andelsbank
NA OPSLORPING ¥AN ANDERE BANKEN
de eerste Vlaamsche Bank
boekt,
40 millioen Frank
Kapitaal en Heserven
Over onze Scholen
WEET GE WAT
53'Jaar. - Nummer 37.
35 Centiemen.
Zaterdag 12 September 1931
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
't Westland onze Scholen
Uit de Pers
N. V.
Hoofdzetel GENT, Kalanderberg, 1.
253 Agentschappen en Kantoren
in Oost- en West-Vlaanderen en Brabant.
Agentschappen te leper, Poperinge, Nieuwpoort, Komen, Wervik,
Wijtschate, Wesi-Nieuwkerke, Proven.
Kantoren te Alveringem, Beselare, Beveren-ljzer, Krombeke, Geluveld,
Kemmel, Leysele, Loo, Merkem, Passchendale, Pervijze, Poelkapelle,
Stavele, Vlamertinge, Westouter, Westvleteren, enz.
BANK BEURS WISSEL
tjpcrscljc
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 18 fr. 6 maanden 10 £r. 3 maanden 6 fr
Men abonneert in alle Postkantoren en in het Opstelbureel-
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
28 frank. Op het Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
icq, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
(j. CASIER)
waar op alle wekedagen a';e inlichtingen te bekomen zijn
van 11 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden women.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
De verloftijd is uit; weldra gaan
de schoolpoorten weer open, en ben
den kinderen, met de boekentesch op
den rug of onder den arm, trekken
op, om een nieuw schooljaar in te
zetten. Uw best doen en braaf
zijn!» heeft Moeder hun als laatste
vermaning nog meêgegeven.
Moeders hart gaat met de kinders
meê... Ze weet immers, dat van het
schoolbij wonen de kinders veel af
hangt. Ze begrijpt, al zou ze
't misschien niet zoo in woorden kun
nen uitdrukken. dat in de school
wel iets meer te doen is dan enkel
wat leeren. Ja, ze voelt dat dit andere
eigenlijk het bijzonderste is; niet
iets dat men bij den koop toekrijgt,
maar iets, waarvoor alles wat in de
school gedaan wordt, ten dienste
staat. En dit «andere», 't is de opvoe
ding, de opvoeding, die 't kind vormt,
op-voedt, d. i. voedt-naar-hooger-op
't Leeren zelf is maar een deel dezer
voeding-naar-hooger-op, een middel
ter opvoeding; bij dit leeren komt
nog veel, veel, dat minder in 't oog
springt, en toch van overgroot be
lang is
Laat de kinderen nog zoo geleerd
zijn- zonder opvoeding strekt geleerd
heid tot niet veel. Als de jongen en
het meisje niet met een edel levens
doel en een begeesterden wil-tot-het-
goede de school verlaten, is er groot
gevaar, dat hun kennis enkel zal-die-
nen om hun toe te laten te gemakke
lijker lage voldoening te zoeken, om
oneerlijke wegen te vinden en te ver
duiken! Geleerd en niet christen op
gevoed: gevaarlijk wezen in de
maatschappij
't Leeren zelf is een MIDDEL tot
opvoeding, 't Is niet genoeg, dat men
leere hoe men moet lezen; ook wat
men moet lezen en hoe men moet le
ven dient in de school geleerd; het
eerste is GELEERDHEID, het twee
de is wijsheid! Niet hoe men schrijft
is hoofdzaak, maar de gedachten zelf
moeten gevormd, en de bron van het-
gene men denkt en voeltden geest,
het gemoed!
De vorming van 't karakter, van
't gemoed, van den geest: daar is de
voortdurende groote zorg eener goede
school. Doch de school staat onmach
tig, als 't huis niet meedoet: mees
ters en meesteressen kunnen niets,
zonder de medewerking der ouders...
Wat baat het, dat men ter school tot
goede gevoelens aanprikkele. diepe
echte overtuigingen zoeke in te plan
ten, wanneer men thuis die gevoelens
en overtuigingen niet helpt voeden)
of er, vrijwillig of onbewust, gansch
andere gevoelens en overtuigingen
tracht aan te kweeken! Wat zou het
baten, dat meesters en meesteressen
het kind zoeken goede gewoonten te
doen aanoefenen, wanneer vader en
moeder niet mede hun zoontje of
meisje tot die goede gewoonten aan
zetten, of, erger, tegen die gewoon
ten opkomen!
Waar huis en school het volmaaktst
in éénklank werken, daar zal de hui
selijke- en de schoolopvoeding de
schoonste vrucht leveren in edelmoe
dige, wilskrachtige, deugdzame kin
deren. Waar school en huis echter
niet elkander steunen, daar dooden
zij elkanders gezag en invloed, en
vernielen zij elkanders werkDAAR
WORDT NIET opgebo-uwd, maar
enkel afgebroken! Vaders en moe
ders, dat moet ge wTeten: niet mede
werken met het gezag van meesters
en meesteressen, of het zelfs tegen
werken, is uw eigen gezag de aders
openen
Ouders, stelt dus belang in de
scfioolbezigheid uwer kinderen; licht
E' in nopens hetgene uw kind leert,
over 't gene wat men het aanraadt en
voorhoudten helpt dan door uw aan
wakkeringen en vermaningen mede,
opdat het kind leare MET VLIJT,
zijn huiswerken make MET ZORG,
't gene hem ter school is aangeraden
volbrenge NAUWKEURIG EN VOL
HARDEND.
Eerbiedigt meesters en meesteres
sen, hun woord en hun werk, in te
genwoordigheid uwer kinderen,
anders hindert gij grootelijks de op
voeding in de school, en benadeelt
gij. zonder dat gij het misschien ver
moedt, ten zeerste uw eigen gezag!
Meesters en meesteressen eener
zij ds, ouders anderzijds, werken sa
men aan een zelfde groote taakde
opvoeding der jeugd. Wezen ze echte
samenwerkersdie mekaar inlichten,
mekaar raad en steun bieden, mekaar
eerbiedigen, en beiderzijds een offer
tje weten te brengen in 't belang der
opvoeding, uit liefde en eerbied voor
't kind! Zoo krijgen we een schoone,
edele jeugd, waarborg eener heerlijke
toekomst
Toen de nationalistische school
meester die zich beroemd heeft ge
maakt door zijn heldendaad op de
driekleurige lintjes langs alle kanten
oorveegen kreeg, liep hij in allerhaast
naar 't Vlaamsch Huis om bescher
ming tegen de menigvuldige en boo
ze aanvallen die op hem waren ge
richt. Al de groote mannen van de
partij (meesters en dokters) kwa
men bijeen om te beraadslagen welke
houding de Roomsche Nationalisten
dienden aan te nemen, nu dat er weer
een gezapig man naar de martelaars
kroon dong. 't Is van iedereen ge
kend dat de tap van de bierton nooit
ophoudt in een Vlaamsch Huis. Nu
dien avond liep het ook geheel den
tijd der beraadslagingen door, en
als het oogenblik was gekomen om
een beslissing te nemen, stonden al
le geesten frisch en helder, en geheel
klaar om groote zaken te verrichten.
Toen kwam de krijgszuchtige hoofd
man der Vlaamsche Militie met een
prachtig oorlogsplan voor den dag,
een plan dat onder donderende toe
juichingen en met een eerbiedwaar
dig aantal potten werd begroet.
Men moest maar uit wraak tegen deze
die hem durfden aanvallen de non-
nekens afranselen tot zij om genade
vroegen, al wierden zij daardoor ook
martelaressen, 't Meesterken lachte
bij de gedachte aan de weerwraak,
en vierde met zijn kollegas tot in de
kleine uurtjes.
En sederdien kerschijnt er elke
week in 't Westland een aarfval tegen
twee gestichten waar er zoogezegd
geen Vlaamsch wordt aangeleerd.
Daarin ligt geheel de zoete wrake
die bij zulk een groot aantal pinten
werd belegd.
Verleden week echter had de
schrijver wat te veel in Bachus' ar
men gelegen alvorens hij zijn opstel
begon en hij ging ook wat te ver;
in zulke omstandigheden valt het wel
uit te leggen.
Vergeet niet beste vlaamsche
Ouders dat op onze streek zeer slech
te kostscholen bestaan schrijft die
Roomsche Nationalist.
Hewel Meester (want men moet
meester zijn om zulke schoone din
gen te schrijven) gij weet zeker niet
wat een slechte school is? Voor een
Katholiek is een slechte school, een
ongodsdienstige of een onzijdige
school; voor een Roomsche Nationa
list zou het ook zoo moeten zijn. Voor
een Belg is het daarbij nog een school
waar men zich neutraal houdt onder
belgisch opzicht of waar men het
kind zijn Vaderland leert verachten
en haten. Tot daar voor de slechte
scholen; punt aan de lijn.
...ze maken uw kind tot 'n we
zen dat in staa' niet is zijn bloedei
gen taal te spreken
Manneke! manneke! Overdrijven
is wel, maar te veel blijft te veel.
Leert men daar Vlaamsch of niet?
Ja? Schoon Vlaamsch? J4?
Nog schooner Vlaamsch dan hetgeen
in 't Westland staat te lezen? Ja?
Hewel wat moet gij meer hebben,
als 't nog schooner en zuiverder
Vlaamsch is dan dit uit het Westland?
Zijt gij kwaad omdat men daar
Fransch leert? Maar Meesterken,
moesten onze meisjes die taal niet
machtig zijn, hoe zouden zij ooit een
artikel uit 't Westland kunnen ver
staan? 'k laat varen dat zij er een
zouden kunnen schrijven?
Die scholen huldigen alles wat
vreemd is en komen op tegen hun
bloedeigen kuituur, hun bloedeigen
natie voegt schrijver er bij, en daar
vergist hij zich, want onze bloedei
gen natie is Belgie, en naar mijn we
ten heeft men in die kostscholen nooit
het vaderlandsch lied aangevallen.
Daar waart gij deerlijk mis, mees-
terkemen heeft er nooit aan andere
kuituur gedaan dan aan belgische,
zelfs niet aan de beroemde duitsche
kuituur, en men heeft daar nooit een
ander vaderlandsch lied gezongen dan
de Brabangonnezelfs niet het
Wilhelmuslied
In die kostscholen huldigt men
niet alles wat vreemd is, maar men
laakt er opstand en scheurmakers,
wat niet van alle scholen mag worden
gezegd. En als men er het Vlaam
sche Nationalisme misprijst, eert
men er op eerste plaats de taal van
Conscience en Gezelle.
Schrijver besluit met een vurige
vervloeking tegen die kostscholen
bewijs dat ze andere als vooze vruch
ten dragen. Een raad aan dezen
schrijver: «Schrijft maar niet te
te veel, want eene hersenziekte (in
't Westland zoude men zeggeneene
meningietestaat u anders te
wachten
In het Westland vragen enkele
Vlamingen dat de tweetalige straat
naamborden in stad door eentalige
zouden vervangen worden.
Onze stad, die sedert den oorlog
eene stad van groot toeristenverkeer
geworden is, heeft alles te verliezen
en niets te winnen met zulke onzinni
ge verandering; of zullen de Vlaam
sche Nationalisten, wanneer zij alle
verkeer in stad zullen gedood heb
ben, zorg dragen dat de Ypersche
bevolking tot haar bestaan kome? En
waren zij de Yperlingen genegen
zouden zij niet eerder moeten vragen
en aandringen opdat sommige ver-
keersberichten ook in 't Engelsch
zouden aangeduid worden? Dat
ware het bezoek der vreemdelingen
vergemakkelijken, en den handel in
Yper verbeteren; maar dat willen de
kopstukken der Vlaamsche Nationa
listen niet; zooals al degenen die in
troebel water visschen moéten zij
den toestand in stad Van langs om
scherper maken.
Wat kan het hun maken dat de
lastenbetalers gebukt gaan onder den
last die op hunne schouders drukt?
Wat kan het hun maken dat de
inwoners die dagelijks naar Frank
rijk moeten om hunnen kost te ver
dienen daar rond sukkelen zonder
zich te kunnen doen verstaan?
Wat kan het hun maken dat de
handel kwijnt en dat al die ervan,
't zij rechtstreeks 't zij onrecht
streeks moeten leven, gepijnd staan
voor den komenden winter?
Wat kan het hun maken dat Yper
ten onderen gaat?
"Indien zij maar het geld van hun
ne vetbetaalde politieke mandaten
opstrijken
Indien zij er maar in gelukken
nog meer twist en tweedracht te
zaaien
Indien zij maar én Vlaamsch én
Fransch én Engelsch én Duitsch ken
nen en mogen spreken;
Indien zij het maar hunne kinde
ren mogen laten aanleeren;
Indien zij er maar in gelukken, den
blinddoek welke zij voor de oogen
van hunne aanhangers vastgemaakt
hebben, van langs om meer te ver
duisteren en van langs om vaster aan
te hechten.
Want zij hebben noch gevoelens
noch liefde voor de Ypersche bevol
king, want 't zijn allen overgewaaide
gelukzoekers
Wij vernemen via de Werkman
dat fronter Samyn voor het schepen-
collegie geroepen werd om te beant
woorden over zijn fronterspropagan-
da in de school Hij heeft er zijn
ongelijk moeten bekennen en
beloven een andere houding aan te
nemen.
Wie rechtzinnig is en ongelijk
heeft bekent niet omdat hij moet, en
uit vrees van straf, maar uit eerlijk
heid en rechtschapenheid, en daarom
geven wij geen waarde aan deze be
kentenis die hij moest doen en
wij staan geheel mistrouwend Voor
deze andere houding welke hij
moest beloven aan te nemen.
Een congres van vlaamsche en
waalsche katholieke jeugd te Brus
sel.
Ten gevolge van den grootschen
bijval dat op Zondag 30 Oogst het
congres der katholieke waalsche
jeugd behaalde te Brussel, wierd het
gedacht opgevat een congres in te
richten van vlaamsche en waalsche
katholieke jeugd onder de hoofdlei
ding van onze Bisschoppen.
Wij drukken de hoop uit dat dit
gedacht zich zal uitbreiden, en wij
zijn verzekerd dat de Ypersche ka
tholieke jeugd er in groot getal en
met groote geestdrift aan zal deelne
men.
De schepen van de nieuwe lasten
begint te verstaan welke belachelij
ke rol hij vervult in het schepencol-
legie.
De nieuwe verlosser van de stad
wilde daar eens zijne kunsten laten
zien. Het geld dat er was zou hij wel
weten te vermenigvuldigen, en de
financien van de stad zoude hij wel
in bloeienden toestand brengen!
Maar hij deed wat dé minst be
gaafde van de gemeenteraadsleden
zoude gevonden hebben; nieuwe las
ten leggen; maar 't gebeurt nu dat
deze lasten hem (en met reden) hate
lijk maken in d'oogen van 't volk, en
hij zoekt zijn schepenschap, waarna
hij zoolang en met zooveel ijver be
tracht heeft, te verrechtvaardigen
met zoogezeide geldverkwistingen
aan te halen.
Over de lëveranciers die aan de
stad het dubbel-driedubbel en vier
dubbel aanrekenen van hetgene zij
geleverd hebben willen wij niet rede
neeren deze beschuldiging is te grof
en te algemeen omdat wij ons den last
zouden geven ze te weerleggen.
Zij slaat in d'oogen van het klein ge
tal lezers van uw weekblad en 't is
't eenige wat gij betracht.
Maar ter oorzake van de geld'ver-
kwisting welke gij zegt ondervonden
te hebben in een officieele gemeente
school, daarop dient er geantwoord
dat wij weten dat de leerlingen van
de gemeentescholen veel meer kosten
aan de lastenbetalers dan de leerlin
gen der vrije 'scholen... en wij hou
den er aan te laten uitschijnen dat de
lastenbetalers er dus alle voordeel bij
hebben hunne kinderen naar de
vrije scholen te sturen.
I
Te Riga waren er muziekconcer-
ten gegeven door een machtig choor
met 17000 zangers, die plaats namen
in een reusachtigen amphitheater,
buiten opgeslegen.
Als al die zangers samen zongen
moest het klankgeluid niet net we
zen, daar ieder stem hoe verder zij
van u uitgebracht was, hoe later zij
uw oor trof. Denk aan het afvu
ren der geweren van soldaten, die op
ééne reek staan: Gij hoort niet een
slag, maar zoo iets als het roffelen
van een trommel.
