Katholiek Volksgezind deekblad
Schoolpolitiek
BUITENLAND
BINNENLAND
ÏPER in MMISSEMEHT
Nieuwjaarsgiftenjtoor den Paus
KONGO
Bericht
YPER
ü»fdadiBl»Bi towit
DERDE JAAR N" 6Wekelljksche Oplage 5 5 00 nummers ZONDAG 4 FEBRUARI 1912.
TELEFOON N° 137
Gr. Bras.Tavernier,
Kerkelijke Kalender.
SEPTUAGESIMA
Reeds 28 jaren zijn de katholieken aan
's lands bestuur en nog is de onderwijs
kwestie niet opgelost. Maar toch opgelost
worden... moet zijDe aanstaande lands-
verkiezingen zullen vooruit en vooral af
gestreden worden op gebied der bran
dende schoolkwestie. Wij verhopen, neen
wij willende zekerheid hebben dat de verkie
zing ons, katholieken, de macht zal geven om
tot de oplossing te komen en het onderwijs
te bezitten dat de ouders voor hunne kin-
ders verlangen.
Die edele onderwijsstrijd zal al het noo-
dige bijdragen om de politiek zuiver te
houden, vrij van persoonlijkheden, enkel
eene politiek van princiepen.
De onderwijsstrijd is de meest sympa
thieke strijd die op politiek terrein kan ge
streden worden.. Zulke politiek staat he-
melhooge boven alle partijpolitiek omdat
zij het tot een heilige strijd brengt om ge
lijke rechten voor allen.
Zulke politiek, zulken strijd, zulken weg
volgen wij allen, katholieken, met de aan
staande verkiezingen, ter eere Gods en tot
velzijn van het duurbare vaderland.
De Schoolpolitiek In Holland.
In 1848 schonk de Grondwet aan de
Nederlandsche Katholieken eene schijn
vrijheid... de vrijheid der Fransche Revo
lutie die, zooals Lasalle zegde iedereen de
vrijheid gaf millionair te worden.
De Katholieken mochten scholen op
richten, onderwijs geven mits de onder
wijzers gediplomeerd warenmaar alleen
de officieele scholen werden betaald uit de
openbare kas.
De liberalen die anders altijd de vrije
concurrentie toepassen deden het tegen
deel in de onderwijskwestiealles voor de
openbare school, niets voor de vrije school!
De Katholieken verweten hun de on-
rechtveerdigheid van dergelijke handel
wijs. Het liberale antwoord luidde De
openbare scholen zijn onzijdig, toeganke
lijk voor iedereendat is de ware onzij
digheid.
Neen! wedervoerden de Katholieken
De officieele school kan alleen voor allen
toegankelijk zijn, wanneer allen er voldoe
ning in vinden De officieele scholen waar
in er geen godsdienst onderwezen wordt,
kunnen de Katholieken niet voldoen.
Natuurlijk dat dit alles niet ging zonder
tegenstrijd van wege Liberalen, Socialisten
en ongeloovigen.
In Holland kwamen de vijanden voor
den dag met dezelfde opwerpingen als nu
onze tegenstrevers in België. Zij zegden
Al dat geld voor de rije scholen zal
naar de kloosters gaan om nieuwe kloosters
en kerken meê te bouwen alsof al de vrije
scholen in handen waren van kloosterlin
gen alsof kloosterlijke onderwijzers en
onderwijzeressen niet min bedeeld worden
in de uitreiking der toelagen
Dr Kuyper liet zich niet ontroeren. Hij
verleende aan bijzondere universiteiten
het recht wetenschappelijke graden te ver-
leenen. Zoo zal weldra eene Katholieke
Hoogeschool tot stand komen. Er werd
een einde gesteld aan de pretentie der li
beralen van alleen alle verstand te bezitten.
Het kabinet Borgesius bracht den leer
plicht tot stand met de volkomene vrijheid
der huisvaders, immers hij die verklaart
bezwaar te hebben tegen zeker onderwijs,
wordt van de wet vrijgesteldalleen de
genen die moedwillig hun plicht verzui
men worden door de wet getroffen.
In Holland is daarbij nog de minimum
jaarwedde voor openbare en bijzondere
onderwijzers wettelijk vastgesteld. De Staat
komt reeds tusschen in den bouw van
bijzondere scholen en geeft ook toelagen.
Enkel dit laat te wenschen: de gemeenten
zijn nog vrijjvanvoor de officieele scholen
zooveel geld uit te geven als zij willen en
daarin kunnen de Katholieken geen con
currentie doen aan de gemeenten; daarom
zoeken zij nu het middel om ook op dit
gebied volkomene gelijkstelling te beko
men. Het feit is dat er in Holland nog
duizende kinders in officieele scholen zijn
die de ouders zoo geern in de katholieke
scholen zouden hebben.
Welke gelijkenis nietwaar met onzen
belgischen schooltoestand!
Turkije en Albanië.
De zaken der Turken zijn zeker niet al
te schitterend in Tripolitanië, waarde Tur
ken nog geen een ware overwinning be
haald hebben. Maar hun zaken staan voor
't oogenblik nog slechter in hun eigen
Europeesche bezittingen.
In 't begin van 't verleden jaar was er
een groote opstand uitgebroken onder
een stam der Albaneezen, die jwel afhan
gen vanJTurkije,-maar het vreemde juk
altijd met tegenzin gedragen hebben, en
maar een gelegenheid zoeken om hun
vrijheid weder te bekomen. De Malissoren
zijn wel overwonnen geweest, maar de
Turken hebben hun heel wat toegevingen
gedaan. Die Albaneezen nu, waren meest
al Christenen. De overige MaHssoren zijn
Muzulmannen, en willen nu ook van die*
zelfde vrijheden genieten als hun broeders.
Met 'tgeld der Turken, dat zij na den op
stand gekregen hadden, hebben zij gewe
ren gekocht en zich tot den oorlog afge
richt. Men vreest voor een algemeenen
opstand der Albaneezen voor 't einde van
den winter. De gelegenheid 'is voorzeker
schoon want de Turken liggen heel en
gansch overhoop; de Kamers zïjn ontbon
den, de eene ministerieele crisis volgt op
de andere, in Macedonië ook is men vol
op mistevreden over het tegenwoordig be
stuur, en het gouvernement der Jonge
Turken doet niets om tegen dien drei
genden opstand op te komen. Wel inte
gendeel want voortdurend worden er maat
regelen genomen om de reeds slecht ge
stelde toestand nog meer te prikkelen.
De Italiaansche-Turksche oorlog zou wel
kunnen de oorzaak zijn van het einde van
het bestaande gouvernement.
Portugal.
Sedert de republiek bestaat, heeft Por
tugal niets anders gedaan dan achteruit
geboerd. De eene opstand heeft gevolgd
achter den anderen. Nu weer is er een
uitgebroken waarmeê het gouvernement
veel spel zou kunnen hebbente Lissabon,
en ook in andere steden, is een algemeene
werkstaking uitgeborsten. We mogen wel
aannemen dat de bestaande toestand,
voorkomt van de algemeene ontevreden
heid der heele bevolking, en de aanhit
singen van de immer levende en werkende
monarchisten.
Het antigodsdienstig programma dei-
republikeinen heeft toch iets goeds uitge
werkt: door haar voortdurende vervol
gingen tegen de kerk is 't godsdienstge
voel dat sliep, heel vast, in de harten van
veel Portugeezen weer wakker geschoten:
hoe meer het bestuur ijvert om de kerken
plat te leggen, en 't geloof uit te roeien,
hoe meer de kerken bezocht worden, hoe
meer dat geloof aangevuurd wordt. Zoo
is 't nog eens waar dat de menschen, hoe
machtig zij ook wezen, niets vermogen
tegen de Kerk, en dat de vervolgingen,
hoe wreed ook, nooit het geloof vermin
derd, maar altijd gelouterd en uitgebreid
heeft.
China
Nog nooit, geloof ik, heeft men in de
geschiedenis een feit aan te stippen gehad
als datgene dat nu voorvalt in China. Ge
zult er aan herinneren, lezer, dat Yan-shi
kai die eerst uit het hof verbannen werd,
kortelings daarna werd wedergeroepen,
dat hij dan alleenheerscher geworden
was en alvermogend, maar dat de repu
blikeinen hem toch wat later als 't hoofd
hunner partij aanzagen zoo zou hij vol
gens 't geen wij verleden week meldden,
eerste voorzitter worden der Chineesche
republiek Jamaar daar geraakt hij, men
weet niet hoe, in stokke met de republi
keinen, en het Keizerlijk hof ontvangt hem
weer met opene armen en zet weer alle
betrouwen op hem 't zou weerom een
nieuwe oorlog herbeginnen, en men voor
spelde reeds dat de Mandchoes toch aan
't bestuur zouden blijven. Ja goed nu
echter zijn de zaken weeral veranderd
de republikeinen hebben ergens een veld
slag geleverd en hebben overwonnen, en
nu is 't volk weerom met dezen; en 't Kei
zerlijk hof, zegt men, gaat nu zeker ver
trekken. Wat er met Yan-shi-Kaï nu gaat
gebeuren kan niemand voorzien. Dat is
nu toch oprecht draaien en keeren gelijk
de wind.Wie weet welke keeringen en
veranderingen de naaste week ons zal
meebrengen.
KAMERNIEUWS.
't Schijnt dat liberalen en socialisten wat
vermoeid zijn van ondervragingen te rich
ten tot de ministers Zij hebben Dinsdag
de beurt gelaten aan den democraat Daens
van Aalst die kloeg over de niet uitvoering
of de gebrekkige toepassing der wet op de
openbare dronkenschap wat voor gevolg
heeft zedelijk verval en toeneming der
misdaden, Daarna ondervroeg hij den mi
nister van Landbouw en Openbare werken
over de talrijke verschrikkelijke ongeval
len door onbekwame of onvoorzichtige
bestuurders van motorrijtuigen, tegen wie
het publiek spoedige en strenge maatre
gelen eischt. Onze ministers en ieder wel
denkend mensch ten andere wenschen
voorzeker dat de dronkenschap en de on
gelukken verminderen en kunnen ervan
hoogerhand doelmatige maatregelen ge
nomen worden zooveel te beter.
Maar Woensdag was het belangrijker.
Vooreerst wordt in aanmerking genomen
een ontwerp, neergelegd door M. Moyer-
soen en andere Katholieke Kamerleden,
tot wijziging der®pensioenwetten van 1900
en 1903 het doel is een pensioentje te
geven aan deze die geboren zijn tusschen
1845 en 1851 mits zekere stortingen daar
over zullen we later meer nieuws geven.
Vervolgens wordt de bespreking hervat
van de begrooting van Kongo. Het was
onze minister Renkin die veelal het woord
voerde. Wij merken alleenlijk op wat de
minister over de zendelingen zegde. Het
landsbestuur geeft hun een toelage van 600
duizend fr. wat 1200 fr. uitmaakt per zen
deling welnu de minste agent in Kongo
kost meer dan 7000 fr. terwijl elke zen
deling als beschaver veel meer waarde
heeft dan zulke agent. Daarbij de zende
lingen verschaffen het onderwijs aan 20
duizend kinderen om hetzelfde te doen,
zou de staat 400 onderwijzers noodig heb
ben en 3 tot 4 millioen onkosten moeten
doen. Hetzelfde geldt voor de gezondheid
instellingen. Talrijk zijn de gasthuizen der
zendelingen. In 1911 hebben de witte pa
ters 131,000 zieken bezorgd de Jezuiten
35,000. Zeker dagblad beweerde dat die
toelagen van den Staat de kloosterlingen
verrijkten Welnu de Jezuiten hebben 45
duizend fr. toelage ontvangen en voor
hunne zendingen 217,000 fr. uitgegeven
Ook brengt de minister nogeens hulde
aan dè edelmoedige zendelingen
Met de stoomboot Bruxellesville die
Zaterdag laatstleden uit Antwerpen ver
trok zijn eenige zendelingen meê gevaren
der witte Paters. Onder die 2 westvlamin
gen Pater Leo Viaene uit Brugge en Pa
ter baron Gilles de Pelichy. broeder van
den afgevaardigden voor Rousselaere-
Thielt. Twee zusters-zendelingen maken
de reis meê.
Gras in Kongo's weilanden. De
grassoorten van een natuurlijk weiland,
uitstekend als zij jong zijn, geven maar
een voeder van middelmatige waarde als
zij tot volkomen rijping gekomen zijn, of
al staande verdroogden. Dan worden ze
hard, taai en vezelachtig als riet. Maar
zendt men door zulke wei een kuddedie
ren, die het harde gras op gestelden tijd
vertrappelen en breken, dan zullen er
naast die gebroken stengels kleiner en
malscher scheuten opkomen, die aan de
kudde een voeder zullen bezorgen fel ge
lijkend op hetgeen zij vinden in de wei
dei der gematigde streken van Europa,
in plaats van het te laten vertrappelen kan
men ook het hooge gras verbranden met
denzelfden uitslag.
Maar in 't algemeen genomen, is het
meestal hoogst noodzakelijk het weiland
nauwkeurig te onderzoeken Dit is voorna
melijk het geval, als het aldaar staande
gras behoort tot eene zekere grassoort met
snijdende bladeren, die met dons en haar
overdekt zijnzulk gras levert altijd ge
vaar op voor de voedingsorganen van het
vee het is ook moeilijk te verteren. De
Zwarten uit Neder-Kongo noemen het
nianga. Nog andere schadelijke soorten
worden er aangetroffen, die zuur van smaak
zijn, soms vergiftigd, en een onaangena-
men reuk verspreiden. De dieren door
hun instinkt gedreven, zullen doorgaans
die planten wel ter zijde laten, maar het
kan gebeuren dat zij er toch van eten
hun gezondheid zou er in zulk geval on
der te lijden hebben, ja dikwijls zouden
de gevolgen kunnen doodelijk zijn.
Is de Europeaan in dekennis dier scha
delijke planten niet genoegzaam bevoegd,
dan hoeft hij zich maar te wenden tot
de inboorlingen. Deze zullen ze hem ge
makkelijk aanwijzen, en laat hen maar be
gaan, ze zullen het weiland van dit gevaar
lijke gras wel heeleinaal zuiveren. De
plekken waar dat kwade gras uitgerukt
werd zullen zooveel mogelijk door inland-
sche soorten worden aangevuld.
TOMBOLA
SPELWIJZER
Omhaling voor den arme
Al wat opstel,jaankondigingen, inschrij
vingen. enz. betreft, moet vrachtvrij naar
d«n Uitgever gezonden worden.
Handschriften worden niet teruggegeven.
Briefwisselaars worden verzocht telkens
hun volledig adres op te geven.
Alle ingezonden boeken worden bespro
ken.
AANKONDIGINGEN
Gewone aankondigingen 10 c. per reke:
Rechterli'ke aankondigingen: 1 fr, de reke,
Groote en langdurige aankondigingen: volgens overeenkomst
DRUKKER-UITGEVER
BOTERSTRAAT, 62, YPER.
INSCHRIJVING
Voor een heel jaar: 2.50 fr. - Prijs per nummer 2 centiemen.
De inschrijvers wenden zich tot den Uitgever; of tot onze gazetver-
koopers.
Zondag 4 Februari. - Septuagesima. H. Andreas Cor-
sini, bis*chop. Mis van den Zondag, gedachtenis van H.Andreas.
Evangelie van den Zondag.— In dien tijd zeide Jezus
aan zijne leerlingen deze gelijkenis. Het rijk des Hemels is gelijk
aan eenen man, vader van een huisgezin, die des morgens uitging
om arbeiders voor zijnen wijngaard te huren. Nadat hij met zijne
arbeiders voor een denarie daags was overeengekomen, zond hij
hen in zijnen wijngaard. En uitgegaan zijnde omtrent het derde
uur, zag hij andere op de markt ledig staan en hij zeide tot hen:
Qaat ook gij in mijnen wijngaard, en hetgeen billijk is zal ik u
geyen. En zij gingen heen. Als hij omtrent het zesde en negende
uur wederom uitging handelde hij op dezelfde wijze. Omtrent
het elfde uur uitgegaan zijnde vond hij andere staan en hij zeide
tot hen waarom staat gij hier den ganschen dag ledig Zij zei
den hemOmdat niemand ons gehuurd heeft. Hij zeide tot hen:
Qaat ook gij in mijnen wijngaard. Als het avond geworden was,
sprak de eigenaar van den wijngaar4 tot zijnen opziener: Roep
de arbeiders en geef hun het loon van den laatsten beginnende tot
de eersten. Als zij nu kwamen, die omtrent het elfde uur geko
men waren, ontvingen zij ieder een denarie. Toen nu ook de
eersten kwamen, meenden zij, dat zij meer zouden ontvangen,
maar ook zij ontvingen elkeen denarie. En als zij dien ontvingen,
morden zij tegen den huisvader, zeggendeDeze laatste hebben
maar een uur gearbeid, en gij hebt hen met ons gelijk gesteld,
die den last van den dag en de hitte gedragen hebben. Maar hij
antwoordde aan een van hen, en zeide Vriend, ik doe u geen
onrechtzijt gij niet voor een denarie met mij overeengekomen
Neem, wat u toekomt en ga; ik wil ook aan dezen laatsten zoo
veel geven als aan u. Of staat het mij niet vrij te doen, wat ik wil?
Of is uw oog boos, omdat ik goed ben Aldus zullen de laatsten
de eersten zijn en de eersten de laatsten, want velen zijn geroepen,
weinigen uitverkoren.
Maandag 5, ff. Agatha, maagd en martelares.
Qidurige aanbidding te West-N ieuwkerke.
Dinsdag 6.-H. Amandus bisschop, H. Dorothea maagd,
H. Vedastms bisschop.
Feest van Het Gebed van SO. H. J -C. in den hof van
Oliven.
Qidurige aanbidding te Reninghelst.
Woensdag 7,-H. Chrisêlius, bisschop en martelaar H.
Romuaidus, abt.
Donderdag 9.-H. Joannes de Matha, belijder.
Vrijdag 9.-H. Titus, bisschop; H. Apollonia, maagd en
martelares.
Zaterdag 10.-W. Scholasticu, maagd.
Hierdoor verstaat men de drie weken, welke de
grooten vasten voorafgaan, en welke als eene voor
bereiding tot dezen tijd beschouwd worden.—
Van dezen Zondag af heeft er eene volkomen
verandering plaats in het gebed der Kerk Plotseling
heeft zij zich in rouw gedompeld, tot Paschen toe
zullen de kreten van droefheid en medelijden iede-
ren dag toenemen en afwisselen met de ernstige
vermaningen van strijd en lijden.
Het verborgen leven is voorbijhet oogenblik is
gekomen, dat Jezus zijne openbare zending gaat
vervullen. Hij gaat eene worsteling ondernemen,
eene overwinning behalen. Joannes heeft hem aan
de wereld getoond als het Lam Gods», het slacht
offer zijn uur, is een uur van arbeid, van strijd en
van sterven. Om in zijne heerlijkheid binnen te
treden, moest Christus door het lijden gaan.(Sint
Lucas, hoofdst. 20 vers 26.) De graankorrel moet in
de aarde sterven, zoo zij niet onvruchtbaar wil blij
ven (Sint-Jan, hoofdst. 12 vers 24-25). Het christe
lijk leven behoort zich te vormen naar dat van
Christus, wij moeten met onzen Meester lijden en
sterven, om met Hem te kunnen overwinnen. Zie
daar de grondwaarheid van hare leer, welke onze
Moeder op minzame, maar tevens krachtige wijze
gedurenden den ganschen kerkelijken tijd van Sep
tuagesima en yan de vasten ons door hare schoone
kerkelijke diensten inprent.
Twee lange maanden verstommen de Lofzangen;
gelijk aan de Joodsche bannelingen te Babyion,
hebben wij onze harpen aan de wilgen langs den
stroom opgehangen. Laten wij in het voorbijgaan
nog opmerken, dat wij hier niet met dichterlijke
droomerijen te doen hebben, welke goed zijn voor
kloosters. Onze hartqj moeten in overeenstemming
met onze Moeder kloppen, zoo wij ten minste, niet
als een vreemdeling, des Zondags, de familie verza
meling willen bijwonen, zoo wij ons niet willen
veroordeelen, om ons gansche leven formulen op te
zeggen, die in onze harten zonder weerklank blijven.
Schoo politiek staat overal als brandpunt op hel
programma, schoolstrijd is overal een strijd om le
ven of dood, immers van de school, van het onder
wijs hangt af, geluk of onheil, leven of dood van
een volk. Schoolpolitiek hebben geloovige christe
nen in het oog in alle landen, - noemen wij maar
ter loops Amerika en Engeland, om de vrijheid van
christen onderwijs, om de zielen der kinderen te
redden Schoolpolitiek voeren sedert lang,-sedert
altijd-de vrijmetselaars in het kwijnende Frankrijk,
om van kindsgebeente af, de jeugd te vergoddeloo-
zen tot schade en schande van het land.
Schoolpolitiek voeren onze Nederlandsche Noor
derburen katholieken en geloovige christenen
strijden aldaar gedurig voor onderwijs en schooi.
Eer wij de schoolkwestie in Belgie bespreken,
zien wij eens hoe het staat in Nederland. Gaan wij
daar om les opdat wij hardnekkig en geestdriftig
hier ook den goeden strijd zouden mede strijden tot
bate van het volk, tot bewaring van het katholiek
gouvernement, tot redding van de ziel van het kind.
De Katholieken en geloovige protestanten be
gonnen den strijd voor de ware vrijheid in het on
derwijs tegen de liberale onzijdigheid. Aan het hoofd
der schoolstrijden stonden Mgr Schaepman en Dr.
Kuyper. De Hollandsche bisschoppen maanden alle
ouders aan, een godsdienstig onderwijs voor hunne
kinders te eisschen. De strijd duurde lang, maar
moest eindigen met den zegepraal.
In 1887, na de herziening van de grondwet, kre
gen de Katholieken en de geloovige protestanten,
eene christelijke meerderheid in de Kamers. In
1888 herzag het eerste christelijk ministerie de
schoolwet en in 1889 reeds kreeg het bijzonder on
derwijs toelagen nog niet veel, maar het bestaande
grondbegin van alles aan de officieele school te
geven was gebroken.
Sedert het Ministerie Kuyper is altijd vooruitge-
gaan.
De schoolstrijd in Holland is daarbij nog; een
vaderlandsche strijd. De officieele school in Hol
land wordt meer en meer eene socialistische school
door den geest der onderwijzers uit officieele nor
maalscholen gekomen met van langs om meer so
cialistische gedachten. Er is onder de socialistische
en half-socialistische onderwijzers eene beweging
ontstaan voor absolut onzijdig onderwijs, d. i. ook
op politiek gebied dus over geen koningschap en
geen vaderlandsliefde meer in de school.
Het droevig gevolg van die schoolpolitiek is dal
de openbare school'meer en meer aan de kinders
des volks overgelaten wordt die dan geheel onder
socialistische invloed komen.
Eene bange loekomst voorwaar en die wel de
groote reden geeft waarom de hollandsche katholie
ken zoo hardnekkig den schoolstrijd voeren om
eene radikaie oplossing van de schoolkwestie te
krijgen. Daarom werken zij uit al hunne krachten
om in de naaste verkiezing te zegepralen zoo ja
zullen zij eischen en verkrijgen de volkomene ge
lijkheid op schoolgebied opdat het kind des volks
ook in de godsdienstige school opgevoed worde.
Men mag de inschrijvingen sturen aan het bureel
van Het Ypersche Volk of aan M. Leo Mallié,
schrijver, 7, rue de la tête d'or, Doornik.
Onbekend 1.50
J. D. om eene gunst te bekomen 2.00
EE. Onderpastors, Yper 40.00
Jufv. L. Allaeys 5.00
Er zijn nog verkoopers van Het Ypersche Volk,
lie de kwitancieboekjes tot nu toe niet hebben tc-
uggestuurd.
De achterblijvende moeten allen deze week inge
zonden worden. De heeren van het Beheer hebben
c dadelijk noodig om alle schikkingen te kunnen
.'.emen voor de
te 4 u. in de groote feestzaal van 't College dat de
leerlingen hun jaarlij ksch liefdadigheidsfeest geven
ten voordeele der armen van hun St. Vincentius
genootschap.
Voorbehoudene plaatsen: 3 fr.—le Plaats: 2 fr.—
2e Plaats 1 fr.
Het plan der zaal zal te zien zijn in 't College, te
beginnen van Dinsdag 6 Februari.
1. Van Ryswyck's hulde Peter Benoit
2 De landbouw weekblad voor
Chicago Blijspel ie bedrijf Mark Twain
3. Ruben's Cantate PETER BENOIT
4. De Landbouw 2 bedrijf.
5. L'avocat Patelin Comédie Ier et 2me acte
Brueys et Palaprat
6. Quatuor.
7. L'avocat Patelin 3e acte.