e Hm-HËe
Handelsbank
NA OPSLORPING VAN ANDERE BANKEN
Waarover
de menschen klagen
MOTTEN
de eerste Vlaamsche Bank
boekt,
25 millioen Fr. Kapitaal
15 millioen Fr. Reserves
Katholiek Weekblad van het Arrondissement "Yper
53c Jaar. - Nummer 28.
35 Centiemen.
Zaterdag 11 Juli 1931
te Koptmjk
N. V.
Hoofdzetel GENT, Kalanderberg, 1.
Bijhuizen ANTWERPEN, Lange Nieuwstraat, 17.
BRUSSEL, Wetstraat, 84, enz.
253 Agentschappen en Kantoren
in Oost- en West-Vlaanderen en Brabant.
IJpcrocljc tïolk
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 fr. 3 maanden fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel-
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
casibr)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 11 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden v oraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
Zoo wij in dit vervolg van ons vo
rig artikel willen de getrouwe weer
galm zijn van de klachten die wij bij
de menschen hebben gezant het is
niet met het inzicht van ze aan onze
lezers met geweld op te dringen,
maar enkel om ze over te laten aan
iedereens goeddunken en gezond oor
deel.
Zoo wordt er veel geklaagd over
de wanorde in de politiek sedert
dat het algemeen stemrecht in voege
is. Men zegt dat eenerzij ds de Hoo-
gere Kamers en Provincie- en GeL
meenteraden er weinig bij gewonnen
hebben in bevoegdheid en weerdig-
heid, hetgeen zoo dikwijls, eilaas,
bewezen wordt door al te geweldige
zittingen, waarin de leden hun ho
norable Collègue weinig heusch en
deftig behandelen. Daarop kan men
antwoorden dat er ook wijsheid kan
bestaan zonder geleerdheid; doch wij
Voegen daarbij dat wijsheid gepaard
met geleerdheid in alle geval toch nog
best is voor 't besturen van stad of
land. Men zegt ook anderszins dat
het algemeen kiesstelsel te veel macht
geeft aan de jongeren die nog in de
apej-aren, d'oor driften verblind, zon
der veel levensondervinding, steeds
stoeien naar extremisme en halsbre
kerij. Men werpt op dat wij in de
eeuw zijn der democratie, en dat
diensvolgens ook het kiesstelsel
moest gedemocratizeerd zijn. Waar
op anderen antwoorden dat, zonder
het democratisch karakter van 't
kiesstelsel te schenden, men geheel
eenvoudig zou kunnen een tweede
stem géven aan allen, arm en rijk,
die 35 jaar oud zijn en diensvolgens
zooveel jaar meer levenswijsheid op
gedaan hebben, in vervanging der
stem die vroeger aan de geleerdheid
werd toegekenden dat men een der
de stem zou kunnen geven aan alle
huisvaders, arm en rijk, die min
stens een getal x... kinderen hebben,
in vervanging der stem die vroeger
werd verleend aan de fortuin in geld
en goed. Voorzeker zou het kiezers
korps er veel bij winnen in bevoegd
heid en bewustzijn van verantwoor
delijkheid, en mannen zenden naar
Kamers en Stadhuis die orde en vre
de handhaven.
De vrouwen klagen dat de Socia
listen, die de eerste en geweldigste
voorstaanders waren van 't algemeen
stemrecht, die algemeenheid beper
ken als er spraak is van de vrouwen,
en zij begrijpen niet waarom de
vrouw, die mag gekozen worden, ook
zelf niet mag kiezen. Ook zij nemen
het. straf kwalijk, en niet zonder re
den, van alzoo miskend en gemin
acht te zijn, en zij verlangen naar
den dag waarop ze zich zullen kun
nen wreken over die pijnlijke verne
dering. En op djen dag: dies irae
dag van woede en wraak, zal het so
cialisme er deerlijk van af komen.
Dat weten de socialisten, en daarom
houden zij de vrouw zoo ver en zoo
lang mogelijk van de stembus ver
wijderd.
m
De menschen, zij bijzonderlijk die
reeds een ernstigen leeftijd bereikt
hebben, klagen ook dat de studenten
wereld veel te veel ontaard is in een
politieke wereld, met al het geweld
en de overdrijvingen die eigen zijn
aan die jonge en onstuimige ja
ren, nog niet getemperd door de le
vensondervinding en de aanraking
met de werkelijkheid. Men voegt er
bij dat hun studiën er niet bij win
nen in gehalte en degelijkheid en dat
er alzoo voor de wetenschap veel
krachten verloren gaan. Veel ouders
klagen dat hun kinders, nog dubbele
jongens, zich boven de ouderen stel
len en met een soort medelijden op
hen nederblikken en zij betreuren
het dat de deugd van nederigheid
van langs om meer door de jongeren
verwaarloosd is, in tegenstelling met
den Zaligmaker, die op zijn leeftijd
van 30 jaar, onderdanig luisterde
naar zijn moeder en voedstervader.
En toch tot het einde der studiejaren
moet de jongeling zich door ouderen
en meesters laten vormen, en door
jarenlange gehoorzaamheid en on
derdanigheid zich bereiden om later
zelf goed te kunnen gebieden.
Ze zijn het Kruis van de zorgvul
dige huismoeder.
Die kleine zilverlingen hebben
voor niets geen eerbied en liefst boo-
ren ze hun gangen door de kostelijk
ste stoffen eerst en hebben een voor
liefde voor bont.
Kent ge wel dat diertje, moeder?
Ge moet het kennen in zijn streken
en knepen, 't zal u zooveel tte gemak
kelijker vallen het te keer te gaan en
te verdelgen.
Vooreerst zijn het de motten zelf
niet die de grootste vernielers zijn,
wel hun nageslacht. De mottenwijf-
jvs, de eierlegers, ziedaar de eerste
vijand: uit de eiers komen larven die
verder uitgroeien. Liefst leggen de
wijfjes hun eieren in naden van
kleederen en in de voegen van be
kleede stoelen.
Motten houden van donkere plek
jes en geenszins van klaarte en sterk
riekende lucht.
De Junimaand is hun tijd. De
eierleggers zijn op gang. Hoe de
schadelijke' diertjes te keer gaan?
Er bestaan inderdaad honderden
keukenremedies, die iet of wat het
euvel verhelpen, doch er zijn ook
verkeerde.
Welke nu de beste mottenweerders
zijn? Zulke die de motten vernielen,
maar de kleederen niet aantasten.
Kloppen is een voortreffelijk mid
del, kloppen en borstelen. Kledings
stukken, wollen ondergoed, bekleede
stoelen, kussens, tapijten, gordijnen.
Op die wijze verwijdert men de
eitjes. Foeruren dienen daarenboven
zorgvuldig gekamd tot op het Vel om
eitjes en larven grondig te weren.
Kamfer, rozemarijn en versch ge
drukte dagbladen zijn uitmuntende
voorbehoedmiddelen, met Andere
woorden, houden de motten weg.
Fijne kamfer te strooien in de naden
van kleeden en in de voegen van be
kleede stoelen en ook onder de kus
sens der stoelen is voortreffelijk,
daar de motten juist liefst op die
plaatsen hun eiers leggen.
Is naphtaline een goed verweer
middel? Mottenbollen Proefnemin
gen hebben uitgemaakt dat de mot
die niet al te zeer vreest, zelfs dat
die stof in zekeren zin het uitkomen
der eitjes bevoordeeligt.
Koffers, kasten en andere be
waarplaatsen voor kleederen eens
goed uitsulferen is zeer aan te raden.
Men legt sulfer of zwavel op een
stuk blik. Ofwel men plaatst een
zwavelstok in den hals van een flesch.
Men ontsteekt de zwavel. Alles moet
goed afgesloten zijn en men houdt de
kamerdeur dicht een uur of zes lang.
Anders mist de zwavellucht haar in
werking. Heeft men bekleede meu
belen te behandelen men brengt ze
in de te ontsmetten kamer.
Een ander middel voor bekleede
stoelen is de houten pikkels of leu
ningen met petroleum in te wrijven.
De mottenworpjes komen dan weldra
te voorschijn en men kan ze vernie
tigen. Doch al die middels zijn niet
onfeilbaar en heel afdoende. Dik
wijls kloppen en borstelen met open
deuren en vensters blijkt nog altijd
meest afdoende. Zoodoende komen
de wormen te \oorschijn en men kan
ze onschadelijk maken.
Het is zeer voordeelig, vooraleer
men de winterkleeren opbergt, dat
men allevlekken mogelijk wegneme.
Die vlekken zijn de beste ontwikke
lingsmiddens voor de motten.
Hebt ge kledingstukken waarin
motten hebben genesteld, ze nooit
weghangen of wegbergen met an
dere.
Daar zooeven werd gesproken van
gazettenpapier. De motten zijn erg
vijandig aan drukinkt. Wanneer ge
het wintergoed in koffers legt plaats
van onder gazettenpapier. Na eene
eerste laag goed, weeral een laag
gazetten. Het is goed de mouwen op
te vullen met gazettenpropjes. Bo
venop de gevulde koffer nog een laag
papier en dan de koffer gesloten en
op een koele, donkere plaats gezet.
In de kleerkas doet een flesch zon
der kurk en met een zwavelstokje
erin ook uitmuntenden dienst. Een
stuk goedkoope maar sterkriekende
toiletzeep mag er ook wel bij.
Voor groote stukken als tapijten
en andere die moeten opgerold of
geplooid weggeborgen worden, komt
een stofzuiger goed bij te pas. Men
late er hem traagjes over loopen, dan
houdt men er nog een goedé klopping
op en een goede borsteling. Is dat
geschiedt men legt gazetten op den
grond, de gekuischte stof er op,
weerom gazetten er boven, men be
strooit dik met kamfer, mén rolt op,
bindt toe en plaatst de rol in een
donkere plaats.
Voor kleeden met levendige kleu
ren gebruike men liefst blauw pa
pier.
Dikke wollen gordijnen worden
door de motten gezocht. Zwicht het
zonnelicht, maar zoohaast de zon is
geweken laat zooveel mogelijk lucht
en licht in uw kamers dringen. Een
weinig trek werkt in tegen de mot
ten, die niet van trek houden. Ge
zult indien ge dat onderhoudt dik
wijls motten uit uw gordijnen zien
vallen.
Gazettenpapier is het meest voor
treffelijk middel tot het bewaren van
foeruren. Men wikkele ze erin, zorg
dragende dat er geen openingen in
het papier zijn, opdat de motjes
geen weg naar de foeruur zouden
vinden. Strooit nooit peper, foeruren
zijn er niet tegen bestand, 't is beter
kamfer te nemen. Dat de zorgzame
huismoeder papieren zakken knippe,
de foeruur er in steke en dan de zak
ken toeplakke.
De weldoener der Doofstommen.
125verjaring zijner geboorte
Na Van Daele, Reynaert, twee on-
vergetelij ke weldoeners der stad Kor-
trijk, neemt men thans maatregelen
om op 2 Augustus aanstaande nog
een ander weldoener te herdenken,
namelijk de onsteiffelij'ke MgV De
Haerne, wiens prachtig standbeeld
in witten steen, thans op de Casino
staat. Men wil op grootsche wijze de
125' verjaring zijner geboorte vie
ren. Deze betooging, op touw gezet
op initiatief van M. L. Monu, voor
zitter der maatschappij voor doof
stommen te Kortrijk, werd aan
stonds bijgetreden door al de bij
zonderste burgerlijke en geestelijke
overheden der stad. Een oproep is
gedaan aan al de doofstommen-ver-
senigingen van het land.
Ziehier eene korte levensschets
van Mgr De Haerne, die door veel
Kortrijkzanen, welke alle dagen
voorbij zijn standbeeld gaan, niet
gekend is. Désiré-Petrus-Antonius
De Haerne werd geboren te Yper den
4 Juli 1804 uit een aloude familie,
afkomstig van Artois (Frankrijk).
Na schitterende studiën in het Kol-
legie van zijne geboortestad, trad
hij in het Seminarie te Gent, waar
hij in 1823 aan het Koninklijk Athe
neum de godsdienstlessen gaf. Een
jaar nadien werd hij te Kortrijk be
noemd alé studieprefekt aan het Kol-
legie. Dit werd in 1829 gesloten en
hij werd dan onderpastoor benoemd
te Moorslede. Hier leerde hij de doof
stommen kennen. Aan de gewone
school was ook een klasse gehecht
voor de doofstommen. Zijn doel was
van dien stond afde doofstommen
naar ziel en lichaam bij te staan. Een
tijdje nadien werd hij benoemd tot
professor in rethorika te Roeselare,
maar door het Hollandsch goeverne-
ment werd hij naar Brugge in Sint
Jacobs verplaatst. Hij bleef een ge
duchte tegenstander, door woord en
daad en door zijn schrift voor die
Hollandsche regeering. De omwente
ling van 1830 brak uit, toen hij ty
phus betrapte aan het bed van kran-
ken door die ziekte aangetast en die
hij verzorgde in het militair hospi
taal te Brugge. Hij werd door de be
volking van Roeselare als afgevaar
digde voor het Nationaal Kongres
gekozen. In 1833 gaf hij zijn man
daat van afgevaardigde op en werd
opnieuw professor in rethorika te
Kortrijk. In 1844 werd hij herkozen
als vertegenwoordiger en bleef het
tot aan zijn dood. Van 1859 tot 1869
was hij bestuurder van het Instituut
voor doofstomme meisjes te Brussel.
Hij had voor de doofstommen een
eigenaardig' handaphabet samenge
steld, dat men als snelschrift voor de
doofstommen mocht aan zien. Hier
mee kon men een vlug gebaar ma
ken, daar het niet noodig was al de
klanken te spellen en de teekens zelf
waren maar een enkele beweging.
Ook voor sommige woorden beston
den er dan nog afgekorte teekens.
Hij schreef veel in allerlei tijdschrif
ten en zijn beide werken: Aanmer
kingen op de gemengde methode
en Het speciaal onderwijs aan D.
S. (1863) zijn alom bekend.
In 1870, den 9 Juni, stichtte hij
in Engeland het eerste en eenige ka
tholiek D. S. gesticht te Woodhouse.
Dit werd later overgebracht naar
Boston-Spa, en is nu nog een van de
bloeiendste in Engeland. In 1883 was
hij voorzitter van het Internationaal
Kongres voor het onderwijs aan D.
S., gehouden te Brussel. In 1884 is
hij in Engelsch-Indië waar hij met
behulp van den bisschop, Mgr Meu-
rin, het instituut voor D. S. te Bom
bay sticht, dat heden nog bestaat.
In 1850 werd hij eere-kanunnik
benoemd aan de Kathedraal van
Brugge; in 1870 werd hij doktor in
godgeleerdheid uitgeroepen en in
1872 geheim kamerheer van Z. H.
den Paus benoemd. Hij was drager
van verscheidene eereteekensHet
IJzeren Kruis, officier in de Leo
poldsorde, ridder in het Eere-Le-
gioen, Gi'oot-Lint van de Leopolds
orde. Hij stierf te St-Joost-ten-Noo-
de den 22 Maart 1890. Den 27 Maart
werd hij te Kortrijk op St-Janskerk
hof met groote plechtigheid begra
ven. In 1895 richtte de stad Kortrijk
hem een prachtig standbeeld op en
in 1907 werd er een gedenkplaat
aangebracht op het huis dat hij te
St-Jo,ost-+en-Noode geduilende 14
jaar bewoond had. Bij zijn afster
ven schonk hij al de boeken hande
lende over de D. S. aan het Doof-
stommengesticht te Woluwe.
Zijn standbeeld, dat reeds drie
maal verplaatst werd, staat nu op
de Casinoplaats. Gedurende den oor
log werd het erg beschadigd, maar
is thans gansch hersteld.
Den 2 Augustus zal het in de Gul
den Sporenstad niet aan doofstom
men ontbreken, want allen zij be
sloten af te komen om eens openlijk
vrije lucht te geven aan hunne ge
voelens van eerbied, dankbaarheid
en erkentelijkheid jegens dien groo-
ten weldoener en zijne edele navol
gers. Hier in Kortrijk werd in 1914
eene vereeniging van doofstommen
gesticht, die heden 84 leden telt. Al
de leden zijn noeste werkers; bijna
