1fe«rb«lijbe Utalender
Nieuwjaarsgiften voor den Fans
Binnenland
Buitenland
E. P. RUTTEN TE YPER
48e Jaar Nummer 2452
Wekelijksche Oplage 8000 nummers
Zaterdag 22 Februari 1913
CALLEWAERT-DE MEULENAERE
Het eene en het ander
BALKANOORLOG
De Nieuwe Président. O J L- J T— 1 T,
Telefoon N° 52
Al wat opstel, aankondigingen, inschrij
vingen, enz. betreft, moet vrachtvrij aan
den Uitgever gezonden worden
BÖTERSTRflHT, 3 6, YPER
VOOR 'T HEELE JAAR
Prijs per Nummer5 centiemen.
De Algemeene Werkstaking
De Legerkwestie
Het beleg van Andrinopel
Een Turkseh torpedoboot
in den grondgeboord
ten
Maandag 24 dezer,
om 8 u.
in de)Iweinszaal.
I
Bulgaarsch-Romeensch geschil
De inname van Bardigniel
Revolutie in Mexico
Duitschland en Frankrijk
presidentschap der Fransche Re
publiek aangesteld. Onze plaat toont M. Poincaré,1 président, met M.
Fallières, aftredend président,die varnhet Elyseum naar het Stadhuis rijden.
t
m
INSCHRIJVING
Handschriften worden niet teruggezonden.
Naamlooze schriften worden niet in acht genomen.
Briefwisselaars worden verzocht telkens hun
volledig adres op te geven. Ieder boek waarvan
twee afdruksels zijn ingezonden, wordt besproken.
AANKONDIGINGEN
Gewone 0.15 de regel. In't blad 0.30 de regel.
Rechterlijke 1 fr. de regel.
Groote en langdurige volgens overeenkomst,
Bekendmakingen bulten West- en Oostvlaanderen
worden ontvangen bi) AGENCK HAVAS, te Brussel.
- bulten België vracht er bij.
Zondag 23 Februari. Derde Zondag van
den Vasten. H. Petrus Damianus
Evangelie van den Zondag. - In dien tijd,
wierp Jezus eenen duivel uit en deze was stom. En toen
hij hem had uitgedreven, sprak de stomme, en de scharen
waren verwonderd. Sommigen echter van hen zeiden
In Beelzei ub. den vorst des duivels drijft hij de duivelen
uit En anderen, om hem te beproeven, vroegen hem om
een teeken uit den hemel. Als hij echter hunne gedachten
zag, zeide hij tot hen Alle rijk dat tegen zich zelf verdeelt
is, zal verwoest worden, en het eene huis zal op het andere
vallen. Zoo echter Satan in zich zelf verdeeld is, hoe zal
dan zijn rijk bestaan ?|Want gij zegt dat ik in Beelzebub
de duivelen uildruif. Maarzoo ik in Beelzebub de duive
len uitdrijf, door wien drijven uwe zonen ze dan uit. Zij
zullen daarom uwe rechters zijn. Doch indien ik door Gods
vinger de duivelen uitdrijf, dan is voorwaar het rijk Gods
tot u gekomen. Wanneer een sterk gewapende zijne wo
ning bewaart, dan is al wat hij bezit in zekerheid. Wan
neer echter een sterkere dan hij hem overvalt en overwint,
dan ontneemt h j hem al zijne wapenen, waarop hij zijn
vertrouwen stelle, en verdeelt zijnen buit. Tie niet met
m;j is, is tegen mij, en die met mij niet verzamelt, ver
strooit. Wanneer de onreine geest van den mensch is
uitgegaan, zwerft hij door waterlooze plaatsen om rust te
zoeken en haar niet vindend, zegt hij Ik zal terugkeeren
naar mijne woning vanwaar ik ben uitgegaan.
En daar gekomen vindt hij haar geveegd en versierd.
Dan gaat hij heen en neemt zeven andere geesten met zich
nog slechter dan hij zelf en zij gaan binnen en wonen daar
en de laatste toestand van dien mensch word nog erger
dan de eerste. Het geschiedde echter, terwijl hij dit zeide.
dat eene vrouw uit de menigte hare stem verhief en hem
zeide Zalig de schoot, die u gedragen hoeft, en de borsten
die gij gezogen hebtDoch hij zeide Zalig zij, die hot
woord Gods hooren en hetzelve bewaren
Maandag 24. H. Mathias, aposte'.
Dinsdag 25. H. Adeltrude, maagd.
Woensdag 26. H. Juslinianus, martelaar-
Donderdag 27. ff. Alexander, bisschop
Vrildag 28. Gedachtenis aan de V jf
Wonden van O. H J. C.
Zaterdag 1 Maart. H. Albinus, bisschop
Gedurige Aanbidding te Yper, (Zwarte
Zusters).
INSCHRIJViNGSLIJST VAN HET YPERSCHE VOlK
NEGENDE LIJST
Overdracht fr. 797 50
Uit Zonuebeke (M. P g.co
frt 802.50
Naar 't Vaderland.
Met den aanstaanden Kongoboot komt te
rug in België Zeer Eerweerden Pater
Cambier, apostolisch prefekt van Ka-
saï (Kongo).
Pater Cambier is een der heldhaftigste mis
sionnarissen van Kongo. Hij' maakte deel van
de eerste karavaan zendelingen, die de bloeien
de Congregatie van Scheut, op uitdrukkelijk
verzoek van Koning Leopold II, naar Kongo
zond.
Gedurende 25 jaar heeft hiji daar gewerkt
en gezwoegd. De prachtigste uitslagen heeft
hij. bekomen: De missieposten van Kasaï
mogen als de schoonste onze kolonie aanzien
worden.
Gedurende 25 jaar zich opofferen voor het
heil en de beschaving der Zwarten 't Is
Schoon, 't is heldhaftig, maar 't is eigen
aan den missionnaris.
Dat kunnen de logegasten niet verkroppen,
ziji kennen niets dan eigenbaat en genot
zucht, en in hun boozen haat belasteren zij
het verhevenste wat België ooit bezielde on
ze zendelingen. Dat zullen wij niet langer
meer gedoogen I
Eere aan onze missionnarissen 1
Heil, driemaal heil en welkom in het Va
derland, aan den Zeer Eerw. Pater Cambier!
Naar Afrika.
E. Paler Vermeerseh, de geleerde Jezuiet,
die zooveel boeken schreef over de Kongo-
kwestie, is over een tiental dagen te Marseille
scheep gegaan naar de Oostelijke kust van
Afrika.
Hij onderneemt eene lange studiereis door
Midden-Afrika en Kongo. Eerst zal hij de En-
gelsche en Duitsehe koloniën in Oost-Afrika
bezoeken, en voortreizend bij de groote mee-
ren, ten Oosten van Kongo, aankomen, heel
Kongo dweeischen, om te Boma, in :t Westen,
aan te landen.
E. P, Vermeerseh zal zich een tijd op
houden in de verschillige centers, de grootste
missiestichtingen en standplaatsen der kolonie.
Vooral zal de moedige reiziger zijne aan
dacht vestigen op de talrijke economische en
sociale vraagstukken der organisatie van Bel-
gisch-Kongo.
De Slavenhandel is verboden.
•Ta, de slavenhandel is streng verboden dooi
de wet, doch het schijnt dat hij in Ka tanga ver
vangen wordt door een ander-soortigen handel.
Daarover lezen wij1
Men zou wel doen ernstige maatregelen
te nemen tegen de tergende zedeloosheid die
zich in het openbaar, zelfs van wege de offi-
cieele ambtenaars, ten toon spreidt, en som
tijds met het geld van den Staat onderhou
den wordt. Veel spreekt men van de Katan-
gostreek en van het prachtig opkomen van
Elisabethstad zou men met even veel reden
niet mogen spreken over de schreeuwende
ontucht, die er woedt en, dank aan den HAN
DEL' IN BLANKE SLAVINNEN, gedurig aan
groeit Juiste inlichtingen over geheel die
zaak zouden oprecht niet overbodig zijn, want
de zedeloosheid, die in de IJoge gevierd wordt,
mag voor geen Belgische beschaving doorgaan.»
De Pers en de Kongo-zaak.
De katholieke dagbladen gaven melding van
alle schriften en woorden, van wege de mis
sionnarissen en van wege den minister.
,,Le XXe Siècle" gaf, zoo vroeg hij kon,
de vertrouwelijke brief van Minister Renkin
aan Mgr Roelens... en daarmee... uit en amen.
't Was misschien uit plaatsgebrek?... en wel
licht 's anderendaags zou... het antwoord van
Mgr Roelens de lezers van „Le XXe Siècle"
op de hoogte brengen.
's Anderendaags... niets 1? I
Eindelijk, den derden dag, kwam dit antwoord,
op bijzonder aandringen en uitdrukkelijke aan
vraag van den eerbiedweerdigen Bisschop
zendeling... anderszins ware het er wellicht
niet ingekomen i 1 1 Zulke handelwijze is toch
niet zeer eerlijk en treffelijk, voorwaar...
Proficiat „Le XXe Siècle" gij hebt al de
punten 1
De antiklerikale bladen van alle plumage
wisten geen eentje meer te tellen bij- het
verschijnen der beschuldiging van Pater Cam
bier ten laste van den loge-prokureur Munch.
Maar M. Renkin 's ONBEGRIJPELIJKE
handelwijze in woord en schrift, heeft hun
den bek ontsloten en zoo is 1t dan voorge
vallen dat LE MATIN liberaal Antwerpsch
blad dal over M. Renkin's brief een com
mentaar gaf een brief van Mgr Roelens
heeft moeten opnemen om de waarheid en
niets dan de waarheid te verklaren.
In de Kamer.
M. Ifoyois laat sedert tijd van hier den
minister van Koloniën niet gerust en met
reden. M. Renkin heeft hem moeten ant
woord geven over HET TWEEDE KLERI
KAAL SCHANDAAL. Het ministerieel ant
woord, dat ver is van klaar en afdoende,
bewijst eens te meer dat de administratie- en
gerechts-ambtenaars de kunrt hebben om, ten
profijte der logebroeders, de enkwest-zaken 'in
te wikkelen, en den minister een keerske te
luchten...
En de onderzoekers lieten weten dat de eer-
roovende woorden van den staats-agent enkel
lichten praat waren!... Als zedelooze beschul
digingen maar lichten praat zijn in Kongo
en le Brussel, dan hebben de 'missionnaris
sen gelijk van alle gerecht af te zien en zich
te beroepen op de openbare meening.
Weet gij wie gestraft werd door de vrij
metselaars Een eerlijke blanke, die kwam
voor de missionnarissen spreken. Hij werd
afgesteld 1 De minister heeft het moeten be
kennen Daar moet niets bijgevoegd worden.
M. Boval heeft ook aan den minister van
Koloniën gevraagd wat hij! besliste nopens de
drie eischen van Mgr. Roelens, t. w.
L Dat, wanneer een missionnaris of een
missiewerk rechtstreeks of onrechtstreeks wordt
betrokken in een onderzoek, niet alleen de
missionnaris, maar ook de door hem aan
gegeven getuigen worden gehoord en dat
hunne verklaringen worden aangeteekend
2. Dat er van alle verslagen of stukken,
welke het missiewerk of eenen missionnaris
betreffen, kennis worde gegeven aan de be
langhebbenden, zonder dat men zich moge
beroepen op ambtsgeheim; en dat aan ge
zegde missiewerk of missionnaris de gelegen
heid worde gegeven om hunne verdedigings
middelen uiteen te zetten;
3. Dat de bewijsstukken, door de belang
hebbenden overgelegd, bij het dossier worden
geveegd en er bij gevoegd blijven en dat zij
tegelijk met het dossier worden overgemaakt,
jetzij aan het plaatselijk bestuur, heizij aan
het hoofdbestuur.
M. Renkin heeft geantwoord
De eerste en derde efsch moeten voldaan
wordenmaar voor 't eerste geval, weet ik
slechts van een misslag... voor het derde
geval werd, bij mijn wete, deze regel nooit
overtreden.
Als de minister dat niet weet 1 1
De tweede eisch kan en zal niet voldaan
worden. Ik mag niet, zegde de minister, aan
de missionnarissen overmaken alle verslagen
of stukkenwelke een missionnaris betreffen.
Dat is aardig 1
Nochtans die stukken, zijn zij niet meestal be-
schuldigingsaklen tegen de zendelingen, waar
van de agenten kennis nemen en waarop zii
zich steunen om hunne verslagen te maken?
't Was 't geval met substituut-vrijmetselaar
Leclercq, in de zaak der kapelhoeven.
En de zendelingen mogen zulke stukken
niet kennen? Nochtans, wordt er zoo gehan
deld ten opzichte der staatsagenten? In België
zelf, zijn niet alle geheime rapporten verboden?
De Minister profiteerde van dit antwoord
om een snuifje te geven aan onze zendelin
gen. Hij zegde «Ik wensch dat de zende
lingen, opgeroepen als getuigen, niet meer zou
den weigeren te "verschijnen.
Dat is volgens, M. de Minister, eens daf
het recht in Kongo recht zal zijn, zullen zij
voorzeker komen, maar zoolang recht in
Kongo krom is, dat is wat anders 1... meenen
wij.
Bij den Minister.
M. Renkin heeft op 10 februari de Oversten
der Kloosterorden, die zendelingen hebben in
Kongo, ontboden in zijn kabinet.
Hij heeft Mgr Roelens thuis gelaten!
Volgens den minister hebben drie op zeven
der paters verklaard geen grieven te hebben
tegen de agenten; andere hebben gesproken
over kleine zaken zonder erg, of hebben geen
bepaalde feiten aangehaald.
Maar... op welke wijze werden die over
sten ondervraagd Vroeg men hun geene be
paalde inlichtingen, die zij op 't oogenblik
niet geven konden, daar ziji de noodige" stuk
ken onder de hand niet hadden
De Capucijnen hebben geen grieven... Zij
zijn nog maar pas in Kongo! Wacht maar!
De Redemptoristen hebben niet le klagen...
Ge zijit er wel mee... Zij hebben redens van
klagen bij overvloed en er zijn lieden in
België die 't maar al te wel weten.
De Trappisten zijn om ter best met de
agenten... Wel, en in het tijdschrift Onze
Kongo werd over enkele maanden een heele
reeks hunner klachten overgedrukt.
Indien de Provinciaal der Jezuieten, Z. E.
P. Tihbaul, den minister bedankte, dat was
omdat de minister, na de brieven van Mgr
Roelens, aan Pater Tibbaut beloofde alle maat
regelen te nemen om volle licht te maken
over alle hangende zaken.
Eindelijk, veel zendelingen zijn voorzeker
in 't geval van Mgr Roelens, die zegde
Het onthaal dat mijne eerste aanklacht ge
had heeft, heeft mij; alle goesting ontnomen
andere klachten in te dienen.Zoo kan men
uitleggen dat zooveel feiten 'tot op dit uur
nog onbekend zijn in België.
...Ja, de missionnarissen hebben gezwegen
langen tijd, veel te lang! Zij zwegen onder het
Lèopoldiaansch regiem, ten aanzien misschien
voor den bezitter van Kongo, die ook koning
der Belgen was.
Maar nu idat Kongo toebehoort aan het
Belgische Volk, moeten zij; aan dat volk be
kend maken wat het iiiet weet en moet weten...
de vervolgingen die zij te lijden hebben van
wege de Staatsagenten, onder katholiek be
stuur van M. Renkin, eersten minister van
Koloniën in België.
't Is dus besloten en vastgesteld onweder-
roepelijk de socialisten houden politieke
Algemeene Werkstaking op 14 April van 't
jaar 1913.
En dat waarom Omdat zij1, door 't kie
zerskorps afgekeurd, op 2 Juni 1912, van het
katholiek gouvernement de grondwetsherzie
ning niet verkregen om tot het Zuiver Al
gemeen Stemrecht le geraken.
Voor roode Sossen zijn alle middels goed;
bijzonderlijk de onwettelijke.
Moest het gouvernement toeslaan, dan ware
hel gedaan met alle regelmatig en ordentelijk
landsbestuur, en 't ware eiken dag
Geeft ons dit, geeft ons dat! of anders:
Algemeene werkstaking Schaft het Senaat af!
of anders A. W. I Zendt den Koning in bal
lingschap of anders A. W. Geeft ons het
landsbestuur in handen of anders A. W. 1
En de liberalen
De Jongen genre menneke Devèze heb
ben den air met de rooden mee te spelen,
alleszins werpen zij olie op het vuur met ie
schrijven
De katholieken zullen de schuld dragen der
storing in 't land verwekt door" de A. W.
het gouvernement moest maar toegeven en
ten minste eene kommissie instellen
Ja eene kommissie voorgesteld door
liberaal Ilymans eene kommissie die de
zaak van het Z. A. S. niet te bestudeeren
had; maar wel te bereiden en wier beslis
sing Kamer en Senaat MOESTEN aannemen!
Oh Ia man M. Woeste en de Broque-
ville zijn dat spel gewaar geweest en hebben
kranig gezegd Nooit I
Zijn de katholieken tegen het Z. A. S.
In 4 geheel niet, en die kwestie staat reeds
lang op het programma en nu op; het dag
orde van het aanstaande kongres van den ka
tholieken Belgischen Volksbond; maar de ka
tholieken willen niet van dwang, bijzonder
lijk na eene zoo welsprekende goedkeuring
van het Belgisch volk, als deze van 2 Juni
1912.
Welk is het oordeel van de liberale
Ypersche Pers over volgende verkla
ring van de liberale Journal de Liêge?
De algemeene werkstaking is een revolu-
tionnair middel tot drukking dat NIET
KRACHTDADIG GENOEG KAN VEROOR
DEELD WORDEN. Geen enkele regeering,
dien naam weerdig, kan wijken voor der
gelijke bedreigingen; het meest radicale re-
geeringshoofd van Europa, heer Briand, voor
heen socialist, heeft er in Frankrijk het klin-
kendste bewijs van gegeven.
Beschikte, in België, een LIBERAAL
GOUVERNEMENT over eene meerderheid van
16 stemmen in de Kamer, HET HADDE
STELLIG JUIST GEHANDELD ALS HEER
DE BROQUEVILLE, indien eene oproerige
minderheid, minder dan het vierde der Ka
mer vertegenwoordigende, door de algemeene
werkstaking eene hervorming hadde willen op
dringen, welke d,e wettige meerderheid des
lands verwierp.
«OOK KUNNEN WIJ, WAT ONS BE
TREFT, ONS NIET AANSLUITEN BIJ DEN
VELDTOCHT WELKE BEOOGT DE RE
GEERING AANSPRAKELIJK TE STELLEN
VOOR DE ALGEMEENE WERKSTAKING,
uitgevonden, gewild en doorgedreven DOOR
DE SOCIALISTEN jegens en tegen iedereen.»
En verder stelt L'e Journal de Liége
de vraag
«Nu DOOR EEN SOCIALISTISCH KON
GRES de algemeene werkstaking beslist is,
zal men het Kartel, dat, zoowel volgens de
liberalen als volgens de socialisten, de oor
zaak was van de neerlaag van 2 Juni,
ZAL MEN HET KARTEL TEGEN DE RE
GEERING OP ZULK SLECHT TERREIN
ZIEN HERNIEUWEN
Daar slaat het dus, door een LIBERAAL
blad zwart op wit gedrukt: door hunne on
verzoenbare bedreigingspolitiek, zijn de socia
listen de schuld, dat de aanmerking voor het
voorstel tot Grondwetsherziening NIET KON
gestemd worden; eene LIBERALE regeering
hadde JUIST GEHANDELD GELIJK HET
MINISTERIE DE BROQUEVILLE heeft ge
daan. De liberalen zijn dus heel mis met de
verantwoordelijkheid der SOCIALISTISCHE
MISDAAD op de katholieke regeesring te wil
len laden. Ook zal dat spel onwelkom zijn
bij het volk dat ruste en vrede wil' om han
del en nijverheid in gang te houden'.
In de Kamer.
Na zijne geheime verklaring van verleden
week Vrijdag, heeft MINISTER DE BROQUE
VILLE deze week zijne verdediging voort
gezet van zijn legerwetsontwerp. Vooral steun
de hij dat dienstverkorting onmogelijk was,
dat hij de Vlamingen zou voldoening göven,
doch dat de gewestelijke mdeeling in Vlaam-
sche en Waalsche regimenten onmogelijk was.
M. WOESTE heeft den Minister gesteund
en gezegd Wij zijn gedwongen, door omstan
digheden die zich tot hiertoe nooit voorde
den; wij; moeten onzen Vaderlandschen plicht
vervullen.
Te- naaste week schrijven wij daarover.
De tegenwerking der Turken te Andrino
pel verzwakt. De Bulgaren zijn meer dart
J 500 meters vooruitgerukt. Een algemeene
aanval der versterking is aanstaande. Men
meldt dal de Serben vestingsartillerie gezon
den hebben om de Bulgaren te helpen.
Tijdens den laatslen zeeslag gelukte de lücht-
vlieger Montoussir, die boven de Dardanel
len zweefde, eene bom terecht te doen komen
op een turksche torpedobcföt, waarvan de be-
Wij moeten bij Mrs Ypersche publiek niet meer een man laten kennen, die Europa
door bekend is als de'stichter en de \iel van de christene vakbewegiDgJin Belgie.
Om eenigszins te la-
zien vat hij is en
vermag, zullen wij hier
op wijzen, dat daar waar
over eenige jaren laiigs
katholieke zijde nog heel
weinig bestond op syndi-
calisch gebied, bij door
zijn allesomvattende wer
king en kennis bet volk
uit zijn onverschilligheid
h«eft wakker geschud,
bekwame leiders en wer
kers hei ft gevormd, en
ren leger van meer dan
90.000 werklieden in de
christene syndicaten
he- f ingelijfd.
Hij kwam over twee
jaar hier een voordracht
houden. Die daarop te
genwoordig was zal dien
avond nooit vergeten
welk een innemende fi
guur, welk een overtui
gend en meeslepend re
denaarstalent, wat een
machtige taal om de
eroote'waarheden die hij
daar uiteenzette klaar en
bevattelijk voor iedereen
uit te drukken.
Wij zullen de eer en
het geluk hebben hem
nogeens te hooren op
Dien avond meet de
zaal te klein zijn. Die
iets wil weten over de christen sociale beweging,[die
wil hooren wat de Kerk door den mond der Pausen
daarover leert in de wereldbrieven Rerum Novarum
en Graves de Communi, waar zooveel over gesproken
wordt, en, door zoo weinigen gekend zijn, die kome
naar deze voordracht: iedereen i al er veel kunnen leeren, waüt voorzeker zal niemand
beter dan Pater Rutten die zaak kunnen behandelen.
Kaarten aan 1 fr. (3 fr. voor familiekaarteD, geldig ook voor de volgende voordracht
door den heer Coomans) zullen aan den ingang der zaal te verKrijgen zijn.
Het is moeilijk uit de verwarde nieuws
tijdingen klaar te zien in den Öosterschen
waiboel. Nu eens wordt er gemeld dat het
geschil tussehen Bulgaren en Roemanen zal
bijgelegd worden, dan eens dat men tot een
-yws/v-
manning. te zamen met het schip, in de zee oorlog zal komen. Volgens de laatste berichten,
verzonk. zou de toestand erg gespannen zijn.
Men vertelt dat de slag die rond Scutari
plaats had om de belangrijke stelling van
Bardigniel te veroveren, een wreede en bloe
dige slag was. De stelling werd door de
Montenegrijnen, na een aanval met de ba-
jonnet ingenomen, dan weer door de Tur
ken veroverd en zoo ging het een tiental
malen, doch eindelijk bleven de Montene
grijnen meester. Die slag duurde twee dagen
en eenen nacht.
De revolutionnairen hebben de overwinning
behaald en een nieuw bestuur aan 't bewind
gesteld. Generaal Huerta is tot voorzitter uit
geroepen, terwijl de voormalige president Ma-
deiro aangehouden werd in zijn paleis. Men
schat het getal dooden op meer dan 5000
en de stoffelijke schade op 125 millioen fr.
Eene nieuwe legerwet zal het Duitsch leger
van 118.000 man vermeerderen. Frankrijk,
daardoor ongerust gemaakt, denkt 500 mil
lioen uit te geven om zijn leger te vermeer
deren en het materiaal te verbeteren. Doch'
Frar.sche generaals zijn van gedacht dat er
wel 1 milliard zal noodig zijn.
DSLOGE