Handelsbank
BANK - UNIE
NAAR KARTHAGO
De groote hotstede eau Thihar
m Tunisie
(Deet ge osat
Het IXde Gouwfeest
In 't Buitenland
100.000.000 franken.
Kalanderberg, 1, GENT
betrokken bij de
Het Kapitaal en de Reserven
der bij deze UNIE aangesloten
Banken overtreffen de
52c Jaar. - Nummer 21.
30 Centiemen.
Zaterdag 24 Mei 1930.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Nationaal Verbond
der
Oorlogsinvalieden
Afdeeling Yper
Katli. Tirners v. West=Vlaanderen
ZONDAG 1 JUNI 1930
Wedstrijden -- Optocht
Feestelijkheden.
maal der vlinders. In den dieren-
gaard van Londen kweekt men in eene
overgroote kooi vele, groote en schitte
rende vlinders. De bloemen die in de
kooi geuren zijn niet talrijk genoeg om
aan die glinsterende dingen het noodige
voedsel te verschaffen, leder uur treedt
de bezorgster de kooi binnen met een
schotel uitgelangd zeem. Eene wolk vlin
ders omringt ze aanstonds en ze staat
midden een dansenden, flikkerenden
regenboog.
Pater Thyssen (1755-1844) fran
ciscaan, geboren in Hollandsch Limburg,
die lange jaren doceerde in Antwerpen,
werd er uit verjaagd in 1797 door de
sans-culotten. In 1801 mocht hij er weer
binnen en was gekend en gezocht als
buitengewonen biechtvader. Veel veroor
deelden ter dood stond hij bij en men
noemde hem den galgenpater.
JAVA.
N. V.
IJpctscljc li oil;
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 £r. 3 maanden 5 fr.
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel-
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
0- casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
WOENSDAG
Alle Aankondigingen moeten tegen den
ten laatste ingezonden worden.
Kleine berichten en nieuws ten laatste
WOENSDAG avond.
tegen den
ZITDAGEN.
Dr BRUTSAERT, Kamerlid, is spre-
kelijk voor iedereen:
Te POPERINGHE, in zijn hui*,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den 1" en 3' Zaterdag der
maand,van 9 l/2 tot 12 uur, in den
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 2* Zaterdag der
maand, van 9 tot 12 uur, in «Het
Kapitel
HANDELAARS
vraagt eene aankondiging in
«HET YPERSCHE VOLK
Programma der feestelijkheden die
;ien plaats hebben op 25 Mei aan
bande ter gelegenheid van de Tiende
.erjaring en honderste verjaring van
Jelgies onafhankelijkheid.
Feestprogramma
1/2ure algemeene vergadering N. V. I.
in 't lokaal.
101/4 ure Statie, ontvangst der Federale
en Provinciale Hoofdmannen.
4 voor 11 ure officieele ontvangst op
't Stadhuis.
11 1/2 ure in St Maartens hoofdkerk
solemneele dienst ter nagedachtenis
der Ypersche gesneuvelden en der
afgestorvene invalieden.
Gelegenheidstoespraak door Zeer
Eerw. Heer Deken.
Muzikale uitvoering door solisten
van het Zangkoor der Brugsche Bei
aardconcerten (de Heeren L.. Cal-
meyn, C. De Paepe en F. Messens),
met begeleiding van Symphonie.
De volgende Motetten zullen uitge
voerd worden
Pater Noster
Ave Maria
Panis Angelicus
Memorare
Libera
12 ure ontvangst der
van Niedermeyer
van Gounod
van Franck
van Haecht
van Perosi
invalieden, hoofd
mannen en stadsoverheden in 't lo
kaal.
13 ure groot banquet, kosteloos aan al
de leden en uitgenoodigde overheden
door de afdeeling aangeboden.
14 1/2 ure vorming van den stoet, statie
plein.
15 ure vertrek van de stoet langs de vol
gende straten Statiestraat, Tempel
straat, Boterstraat, Vandepeereboom
plaats, Boesinghestraat, Surmont-
straat, Cartonstraat, Lange Thour-
outstraat, Britisch gedenkteeken,
Meenenstraat, Groote Markt, Hond
straat, Merghelynckstraat, Rijssel
straat, Groote Markt.
16 ure Groote Markt toespraken per luid
sprekers door de Heeren Leclercq,
Federale Voorzitter, Timmerman,
Algeir.eene sekretaris, Moerman,
Provinciale Voorzitter, Gruwez,
Plaatselijke Voorzitter.
17 ure trekking der premien in 't lokaal
Au Saumon 7, Seminariestraat,
Concerten op verschillige plaatsen
van 't stad.
20 ure Zaal Lapierre groot privaat
bal per uitnoodiging.
21 ure Tramstatie plein prachtig vuur
werk.
Namens het Bestuur
De Schrijver, De Voorzitter,
Oscar Molein. Isai Gruwez.
De oude stad Karthago was gebouwd
op heuvelachtigen grond dus op hoogten
en in valleien, beschut al den eener. ka^rt
door een zee-fronten al den anderen door
hooge muren, zeven meters dik en in
wier grondvesten stallingen aangebracht
waren voor krijgspeerden, kemels en oli
fanten. Al die versterkingen, ten minste
gedeeltelijk en al hare paleizen, en woon
sten zijn verdwenen.
Vóór twintig jaar, op den Bïjrsa-
heuvel, eene hoogte als het capitolium
van Rome en de Acropolis van Athenen,
stonden 1) de kapel van den H. Lode-
wijk, op de plaats waar die koning, aan
voerdervan den laatsten kruisvaart, stierf
van de pest 2) de Basiliek St Louis, ge
bouwd door Kardinaal Lavigerie, stichter
der witte paters en waar de rijve staat, in
verguld metaal, met de beenderen van
den Heiligen 3) het seminarie der witte
paters. Op een tweeden heuvel, een klein
half uurken van den eersten, dicht bij de
zee, stond het klooster der H. Monika,
gebouwd om te herdenken dat deze moe
der daar den nacht overbracht in het ge
bed, tijdens den vlucht van haren onge-
lukkigen zoon Augustinus naar Rome...
en dat was geheel het toenmalige Kar
thago.
Heden, op al de hellingen der heuvels,
treft men veel villas aan, in oosterschen
trant, met plat dak en sneeuwwit en rond
gezaaid, zoo als de gebouwen in onze
Panne. In den zomertijd zij n zij allen druk
bewoond, door welstellende burgers van
Tunis, gelegen twee uren verder.
In de nieuwsbladen hebt ge verslagen
gelezen nopens de plechtigheden in den
amphitheater, de Basilica Majorum en
deze van St Cypriaan. Wie er aanwezig
was mocht zich inbeelden in het oude
oosten te verblijven. Want wie, tijdens
O. H... naar Jerusalems-tempel ging,
't was om van uit de vóórhoven, dus on
der den blooten hemel, aanwezig te zijn
aan de offeranden, die opgedragen wer
den op het altaar, staande ook in open
lucht vóór het Heiligdom en het Heilig
der Heiligen. Hewel voornoemde plaat
sen van Karthago waren ook allen in
open lucht en het altaar staande onder
een ciborium, gelijk in Dadizeele, of on
der een veelkleurig en vierkantig zeil,
wapperende in den wind, rees hoog boven
de volksmenigte.
Den Vrijdag 8 Mei was er hoogmis in
de Basilica Majorum, dat is op de
plaats waar de kerk stond, onder wiens
hoog altaar, eeuwen lang, de lichamen
van de H.H. Felicitas en Perpetuaberust
ten. In die kerk heeft de H. Augustinus,
minstens5 maal, de feestrede uitgespro
ken van bovengemelde Heiligen. Die
kerk en omgeving dienden voor begraaf
plaats en' tot 7000 deelen van graf-op
schriften heeft men er uitgedolven.
Trams en autos brachten gedurig volk
toe en onder laaiende zon, maar geluk-
kiglijk met veel wind, verliep de plechtig
heid.
Den Zaterdag 9 Mei was de hoogmis in
den schouwburg of amphitheater.
De arena of strijdperk, waar Felicitas en
Perpetuo even als honderden andere ge-
loofbelijders de martelaars-palm plukten,
is zoo groot of deZeJWfh Rome (86
53 m.). De zitbanken die moesten even
uitgestrekt zijn als die van Rome en in
Rome waren er 89.000 zitplaatsen,
zijn verdwenen en nu gedeeltelijk vervan
gen door rondliggende rotseblokken en
heuveltjes. De arena is omzoomd door
een muur, drie meters hoog, en in het
midden van zijnen oneffen grond is de
ingang tot de onderaardsche hokken,
waar de wilde dieren verbleven en die nu
veranderd zijn in eene kapel. De pries
ters mochten binnen de arena en de Iee-
ken stonden, op schilderachtige wijs, op
de rotsen en heuveltjes, die de zitbanken
vervangen. Een deel van de zitbanken,
namelijk recht vóór den ingang der arena,
was platvloers, podium genaamd en daar
bevonden zich eertijds de troon en de
zetels voor Keizer, procurator en hove
lingen nu had men daar den choor inge
richt en het altaar geplaatst onder een
vierkantigen-wuivenden doek. Zeer in-
drukwekkend was de geestelijke stoet,
die uit de kapel der dierenhokken statig
oprees en die stroom van purpere Bis
schoppen en roode Kardinalen, gevolgd
door den Bisschop van Chartres in mis
gewaad en omringd van zijne assistenten,
deed langzaam den toer van de arena en
klom tot op den Podium. Dit zicht bracht
ons in het geheugen den stoet van strij
ders, die eertijds, vóór het gevecht, den
toer der arena deden, roepende Moritu-
ri te salutant... deze die gaan sterven
groeten u En hier zou iemand opnieuw,
maar op onbloedige wijze, Zich offeren
en sterven Christus-Koning, onze Zalig
maker. De mis begon. Totale stilte. De
witte-paters, in groot getal, zongen op
onberispbare wijze het Intriot, zoo als
later den graduale en het Communië-ge-
bed. Dan een gemengd choor, zeer talrijk
en begeleid door koperen instrumenten,
zong den Kyrië en Gloria. De priester,
die celebreerde, had eene verdragende
stem en kon verstaan worden door ge
heel die menigte, als hij het inzettend
gebed zong, de prefatie en den Onzen-
Vader. Wat bijzonder treffend was, was
de Credo gezongen door al de aanwezi
gen zoo leeken als priesters. Mannen van
alle natiënen stammen blanken en kleur
lingen, schreeuwden het uit Wij geloo-
ven in één God en Drie personen Den
Vader, den Zoon, den H. Geest. Op
zulke oogenblikken voelt men de alge
meenheid en de eenheid onzer Christi-
Kerk
't Was ook in den amphitheater,dat den
Donderdag na-noen 8000 kinders, kruis-
tochters, die 's morgens allen gecommu
niceerd hadden, met wuivende palmtak
ken ingekomen waren, om in tegenwoor
digheid van des Pauzen-Legaat hulde te
brengen aan de schare martelaars, die
daar hun bloed vergoten 't was ook
daar, dat den Vrijdag-avond, mannen
vergaarden, bij duizenden, allen boven
de 15 jaar, dragende brandende keersen
en verlicht door tallooze fakkels, die te
branden stonden op den omheiningsmuur
der arena. Van 9 tot 11 uur, aanhoorden
zij er boeiende sprekers, zongen lofzan
gen en eindigden de plechtigheid met den
onvergeetbaren Credo.
Den Zondag was de Hoogmis in de
Basilica van den H. Cypriaan,
Martelaar en Bisschop van het oude
Karthago. Hier kan men nog geheel wel
den vorm en de verdeeling dier Kerk rra-
gaan. Langs rijen kleine, meest al gebro-
kene, kolonnen bepalen goed de zeven
beuken. Die basilica ligt nevens het
Monika-Klooster, met zicht op de zee, en
gescheiden door diepe valleien van de
nevens-liggende hooge en rotsachtige
heuvels. Wie zich bevond op half hoogte
der helling van laatst genoemde heuvels,
stond te midden twee tallooze scharen
Eene, die op schilderachtige manier de
toppen bezette, dus hooge achter hem en
ééne die lager in en rond de basilica
zwermde. De Legaat kwam aangereden
in auto, begeleid door twee skadrons
peerdevolk «Chasseurs d'Afrique» Deze
die vóórop draafden, zaten op witte
araabsche peerden, en deze die volgden
op baaide. Buiten de Congressisten, ge
heel Tunis was daar aanwezig en de
Credo der Mis werd gezongen door de
twee volksmenigten, op de laagvlakte en
op de heuveltoppen Overheerlijk
Den Zondag achternoen was de groote
stoet of sluitprocessië. Daar zoo
veel parochiën van Tunis en omliggende,
zich aangemeld hadden, had men ge
vraagd, dat ieder er van alleenlijk eene
afvaardiging van 60 personen zoude
zenden als deelnemers...de anderen zou
den zich scharen langs den doortocht en
op de hellingen van den Byrsa-heuvel.
De eigenaardigheid van dien stoet was...
hetgeen men nog niet gezien had noch in
Chicago, noch in Amsterdam... dat6.000
priesters er aan deel namen. Om te ein
digen schaarde men al de toeschouwers
en al dedeelnemers op de helling van den
Byrsa-heuvel, recht vóór den ingang van
de primatiale-Kerk van den H. Lodewijk,
en van op het balcon der Kerk, na het
zingen van den Tantum Ergo, gaf de
Kardinaal-Legaat met het Hoogweerdig,
den zegen aan die 60.000 personen daar
tegenwoordig. 't Congres was ten
eindeGlorievolle dag voor Christus
onzen Heer en Koning
Is er veel kwaad in onze hedendaag-
sche wereld, er bestaat ook veel goed
Er werd geen plechtigheid gehouden
in de puinen der Basilica Damous.
el-Karita Deze kerk was met negen
beuken en erbij was eene doop-kerk.
Daar ziet men nog het zeskantig bad,
waarin men met trappen neerdaalt, heb
bende twee meters doorsnede en één me
ter en half diepte én dienende voor het
doopsel per dompeling. Op de plaats
dezer kerk heeft men opgedolven een
half - verheven - beeldhouwwerk voorstel
lende de H. Maagd met een staande
Kindeken-jesus en 't is een namaaksel
van die beeldenis, die nu verspreid en
vereerd wordt, als O. L. Vrouw van
Afrika
Iets uit de oude Romeinsche tijden, her
steld en gebruikt, zijn de groote citernen,
nevens den Monika-heuvel 18 bakken,
gelijkloopend, 30 meters lang, 7 m. 50
breed en 9 diepe en behelzende 25.000
cubieke meters water, komende van 80 ki
lometers ver, langs buizen die 125 kilo
meters lengte hebben. In 1844 heeft men
den herstel er van begonnen en men
moeste niets anders doen dan de aarde
wegruimen, die de putten vervulde en
alles bekronen met een reusachtig ge
welf en voorzien van die eindelooze lei
ding. De Romeinen gebruikten geen he
vels (siphons)... maar zij hadden een
nauwe vaart laten dalen van die hoogge
legene bronnen tot aan Karthago en waar
zij eene vallei te dweerschen hadden, de
vaart was gemetst op een eindelooze
brug, die stond op lange reien staan
ders, waarvan velen nog te zien zijn als
men rijdt van Karthago naar Kairouan
De Romeinen noemden dat aqueduc
Zij is 1600 hectaren groot. Een deel er
van is wijnberg en het overige wordt
jaarlijks per helft bezaaid, d.i. de helft
rust en de andere helft brengt op. Van
dees jaar waren er 600 hectaren graan
gewassen. Het binnen halen van hooi en
gedroogd wolfskruid was gedaan met
half Mei en tegen einde dier maand zou
den alle de graangewassen in de berg
plaatsen liggen. Eéne machine pikt en
derscht ter zeiver tijd Men snijdt de
halmen door een weinig onder de aar en
daar het strooi, ingezien de onkosten van
vervoer niet winstgevend kan zijn, men
steekt het na het-derschen in brand.
Peerden worden voor het werk niet
gebruikt. Zij dienen als zadelpeerden en
de ploegbaas, die het veldwerk regelt
heeft er twee ten zijnen dienste, 't Is ten
dorse, dat hij van de eene partij land naar
de andere overgaat.
Het landwerk wordt verricht door trac-
teurs, rupsvormige en andere, die aller
hande machienen in beweging brengen
en voortslepen. Als er iets aan de ma
chienen ontbreekt, op het hof is er eene
smis, waar ajusteurs, nevens gewoon
smedewerk ook alle fijne mecanieken ver-
veerdigen kunnen. Nevens de smis hebt
ge ook timmerwinkel, wapen- en gareel
makerij.
Het vervoer wordt meest gedaan met
muilezels en ossen, allen op de hoeve ge
boren. Om sterke ossen te bekomen heeft
men een stier van zebus-ras. Een zebus
draagt boven de nek een zwaren vet
klomp, zoo iets als een kleinen heuvel en
't is met dat aanwas dat de os tegen het
juk stuwt, dat op den nek rust en niet
vóór de hoorns vastgemaakt is. De ezel
voor het teelen der muildieren is een
iwaar beest en al die muildieren zijn groot
en kloek en kunnen werken in de groote
warmte... bij uitzondering kan de tempe
ratuur 45" bereiken... het geen peerden
niet zouden kunnen.
De schapen die men op de hoeve aan
treft zijn van merinos-ras met lang, zwart
haar. Schuwe dieren vindt men op de
hofstede niet en dat komt hier uit, dat
niemand een dier ooit slagen mag. Op de
hofstede zijn er ook stagiaires aan we
zigdie zijn jongelieden die colon
zullen worden en die daar komen leeren
boeren.
gothiekschen-trant. Dit paleis werd het
gerechtshof van Parijs en in die kapel,
celebreerde men jaarlijks, bij het openen
van 't nieuw rechterlijk jaar, de mis ter
eere van den H. Geest, die men, uit oor-
zake der ornementen, de Roode Mis»
noemde. Sedert ettelijke jaren was dat
gebruik afgeschaft. Daar het nu toegela
ten is geweest er opnieuw mis te cele-
breeren, ziet men betere tijden opdagen.
Namendei wetgevende Kamers
in verschillige landen Cortès, in Spanje
Folksting, in Denemarken Storthing, in
Noorwegen Riksdag, in Zweden So
briané, in Bulgarië Skouptchina, in Ser
bie; Reichsrath,in Oostenrijk; Reichstag
in Duitschland Commons, in England
Douma, eertijds in Rusland.
STAD YPER.
Lieden van Perigeux hebben een no
telaar gekocht voor 12.000 fr., die
stond in een kasteelpark, bij Tarbes. De
stam heeft twee meters doorsnede en is
verzonden naar eene wouden-tentoon
stelling in Milanen. Een legende beweert
dat die notelaar geplant werd door Jeanne
d'Albret, moeder van Hendrik IV.
Men maakt nu «bloem» met afval
van hout, niet om te eten, maar dienende
voor het verveerdigen van Linoleum en
dynamite.
Een verschenen almanach bestatigt dat
in het Fransch Episcopaat: Mgr Bau
drillard, gewezen leeraar is van een
Lyceum Mgr Chaptal, gewezen toege
voegde aan een gezantschap Mgr, de
Cormont, oud bediende van het ministe
rie van geldwezen Mgr Mamas, gewe^
zen nijveraarMgr Rodié, oud officier.
Om in Afrika zwermen sprinkha
nen te keer te gaan, slaat men niet
meer op potten en pannen gelijk eertijd
de araben, maar vliegtuigen, uitwerpende
vergiftende dampen, overvliegen ze en
soldaten bestoken ze met vuurwapens.
Een kunstenaar bedoelde wat geltl
te bemachtigen met aan een Ko
ning een kunstgewrocht aan te bieden
Bij den Koning kon hij niet geraken
zender opvolgenlijk aan den schildwacht
den portier en den kamerknecht een der
de te beloven van wat hij ontvangen zou
Dus er zou hem persoonlijk niet meer
overblijden.
Bij den Koning gekomen zegde hij
Majesteit ik heb de eer u dit kleingoed
aan te bieden en vraag er voor 90 stok
slagen. Verbaasdheid bij den Koning
die als hij den uitslag van die zeldzame
vraag vernam, 100 goudstukken zond
aan de vrouw van den kunstenaar en
liet weten aan den schildwacht, den
poortier en den kamerknecht dat zij
mochten komen, als het hun lustte, elk
om dertig stokslagen.
der
wordt op
ZATERDAG 31 ME!
ingericht door de
ST-M1CHIELS TURNERS van YPER.
uit vuurspuwende
vlammen rook en
In de kelders der nationale banken van
geheel de wereld en zijnde de weerde der
uitgegegevene bankbriefkens, liggen 263
milliarden franken goud, d. i. voor de
Vereenigde Staten, die primus zijn, 76
milliarden en voor Frankrijk, die komt
op de tweede plaats, 41 milliarden.
De Paus heeft een wereldbrief uitge
zonden, ter gelegenheid van den 1500stcn,
verjaardag van St Augustinus, bisschop
in Afrika en Kerkleeraar. i
Hebt ge nog eten zien geven aan leeu
wen en tijgers? 't Is indrukkend maar
niet schoon. Wat beter is, 't is het feest-
Wat doorgaans
bergen komt is vuur,
stoffen in oplossing.
Der zijn er ook die gassen uitbrengen
te zamen met asschen en eens dat die
gassen verkoelen in de lucht is 't gevolg
een stroom die alles een loopende zwart
of donker-grijsd slijk is.
ledereen van jaren heeft nog gedacht
van die schrikkelijke ramp van de Marti
nique in 't jaar 1902. Dan ook was het
stroom van slijk die uit den vuurberg
Pelé overstroomde met zulk eene hoe
veelheid en zulk een vlugheid dat de
bijgelegene stad St Pierre, die zeer bedor
ven was,verrast wierd en gedolven onder
die stroom. 35.000 menschen stierven in
dien nacht.
EEN GANSCH DORP
DOOR DEN MODDERSTROOM
WEGGEVAAGD
Uit de flank van den Telemoj (Ke-
doe, Se-marangsche) is een zware
modderstroom te voorschijn geko
men, die de berghelling is afgedaald
en het inheemsche dorpje Likasan in
Midden-Java geheel met den grond
heeft gelijk gemaakt. Zeven en twin-
Lee»t en verapreidt
c HET YPERSCHE VOLK
De Koning van Spanje heeft de Goede
Week en den Paschen overgebracht in
Seville, vermaard door de stoeten, die
met de Passië-dagan, de straten der stad
doorkruisen en die samengesteld zijn uit
wagens, waarop met beelden in zilver
tooneelen uit het bitter lijden des Heeren
voorgesteld zijn. In de Passië-week
maakt de Koning geen gebruik van zijne
rijtuigen en gaat steeds uit te voet.
Dezer dagen, ter gelegenheid van een
Congres, heeft men mogen mis»celebree-
ren in de Sainte-Chapelle van
Parijs. Die kapel werd gebouwd door
den H. Lodewijk, in het paleis waar het
het meest verbleet, om er te bewaren de
Relikwie der Doorn-Kroon, die hij mede
bracht uit het oosten. De kapel is het
schoonste gewrocht van de wereld, in