanzetten mijn ambt met toe wijding en nauwgezetheid te vervullen. Ik had het voorrecht gedurende meer dan zeven jaar als scheven dezer stad een trouwe medewerker te zijn van onze over leden burgervader ik heb geen ander doel dan zijn werk voort te zetten. Zijn politiek streven was hoofdzakelijk gebaseerd op de twee volgende elementen de bekommer nis om gezonde financiesen de gedachte dat de schoonheid van leper de voornaam ste pijler is en zal blijven van haar bloei en welvaart. Die dubbele bekommernis zal ook de mijne zijn. Een grondelement wil ik erbij voegen het probleem der werk verschaffing. Het is steeds met leed dat ik deze dagelijkse uittocht van onze werk mensen en bedienden gezien heb hetzij naar Frankrijk hetzij naar andere arrondis sementen en het deed me steeds pijn wanneer ik getuige was van dat onzalig bijna eindeloos défilé voor het stempel lokaal. Dit vraagstuk ligt me dan ook z»er nauw aan het hart. Ik weet dat de oplos sing ervan niet in de eerste plaats van ons afhangt het voorbeeld van andere ste den. ik citeer o.m. Mechelen en Hasselt, heeft echter bewezen dat veel kan bereikt worden door een intense samenwerking van burgers en overheden. Ik durf dan ook een beroep doen op uw aller medewerking, op de medewerking van alle politieke par tijen, op de hulp van alle sociale organisa ties en beroepsverenigingen, op de steun van alle weldenkende burgers dezer stad, om ons bij dit streven te helpen en terzijde te staan. De Ieperse gemeenschap kan er slechts baat bij hebben. Hoef ik er nog aan toe te voegen dat ik niet als Burgemeester-Hoofd van een poli tieke meerderheid wens op te treden, maar wel als Burgemeester van leper, als Bur gemeester, zijn moederstad in harte gene gen en ten dienste van haar bevolking. Ik zal dan ook de gedragslijn volgen welke mijn voorganger steeds heeft voorgehou den de stad te besturen in een gee3t van verdraagzame eerbied voor eenieders ziens- (Zle vervolg op volgende blz.)

HISTORISCHE KRANTEN

Het Ypersch nieuws (1929-1971) | 1954 | | pagina 1