Handelsbank
BAK if - UNIE
MECHELEN
TE DOORNIJK
08 Meesien 13 oe Panne
ÏOO.<X D.000 franken.
Kalanderberg, 1, GENT
Het Kapitaal en de Reserven
der bij deze UNIE aangesloten
Banken overtreffen de
52e Jaar. - Nummer 36.
30 Centiemen.
Zaterdag 6 September 1930.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
9
Handelaars
HET YPERSCHE VOLK,,
Dü Drijverijen van de Aktivisten
eo Pan-Neerlandisten in Holland
Thee aangeboden door het
Ned. Verbond.
Alg.
Het gevaarlijke Italië
Buitenland - Algemeen Overzicht
N. V.
betrokken bij de
l^ct i)pct'Gcl)c ilolli
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 £r. 3 maanden 5 £r.
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONXEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postc'neckrekening 40.201
(j. CAS1BR)
waar op alle wekedagen aiie inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
ZITDAGEN.
D BRUTSAERT, Kamerlid, is spre-
keiijk voor iedereen:
Te POPERINGHE, in zijn hui*,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den 1* en 3" Zaterdag der
maand, van 9 y2 tot 12 uur, in den
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 2* Zaterdag der
maand, van 9 l/2 tot 12 uur, in Het
Kapitel
HANDELAARS
vraagt eene aankondiging in
«HET YPERSCHE VOLK
De mannenstoet van Zondag 1.1. ove-
(trol alle verwachtingen. Moeilijk om het
juist getal deelnemers aan te geven, daar
velen aankwamen rr.et treinen en trams,
heiten de 89 en 40 bijzondere, verders
net autos en velos.
Een allerbeste maatregel was dat ge
Lxnde geheel den dag alle verkeer van
iveios, motos, autos en rijtuigen totaal
geschorst was over geheel de stad en
'hetzelfde gold voor de buitenlanen, gedu
rende een groot deel van den achternoen.
Geen ronken van motoren, geen tromp-
;einid, geen klaksons, geen gekletter van
ijtuigwielenEn de stad was vol leven
Het gonzen van duizende bieën en bij
afwisseling het geschetter der muziek in-
umenten en het zingen van godvruch-
:e lied eren
Heldere zon en niet al tegroote warm
te, Overal veel orde en niet het minste
[ongeval. In veel processiën de hoogge-
riacts'ë mannen nemen den stoet in
jgschouw en hier 't waren deze mannen
die stoet hielden en de massa der con
gressisten, die hem in oogschouw namen.
De congressisten met ongeveer 1000
jrachtvlaggen, waren in verschillige stra
ten der stad opgesteld in 6 afzonderlijke
toeten, dewelke op het zelfde uur zich
;ingen scharen links en rechts van den
processie-weg, op de buitenlanen. Zij
gen alzoo alien den stoet voorbijtrek-
U. Deze was gevormd uit geestelijken
terst de Broeders, dan de Paters der
erschitlende Kloosterorders met hunne
igemeene oversten daarna de seculiere
'oesters, de Dekens, de Kannonikken,
:ePrelaten, de Bisschoppen en de Kar-
tnaal dragende het Hoogweerdige,onder
ten prachtigen witten hemel, bekroond
lettressen witte struisvogelen-vederen,
nkele groepen Leeken mieken deel van
en stoetTalrijke mijnwerkers in hun
liauwen werkerspak en dragende bran-
nde mijnlanteerns. Zij gingen de Reü
nie vóóraf van Bois-Seigneur-Isaac.
Rector magnificus van Leuven en de
eeraars der Hoogschool, allen met lee-
ijsniantej en hoofddeksel, vergezelden
Relikwie naar Leuven. Ridders van
eJjtf. Graf, .met hunne, w,itte mantels
ooizien op den rechteren schouder een
Usalems-Kruis, omringden hetH. Sa-
iment van 't Mirakel uit Brussel. De
ïlikwie van 't H. Bloed uit Brugge was
trgezeld door Leden der Edele-Confre-
|e. Andere Leeken, die nog in den
et stapten, waren De Grootmeester
het Malteezer-orde in Belgie en
nige Ridders, allen met de scharlaken
IniekEen groot getal Officieren en
alraoezeniers van het Belgisch leger
'ksvertegenwoo'rdigers en Ministers.
Op het center der buitenlanen, was
altaar hoog-opgetimmerd en van
zichtbaar. Daar plaatste de Kardi-
het Hoogweerdig in den rust-troon
al de aanwezigen zongen samen den
redo. Daarna werd het Te Deunt gezon-
deels door de zangers van het Lenv-
nsgesticht, deels door het volk. Einde-
weergalmde de Tantum Ergo en werd
zegen gegeven met het Hoogweerdige.
Om die plechtigheid te sluiten sprak
Kardinaal eenige dankwoorden, eerst
het Vlaamsch, daarna in het Fransch.
Zijne stem, die men niet hoorde, zelfs
korten afstand, als wanneer Hij het
tel zong na den Tantum Ergo, weer-
tk nu machtig en duidelijk op alle
en van de buitenlanen, omdat ze
rgegeven was door de talrijke stem-
'sterkers, die Philips aan een zeer
>otgetal balkonnen aangebracht had.
ne aanspraak eindigde Hij met te
agen aan Jesus onzen Koning al de
1 wezigen te willen zegenen alsook hun-
tamiliën en hunne wenschen... en te
Mn dat ze allen met eendracht en
stelijke genegenheid zouden werken
goede.
bemerking nopens de «H.Sakraments»
'kwien. Christus-onze-Zaligmaker is
nwoordig in de geconsacreerde H.
fctid, met zijn Lichaam en Bloed,
zijne Ziel en zijne Godheid, met al
'«glorie gelijk Hij is in den hemel,
[langde H. Hostie gelijkt aan Brood.
V Bloed, dat wonderbaar verscheen
Bois-Seigneur-Isaac, in Hoogstraten,
-«aven, in Brussel, was Mirakuleus-
*d en wonderbaar, maar was het
*d niet van onzen Heer want ten
-en, het Bloed van Christus sedert-
«Verrijzenis kan niet meer geschei-
worden van zijn duurbaar Lichaam
'weeden, dit Bloed had de gedaante
■an Brood, geleek niet aan Brood.
aatste ook hoeft gezegd nopens het
Verbaar Vleesch, dat zichtbaar werd
Heiligschennis van Leuven.
"■adelijk het H. Bloed van Brugge, dat
Viijk Bloed is eens deelmakend van
teas' menschelijke natuur is nu ge-
Ven van Christus' dierbaar Lichaam
•gevolg is nu niet meer vereenigd
V ie Godheid.
A
e" j" er vergelijkenis gemaakt worden
kf*n Mechelen en Carthago Moei
de! is waar in de twee Congressen
«'veel volk aanwezig, maar Meche
len was landüjk en Carthago wereldsland-
lijk. !n Mechelen overtoiüge versiering,
niet alleen met Venitiaansche masten
waaraan veelkleurige wimpels, maar ook
aan alle gevels der huizen... terwijl in
Carthago de vlaggen min indruk mieken
in die geweldige groote vlakten. In Car
thago daar de algemeene vergaderingen
en plechtige missen geschiedden in open
lucht onder den blauwen hemel en nevens
de onmeetbare zee, kon men al het volk
in eene of andere vlakte samenbrengen,
terwijl in Mechelen missen op hetzelfde
uur ii] de verschillige kerken moesten
gecelebreerd worden en dat er voor de
laatste mis op het verhoog van den markt
geen middel was dat al 't volk ze bijwo
nen kon... velen stonden in de aanpalen
de straten.
In den stoet van Carthago waren meer
Priesters aanwezig 6000 meer Bis
schoppen, meer Kardinalen, maar min
afwisseling dan të Mechelen. Carthago is
gelegen in een heidensch land en dat
Congres was een veelbelovende lente,
eene hergeboorte... terwijl 't Congres van
Mechelen een herfst was, waar men
de tallooze vruchten van 't Christelijk
leven bewonderen kon. Gave God dat die
herfst steeds voort dure en niet gevolgd
worde van een doodende winter.
De Jaarlijksche optocht van de Groote
I Historische Processie De Groote His
torische Processie van Doornijk zal haar
I achthonderd zeven en dertigsten jaarlijk-
sc ien optocht doen, op Zondag den 7den
1 September aanstaande.
Hier volgen eenige belangwekkende
bijzonderheden aangaande dien prachti-
gen godsdienstigen stoet, zeker den oud
sten van Beigie.
Ten jare 1090 woedde er in Doornijk
I en omliggende dorpen een verschrikkelij-
I ke pest.
Een i,; ,-ndig en onzichtbaar vuur ver
slond de leden der slachtoffers en veroor
zaakte hun de
Nooit zag De Panne zooveel volk dan
Zondag laatst. Er waren, immers, prach
tige feesten op touw gezet, die opperbest
gelukten, goed in de smaak vielen van
het volk en die tot eere strekken van het
inrichtend komiteit waar wij den heer
Pirsch van aan 't hoofd-moeten noemen.
De Solenneele Mis, door Mgr. Dujar-
dyn, Aalmoezenier-Overste van het Bel
gisch leger, miek een machtige indruk op
de overgroote menigte toegeloopen om die
plechtigheid bij te wonen.
Die kerkelijke feest had plaats op het
militair kerkhof van den Duinhoek.
Prachtig decor die geheel en al was ge
schikt om daar in de stilte der duinen-
streek de Helden te herdenken. Z. K. H.
de Hertog van Brabant was tegenwoordig
aan het Heilig Offer, en werd eerbiedig
gegröe't door al de toescfioiiwers.
De Mis werd gezongen door de Ko
ninklijke Zangvereeniging St Joris uit
Brussel, begeleid door het Muziek der
Gidsen.
De uitvoering was onberispelijk en
strekt tot eere van den toondichter Mario
Van Overeem.
Om 12 Va werd op de zeedijk een Kunst-
concert uitgevoerd, door de Harmonie
Ypriana van Yper, die ten zeersten werd
geprezen.
De bestuurder M. Lionel Blomme en
de verdienstelijke muziekanten werden
luidruchtig toegejuicht.
In de namiddag grepen nog plaats de
volgende feesten 1) Overhandiging aan
het gemeentemuziek van De Panne van
het beeldwerk aan den voorgevel van het
gebouw, waar onzen eersten Regeerder
werd ontvangen in 1831. (Hotel de
l'Océan). 2) Onthulling der gedenkplaat
ter eere van de Koningin Ziekendienster.
Die beide feesten werden opgeluisterd
door de tegenwoordigheid van de Prinses
Clementine en haar zoon Prins Louis
Napoléon.
Onnoodig te zeggen dat het publiek
Prinses en Prins toejuichten.
Het Muziek van De Panne, de School
kinderen en de Koninklijke Zangvereeni
ging St Joris brachten ook het hunne bij
om zooveel luister mogelijk aan die fees
ten te geven.
Om 4 u. het Groot Kunstconcert der
Gidsen viel bijzonder in de smaak der
menigte. Een ware massa liefhebbers van
schoon muziek was komen toegestroomd
Ter Panne, om het beste van ons Land,
een der beste Muziekkorpsen van Europa
en voorzeker een der voornaamste van de
wereld te komen aanhooren en toejui
chen. De kunst beschrijven is niet aan
iedereen gegeven en valt boven mijne
macht. De werken der hoogst geprezen
kunstenaars mieken deel van het pro
gramma.
Ieder nummer werd op meesterlijke
wijze uitgevoerd en bracht de menigte in
bewondering. Ook was het een handge
klap en een bravogeroep zonder einde.
De ware liefhebbers hebben daar deug
delijke stonden overgebracht en bekloe-
gen zich slecht dat het Concert ten einde
was.
De Capitein Prevost en zijne vijf en
tachentig kunstenaars behaalden een uit
muntend succes.
Bestuurder en Muziekanten werden
geiukgewenscht door het feestcomiteit en
het was ondei daverende toejuichingen
dat bloemen en geschenken werden aan
geboden.
31 Oogst 1930 mag in de archieven
met gouden letters geschreven staan.
Leve De Panne daar staat mijn Huis
sche Opvoedkundige Vereeniging, die
eenige dagen in ons land vertoeven.
Ztj werden ontvangen door den voor
zitter der Haagsehe afdeeüng, Kolonel
Oudendijk, die zijn blijdschap er over
uitsprak een zoo groot aantal Vlaamsche
marjnen en vrouwen die aan het onder
wijs verbonden zijn, te mogen begroeten
en hij noemde 't een verheugend feit, dat
ook-op het onderwijsgebied de cultu-
reeté banden tusschen de twee deelen van
dewstam nauwer worden aangehaald.
lij den loopYan het samenzijn nam de
voorzitter van de Vlaamsche vereeniging,
Dh. van Hooff het woord om den dank
derwreemde gasten over te brengen voor
alles wat zij in Den Haag op het onder-
_wiji>gebied hadden gezien,
gruwelijkste toltewngen ;i Het was voor hen, die het Vlaamsche
Il0rf en weru zwart, ^onw kjnri hadden nn te vneden van 7nn hui-
vraagt eene aankondiging in
hun vleesch bedierf
trokken de zenuwen zich samen en wér
den ze verwrongen het vleeseh van han
den en voeten viel aan stukken.
Door het ongeluk zijns volks getroffen,
gebood de Bisschop Radbod voor het
volger.de feest der Heilig Kruis Verheffing
een algemeene processie te doen, waar
aan het gansche volk deel zou nemen, de
reliquiën van de Heiligen en de reüquie
van het ware Kruis begeleidende.
Zeker was die vrome stoet treurig op
het oogenbük dat de ramp overal dood en
schrik verspreidde. Treffend was die op
tocht van al de rangen der maatschapoij,
door de smalle en kronkelende wegen,
zonder straatsteenen, met armoedige
houten woningen bezoomd, de muren der
stad overschrijdende en vandaar zich
rond de stad begevende om hun klagende
smeekingen voort te zetten. De ramp
hield op.
Sedert dien besloot Radbod dat van
toen af ieder jaar een plechtige processie,
in het begin van September, aan die ge
beurtenis zou herinneren. Die processie
had in de middeleeuwen een buitengewo
nen bijval. Volgens Heriman, abt, kro
niekschrijver van Sint Martinus uit de
XIE' eeuw, kwamen vreemdelingen van
beide geslachten, van allen ouderdom en
van allen stand naar Doornijk toege
stroomd. Die processie was altijd een
grootsche uiting van gelooftoch had zij
eerder het voorkomen van een heilige
vreugde dan van een strenge boetpleging.
De Broederschappen, de Ambachten, de
Gezworenen namen er deel in, alsook de
Magistraat van Doornijk in praalgewaad.
Die stoet heeft zich door de eeuwen
heen voortgezet er sedert eenige jaren
heeft men eraan gehouden hem zijn vori-
gen luister terug te schenken. Heden
trekt hij door de straten der stad op den
naast bij onze Lieve vrouw Geboorte val
lenden Zondag. Het onderwerp ervan is
de verheerlijking van Onze Liev_- Vrouw
der Kranken, en het bevat voor elk van
de negen binnen de muren gelegen paro
chies, de vereering van haar Heiligen
Patroon, wiens geschiedenis men doet
herleven de vereering van haar met
fierheid gedragen schatten en de vereering
der Broederschappen van Onze Lieve
Vrouw onder de namen in elke parochie
in eere. Die godsdienstige stoet werd na
den wapenstilstand gansch heropgericht.
Er komen alleen gekostumeerde groepen
in voor, historische en zinnebeeldige om
trent honderd in getal, die een geheel
vormen van ongeveer 2.500 deelnemers.
Te dier gelegenheid trekken door de
straten der Stad de Kostbare reükhou-
ders, de eerbiedwaardige reliquieënkas-
ten, waaronder de vermaarde reliquieën-
kast van den Heiligen Eleuthénus. De
liturgische gewaden door dejlgeestelijken
gedragen en genomen uit den schat van
de Kathedraal en van iedere der oude
kerken van Doornijk geven een diepen in
druk van rijkdom en kunstoud brode-
rien en goudwerk, gouden en zilveren
brocaat wemelende kleuren, luisterrijk o'f
bescheiden, dat alles fonkelt onder ge
zang en geschal van Thebaansche trom
petten en vormen, een der meest belang
wekkende schouwspelen van dien aard
die men in Belgie kan zien.
Dit jaar, dank zij den Amis du Hai-
naut die al de volkskundige merkwaar
digheden van de Provincie terug hebben
samengesteld, werden er prachtige groe
pen bijgevoegd, namglijk de groep Da-
moiseaux uit 1772,' de ruiters, zinne
beeld van stad, vaderland en Gods
dienst men zal er de groep zien van
Doornijks stadsraad, die in Juli te
Atrecht, vervolgens te Bergen en te Brus
sel optrad en wiens schoonheid men zon
der voorbehoud bewonderde.
kind hadden op te voeden van zoo bui
tengewoon groote waarde, wat zij hier
in Nederland hadden gezien en geleerd.
Want het was met de Vlaamsche bewe
ging na den oorlog ernst geworden.
En vooral de volksonderwijzers waren
doordrongen van de waarheid, dat een
volk slechts dan geestelijk op hooger peil
is te brengen, wanneer het kind in de
eigen taal wordt opgevoerd. Wat zij nu
hier in Nederland op onderwijsgebied
hadden gezien, gaf hun allerbelangrijkst
materiaal in den strijd, dien de machtige
Vlaamsche Opvoedkundige Vereeniging
vóór de eentaligheid van het volksonder
wijs voert.
De algemeene voorzitter van het A.N.V.
Dh. de Kanter, die evenals de voorzitter
van groep Nederland van het A.N.V.Dh.
Pattist aanwezig was, wijdde eenige har
telijke woorden aan het streven der
Vlaamsche Opvoedkundige vereeniging,
dat niet alleen voor Vlaanderen, maar
ook voor Noord-Nederland van het
grootste gewicht is.
Bij het afscheid sprak de afdeeüngs-
voorzitter de overtuiging uit, dat banden
in deze bijeenkomst geknoopt, al was zij
ook betrekkelijk kort geweest, van duur-
zamen aard zouden blijken te zijn.
Er zullen uit alle richtingen speciale
treinen naar Doornijk loopen.
De stad zal beschikken over ruime
standplaatsen voor automobielen en om
nibussen.
WAT te lezen staat in Nederlandsche
gazetten
Gisternamiddag heeft de afdeelingTfen
Haag van het Algemeen Nederfandsch
Verbond een thee aangeboden in restau
rant Boschlust aan de leden der Vlaara-
STRENG OORDEEL VAN EEN
HOLLANDSCH DAGBLAD
Het pan-neerlandsch blad Dietsche
Gedachte had het Algemeen Handels
blad beticht van de Nederlandsche zaak
te verraden met te weigeren de Belgische
separatisten te steunen.
Het groot Amsterdamsch dagblad ant
woordt als volgt
Onze genegenheid voor Vlaanderen
en zijne taal die ook de onze is, is groot
genoeg opdat wij aan Vlaanderen geheel
onze zedelijke steun voor zijn taalstrijd
in België zouden geven, maar wij zijn
niet te vinden wanneer het betreft eene
politiek te steunen die de vereeniging van
Vlaanderen en de Nederlanden beoogt.
En omdat wij niet genegen zijn deze po:i
tiek te steunen, past het ook dat wij on
zen steun aan de Vlamingen beperken in
de mate onzer plichten jegens den nabu-
rigen Staat, België, die in feite bestaat en
met wien wij, onderstaatkundig oogpunt,
vriendschappelijke betrekkingen onder
houden. Niets ware eenvoudiger dan
zeer luid te schreeuwen en dagelijks
Brussel te overladen met steeds herhaal
de beschuldigingen, indien men zou uit
gaan van het Vlaamsch-Nationaal stand
punt. Maar wat zulke beweging betreft,
waarin de huilers geen enkele bepaalde
daad kunnen of durven stellen, daaraan
weigeren wij beslist mede te doen. Hij
die thans België in twee wil scheuren,
moet weten wat hij wil, persoonlijk op
treden en de verantwoordelijkheid nemen
van de gevolgen die eruit zullen voort
spruiten. Durft de Dielsche Gedachte
tot daar gaan Heeft zij het inzicht, is zij
bereid de openbare meening in Neder
land op te drijven met dat doel Zoo ja,
dan zijn wij niet genegen de Dietsche
Gedachte te volgen en wij beschouwen
dit blad als een gevaarlijken tegenstre
ver.
Over 't algemeen stelt de Nederland
sche drukpers geen belang aan de drijve
rijen van de in Holland verblijvende akti
visten en aan de krankzinnige politiek van
de Vlaamsche Nationalisten, die het ver-
dert'lijk werk van de aktivisten. van tij-1
dens de Duitsche bezetting, voortzetten.
Zooals een Vlaamsch katholieke kon
frater het over eenige dagen terecht
schreef, keurt de openbare meening in
Nederland dan ook dat gestook van som
mige landgenooten in de Belgische aan
gelegenheden af, al heeft het ook plaats
onder de mom van algemeene Nederland
sche kuituur.
Deze bevorderen we liever zelf en
dan doen wij dat op de wijze en in de
mate als het ons belieft. Gewoonlijk gaan
wij, Vlamingen, daarin zeer doortastend
te werk en, indien de aanmoediging van
onze Nederlandsche stamgenooten ons
aangenaam is. dan. is het hun toch gera
den van zich op afstand te houden van het
strijdperk, willen ze soms per ongeluk
geen stamp of stoot oploopen, die buiten
het krijt valt. Wij houden het in dat op
zicht met de Luxemburgers en blijve.i
liefst wat wij zijn, zonder annexatie noch
van land noch van geest, zonder dat an
deren zich met onze zaken bemoeien.
En dat oordeel beamen wij ten vel e.
Een Hagenaar mishandeld en 5 weken
gevangen gezet.
De Nederlandsche matroos Gerrit van
der Leli te 's-Gravenhage, die sedert 11
jaar dienst doet als steward bij Van Nie-
velt, Goudriaan en Co., was aldus
wordt aan Het Volk gemeld 20 Juli
j.l. aan boord van het stoomschip Verens
te I.ivorno in Italië aangekomen. Tijdens
zijn verblijf in deze havenstad wilde hij
zijn haar laten knippen en begaf zich naar
een kapperszaak. Hij ging zitten om te
wachten, tot hij aan de beurt zou komen
en vouwde intusschen een nummer open
van de Haagsehe Post, waarin een carica-
tuur van Mussolini was opgenomen.
De aandacht van den kapper viel op
deze prent en hij stuurde in het geheim
onmiddellijk een van zijn leerjongens naar
het plaatselijk bureau van de fascisten.
Van der Leli, die niets bevroedde van wat
hem te wachten stond, werd gearresteerd
en afgeranseld, waarna de fascisten hem
in de gevangenis stopten.
Van der Leli heeft vijf weken in de ge
vangenis gezeten, waarna hij in vrijheid
werd gesteld door bemiddeling van den
heer Capano, agent van de firma Ruysen
Co. en van den Nederlandschen consul te
Rome.
Van der Leli trachtte daarop zijn vader
land te bereiken via Zwitserland, Luxem
burg en België. Woensdag j.l. kwam hij
in de Belgische hoofdstad aan en toonde
de sporen van de mishandelingen der fas
cisten. Dank zij de hulp van het Belgische
Matteotti-fonds kon hij naar zijn woning
te 's-Gravenhage terugkeeren. Van der
Leli zei, na aankomst te 's-Gravenhage,
'n aanklacht te zullen indienen bij de
Nederlandsche autoriteiten.
vraagstukken van D.uitschland's
toekomst zijn in het huidige tijdsge
wricht van meer dan gewone betee-
kenis voor het land zelf en voor het
overige Europa.
Het zijn geen gewone omstandighe
den waaronder den 14 September de
verkiezingen voor den Rijksdag zul
len plaats hebben. De verkiezingsstrijd
duurt maar heel kortministers, par
lementsleden en politieke organisaties
betreden pas drie weken voor den be-
slissendeti dag het strijdperk. Nie
mand heeft zich zijn zomerrust heele-
maal willen laten ontnemendan
moest er ook rekening worden ge
houden met den boer. die zijn oogst
moest binnenhalen en voor verkie
zingsvergaderingen geen tijd had.
Maar ook in de steden was er in
de zomermaanden met een agitatie
niet veel uit te richten. De bevolking
heeft andere zorgen dan politiek en
ten slotte heerscht er in de hreede
kringen een vermoeidheid tegenover
verkiezingen. Het leger der spijbelaars
bereidt den burgerlijken partijen voor
al vee! zorg. Hun aantal is sedert het
bestaan der republiek tot de vorige
Rijksdag-verkiezing, dus gedurende
negen jaar. van 5«75 millioen tot over
10 millioen gestegen. Deze verkie-
zingsonthouders stammen voor het
grootste deel uit het burgerlijke kamp.
Van den kant van links rekent men
ermee dat het leger der spijbelaars
zich dit keer nog aanmerkelijk zal uit
breiden. terwijl in de eigen gelederen
strenge verkiezings-discipline. de wa
re kiesplicht heerscht.
Mocht de rekening van links klop-
pen. dan zou het er voor de burger
lijken misschien bedenkelijk kunnen
gaan uitzien. Deze partij van niet-
kiezers is namelijk de sterkste van
Duitschland. In de.tien millioen spij
belaars der laatste Rijksdag-verkie
zing zitten daar er op 60.000 stem
men een Rijksdag-mandaat valt
167 mandaten, zoodat deze imaginaire
partij van niet-kiezers de grootste
fractie van den Rijksdag, die der so
ciaaldemocraten, met 15 mandaten
zou overtreffen.
Onder deze omstandigheden is het
begrijpelijk, dat de leiders der burger
lijke groepen zich dringend tot de kie
zers wenden, die hen... met kiezen,
daar men uit hun gelederen op een
nieuwen en noodigen toevloed rekent.
Maar zal men er ook in slagen deze
lieden naar de stembus te krijgen?
Dat is de vraag die nu veelal wordt
gesteld. Men kan in dit opzicht geen
al te groote verwachtingen koesteren.
De partijen, hebben door hun houding
wijde kringen afgestooten. Overal
hoort men een hard oordeel over de
partijzakende leiders zelf hebben
zich in de weken voor en na de ont
binding van het Parlement voor het
grootste deel alles behalve schitterend
gedragen. Daarbij heerscht er nog een
erge verdeeldheid in het burgerlijk
kamp.
De verwarring aan den kant der
burgerlijken staat in een wanverhou
ding tot den ernst van die toestand:
het gaat dezen keer immers om de
positie van het Duitsche burgerdom
in het algemeen. Het is nu maar de
vraag, of het de leiders, die veel van
hun invloed verloren- hebben, zal ge
lukken. den kiezers duidelijk te ma
ken, waarom het. in werkelijkheid
gaat. Het gaat nu niet meer om poli
tieke slagwoorden.' waarvan ieder na
tuurlijk genoeg heeft. Voor de bin-
nenlandsche hervormingen, ten behoe
ve van het herstel van het economisch
leven, moest door de nieuwe verkie
zingen nu een parlementaire grond
slag worden gelegd en de Duitsche
burgers zijn thans geroepen hun wil
en macht te toonen.
Het is een groot, een beslissend uur
voor de burgerlijken van Duitschland;
mochten ze nu falen, dan wordt er
een situatie geschapen, die vol don
kere mogelijkheden is.
De verkiezingsleus is er in de eer
ste plaats een van de binnenlandsche
politiek. Maar toch gaat het niet al
leen om interne kwesties; dit blijkt
uit een rede van minister Treviranus.
In den komenden Rijksdag zullen
groote vraagstukken der buitenland-
sclie politiek een rol spelen, al is ook
de grondslag voor de Duitsche buiten-
landsche politiek voor de eerste tien
tallen van jaren vastgesteld, onver
schillig, wie de plaats van minister
van buitenlandsche zaken bekleedt.
Voor Duitschland, dat in militair
opzicht machteloos is. gaat het, zoo
als de Duitsche pers eenstemmig ver-