\F
II' JULIfEESTEN
Handelsbank
BANK - UNIE
100.000.000 franken.
SNIPPERINGEN
MIJN GEDACHT
Kalanderberg, 1, GENT
betrokken bij de
Het Kapitaal en de Reserven
der bij deze UNIE aangesloten
Banken overtreffen de -s
52' Jaar. - Nummer 27.
-
30 Centiemen.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Zaterdag 5 Juli 1930
Elfste Juli
Onze K&fnerleden
-wlKè^e^T^tfek^8toTi-ft -W*
pen die door eigen middelen hun be
drijf niet zouden kunnen voortzetten.
Ik meen er te moeten aan herinneren
dat de doeltreffendheid van een derge
lijke hulp afhangt van de snelheid
waarmede deze gebracht wordt.
Een goede raad
VAN NESTE
29, Groote Markt, YPER.
N. V.
fy\ ï)pCt&Ct)C
ABONNEMEXTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 fr. 3 maanden 5 fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR T BUITENLAND
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
IQ5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j- casier)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden women.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
ZITDAGEN.
Dr BRUTSAERT, Kamerlid, is spre-
keliik voor iedereen:
Te POPERINGHE, in zijn huis,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den 1' en 3' Zaterdag der
maand, van 9 y2 tot 12 uur, in den
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 2* Zaterdag der
maand, van 9 y2 tot 12 uur, in c Het
Kapitel
HANDELAARS
vraagt eene aankondiging in
«HET YPERSCHE VOLK
Eene nieuwe studie over den slag der
Gulden Sporen beweert, dat het gewoon
verhaal er van steunt op vervalschte oor
konden en dat het zoude moeten gemaakt
worden niet volgens de onwaarschijnlijk
heden die, die oorkonden voorhouden
maar volgens de aannemelijkheid die zij
bevatten.
Zij aanziet als leugenachtig dat Robert
d'Artois lichtzinnig gehandeld heeft, dat
de fransche boogschutters door hun
eigen volk vertrappeld werden, dat de
Vlamingen verraad pleegden,en verwerpt
éene bovennatuurlijke en mirakuleuse
tusschenkomst. Zij beweert ten slotte,dat
de verplettering van dit in schijn onover
winnelijk Fransch leger moet toegeschre
ven worden aan de schrandere dapperheid
onzer helden, onder den zegen van God.
Onvervalschte oorkonden zijn de brie
ven die Philips-de-Schoone schreef, on
middellijk na den slag, tot zijne leenroe
rige overblijvende troepen, om een nieuw
leger te vormen, dat optrokken zou tegen
de Vlamingen. Een dier brieven, namelijk
van 29 Oogst 1302 en gericht aan de
geestelijkheid van Bourges, is bewaard
en daarin schrijft Philips-de-Schoone de
"ramp van Uroenmgne roe aan net nood-
lot en rept geen woord noch van verdo
ken grachten, noch van Vlaamsch ver
raad, noch van onbezonnenheid van den
veldheer. Insgelijks de Benediktijner
Monnik van de Abdij St Denys.bij Parijs,
•de eenige Kronijker die den slag van
Groeninghe beschreef onmiddellijk na de
gebeurtenis maakt ook geen gewag van
doollagen of verraad.
Waarom werden de kronijken ver-
valscht
Omdat het nieuw leger, door Philips
verzameld, van schrik op de vlucht sloeg,
als het te Vitry het fier Vlaamsch leger in
het gezicht kreeg. Die schrik moest dus
weggenomen worden en delegisten over
tuigden den Koning, dat de nederlaag
van Groeninghe derwijze moest uitgelegd
worden, dat ze, verre van de gemoederen
neer te slaan, deze integendeel zou prik
kelen en aanvuren. De oorzaak der
nederlaag moest zijn Louter plaatselijke
omstandigheden, vuig gebruik van wege
de Vlamingen van de ridderlijke toege
vendheid der Franschen, onbekwaamheid
van den hevelhebber Robert d'Artois en
haastige dapperheid der fransche edel
lieden.
Den 11 November 1302 zond de
Koning een omzendbrief meldende dat de
Vlamingen te Groeninghe grachten
maakten en putten uit verraad. Dat
verraad bepaalt Kronijker Guillaume
Guiart in eene oorkonde geschreven in
1304 Toen de fransche ridders de Vla
mingen opvlogen en ze gingen overrom
pelen, kwam een vlaamsche afvaardiging
tot hen en deed opmerken, dat het fran
sche ridderschap weinig eer uit den strijd
trekken zou, daar het Vlaamsch leger den
tijd niet was gegeven zich in slagorde te
stellen en te weinig plaats had om zich
bevoeglijk te bewegen. Daarop gaven de
fransche aanvoerders bevel achteruit te
deinzen en nauVelijks hadden de fran
schen omkeer gemaakt of de Vlamingen
vielen ze verraderlijk in den rug en kon
den ze gemaklijk drijven in voorbereide
putten, met pinnen en wolf-ijzers voor
zien en met gras bedekt.
Kronijker Jan van Winterthur, een
Zwitser die het slagveld nooit bezocht en
meende dat het een Zwitsersche vallei
was, legt uit, hoe het kwam dat de fran
schen nog verschillige stormloopen deden
in die vallei des doods
De fransche edellieden bereden vurige
hengsten en de sluwe Vlamingen kwamen
te strijde uitsluitend gezeten op merrië-
peerden, zoodat de ridders, wat ze ook
deden, door hunne ongebreidelde peer
den herhaaldelijk tot de vlaamsche mer-
riën terrugevoerd werden en derhalve tot
die putten met zoo veel list voorbereid 1
0. Wat nu gedacht van_^facHwaam-
heid van Robert d'Artois
Hij was 54 jaar oud als de Koning hem
het prachtig fransch leger toe vertrouwde.
Van kindsbeen was hij in het vechten
geoefend Hij was eer. kloeke man vol
edele gevoelens uit vijf bloedige oor
logen, waar hij het opperbevel voerde,
was hij zegevierend teruggekeerd hij
kende het slagveld geheel goed, hebben
de langen tijd verbleven bij zijne Tante
Vrouw Beatrix, die het Kasteel van Kor-
trijk bewoonde en het Klooster van Groe
ninghe stichtte, hij kende ook de
Vlamingen, daar hij op hen in 1297 den
slag van Bulscamp won. En bij toover-
slag zou hij zijne krijgskunde verloren
hebben hij verloos ook zijn gezond
verstand met in de beraadslagingen
van den krijgsraad en op het slagveld
den wijzen raad te verwerpen van Raoul
de Nesle en van Pierre Flotte hij ver
loos nog zijne menschelijke gevoelens
met zijne eigene troepen, namelijk de
boogschutters, onder de voeten der peer
den zijner edellieden te doen vertrap
pelen.
Getrokken uit De Slag der Gulden
Sporen, door Hector Bonnez. Te be
komen bij Juul Van Lantschoot, drukker,
Dendermonde.
In het volgende nummer Verhaal van
den slag volgens de aannemelijkheid.
Meester Leuridan (in de fronterspartij
zijn het bijna allemaal meesters volks
vertegenwoordiger van het arrondisse
ment Oostende-Veurne en advokaat te
Yper, heeft de gelegenheid van de be
spreking in de Kamer van de bijkomende
kredieten voor de eeuwfeesten te baat
genomen om zijne collega's op eene
tweede editie van de redevoering die hij
hier in de gemeenteraad te Yper uitge
sproken had, te vergasten.
't Was volgens de protestatie van den
Voorzitter de hatelijkste redevoering die
ooit in de Kamer uitgesproken werd. 't Is
een «compliment» voor Leuridan en
eer.e aangename aanbeveling voor onze
stad.
Voigens spreker, luidspreker en luid
schreeuwer lag Belgie in stuipen, Vlaan
deren vierde op een lavaberg, de omwen
teling van 1830 was eene mislukte
Fransche muiterij en de scheuring tus-
schen Belgie en Holland was voor Vlaan
deren een waar ongeluk en eene ellendige
gebeurtenis (Voor de katholieken, wel te
verstaan, die met de godsdienstige ver
draagzaamheid van de Hollandsche re
geering veel te boffen hadden
In een woord, Leuridan had de kraan
van zijne welsprekendheid, van zijne he
vigheid, van zijne revolutiegeest en van
zijne parlementaire kiesheid open ge
draaid en uit dit nationalistisch vat lun-
derde al wat lunderen wilde, 't Vloog er
al door heen de eeuwfeesten, het geval
De Leeuw, de Vlaamsche kwestie, het
Fransch-Belgisch militair verbond, de
geschiedenis, Guido Gezelle en Goblet
d'Alviella, Rodenbach en Huysmans,
staatskatholieken en wat weet ik al. In
een woord eene hevige, hoogdravende en
bombastvolle rommel.
We verstaan best dat om aan zijn kies-
korps de illusie te geven dat hij niet,
zooals Meester Butave (nog 'nen mees
ter in onledigheid jaarlijks zijne
42.000 belgische ballekes opstrijkt. Mees
ter Leuridan nu en dan eens aan het
woord komt om met de noodige hoffelijk
heid en de gematigheid, die elk be
schaafd man aan den dag moet leggen,
zijne zienswijze kenbaar te maken en te
uiten, maar indien het is om een ander
mans gedachten en gevoelens te krenken
en te beleedigen, te schreeuwen, uit te
dagen en te schuimbekken voor 't plejzier
van te razen, te schuimbekken en te
schreeuwen dat kunnen we over onshart
niet krijgen, 't Is waar ook dat we geen
nationalist zijn.
Maar het belachelijkste van gansch
deze komedie is dat zijne kiezers daar
nooit iets van zijne Hollandsgezindheid
bespeuren... Zou hij voor reaktie vree
zen
Alle bladen zwijgen als vermoord en
hebben zijne uitlatingen en met reden
onder den doofpot gestoken en nie
mand van hen zal ooit te weten krijgen
dat de ziel van Leuridatf in den rouw
steekt omdat hij geen Hollandsch burger
is.
Zelf de Ypersche Bode die noch
tans voor Leuridan een boontje heeft
(zooals men te Brussel zegt) laat dit
potje gedekt. Dit Ypersch weekblad te
Aalst opgesteld en gedrukt schrijft enkel
en alleen over deze redevoeringWoens
dag sprak Volksvert. Leuridan tegen de
bijkomende kredieten van 't jaar '30 en
zette het zuivere Vlaamsch-Nationale
standpunt uiteen. De Kamer was zeer
koortsig
Moet er geen zand zijn
Ge ziet dat de «Ypersche Bode» de
uiteenzetting van dit zuivere Vlaamsch-
Nationale standpunt voorzichtig in de
papiermand laat.
'ware niet zijn Of mag het niet geweten
zijn
- Meester Leuridan, die advocaat is,
heeft in dezelfde rede de handeling goed
gekeurd der booswichten die 's nachts de
vrijheidsboomen gaan doorhakken... als
of dat hier een misdrijf is dat door nie
mand is goed te praten.
De «Ypersche Bode» van haren kant
spreekt met lof van de kwajongens die
de Fransche uithangborden gaan uitver-
ven. Zeker is het een strafbare daad
schrijft ze maar die strafbare daad ont:
vangt hare goedkeuring.
't Is proppr, hé
De frontpartij doet aan politiek,
't Is haar recht. Maar hare politieke be
drijvigheid bepaalt zich enKel en alleen
tot obstructie.
Stokken in de wielen steken, is de leus.
Alle wetsvoorstellen die de regeering
in het gedrang kunnen brengen worden
door de fronterspartij gesteund.
Over enkele dagen kwam de befaamde
AAarquet, liberaal volksvertegenwoordi
ger, voor den dag met een wetsvoorstel
voortaan zou de Staat in iedere erfenis
het erfdeel van een kind ontvangen. Ge
heel de frontpartij was het eens om dit
belachelijk voorstel te steunen, niet ver
moedend dat het een socialistisch maneu
ver is om de familie en het familieleven
te knakken.
Wat gedacht van de fronters, vaders
van een talrijk gezin Dat heet zijne
kinders lief hebben... 't en ware zij uit
zuiver dilletantism gehandeid hebben.
Wat ons maar een flauw gedacht geeft
van den ernst waarmede zij hunne poli
tieke taak waar nemen.
De krisis was begonnen. Zij heeft nog
toegenomen en de daling van de op
brengst der belastingen is er het gevolg
van.
Onze grootnijverheid, door de vreem
de konkurentie bedreigd, staat voor een
beangstigend vraagstuk.
In Duitschland, waar men doortastende
maatregelen kan nemen, als 't nood doet
en waar men inziet dat het hier een kwes
tie is van rap zijn, is reeds een begin ge
maakt met loonafslag. Onze geburen wil
len van twee kwalen de minste kiezen en
ze zeggen met reden liever 'n luize in
den pot dan geen vet
Het ware zeker wenschelijk kon men
bij ons de krisis te boven komen zonder
de loonen te moeten aantasten hoe beter
de-werklieden betaald worden, hoe liever
wij het hebben. Het ware nochtans uit
zinnig van hunnentwege, wanneer het
bewezen is dat loonverminderlng de eeni
ge redplank is en de zekerste middel om
werkloosheid op groote schaal te vermij
den, moesten zij er hun tegen verzetten.
De toestand moet ons niet al te zeer
verontrusten, op voorwaarde dat werk
gevers en werknemers vertrouwen heb
ben in malkaar en van beide kanten be
reid zijn een opoffering te doen als het
noodig blijkt. Thor.
Een mijner konfraters heeft zich de
moeite getroost de kinemadokumentatie
te doorsnuffelen, om een gedacht 'te heb-
die net tneesi women aigeruiu.
Op 632 films zijn er 117 die tooneelen
van echtbreuk voorstellen, 35 die de echt
scheiding tot in de wolken verheffen, 113
met tooneelen betrekkelijk de oneerbaar
heid, 172 waar de figuranten ergerlijk
ontkleed zijn en 192 met sterk uitgespro
ken wulpschheid.
Dat gaat de wereld rond en duizenden
en nog duizenden snappen daarin gelijk
in koekebrood
Kinderen onder de 16 jaren niet toe
gelaten Alsof die van boven de 16 jaar
tegen alle besmetting ingeënt waren Als
of die bedorven en beschimmelde kost
ook boven de 20 jaar voor de ziel onscha
delijk ware
Kinderen onder de 16 jaren toegela
ten Geen succes.
Als we nu weten dat al die laagheid
gansch het geestesvoedsel uitmaakt,week
op week, van een groot deel onzer jeugd,
dat cinema en sport voor velen geheel hun
leven is, dat ware veredeling, ware kunst,
ware naastenliefde in den hoek geduwd
worden als er nog plaats is. dat al wat
den mensch groot, schoon en edel maakt
meer en meer verwaarloosd wordt, waar
moeten wij met dat blindpeerd uitkomen?
Een bezorgde moeder zal haar kind met
geen mes laten spelen, uit vrees dat het
hem zou kwetsen. We kunnen met begrij-
hoe de burgerlijke overheid, die de orde
en de goede zeden moet handhaven, het
volk onophoudend... met messen laat
spelen Wetten worden uitgeveerdigd tot
aanmoediging der gehuwden die hun
plicht kwijten, en men laat diezelfde
plichtvervulling in 't openbaar bespotten,
afbreken, in den modder sleuren,
't Is uitzinnig Thor.
We staan dus voor het bloote feit de
financieele toestand van het land wordt
bemoeilijkt.
Vermindering van ontvangsten de
registratierechten gaven voor de maand
Mei 40 t. h. min dan voor Mei 1929, en
het tarief is nog niet veranderd de op
brengst der verbruikstaks vermindert
van maand tot maand aanzienlijke
verhooging der uitgaven in al de departe
menten, verhooging die nog steeds toe
neemt.
Reeds eenigen tijd geleden schreef de
gezaghebbende economist F. Baudhuin
vermanend pver de onverzadelijke gul
zigheid van menschen die den Staat als
de onuitputtelijke melkkoe beschouwen
Wij geven hieronder, volgens het
beknopt verslag, de rede van onzen
volksvertegenwoordiger Heer Brut
saert, tijdens de bespreking van de be
grooting van Cöngo. De Heer Brut-
saert was verslaggever over de ver
schillige ontwerpen betreffende onze
colonie.
BEGROOTING VAN CONGO.
De heer Brutsaert, verslaggever
De gezondheidsvraagstukken zijn voor
Congo levensbelang. Ik heb er in mijn
verslag over gehandeld. Ik wil niet in
herhajing vallen, ofschoon zulke rhe-
torische vorm in de Kamer noga! in
eere is.
Ik zal liever spreken over de nooden
van vele koloniale vennootschappen.
De crisis is algemeen voor de handels
ondernemingen, niet alleen voor de
jonge ondernemingen maar ook voor
de andere. De vooruitzichten voor aan
staande jaar zijn ver van optimistisch
te zijn.
De oorzaak van die algemeene slap
te is het gebrek aan overeenstemming
tusschen den staat van ontwikkeling
van de kolonie en de zeer zware maat
schappelijke lasten. Men had moeten
wachten dat Congo beter toegerust
was, vooraleer aan de private onderne
mingen lasten op te leggen die alleen
konden gedragen worden door reeds
oude vennootschappen, zonder er bij
te bezwijken.
Het is noodig de inlandsche teelten
te doen toenemen. Het is het eenig
middel om de toekomst te verzekeren
en om de verrijking en de wederbe-
rWiUii"0t. Ma.ÜBWl) ,1if> - n
breiden, maar" dan nog is het noodig
een technische controle in te stellen om
de opbrengst van de culturen te ver-
hoogen.
De inlandsche cultuur kan de mede
werking van de Europeesche cultuur
niet ontberen; zij heeft de kennis van
den blanke en de hulp van de land
bouwmachines noodig; het komt er op
aan er het landbouwkrediet te ontwik
kelen. Samenwerking tusschen blan
ken en inlanders dringt zich op.Men
moet een beroep doen op de kolonis
ten, waar rondom dewelke zich in
landsche pachters kunnen vestigen en
arbeiden. Men moet den landbouw-
dienst van den Staat versterken. Het
is onontbeerlijk op machtige grond
slagen het landbouwkrediet op te
richten dat zoowel voor de kolonisten
als voor de inlanders moet dienen.
In Natal is een krediet van één mil-
lioen voor den landbouw geopend. In
Kenia worden kredieten geopend mits
ernstige voorwaarden en waarborgen.
De kredietinstellingen in Congo moe
ten dus over aanzienlijke geldmidde
len beschikken. Het is vooral in den
beginne dat de kolonisten steun noodig
hebben. Maar het kapitaal moet loo-
nend en tevens gewaarborgd zijn. Wel
nu, de kleine kolonisten zullen maar
een kleinen intrest kunnen betalen en
zullen maar betrekkelijke waarborgen
kunnen bieden. De Staat moet dus een
waarborg voor den intrest en de terug
betaling verleenen. Wat de leenings-
terugbetalingen door de kolonisten hé-
treft, zijn deze twijfelachtiger en
moeilijker te innen dan ten onzent.
Daarom moet de Staat ook een gedeel
te der terugbetalingen waarborgen.
De samenwerking met den inboor
ling is maar alleen mogelijk daar u-aar
Europeanen gevestigd zijn. De moge
lijkheid om de gronden te doen op
brengen hangt af van deze samenwer
king met den inboorling. Deze samen
werking moet werkdadig en verstan
dig zijn. De kolonist zal moeten aan
vaard zijn; hij zal waarborgen van
eerlijkheid moeten aanbiedenhij zal
zich door den inboorling moeten doen
eerbiedigen en de zwarten met zacht
heid behandelen.
De ingenieur en de koloniale land
bouwkundige moeten mannen van ka
rakter zijn. Kolonel Moelaert had ge
lijk dit te zeggen. Zij moeten ook on
dervinding hebben en bedreven zijn in
de leiding der menschen en in de prak
tijk der zaken.
Gronden en kredieten mogen maar
bij gedeelten verleend worden, om er
eene verstandige exploitatie van te
verzekeren en te controleeren.
De kolonist zal verantwoordelijk
zijn voor de aan de inlanders toege
stane leeningen. Hij zal dus het bewijs
moeten leveren dat de gelden aan de
inlandsche cultuur besteed worden.
Alleen het landbouwkrediet is bij
machte om den landbouw te helpen
den moeilijken toestand te boven te
komen die thans in Congo heerscht.
De heer Jaspar, eerste minister,
minister van koloniën. Goed, maar
vóór alles dient men het algemeen be
lang te vrijwaren.
De heer Brutsaert. In mijn ver
slag heb ik aangedrongen op de nood
zakelijkheid de uitgaven van soeve
reiniteit, deze der openbare macht,
welke nu op de koloniale begroo
ting wegen, op de begrooting van het
moederland over te brengen.
De koloniale kringen hebben met
onrust uw antwoord betreffende de
wijzigingen aan de fiscale lasten ge
lezen. Hoe beschouwt de heer minister
het terugvinden van een deel der ont
vangsten, welke zullen verminderen
ten gevolge der verlaging van de tol
rechten Zult gij met het ministerie
van financiën eene overeenkomst slui
ten? Het is een zeer netelige zaak de
inlandsche belasting te verhoogen.
Ik leg mij neder bij de redenen wel
ke gij opgeeft om geene parlementaire
zending naar Congo te sturen. Maar
waarom richt gij geen bezoek der par-
Koopt uwe
Diamanten - Brillanten
bij diamanthandelaars,
dus uit eerste hand,
het is uw profijt.
Altijd in magazijn
keus van honderde steenen.
DIAMANTSLIJPERIJ
48, Hondstraat, YPER.
Het BESTE en ZEKERSTE middel om
regelmatig het blad te ontvangen, is een
abonnement vragen in de post op
ffet ypersche Ooll^
