den .staat van wording van de koelnijverheid, in
Belgie.
De Koel- .en Vries diensten bevatten de kiem
van de zelfstandige regie, of beter nog van de
Nationale Vereeniging waaraan de openbare Be
sturen en zelfs bet privaat initiatief zullen kunnen
meewerken.
Hun inrichting is geen navolging van bet ge
woon Beheer der Staatsinstellingen.
Hoewel^zij in het volle gezag van den Minister
staan,, gezien zij slechts een tijdelijke afhankelijk
heid van een Ministerieel Departement uitmaken,
hebben zij, onder het voorzitterschap van den Al
gemeen Bestuurder, eenen Algemeenen Bestuur
raad die bestaat uit den Technischen Bestuurder
en den Handelsbestuurder, de voornaamste Dienst-
oversten, een afgevaardigde van het beamtenperso-
neel, een afgevaardigde van het arbeidersperso-
neel, een afgevaardigde van den Minister van Geld
wezen en een afgevaardigde van het Rekenhof.
Het Technisch Bestuur heeft twee groote on
derverdeelingen die, voor het inbedrijifnemen van
de "opslagplaatsen en die, voor het vervoer, alsme
de een bureel der werken en een werkplaats- en
een laboratoriumdienst.
Het Handelsbestuurjieeft vijf onderbesturen,
waarvan een, dat vande opslagplaats van Ant
werpen is, wijl de andere, de gewestelijke bestu
ren zijn, van Vlaanderen-Antwerpen, Brabant-Na
men-Luxemburg, Henegouw en Luik-Limburg.
Bij elk Gewestelijk Bestuur zijn, als raadge
vers toegevoegd: een afgevaardigde van het ar-
beiderspersoneel en een afgevaardigde van het
beambtenpersoneel, van elk bedrijfcentrum, als-
mede een raadgevende commissie van de hande
laars die zich van de koude bedienen en de door
onze Diensten ingevoerde produkten verkóopen.
Elk lid van het arbeiders- of het beambten-
personeel geniet, jaarlijks, vijftien dagen verlof
met loon, en gemeenschappelijke kontrakten die
tussehen het Algemeen Bestuur en de Vakvereeni-
gingen werden gesloten, laten de arbeiders toe zich
met recht als medewerkers te beschouwen die bij
den vooruitgang van de onderneming belang heb
ben.
Voor het beambtenpersoneel ligt thans een
stelsel ter studie om het, benevens zijn statuut
van tijdelijk agent van het Departement, een aan
moediging toe te kennen vopr zijn initiatief en zijn
streven naar besparing; dat stelsel zal blijkbaar
op de maandelijksche of de jaarlijksche uitslagen
van het gemeenschappelijk werk berusten.
De bedreven fouten worden met rechtvaardig
heid, maar met strengheid gestraft. De beambten
of arbeiders, evenwel, die zich onrechtvaardig ge
troffen achten, hebben het recht tegen de genomen
beslissing in beroep te gaan bij een raad voor ver
zoening en onderzoek, onder het voorzitterschap
van den Gewestelijken Bestuurder, en samenger
steld uit twee afgevaardigden van het Middenbe
stuur en twee afgevaardigden van de arbeiders of
de beambten, waarbij, naast een der ambtgenooten
van dengene die in beroep gaat, gewoonlijk de
VakhondrSekretaris; de naam van den ambtgenoot
wordt onder al de arbeiders der zelfde kategorie
uitgeloot.
Voor de technische fouten, beslist een comiteit
voor technisch toezicht, over de straffen die door
het Technisch Bestuur werden opgelegd en waar
tegen de gestrafte in beroep gaat; dat comiteit
heeft bijzondere afdeelingen: voor de mekaniek,
de eleetriciteit, de koelmachines, en de motorwa
gens.
Op dergelijke gezonde grondslagen moeten de
Koel- en Vriesdiensten den bijval tegemoet gaan,
en men kan hun niet verwijten dat zij in een ver
keerd fonctionarism vervallen, gezien er ge
streefd wordt naar de ontwikkeling van het per
soonlijk verantwoordelijkheidsgevoel bij eiken
medewerker, door hem een deel van het welslagen
der onderneming te verzekeren.
In de toekomst zal het de groote kracht van
het nationaal werk zijn, dat het aldus het gemeen
schappelijk belang met het persoonlijk belang
van de Bestuurs- en de uitvoeringsagenten in ver
band brengt.
Die kracht kan slechts aangroeien zoodra ons
werk wordt bevrijd van de zware keten svaarin de
huidige wetten op de Staatsboekhouding het
gekneld houden; zoodra het den vorm van een Na
tionale Vereeniging heeft aangenomen, zal het in
volle onafhankelijkheid zijn hoofddoel kunnen
nastreven: het in bedrijfnemen met de laagst mo
gelijke kosten, van koelinrichtingen en vervoer
middelen voor vergankelijke waren, waarin name
lijk is begrepen het opstapelen, voor rekening van
derde personen, van elk produkt dat in een steeds
gelijke'temperatuur kan bewaard blijven. Verter
zal het dan ook zijn ondergeschikt doel kunnen
verwezenlijken: het aankoopen, het opstapelen en
het verkpopen vhn vergankelijke waren, voor eigen
rekening en voor rekening van den Staat.
Men zou zich kunnen afvragen of die-veelom
vattende werking wel aan een noodwendigheid be
antwoordt. Eenige cijfers, ten aanzien van de be
langrijkheid der diensten in*den loop van een
tweejarig bestaan, zullen zonder nadere'toelichting
als antwoord dienen:
Het personeel vodr gansch het land bestaat
thans uit
182 beambten, de bestuurders inbegrepen en
325 arbeiders, zonder de arbeiders die te Antwer
pen de schepen lossen, arbeiders wier aantal
uiterst veranderlijk is en die trouwens niet tot
het personeel der diensten behooren.
De verkoop van bevroren vleesch bereikte
(T. 1000 kgr.)
Gedurende de laatste 4 maanden 1919 1,500 T.
het eerste kwartaal van 1920 4,500 T.
het tweede kwartaal van 1920 10,000 T.
het derde kwartaal van 1920 12,000 T.
het vierde kwartaal van 1920 14,500 T.
het eerste kwartaal van 1921 10,500 T.
het tweede kw artaal van 1921 10,000 T.
Het verbruik van bevroren vleesch is in de
streek van Yper nog zeer gering. Er wordt niet
meer dan 25 duizend kgr. per maand verkocht,
maar die toestand zal zeker verbeteren door het in
bedrijf nemen van de nieuwe koelinrichtingen
die wij heden openen en het is niet twijfelachtig
dat weldra de verwoeste streken onder de voor
naamste Verbruikscenttfa van bevrozen vleesch
zullen tellen.
KOELSTAPELPLAATS VAN YPER
De koelplaats is kort tegen den weg Yper-'
Meenen gelegen, en ondergebracht in de kasemat-
ten van de vestingen (vroegere krijgsbakkerij).
- K De instelling is een verkoelingsplaats, opge
vat naar de moderne stelsels van voortbrenging
der kunstmatige koude. Haar koelinrichingen la
ten toe temperaturen van 2 tot 12 graden te beko
men, en, door het bijvoegen van luchtverkoelers en
droogmakers, vochtigheidsgraden, verschillend van
65 tot 90 te verkrijgen. Al de vergankelijke wa
ren, tot welke soort zij ook behooren, worden hier
dus met het maximum van waarborgen bewaard.
De vijf kasem^ten, die onverlet gebleven zijn
midden de puin en, worden allen gebruikt: twee
onder hen, vormen de koelkamers met een geza
menlijke ruimte Yan 400 kubiek meters; een derde
is voorbehouden aan de drijf- en koelmachines;
de vierde dient gedeeltelijk als bureel, in het ach
terste gedeelte is een bevriezingsbak opgesteld, en
de vijfde kelder doet dienst als auto-bergplaats en
algemeene voorraadplaats.
Daar men natuurlijk de werkplaats aan geen
enkele Electriciteit^-Centrale kan verbinden voor
de drijfkracht, werd er besloten een halve-Diesel,
motor met binnenbranding van groote opbrengst
en van luttel verbruik, op te stellen.
De inrichting van de drijf- en koelkracht is
opgesteld met een volledige reserve, die is dat één
der opgerichte groepen meer dan volstaat voor de
werking van de fabriek; de andere vormt de hulp
in geval van braak of onderbreking. Die schik
king wordt verklaard door het verlies dat een stil
stand in de voortbrenging van de koude na zich
zou slepen.
De moeilijkheid die voortspruitte uit de eng
heid van de kelderingen is op een voortreffelijke
wijze overwonnen gewofden, dank zij de geluk
kige plaatsing van de drijf- en ontvangmachines.
Het vliegwiel van den motor brengt, door mid
del van een riem, een dynamo van 10 Kw. in wer
king, (die de electrische werkkracht, noodig voor
de waterpompen van de luchtkokers en voor het
laden van een batterij die de electrische verlichting
van de zalen, gedurende den stilstand verzekert).
De samendrukker wordt insgelijks door een riem
in werking gebracht; hier geschiedt het drijven
bij middel van een vaste katrol.
De samendrukkers, ieder een kracht bezittend
van 22,000 koeleenheden, zijn voldoende voor de
verkoeling van de zalen en, in 't seizoen, voor het
vervaardigen van ijs.
De koelers die bij den ingang van de machine
kamer geplaatst zijn, bevatten 250 meters buizen,
die in een bak van beton, op de hoogte van den
grond geplaatst, aangebracht zijn; die schikking
laat toe het zijpelingswater te vergaren en het te
rug naar de grachten der vestingen, waaruit het
voortkomt, te storten.
Ziethier, in breede trekken en zonder in bij
zonderheden te treden, die geen a T
dan de opbrengst van de toesteïï^lW
het beginsel van de voortbrenging VetC
tige koude, zooals hier in de stap£a>%
wordt toegepast: een gas,
een samendrukker opgezogen en sam 0r^
toepassing van een eenvoudig natn ^Hu
verkrijgt men, door die bewerking
van mecanische kracht in warmth 0tIU%
kracht, en de stroom verhit. Om hem Ö-Veltk%
te ontnemen, drijven wij hem doo
buizen, dat voortdurend met water66111161 k
sproeid, (koeler door zijpeling gehaamm?1
der den invloed van de drukking (,on J
en de afkoeling, wordt ons gas vloeibaar^-10
bare ammoniac wordt onder de werk
regelingsbatterij ontspannen in de buiz^?3*
de zalen loopen, en door de verdamping
weer gasvormig. Daartoe, evenwel mnpti-°r3ll<
veelheid warmte, welke hij in de koel
verloren, uit de lucht terug nemen:
slorping van warmte en verwekking var, v
De gasvormige ammoniac wordt terug in
zuigbuizen van de samendrukkers gebracht
kringloop begint weer van vooraf aan m
ophouden.
De kasematten waar het vleesch wordt
waard zijn. zorgvuldig afgezonderd door mi
van met hars doordrenkte kurkbladen, om 1
elk verlies van koude te vermijden. 35
750 meters drukkingsbuizen, in twee bover
kaar geplaatste roosters gelegd, verzekeren
rechtstreeksche verkoeling, terwijl de luchtslan»!
zich gelasten met het omroeren en verdroogent
de lucht.
Om het ongewenschte indring® van wan
en vochtige lucht te beletten en om de vos
brenging van de instelling te verbeteren, zijn
ovèrgangssassen op het verlengsel; van de los!
aangebracht. Die kaaien, gebouwd op 1 m.
ven den grond, komen juist op de hoogte m.
warmtevrije bAkken van onze wagens, om de g®
te gemakkelijkheid van het hanteeren
Zooals in al de stapelplaatsen van de
en Koeldiensten is de auto-bergplaats vobizieai
een onontplofbare tank voor het opbergen
benzine, stelsel Brevo van een inhoudruit
van 200 liters. Dat toestel is voorzien yan Mo
en uitgangtoestelen, en terwijl het de
van het benzineverbruik toelaat, heitodt het
het minimum de hanteeringswerkem,
Vooraleer U tot het bezoek aan de fabriek
te noodigen, wensch ik hulde te brengen aan
schepper van het ontwerp en de plans, den II
Pier ar d, burgerlijk mijningenieur, raadgever
het departementaan den Heer Coomans, ii
nieur-bouwkundige, aan wien de uitvoering
toevertrouwdaan de Heeren aannemers k
Wanner en Frederic, die onderscheidenlijk
den voor het bouwwerk, de isoleering in de
toerusting, en ten slotte, aan mijn dienstwil
medewerkers, de Heeren René
delsbestuurder en Frans Piret, Technisch Best»
dep
In volle vertrouwen geef ik het
dit stapelhuis, in handen van den Gewestelijk
Bestuurder, den Heer Rombaut, wiens
en doorzicht ik, sinds den aanvang van ons
heb kunnen waardeeren.
Aan hem, nu zijn zaken die ook de onzezi,
evenals die van de gemeenschap, uit te breic
voor het grootste welzijn van de verwoeste»
ken en haar moedige bevolking. -s
Ik ben ervan overtuigd dat de H. RoMs
van deze koel opslagplaats een model-in haf 9
zal maken.
Beter dan een lange beschrijving,
zoek, tot hetwelk ik U uitnoodig, U een den»
geven van ons pogen om aan de belangd
bevolking van de verwoeste streken de vo
te verschaffen van de koelnijverheid ver
het vruchtdragend zoeken van hem dien i
Yader van de Koude heeft genoemd, van
Tellier, dien Frankrijk met fierheid on
kinderen mag tellen en wiens naam
bekend zijn,, aangeleerd en bij elke
herhaald zou moeten worden, als
doener der menschheid
Het is eigenlijk aan hem te ^an
de wereldramp, waarvan de gevolgen
drukken, en waarvan wij vooral te
heelen omvang kunnen vasts^V^SÊL^
der levenswaren die zoo noodzakeh]
meden worden. Yaj
De amortisatie en het onderhou
richtingen zijn inderdaad niet te v s
