MOTORTUIGEN
CDeet ge cuat
Kiezerslijsten
Buitenland.
Ypersche Kroniek.
SO Jaar. - Nummer 41.
30 Centiemen.
Zaterdag 13 October 1928.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement "Yper
EIÜARDEH FIDJI
Stichting eener Maatschappij
van Goedkoope Woningen te Yper.
ijd 1)pcrscljc
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 fir. 3 maanden 5 fir.
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j. casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden worden.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
De menschen waren 't allang ge
wend om op de twee beenen die de
Schepper hun geschonken had zich te
bewegen van eene plaats naar eene
andere, en somtijds heel ver. Zij ont
zagen het bijvoorbeeld niet om van
Brugge naar Gent te trekken te voete,
en met die acht uren gaans in hunne
beenen dan nog te loopen een toertje
doen door de stad. Dat kunnen of ten
minste dat doen de menschen van nu,
niet meerzij zijn te zeer bedorven
door paardenkoetsen, auto-rijtuigen
en trams en treinen. Men gaat niet
meer te voet, geen strate ver meer.
't Zijn al oude menschen die weten te
spreken van die lange tochten te voet.
Het eerste wat hun het gaan ontwen
de was het paard. Buffon in zijne na
tuurkundige beschrijvingen roept uit
dat het paard is la plus noble conquête
que l'homme ait jamais faite. Wat zou
de mensch nu zeggen indien hij moest
weêrekeeren en een halve uur stil
staan b. v. b. op het boulevard des
Champs Elysées te Parijs, of in de
Strand te Honden of in Broad Street
te New-York. Zou hij zijne oogen uit
kijken en grabbelen naar zijn boek om
de bladzijde eruit te scheuren waarop
die hedendaagsche ketterij geschreven
staat. Wat zou hij zeggen moest hij
eventjes door het geronk van een mo
tor in de lucht aandachtig gemaakt
omhoog kijken en een mono- of biplan
boven zijn hoofd zien drijven. Paarden
hebben gedaan, we zijn in de eeuw van
de benzine, we zijn in de eeuw van de
motortuigen. 'k Zou ze eens willen ge
teld zien al de motortuigen, vliegtoe
stellen, wagens-cycles en cycletten die
thans langs en over de wereld glijden
of rijden: 'k zou ze eens willen zien
alle nevens elkander staan op eene
lijn. En zeggen dat het nog geen vijf
tig jaar geleden is dat het eerste mo
torrijtuig zijne verschijning deed.
Eene voiture zonder paarden, zeiden
de menschen alsdan, immers in die
menschen hunnen geest waren de
paarden zoo onontbeerlijk bij een rij
tuig, zoo één met hen, zóó hecht met
het rijtuig verbonden dat men zich
moeilijk mogelijk dacht dat een rijtuig
zou voortbewegen zonder door paar
den getrokken te zijn. En nochtans,
daar was het, alle menschelijke be
grippen lagen overhoop, daar rolden
de vier wielen van een rijtuig en daar
lagen geen paarden aan. 't Was te
Heyst of te Blankenberghe, 't wil eraf
zijn, dat het eerste paardeloos rijtuig
te zien was, het reed op den dijk en
geheel de streek, uren en uren in de
ronde, nam den eersten trein en trok
op naar de kust om dat wonder met
eigene oogen te zien. En nu, nu heeft
men geen tijd meer om te kijken Men
heeft schaars nog tijd om op den kant
te springen zoo vlug en zoo talrijk
dobberen de autos op hun gummiwie-
len door de doodgevaarlijke straten.
Wie is er nu nog die geene auto heeft.
Het is zoover gekomen dat elk nu zij
nen wagen heeft en dat al die wagens
noch loopen, noch varen, noch rijden,
maar over de straat vliegen. Dat is
geen reizen meer om afstand te dek
ken, neen, dat is voorbij snorren met
een jacht om alles tot splinters te rij
den. En waartoe al die haast? Waar
om moet dit alles zoo vliegen? Vreest
men misschien dat men niet zal op tijd
komen? Is men zoo haastig altijd om
er te zijn? Nochtans is ons wereldje
zóó klein en zoo gauw rondgeloopen.
Al dat vliegen draagt zijn eigen straf
in zichzelf, 't is alles veel te gauw af
gezien, de menschen zitten te geeu
wen van verveling in hunne autos, en
zijn blasé en weten niet meer waar
naartoe. Neenhet is niet om er gauw
te zijn dat ze zoo snel rijden, het is
om dat duiveltje te voldoen dat zit in
eiken mensch en dat gaarne met het
vuur speelt, dat het gevaar bemint, en
er ten slotte somtijds in vergaat. Dat
is een sport geworden en de menschen
zijn alle sportif op onze dagen.
We zullen geen woord reppen over
de talrijke en zoo ontzettende onge
lukken die met de autos gebeuren om
niet te moeten doorgaan voor eenen
zwartkijker. Er gebeuren ook onge
lukken met de treinen, laat me dat
zeggen om me te troosten, en met de
vliegtuigen en zelfs op hun gevaarloos
bed sterven er ook menschen. Maar
't zit in mijn geest en 't zit in mijne
pen. en 't moet er uit dat ik liever in
geen auto zit. Men gevoelt daarin
maar al te wel dat men zijn kostelijk
zijn eenig leven overgeeft in de han
den, de soms roekelooze of onbezon
nen handen van den chauffeur Een
boom, een paal, een steen is genoeg,
eene verstrooidheid eene onoplettend
heid van den drijver van uwen wagen
of van den wagen dien ge ontmoet, is
voldoende om geheel uw kostelijk ge
vaarte naar de maan en in splinters te
doen vliegen.
Ja, ik beken het, dat ik in het rijden
niet geoefend ben, ik zit niet veel en
dus niet graag in eenen motorwagen
ze rijden mij te bliksemsvlug en de
straten zijn zoo smal om die razende
snelheid te verdragen. Alles is veran
derd, de wielen, de wagens, en de snel
heid waarmede men rijdt, alleen de
straten zijn de zelfde geblevenonze
oude goede middeneeuwsche kronkel
straten zoo lastig en zoo gevaarlijk
voor autos. Men had die allang moe
ten omwerpen en verbouwen tot bree-
de lijnrechte lanen of boulevards met
eene baan uitsluitelijk voor de motors.
Maar men kan toch geen geheele stad
gaan omsmijten om wille van een paar
dozijn autos en niet ééne stad maar
alle steden. Want nog geene enkele
stad is er die ernaar gebouwd is om
het moderne gerijd te vergemakkelij
ken of onschadelijk te maken. Onze
straten doen ons nog immer denken
op de ouderwetsche vigilantekoet
siers.
De eerste autos waren leelijk, on-
aesthetisch, afzichtelijk, de motocy-
cles en cycletten zijn het nog en er
waren menschen die voorspelden dat
er nooit iets schoons zou van te maken
zijn. En nu? Eene paardenkoets met
een vierspan is zeker iets moois, iets
aristocratisch, maar is een moderne
luxe-auto het minder?
Te Houthem, bij Veurne, heeft
men in den gevel der pastori' eene
bronzen plaat gemetst, meldende dat
in dit gebouw, van 23 Januari 1915 tot
18 October 1918, het hoofdkwartier
van 't belgisch leger gevestigd was
In één jaar wierden er in
Duitschland 46.000 lijken van men
schen verbrand, in plaats van begra
ven. Die verbranding is verboden door
de Kerkelijke Wet. In Berlijn heeft
men nu een Katholiek genootschap
ingericht, om die aanwassende ge
woonte te bekampen.
In den post, kan men nieuwe tim
bers bekomen, genoemd Orval uitga
ve. Men betaalt iets meer, dan de ge
wone prijs en de toelaag zal dienen
om te helpen in den heropbouw der
monumenteele abdij van Orval, bij
Florenville, in Luxemburg. Die abdij
van Paters Trappisten heeft bestaan
tot aan de Fransche Omwenteling. De
Nuncius van Belgie heeft, den 30 Sep
tember 11., de eerste heropgebouwde
deelen ingezegend.
In tachentigjarigen ouderdom, is
overleden in Engeland, Sir Henry
Wickham, die, in 1878. duizende zaad
korrels van caoutchoucgewassen uit-
blauwde uit de Amazonestreek van
den Bresil en ermede caoutchoucplan-
ten verwekte, dewelke ingevoerd
wierden in de Engelsche Koloniën van
Aziaalzoo wierd hij stichter van den
caoutchouchandel.
Wie ook begeert zijn land te
Europeaniseeren is de Regent Tafari,
Staatshoofd van Abyssinië in Afrika.
Groote moeilijkheden zal hij moeten
overwinnen, want hij wordt tegen-
gekant door een groot deel van den
ouden edeldom alsook van de sehisma-
tieksche Koptische priesters en hem
ontbreken bevoegde helpers. Om een
staaltje aan te halen van de oude ge
plogenheden, die in dat land nog
steeds bestaan en die doen denken aan
de tijden van Solomon, Balthasar en
Assuerus, op de feestdagen worden in
de Keizerlijke hovingen soldaten,
priesters en bevolking onthaald op ge
weldige maaltijdenIn echten ouden
t'eudalen trant zit de Regent, van het
krieken van den dag tot aan den
avond op een verhoog, terwijl, bediend
door 3000 man paleispersoneel een
20.000 personen in ploegen worden
gespijzigd.
Te Brussel is een Spaansche uit
vinder aangeland met een vliegtuig,
genaamd Autogiro. Dat vliegtuig is
voorzien van vier molenvlerken, die
horizontaal boven het stelsel draaien,
(in beweging gebracht zijnde niet
door den motor maar door den wind)
en die maken dat. bij het stilleggen
van den motor, het vliegtuig zachties
en loodrecht naar beneden komt.
Bij het wederkeeren uit Congo,
de Koning begeerde te stoppen in
Zeebrugge en daar zouden aan boord
gegaan zijn van 't Congoleesch schip
de Belgische Prinêen en de Waardig-
heidbekleeders. Antwerpen had la
ten weten dat het niet mogelijk was.
Nu heeft de Compagnie der Brug-
sche Zeehaven bewezen, dat het ge
heel wel kon geschieden, zelfs bij lage
tij.
In de Indiën zijn er, in één jaar,
24 000 menschen gestorven, veronge
lukt door wilde dieren, o.m. 19.069 ten
gevolge van serpentenbeten en 1.033
verscheurd door tijgers. Dit hoog ge
tal slachtoffers van serpentenbeten is
te wijten hier aan, dat de Indianen,
meest al, bloodvoets loopen. In het
zelfde jaar wierden in die streken
25.612 wilde dieren neergeschoten,
waarvan 1.068 tijgers.
De Kardinaal Mgr Van Roey
heeft de ceremoniën der toewijding
van Duffel aan het H. Hert bijge
woond en Mgr De Wachter deze van
Hingene.
Als 't oude Rome in volle bloei
was, zorgde het steeds om prachtige
banen aan te leggen en te onderhou
den, die Rome verbonden met al zijn
wingewesten. Die banen noemde men
Heirvvegen of Legerwegen. Mussolini
heeft het gedacht opgevat, die oude
heirwegen te herstellen, al waar hij
het kan en nu heeft hij reeds bevel
gegeven om de zeven legerwegen, die
in Rome uitkwamen, herop te knap
pen.
In het museum der Ermitage te
Moscou is ontcijferd een Egytiaansch
Papyrus, (d.i. een plantenblad, waarop
de Egyptenaars schreven) dagteeken-
de van 1.800 jaar vóór den Zaligmaker,
en waarop te lezen staat, 25 vraag
stukken van meetkunde en algebra.
Tot nu toe de oudste meetkundige ge
leerde, waarvan spraak in de weten
schap, zou Thales zijn, die leefde 500
jaar vóór Christus.
Zondag 7 October heeft de Her
tog van Brabant met de Hertogin,
zijne blijde intrede gedaan in Hasselt
en daar bijgewoond de inhuldiging van
het standbeeld van Hendrik Van Vel-
deke, Vlaamsche dichter uit de XII8
eeuw. De Dichter is Voorgesteld zit
tende op een rotsenbank, waarop in
gouden letters te lezen staat: «Aan
Hendrik Van Veldeke, Vader der Ne-
derlandsche dichters, geboren te Vel
deke. in de XII8 eeuw. 7 October
1928.
Koning Amaullah van Afghanis
tan in Azia. die van dees jaar een om
reis deed in Europa, begeert zijn land
te Europeaniseeren. Met 13 Staten
gaat hij akkoorden aangaan en hij
heeft Fransche en Duitsche maat
schappijen gelast, met het aanleggen
van ijzerwegen.
Die Regent Tafari is tot Negus
of Koning der koningen gekroond,
Zondag 7 October 11. In 1916 had hij
den jongen Negus, opvolgers van Me-
nelik II en die Musulmaansch- en
Duitsch-gezind was, onttroond.
Nederland. Hoe een land 224.000
hectaren nieuwe grond bekomt.
Noord-Hol and ligt van Friesland afge
scheiden door eene groote vlakte water
onder de naam van Zuiderzee gekend.
Sedert lange jaren was er spraak van
deze velden over 700 jaren door de zee
storm overstroomd, droog te maken en ze
wederom tot landbouw toe te tigenen.
Tot het uitvoeren van deze onderne
ming, zijn de werken reeds aan den gang.
De bijzonderste dam is verre genoeg af
gebouwd om zelf tegen de hevigste baren
tegenstand te bieden.
Deze dam is 30 kilometers lang en 7.50
meters hooger dan het water Op den
grond is h;j 125 meters breed. Als \Van-
neer dit reusachtig werk zal volmaakt
en het water uitgepompt zijn, zal men
224 000 hectaren nieuw zaailand en wei
den bekomen, verdeeld in 4 polders.
Deze hoeveelheid is ongeveer een 7e
de 1 van het gansche Nederland.
Zonder stelen, noch oorlogen.
Frankrijk. De werkstaking in het
Noorden van Frankrijk schijnt tot einde
te willen komer. De oproep der commu
nisten is maar zachtjes opgenomen ge-
weest.
De kas is ijdel en ware het niet van de
vrees, bijna al de werkers zoudtn wede
rom aan het werk zijn. Somtijds is een
machtig voorbeeld bekwaam om de ge
voelens te doen vei anderen. Over eenige
dagen kwam eene vrouw geheel eenvoudig
naar het werk, zij wierd er aangevallen
door werkstakers en opgeeischt tot werk
staking. Zonder de minste ontsteltenis,
ja zegde zij ik wil mij bij u voegen maar
ik heb kinderen, zult gij ze onderhouden
Neen antwoorde men haar. Hewel ik
moet dus daarvoor zelf zorgen riep zij uit
en zij treed binnen in de fabriek, meer dan
50 mannen volgden haar en gingen terug
aan het v erk.
Rusland. Het lot van de gewezene
bestuurders van de Soviets.
Zoo als men het weet in het bestuur van
de Soviets, kwam er eene scheuring over
eenige maanden en Trotzky, Radekx,
Sibriakof en nog andere kopstukken
kwamen in minderheid en wierden van
hunne vermogens beroofd. Dit gebeurde
in alle landen, maar om zulke rampzaligen
te paaien geeft men hem somtijds een ver
gulden gesteltenis.
In Rusland gaat het hoegenaamd zoo
niet. Na hun nederlaag werden zij verban
nen en tot een ellendig lot gedwongen.
Trotzky door de Moeraskoorts getrof
fen en niet meer bekwaam cm te wet ken,
zijne verzoekschriften om een ander ver
blijfplaats te bekomen blijven zonder
antwoord.
Radek lijdt aan een nierziekte, hij is
van hulpmiddelen alsook van geneesmid
delen ontroofd.
Men weigert Sibriakof tot Moscou te
laten komen, om bij een specialist te rade
te gaan. Nu is hij onverhelpelijk getroffen.
Andere van hunne maten zijn ook in een
pijnlijken toestand.
Het is zegt de «Volkswille» een duitsch
dagblad, een middel om zich van zijne
legenstrijders te ontwaken en men ge
bruikt hem onder bolchevistisch regiem.
VERREKIJKER.
STAD YPER
De Burgemeester en Schepenen
In nakoming van artikel 28 van het
Kieswetboek en artikel 6 der wet van 15
April 1920, gewijzigd door deze van 11
Augustus 1928.
Berichten hunne medeburgers dat de
lijsten van de parlementskiezers en man
nelijke gemeenteraadskiezers, voor 1929-
1931, en van de vrouwelijke gemeente
raadskiezers voor 1929-1932, voorloopig
gesloten op 20 September 1928,ter inzage
van het publiek zullen neergelegd worden,
vanaf 23 September 1928 tot 10 Februari
1929, in het gemeentesecretariaat en in
het arrondissements-commissariaat.
Alle bezwaren moeten ingediend wor
den ten laatste tegen 20 November.
Wij wakkeren onze vrienden aan de
Kiezerslijsten te gaan nazien en indiea zij
daaromtrent opmerkingen mogen te maken
hebben, daarvan kennis te willen gaan
geven in den "Katholieken Kring,,
Rijsselstraat en in het Volkshuis
(Christene Werkersvereeni-
ging) St-Jacobstraat, alwaar ook
Kiezerslijsten ter inzage berusten.
kostelijker geschenk kon gevonden wor
den, daar het maar aan de groote stam
hoofden aangeboden wordt, om hun
opperecht te erkennen. Daarna wierd
onder het zingen van welluidende maar
slepende gezangen, inlands.h bier ge
brouwd en plechtig in cocosnoten aan de
bezoekers aangeboden. Dan wierd er
voort gezongen en dansen uitgevoerd. Die
dansen zijn geenszins te vergelijken met
Europeaansche, daar de dansers meest al
blijven zitten op den grond en zij zijn
eigenlijk gezamentlijke oefeningen, die
zoo stipt en bevallig uitgevoerd worden,
dat men niet kan na laten ze te bewonde
ren. Na het dansen kwam eenieder kleine
geschenken aanbieden Vlechtwerk,bonte
stoffen, waaiers. Een bijzonder geschenk
voor den Bisschop was een prachtige
kleine roeiboot, die zorgvuldig gedregen
wierd naar het stoomschip, waarmede
Mgr., na (3 uren oponthoud, wegvaarde.
Die eilanden zijn gelegen in den Stillea
Oceaan, tusschen Australië en Amerika.
Daar in Augusti 1.1., zijn vijf Belgen aan
geland, waaronder Mgr.Heylen, Bisschop
van Namen, terugkomende van het Eu
charistisch Congres van Sidney. Bij het
ontschepen wierd de Bisschop en zijn
gevolg verwelkomd door Mgr. Nicolas,
apostolieken vicaris en in auto gevoerd in
de omstreken van de hoofdstad Suva, om
daar de prachtige tropicale planten
wereld te kunnen bewonderen Banana
boomen, cocosplanten, palmboomen,
broodboomen. Na een bezoek gebracht te
hebben aan den Gouverneur der Kolonië,
die de vreemde gasten zeer hoflijk ontving
snorde men eerst naar het Kollegie der
Broeders Maristen,dieaan 400 leerlingen,
van alle kleur en stand het onderwijs
bezorgen en naar de scholen der Zusters
van Cluny. Intusschentijd waren de in
boorlingen samengeschoold op het voor
plein der Kathedraal en begeerden er de
Belgen, op hunne manier te verwelkomen.
Eerst wierd aan Mgr. Heylen een over-
grooten walvischtand aangeboden. Geen
De apotheek van M. Snoeck,
Groote Markt, is alleen open op Zondag
14 October 1928.
Zooals onze lezers weten wordt er
eene maatschappij van Goedkoope
Werkmanswoningen te Yper gesticht.
Onze vrienden hadden zich reeds se
dert eenige maanden met deze zaak
beziggehouden. De Handelskamer van
Yper, al de pogingen samenvattende,
heeft een oproep tot de afgeveerdig-
den van al de politieke partijen gericht
om de zaak te verwezentlijken.
Wij hebben het genoegen hieronder
de conferentie te geven, door den heer
Lommez, advokaat te Yper, over de
zaak gehouden.
Mijne Heeren,
Het woningvraagstuk is een der
grootste maatschappelijke vraagstuk
ken van onzen tijd en juist omdat de
woningnood een groote weerkaatsing
heeft op het stoffelijk en zedelijk peil
van ons volk, moet er gewerkt wor
den, hand in hand, om aan dezen nood
te verhelpen.
De gevolgen ervan zijn waarlijk be
droevend, en verschrikkelijk om na te
gaan. Families met veel kinderen, en
het zijn juist deze die jammer genoeg
het moeilijkst aan huisvesting gera-
:n, leven soms in ellendige onge
zonde krotten, in plaatsen onwaar
dig voor een menschelijk bestaan;
soms moeten zij wonen en slapen in
eene en dezelfde plaatsnoch lucht
noch licht kan er in die woonvertrek
ken binnendringen, gehuwde per
sonen moeten met anderen soms
met groote kinderen in dezelfde plaats
vernachten; meisjes en knechtjes jon
ge dochters en jongelingen moeten
samen in hetzelfde vertrek en vaak in
hetzelfde bed slapen, enz. enz.
Veel voorbeelden zou ik kunnen
aanhalen, die zouden bewijzen dat
deze toestand ver van overdreven is,
en zelfs hier te Yper bestaat, doch het
weze mij genoeg uwe aandacht te
trekken op den slechten invloed, wel
ken deze toestand uitoefent op de
zedelijke gezondheid van ons volk,
op de lichamelijke gezondheid, op
het normaal familieleven en dus
ook op den werklust onzer men
schen. Om een welvarend volk te zijn,
moet dit volk zedelijk en lichamelijk
gezond zijn, en dit kan in groote mate
bekomen worden, met aan de men
schen. aan de families, eene gezonde
en normale huisvesting te bezorgen.
Dat er woningnood bestaat in ons
land, is een onloochenbaar feit. Deze
bestond reeds vóór den oorlog, zoo
danig dat dan reeds het landsbestuur
zich met deze zaak bezig hield en het
mogelijke deed om aan de werklieden
eene goede, gezonde en goedkoope
woning te verschaffen.
Doch deze nood deed zich het meest
gevoelen, seffens na den oorlog. En
niet zonder redenVóór den oorlog
immers waren er jaarlijks in ons land
duizende nieuwe woningen gebouwd.
Binst den oorlog was al dat bouwen
stil gevallen, en gedurende die vier
ongeluksjaren was er om zoo te zeg
gen niet meer gebouwd geworden.
Daarbij dient er gevoegd dat het mee-
rendeel onzer jongelingen in het slijk
van den Yzer stonden, dat gezien de
levensomstandigheden, de werkloos
heid en de onzekere toekomst, gedu
rende diezelfde oorlogsjaren, weinig
huwelijken aangegaan werden.
