vrn ooe
Mmiw
Iflande
BERICHT
Het Recht
der Ouders in Zake
SNIPPERINGEN
WEET GE WAT
100.000.000 franken.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Kalanderberg, 1, GEKT
betrokken bij de
Het Kapitaal en de Resorven
der bij deze UNIE aangesloten
Banken overtreffen de
52" Jaar. - Nummer 48.
30 Centiemen.
Zaterdag *.9 November 1930
(j. CASIER)
V.
ZITDAGEN.
D' BRUTSAERT, Kamerlid, is spre-
kelijk voor iedereen:
Te POPERINGHE, in zijn hui»,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den l8 en 38 Zaterdag der
maand^ van 9 l/2 tot 12 uur, in den
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 28 Zaterdag der
maand, van 9 y2 tot 12 uur, in H«4
Kapitel
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maanden 9 £r. 3 maanden 5 £r
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel.
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
25 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
ïo5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
HANDELAARS
vraagt eene aankondiging in
«HET YPERSCHE VOLK
Wij hebben de eer ter kennis onzer
lezers te brengen dat de abonnements
prijs van Het Ypersche Volk voor
het jaar 1931, evenals voor de andere
weekbladen van de streek, op fr. 18.00
gesteld wordt.
Wi; hopen dat onze lezers goed ont
haal zullen doen aan de kwitantie die
hun door tusschenkomst van den post
dienst binnen enkele dagen zal aangebo
den worden. Het Bestuur.
Va- opvoeding en onderwijs hunner
kinders
Een bewijs dat het niet altijd 't ver
stand of het goed oordeel is dat den
nienseh belicht en leidt in zijn spreken
en in zijn doen maar veel al de drift of
het vooroordeel of het blind gevoelen, is
dat de kwestie van de Vrijheid der
Huisvaders nog algemeen aanveerd is
en klaar getrokken is.
!t Is reeds meer dan een jaar dat men
dat vooizeke zingt en nog en schijnt men
van gedacht niet uit te scheiden... Dage
lijks wordt het nog opgediend en nog
schijnt men voldoeding te smaken met
eens dat deuntje in de eene of de andere
gazetten weder op te halen... Nogthans
't klinkt als een afgezaagd strateliedje
En wat nog het kurieuste is van al 't is
dat er met die machtspreuk bijzonderlijk
door liberalen geschermd wordt. Zou men
niet zeggen dat ze de groote verdedigers
zijn van de Vrijheid van den Huisvader
en dat dit de spil is van hun politiek
programma
De Vrijheid Maar wie herinnert
hem niet of wie heeft niet gehoord van
dien verwoeden schooloorlog die zij over
Belgie ontketend hebben
Oh dan was er geen sprake van de
vrijheid van den werkman dan
klonk maar een woord of uw kind in
onze school zonder God. of geen
brood Aan ons de ziele van uw kind
of de dood Alle vrijheid wierd hem bar-
baarsch ontzeid
En nogthans die werkman was ook
een huisvader en dat kind was ook zijn
kind
Hoe toch een gedacht veranderen kan
en een waarheid of een recht ongeldig
worden dan telde de vrijheid van den
huisvader voor geen oordje en nu is zij
de groote reden... ja de slagreden die
alles overtreft
Maar nu laten wij dat hatelijk onge
lukstijdstip van onze geschiedenis daar
Hunne heerschappij is weg, en als het
God belieft zal ze weg blijven.
Onderzoeken wij zonder vooringeno
menheid en enkellijk bij het licht der
rede en in de waarheid der zaken de
ware zin en de ware weerde dier spreuke.
Vooreerst wat verstaat men hier door
vrijheid
Door vrijheid verstaat men gewoonlijk
willekeur t. t. z. de keur van te handelen
navplgens men wil of begeert. Dus hier
in zake van onderwijs en opvoeding zou
men verstaan de keur voor den huisvader
van aan zijne kinders zulkdanig onder
wijs of zulkdanige opvoeding te geven of
niet te geven navolgens zijn welbehagen,
zijn gedacht, zijne goest, zijne wil
Heeft de huisvader die vrijheid
De huisvader is niet vrij van aan zijne
kinders geene opvoeding te geven. En als
ik zeg niet vrij, dat wil niet alleenlijk
zeggen niet vrij voor de Wet (vermits de
leerplicht opgeleid is) maar niet vrij in
geweten.
Het kind, dat hij od de wereld gebracht
heeft, heeft zijn recht. Dat kind heeft
recht van leven en dus recht tot voeding,
en daar het geen dier is, het heeft recht
tot opweding, gelijk het recht heeft tot
voeding.
De Huisvader is dus hier in niet vrij
maar hij is verplicht... en de vrijheid
heeft hier niets in te doen waar plicht
spreekt heeft de vrijheid te zwijgen.
De grondreden is dees het kind is een
schepsel Gods en als schepsel Gods heeft
het die rechten die God aan dat kind gaf.
Onder die rechten komen voren uit zijne
voeding voor 't lichaam en zijn opvoe
ding voor geest en ziel.
Aanveerd zal men zeggen... De Huis
vader is hierin niet vrij maar hij is vrij
van aan dat kind zulk of zulke opvoeding
te geven navolgens zijne goeste en
beliefte
Ook niet
En waarom niet
Om dezelfde reden Al wat er voor
het kind moet gedaan zijn komt voort
van de rechten van het kind f
't Is om het recht van 't kind tot be
staan... dat het moet gevoed zijn 't is om
het recht van het kind tot een zedelijk en
geestelijk bestaan.dat het moet opgevoed
zijn 't Is om het recht van het kind tot
een menschelijk bestaan, dat het moet op
menschelijke wijze opgevoed zijn.
Nu van waar krijgt dat kind die rech
ten, van Deze diehei geschapen heeft.
Dus aan 't kind moet er eene opvoeding
gegeven zijn waartoe het als schepsel
Gods recht heeft.
Dus in zake van zulke of zulke opvoe
ding is de huisvader niet vrij... Hij heeft
maar plicht 1.1. z. en die plicht van aan
dat kind die opvoeding te geven waar
door voldaan worde aan de rechten welke
dat kind van God ontvangen heeft als
mensch.
Waar plicht spreekt daar moet vrijheid
zwijgen
Als wij nu vre'edzaam van Yper naar
Langemarck over Pilkem gaan, trek
ken wij dweers door de streek waar
jaar op jaar gestreden en geleden
werd voor de vrijheid van land en
landaard.
O]) een halve uur daaromtrent van
Langemarck af, zien wij links en
rechts de overgebleven versterkingen
van den duitsch. Vervaarlijke bolwer
ken zijn het. Zi j getuigen van wild ge
weld en barbaarsche macht. Al dingen
zij bij den voorbijganger wel wat
nieuwsgierigheid af, wie is hij die
niet eens of anders rond die schansen
heeft gedraaid en ze langs alle kanten
heeft bezien, toch vervullen zij ons
gemoed met een heimelijken gruwel.
Staan die blokken gewapend beton
daar niet als de overblijvende droevi
ge getuigen van den dood van zooveel
helden, die daar vielen ter verovering-
van het dierbaar land der Vaderen
Lang nog zullen zij daar staan,
't Beuken van den tijd zullen zij weer
stand bieden, gehavend, ja, maar niet
vernietigd. Binnen jaren ziet het na
komelingschap er naartoe op als naar
die oude grafsteden welke onze voor
vaderen hebben opgericht, en die waar
hier, waar daar, nog te vinden zijn!
Helaas! grafsteden, zij zijn het in
derdaad Lang heerschte hier de vij
and als een geduchte heer en mees
ter... Dan brak de dag der herovering
aan de dappere poilu samen met den
slanken tommy trok vooruit op
Vlaamschen bodem. LTren en uren,
dagen en dagen, roffelde het trommel
vuur van bulderende kanonnen
't staal werd er gezaaid in breede
smetende grond werd omgeploegd
en omgewenteld... De troepen scho
ven vooruit, maar niet altoos was de
vijand ontvesteld. Nog hield hij stand
zijn machiengeweren ratelden en on
barmhartig maaiden zij de golvende
lijnen neder, terwijl een helsch vijan
delijk wedervuur hui» graven dolf. En
toch de vijand week!... Maar bij iede
re versterking liggen de helden be
graven een nederig zwart kruisje,
twee gebroken geweren kruiswijs
over malkander geworpen toonden
hunne rustplaatsen aan. Daar rusten
zij
Althans ligt de streek omgewerkt.
De vruchtbare landerijen spreken van
krachtig herlevenhuizen en hoeven
in hun weelderig midden strijden reeds
lang met de gedachte aan den dood.
Overal wist de noeste Ylaamsche hand
de vernieling, zooveel het mogelijk is.
te doen vergeten. Daar staan ze nog.
daar blijven ze toch staan, die blokken
beton, getuigen van jaren lijden en
strijden.
Links van den weg strekken zich
die bolwerken, verder en verder, in
lange reken uit.
Namen, die wij vroeger diep in de
gedachte droegen, borrelen in 't ge
heugen opCraonne. Kloostermolen.
Poste Centre Kwaebeek. Pape-
goed. Cotinot. Mantia. Champaubert.
en zooveel andere... Wat een mijme
ring. een strijd van beelden, een wree-
de jacht van droeve voorstellingen!...
Hier is het nu zoo vreedzaam. Wij
gaan er zoo rustig heen en weer. 't Le
en spreekt er u in weelderigen graei
en bloei
Vroeger was hier het rijk van dén
doodzooveel bloed werd hier ver
goten; zoe el nachten werden hier
in gespannen wake doorgebracht. Zij
stonden hier op hunne posten, onze
eenvoudige jongens, want zij, ze wa
ren het die Franschen en Rngelschen
kwamen aflossen en opvolgen. Overal
hadden zij hun best gedaanhier zou
den zij zeker niet ten achter blijven.
't Leven was er niets anders dan
't volle oorlogslevenAlles werd
er gevonden in erbarmelijken staat
geen plankenwegen, geen loopgrach
ten enkel omgewoelden grond, hoog
ten en laagten, holen vol water, einee-
looze hagen pinnekensdraad, en daar.
te midden in, de overgebleven schen-
sen van den vijand.
Die schansen, onze jongens kunnen
ze bereiken! Maar hoe?... Hand jn
hand in lange hagen trekken zij voor
uitdiq> zinken zij in het slijk, een
modderige deesem, gekneed door de
voeten van de duizenden die hier reeds
voorbijtrokken; soms glibberen zij
uithun geweer dient hun als steun
of zij rollen nog, bij een valschen stap
langs de slibberige kanten der obus
putten in het water.
Liever vocht de poilu, spijts al zijn
begeesterende dapperheid, aan de
Norme en in Champagne. Daar was
het droog, en veilig zaten zij di :p
onder den grond, beschut tegen kogel
en houwitser. Dans les Flandres, il
n'y a que de l'eau et de la boue
fn Vlaanderen is er niets dan water
en slijk zoo getuigden zij.
Onze helden kwamen op die stel
lingen en 't werd er met den tijd wat
heter aangelegd, 't Bleef er toch een
«oorlogsleven». Bij dage en bij nach-
te was het er gevaarlijk. De obussen
wauwelden na een doffen slag van
uit de verte naar de gemikte punten
of ze zoefden ijlings, na een korten
knal, in min dan een oogenwenk naast
li in den grond: en snauw en de aarde
met brokken ronkend staal spetterde
om u heen. De mitrailleuzen ratelden,
inzonderheid 's nachtszij klakten in
uw ooren en onwillekeurig ondergin
gen zelfs de moedigsten 't gevoel van
veel kleiner te willen worden zij vie
len ten gronde, instinktmatig, en
wachten tot den kogelvlucht over hun
hoofden was heengeschoven.
's Nachts vooral was er beweging
op en rond de postenverkenners wer
den uitgezonden in no mans' land
't land van vriend en vijand tot
vóór de pinnenkensdraad, zelfs tot
tusschen de vijandelijke postende
verbinding tusschen fort en post werd
regelmatig verzekerdeten en oor
logsmateriaal werd bijgehaald... De
nachten waren druk vervuld. C. J.
('t Vervolgt.)
In het Vlaamsch Huis te Yper
werd op 22. 23 en 24 November 11. eene
vredestentoonstelling gehouden.
Waarschijnlijk om aan de aanhan
gers van 't Nationalisme te leeren hoe
ze hunne politieke tegenstrevers moe
ten met vrede laten... zooals het fat
soenlijke menschen behoort.
't Schijnt dat er in Yper "een
nieuw schandaal losgebroken is. De
Ypersche Bode... pardon 't West-
land wijdt aan dit schandaal, dat
veel opspraak verwerkt, eene gan-
sche kolom.
Naar het schijnt zou een der taaie
werkers... der onversaagde baanbre
kers van het Nationalism, die van
Oostvleteren via Poperinghe naar
Yper overgewaaid is, uitgesloten zijn
geweest uit een... biljartclub.
Afgrijselijk, niet waar?
Dat broekventie dat over z'n per
soontje altijd hoogst tevreden is en
er zelf met welbehagen over neer ziet,
dat irresistiebel dandvtje, mag niet
meer mee biljarten.
BFj dit nieuws hebben' duizenden
vrouwenharten getrild van weemoed
en duizenden vrouwoogen bittere tra
nen gestort.
Hij. de schoone Appolo, zou vol
gens 't Westland geen vaderlands
liefde genoeg hebben om nog in dien
club nog aan biljart mede te doen.
Dat is mis. Voor zijn vaderlands
liefde staan we borg. Hij heeft daar
van genoeg bewijs geleverd geduren
de den oorlog a la Buanderie et aux
Bains Militaires A. U. B.
SjC
Een ongeluk komt nooit alleen.
Pas was de man gedwongen, met
twee lijfwachten, z'n biljartstok terug
te halen of eene andere combinatie,
die hem erg aan het hart, a son coeur
innpmbrable, hield, liep ook voor hem
verkeerd af en... zetelen zal hij niet.
Eene verraderlijke steek in zijne
oneindige ambitie.
't Is wreed en om te huilen.
Vuile tongen zeggen dat hij in de
nacht ook gehuild heeft en wat op
z'n poot gespeeld... Maar het viel hem
nogmaals tegen... en hij werd beleefd
maar krachtdadig van de cimenttegels
op de straatplaveien gezet...
De kiezing van den Beheerraad
van den Openbaren Onderstand bracht
de Katholieken eene ware en aange
name verrassing mede. Een der Na
tionalistische kandidaten viel door de
mand. Wat eene ellendige ontgooche
ling.
Ze ljadden makaar slecht afgespro
ken of misschien .was er onder hen een
raadslid die wat verstrooid is geweest
of de combinatie slecht verstaan
heeft... ten ware...
In alle geval was het voor de natio
nalistische raadsleden als een donder
slag. Leuridan zag er bleek en groen
van gramschap uit en in de zaal, waar
vele nieuwsgierige Nationalisten wa
ren verzameld om de overwinning
hunner partij te begroeten, zagen er
veel bekommerd uit... en wat ont
goocheld op den hoop toe
ïjc
Onze vriend Edgard alis Roo-
de Baas Ganzendonck zag er ook
wat beteuterd uit. Vertelt men niet
in stad dat hij, dank de stemmen der
liberalen, socialisten en nationalisten
als voorzitter in den Openbaren On
derstand, zou zetelen.
We vragen ons af wat die man toch
gedaan heeft om zoo te moeten lij
den.
Het voorstel door gemeenteraads
lid Leuridan gedaan is nogal kurieus.
Hij stelde voor dat al de onderwijzers
en onderwijzeressen der vrije scholen
die om reden van Ylaamschgezindheid
zouden afgesteld worden drie jaar
lang hunne volle wedde zouden trek
ken.
't Is een zeer eerlijk middeltje om
deze onderwijzers en onderwijzeres
sen tot eerbied voor het gezag aan te
sporen, tot het streng naleven hunner
verplichtingen aan te zetten en eene
premie tot opstand, ongehoorzaam
heid. enz.
We vragen ons af waar Vlaamsge
zindheid begint en eindigt Wie zal
dat vaststellen.
Wanneer wordt Ylaamschgezind
heid. Nationalisme? Hoe lang blijft
Nationalisme, Vlaamsgezindheid
Maar het is maar een onnoozel mid-
delje om aan de Nationalistische Par
tij een ploegje goedkoope propagan
disten te verzekeren... en dat op de
kosten van al de belastingbetalers die
van een ander gedacht zijn. 't Is pro
per. hé?
Dat heet men in het Vlaamsch peer-
degedachten hebben
M. Max, burgemeester van Brus
sel, heeft in een der laatste vergade
ring van de gemeenteraad, op inter
pellatie van twee katholieke raadsle
den formeel geweigerd de namen der
straten in het Vlaamsch te vertalen.
Hij beweert dat aan de vereischte
van de wet voldaan is wanneer men
slechts vertaalt de woorden: rue
avenue place enz. Verder gaan
ware, zegde hij, eene ware capitula
tie.
We zullen dus voortaan blijven le
zen te Brussel op straatplaten rue
de la femme poudrée straat en
andere dergelijke. Gelijkheid in rechte
en in feite.
Als dat enge en reactionnaire begrip
van de rechten van de Vlamingen het
eenige is dat Max van zijne oorlogs
jaren heeft opgedaan dan mogen we
gerust bekeVmen dat het. voor een der
koppen der liberale partij, maar bitter
weinig is.
F.n 't verwondert ons niet dat er
te Brussel zulk slecht Vlaamsch ge
sproken word.
Als men z'n weg moet vragen naar
de la femme poudrée straat of
naar de du chien qui aboie straat
is het ver gekomen.
Maar van de intellectualiteit van
Max is het een kurieus staaltje.
't Westland heeft nog 'nen brief
geschreven aan den... Onbekenden
Soldaat. Dat is een van zijne ma-
nie's
We lezen er met plezier de volgen
de veelbeduidende bekentenis in: We
denken alle soorten van fratsen uit
om de franskiljons te plagen dat z'er
bij zweeten
Nooit werd pittiger en in meer pas
sende bewoording de waarde van de
Nationalistische politiek gekenschetst.
Tot waar reklaam-drifi leiden
kan Een amerikaansche apotheker zond
naar een theater 50kaalgeschoren gentle-
niens, die plaats namen in de beneden-
afdeeling, (le parterre) Bij het optrek
ken der gordijn, deden zij allen spontaan
hun hoofddeksel af en al wie op verheve
ner plaatsen zat, kon op de vijftig klets
koppen groote gekleurde letters ontwa
ren, die te lezen gaven Pillen P.
Een theater in Brooklyn speelde een
nieuw stuk, maar zonder bijval. De bij
zonderste speelster, t' akkoord met den
bestuurder en tegen groot geld, sprong
van op de Brooklyn-brug in den Hudson,
op een oogenblik dat, op en bij de brug,
het krioelde van 't volk. Met groote be
langstelling volgde een overgroote massa
de in-schijn moeilijkereddingen'savonds
las men in al de gazetten, dat de bijzon
derste speelster van den Brooklynschen
theater zelfmoord had willen plegen, om
dat er te weinig volk was, bij de voor
stellingen. 's Anderdaags en volgende da
gen was de schouwburg opgepropt
Gemiddelde levensduur van die
ren Voor de eend 50 jaren de pape-
gaai 50 tot 80 de kameel 50 de snoek
40 tot 50 de gier 40 de stier 30 het
peerd 25 de hond 12 tot 15 het varken
20 de koe 20 de nachtegaal 16 de vos
15; het schaap 12 de geit 10 de kip
10; het konijn 8; de haas 7 de bie 1
jaar sommige rupsen eenige maanden
sommige kevertjes eenige weken en de
naam van de ééndagsvlieg wijst aan, dat
er wezentjes zijn, wier broos bestaan
slechts reikt van den opgang der zon tot
aan haar ondergang.
Nieuwe prcpïieet Ludendorf van
rampsalige memorie voorspelt een nieu
wen wereld-oorlog in Mei 1931. Frank
rijk, België, Polen, Tcheco-Slowakie,
Yougo-Slavie en Roumenië gaan vechten
tegen Duitschland, Oostenrijk, Hongarie,
Italië, Rusland en England Het oor
logsterrein zal Beieren wezen In vijf
weken zullen de Italiaanders en bondge-
nooten totaal verslegen zijn !en Duitsch
land zal verdwijnen
1930 is het jaar der officieele optel
lingen. In Denemarkenzijn er 3.000.000
inwoners en 8.500.000 koppen vee (zwij
nen inbegrepen).
Te Rome, op den heuvel Aventyn staat
een nonnenklooster. Dieven waren al
over den hofmuur binnengedrongen, met
het inzicht in de kapel te plunderen. De
ganzen van 't neerhof begonnen te
tieren en de dieven vluchtten weg.
Het oude Rome, ettelijke eeuwen vóór
C., was aangevallen door Galliërs. Het
fort der stad was de versterkte heuvel
Capitolium en als oninneembaar aanzien.
Op een nacht slaagden de Galliërs de
steile rotsen te beklimmen, die langs een
kant de basis van den heuvel vormden en
langs waar geen wacht gehouden was.
Wanneer zij reeds op het punt waren de
vestingsmuur te bereiken, de waakhon
den waren nog niets gewaar, maar de
ganzen van 't Capitolium begonnen te
tieren, gaven alzoo 't alarm en redden
Rome. Daarom in het vervolg, bij open-
bare praalstoeten in Rome, droeg men
'een doode hond op eene pijk gestoken,
juist vóór een versierde draagstoel, waar
op tusschen kostbare kussens een levende
gans lag.
Katholieke Actie of leeken-apos-
tolaal. Zulke apostels zijn in Amerika
de Columbus'-Ridders, die nu 50 jaar
bestaan en hunne organisatie telt voor het
oogenblik 625.000 leden.
Gedurende den laatsten zomer hebben
er te Rome drie heiligverklarin
gen plaats gehad Op 22 Juni verklaar
de zijne Heiligheid Paus Pius XI als on
feilbaar zeker, dat Zuster Lucia Philippi