m 1
Vrijzinnig volksgezind weekblad van leperen en het Arrondissement
De Schanddaad
Het liberaal verbond.
De Kamers.
Zaterdag, 4" December 1897.
o centiemen.
Vierde jaar. Xr 4.
lllilPf
l§€i
van Mechelen.
Xog de Schanddaad
van Mechelen.
v!
-
wém
Verschijnende des j&alerdags. eendracht maakt macht.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Een jaar S2 franks.
vr de provincie, Een jaar fr. 2-50.
De Jes dat Minister Schollaert en
zijn knecht De Guchtenaere in de Ka
mers ontvingen schijnt hun weinig
verbeterd te hebben, integendeel hij
komt eene nieuwe schanddaad te be
gaan dat ons de maat geeft van zijn
fanatiamus.
Ziehier het feit, te Mechelen ge
beurd
Het jongetje Van Aerschot Alfons,
werd op Zaterdag 20 November door
een trein overreden hij zou den Don
derdag herna burgerlijk begraven wor
den. Den Woensdag zond Minister
Schollaert een kantonalen inspekteur
in de Gemeentescholen van Mechelen
om aan het onderwijzend personeel een
ministerieelen omzendbrief voor te le
zen waarbij het verboden wordt aan
onderwijzers deel te nemen aan poli
tieke betoogingen of met dé leerlingen in
korps lij burgerlijke begrafenissen tegen
woordig te zijn
De brief verwekte eene ongelooflijke
verontwaardiging onder deMechelsche
bevolking. Vergaderingen werden bij
eengeroepen en de begrafenis greep
's auderendaags plaats met den groot
sten luister.
Het gansche land door wordt de on
gehoorde tusschenkomst van minister
Schollaert met verontwaardiging be
sproken, want het is eene echte ver
krachting der gewetensvrijheid die ons
door de grondwet gewaarborgd wordt.
Zulke feiten bewijzen ten overvloede,
dat de roomsche slaven opnieuw alhier
de moordende inquisitie zouden kun
nen invoeren, indien de verspreide
krachten der vrijgezinde burgers en
werklieden zich niet vereenigden.
Die toestand moet ophouden en hij
kan maar te keer gegaan worden door
samenwerking van alle vrijgezinde
strijdkrachten, op kiesgebied.
Wij deelen hier met genoegen mede
wat Vooruit te dier gelegenheid zegt.
Wat water in den wijn doen is immers
zoo lastig niet, en de vooruitstrevende liberalen
zullen in alle geval meer diensten aan de wer
kerspartij kunnen bewijzen dan de fanatieke
dompers en Woeste lichtdoovers die ons be
sturen.
Zulk ongehoord schandaal moet in de Ka-
mer weerklank vinden.
Eene ondervraging dringt zich op.
Zulke feiten toonen meer dan ooit dat het
noodzakelijk wordt de dweepzuchtige regee-
ring waaronder wij gebukt gaan, omver te
werpen.
Meer dan ooit wordt de samentrekking
van al de vrijzinnige en demokratische
krachten eene noodwendigheid.
Ziehier de redevoering door M. Van
de Walle, schepene van Openbaar On
derwijs, in den gemeente-raad van
Mechelen uitgesproken
M. Van de Walle, schepene. Mijnheeren,
ik wil een oogenblik de aandacht van den
Raad vestigen op het feit dat in den loop der
verledene week is voorgevallen, ter gelegen
heid van de begrafenis van den kleinen Van
Aerschot.
Gij zult u de zaak herinneren, Mijnheeren
de jonge Alf. Van Aerschot is het slachtoffer
geweest van een ongeval van den spoorweg en
is Donderdag namiddag begraven geworden.
Vader Van Aerschot velen uwer kennen
hem is een braaf en deftig werkman van
het arsenaal hij heeft aan zijne kinderen eene
goede, zedelijke opvoeding gegeven, maar
heeft ze grootgebracht buiten allen positieve
godsdienst, hetgeen volkomen zijn recht is.
De begrafenis zou dan ook burgerlijk, zon
der de plechtigheden van een godsdienst ge-
Men schrijft in bij den Uitgever Dixmudestraat, nr 51, te leperen. De aankondigingen
van beide Vlaanderen evenals deNolariale en Rechterlijke aankondigingen voorgansch België,
mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. De andere aankondigingen voor België en
het buitenland, uitsluitelijk in het Agence Havas Magdalenastraat," Brussel.
beuren en werd bepaald op 3 ure 's namid
dags.
Maar eene burgerlijke begrafenis van een
leerling der ofliciëele school, Mijnheeren, dat
kon de hoogere overheid niet dulden en ge
weet wat er gebeurde Woensdag in den na
middag kwam de heer kantonale schooloozie-
ner De Koninck uit name van den heer minis
ter van Openbaar Onderwijs in al de jongens
scholen van de stad om aan het onderwijzend
personeel ter kennis te brengen, dat het. ten
strengste verboden was, de lijkpleehtigheid bij
te wonen. Er werd aan de onderwijzers uit
drukkelijk opgelegd zich volstrekt te onthouden
van alle deelneming aan hetgene de inspekteur
eene straatbetooging noemt uitroepingen
beweging) met verbod zelfs, van de begrafenis
gewag te maken.
Ik was juist in een der scholen, de Centrum
school, aanwezig, toen de schoolopziener de
ministeriëele onderrichtingen kwam mededee-
len ik kan dus hier spreken met kennis van
zaken, ik heb gezien en gehoord. Ik heb na
tuurlijk daarop de aanmerkingen gemaakt die
de omstandigheden meebrachten en heb schrif
telijk den tekst der onderrichtingen gevraagd,
dien M. De Koninck mij dan ook heeft ge
stuurd.
Ziehier, Mijnheeren, dien tekst. Ge gaat
oordeelen hoe verre het katholiek fanatisme de
onverdraagzaamheid kan drijven, zelfs dan
wanneer het een onschuldig kind geldt, slach
toffer van een schromelijk ongeluk
Indien de begrafenis van den verongelukten
knaap Van Aerschot, uit de Zuidschool, Don-
derdag namiddag plaats heeft, zou zij kun-
nen tot straatbetoogingen aanleiding geven,
wat volstrekt dient vermeden te worden.
Stemmen. 't is schandalig 't Is walge
lijk
M. Van de Walle, schepene. Met het
oog daarop wordt, in uitvoering der minis-
teriëele onderrichtingen, aaa alle onderwij-
zers opgelegd
1° geene school of geene klas woont, on-
der het gelelde van eenig lid van het onder-
wijzerskorps, de begrafenis bij
2" geene groep of afdeeling kinderen, uit
welkdanige school of klas, mag door den
onderwijzer gekozen of samengesteld wor-
den. De onderwijzers zullen in hunne klas
geen woord over de begrafenis reppen.
(Gerucht, uitroepingen.)
M. Van cle Walle, schepene. 3° geene
bijeenkomst van kinderen zal mogen gebeu-
ren in schoollokalen of plaatsen daarvan
afhangende
4° geen onderwijzer zal, op welke plaats
ook den stoet helpen vormen of geleiden, of,
op welke wijze ook, aan de betooging deel-
nemen.
De kantonale opziener,
L. De Koninck.
M. Van Mechelen. Dat is de herleving
der Inquisitie
M. Op de Béeck. Die minister treedt de
Grondwet met de voeten.
M. Van de Walle, schepene. Ziedaar,
Mijnheeren, de onderrichtingen van den heer
minister, die het handteeken dragen van den
kantonalen opziener, M. Lod. De Koninck, en
die aan de bestuurders onzer vijf jongensscho
len werden voorgelegd, welke ze hebben moe
ten onderteekenen.
Ge zult u natuurlijk afvragen
Met welk recht durft de hoogere overheid
veronderstellen, dat de begrafenis zal ontaar
den in eene straatbetooging Is het omdat ze
gebeurt zonder de tusschenkomst van de gees
telijkheid
Met welk recht doet de minister aan den
onderwijzer verbieden, een woord te reppen
over de begrafenis; waarom moet de leer
meester zwijgen, terwij) een natuurlijk gevoel
van welvoeglijkheid en ontzag voor den doode
hem de plicht oplegt, te spreken
Met welk recht wil de minister het onder
wijzend personeel, dat nochtans in verlof is,
beletten de plechtigheid bij te wonen Waar
om mogen de leerlingen niet in stoet gevormd
worden, waarom mogen ze in korps niet mee
gaan, terwijl de eenvoudigste regel van wel
levendheid hun zegt dat ze wel doen, aan den
ongelukkigen schoolmakker een laatste bewijs
te brengen van genegenheid en droefheid.
De leerlingen onzer lagere scholen hebben
het heel anders begrepen. Ondanks alle minis
teriëele onderrichtingen waren ze daar op
hunnen post (toejuichingen), zij hebben zich
in stoet gevormd en het lijk vergezeld ze
waren meer dan duizend in getal om op hunne
wijze te protesteeren tegen den hoon, hunnen
betreurden schoolmakker aangedaan (Lang
durige toejuichingen).
Mijnheeren, ik heb eerbied voor het hoogeie
gezag van den heer minister, maar ik kan het
feit in kwestie niet laten voorbijgaan zonder te
zeggen wat ik er over denk.
Zulke handelwijze kunnen wij niet goedkeu
ren 't is eene beleediging voor den afgestor
vene, 't is eene schennis van art. 14 der Grond
wet, 't is een aanslag tegen de gewetensvrij
heid.
En ik ben overtuigd de tolk te zijn van den
ganschen Alechelschen Gemeenteraad met
daartegen krachtdadig protest aan te teeke
nen (Toejuichingen).
De ontwerpers van het liberaal verbond
(VAlliance) zonden een paar weken gele
den aan alle bijtreders eenen oproepings
brief gestuurd om hen te verzoeken de alge-
meene vergadering der leden-stichters van
het verbond bij te wonen die zal gehouden
worden Zondagnamiddag aanstaande, om
1 1/2 ure, in de groote zaal van den schouw
burg U Olympia, August-Ortsstraat, recht
over de Beurs.
Aan de dagorde stonden de volgende
punten
1° Bepaalde stichting van het Liberaal
Verbond
2" Inrichting van eenen algemeenen Raad.
(Men zal voorstellen 25 leden te kiezen die
Brussel en de provintie vertegenwoordi
gen)
3° Inrichting van de provintiale komitei-
ten
4° Vaststelling der punten die aan de
dagorde der eerste algemeene of provintiale
vergaderingen van het Verbond moeten ge
plaatst worden.
De Liberale Associatie van Antwerpen,
de Liberale Vlaamsche Bond, De Vooruit
strevende Bond en de Werkliedenmaat
schappij Help U Zelve van Antwerpen
stellen voor aan de dagorde der vergadering
van het Verbond de kwesties te plaatsen
van de Evenredige Vertegenwoordiging en
het tot stand brengen van eene overeen
komst, het verwezenlijken van een cartel
tusscheu de partijen om die hervorming te
verkrijgen.
Andere bijtreders hebben voorgesteld als
platform van optreding voor het Verbond
aan te nemen 't verplichtend onderwijs,
den persoonlijken dienstplicht en de ver
plichtende werklieden-verzekering.
Anderen nog vragen dat het hoofdwerk
van het verbond zou zijn de twisten te
vereffenen die oprezen tusschen liberalen
van alle kleur omtrent den eigendom en de
nijverheidswetgeving, alsook de liberalen t'
akkoord te stellen over de vraagstukken van
maatschappelijk belang welke zich opdrin
gen.
De ontwerpers van het Verbond laten
volledige vrijheid aan alle zienswijzen,
dringen niemand deze op en hopen dat uit de
bespreking eenig licht mogen ijzen en dat
deze vruchten zal afwerpen.
Al de bijtreders van het verbond worden
dus op de vergadering van Zondag verzocht.
Deze oproepingsbrief die als inkom-
kaart zal dienen is onderteekend door
MM. Sdvay, Buis, Em Féron, Th. Finet,
Goblet d'Alviella.
Die eerste vergadering heeft aan de
verwachting van alle vrijzinnige man
nen beantwoord. Vooral het Vlaam
sche was er vertegenwoordigd. De
Liberale Associatie van Ieperen had er
een afgevaardigde. De heeren Go-
biet d'Alviella, Buis, Magnette, Heyn-
deryckx, Vandewalle, Delvaux, Hey-
mans en Féron namen er het woord."
Ziehier in korte woorden, de redevoe
ring van den heer Féron die de gedach
ten uitte van de stichters van het ver
bond.
Er kan hier geen spraak zijn van bijzon
dere overtuigingen der bijtreders te doen
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen 25
Rechterlijke aankondigen idem. 1 fr.
uitschijnen, over de oorzaken der verdeeld
heid van de liberalen. Heden is er siechts
spraak van het samensteller, van het Ver
bond de oplossing der hangende kwesties
zal later onderzocht en besproken worden.
Het komiteit heeft de kwestie van het slui
ten van verbonden niet voorbehouden om
eenieder toe te laten bij te treden. Het Ver
bond doX wij stichtten is liberaal en anders
niet.
Er was hier slechts spraak van de herin
richting eener liberale partij, sterk en ver
trouwen hebbend in haar eigen. (Handge
klap).
Wij hoeven enkel te zien welk politiek
programma wij moeten aannemen om al de
liberalen rond onze vlag te scharren... De
sociale kwesties zijn niet besproken gewor
den zooals het zij n moest, amdat de groote
liberale partij door hare verdeelingen geen
deel aan de besprekingen heeft kunnen ne
men.
De liberale partij, wij moeten het zeggen,
heeftin de laatste tien jaren groote fouten
begaan met zich vrijwillig uit de Kamer te
sluiten Deze tijd moet uit zijn, wij moeten
vereeriigd oprukken voor het welzijn van 't
land
Vroeger was het volk verheugd wanneer
de liberale partij zegevierde. Men heeft ons
die plaats in het hart van het volk ontno
men. Wij moeten die plaats trachten herin
te nemen.
M. Féron doet de redenen uitschijnen
waarom het volk zich van de liberale partij
terugtrok. Hij hoopt dat hieraan verande
ring zal komen en het volk wederom het li
beralism zal getrouw blijven.
Dit zal het werk niet zijn van eenen dag,
integendeel. Doch de uitslagen van ons
werk zullen weldra blijken en ,de uitkomst
zal misschien vroeger daar zijn dan men
wel denkt.
Wat wij willen is kost wat kost, de eer-
looze klerika'e regeering neerwerpen, en
daarover zijn wij allen 't akkoord.
Daarom willen wij geene revolutie, geene
omwenteling verwekken... Wij willen het
volk geene lasten in zake van militarism
opleggen, zooals het wordt gezegd.
Wat wij willen is gelijkheid voor allen
voor den soldatendienst.
De overtuigingen van allen moeten geër-
biedigd worden eenieder moet vrij en on
bekommerd zijne plaats in het liberaal leger
kunnen innemen.
De hervorming Evenredige Vertegen
woordiging verdeelt ook eenige liberalen.
Doch in 't vlaamsche land is men er overal
over t'akkoord. Ewel, dat Vlaanderen
vooruitrukke.
Dat men in 't vlaamsche land vereenigd
ten strijde (rekke om de zegepraal te be
halen.
Indien men eene andere hervorming
vooruitzet die ons redden kon, sluit ik er
mij volmondig bij aan, ondanks mijne sym
pathie voor de Evenredige Vertegenwoor
diging. Toejuichingen
Het klerikaal gevaar is al te dreigend om
dat men geene redplank grijpe die ons aan
geboden wordt..Al onze vrijheden worden
met de voeten getrapt de verdrukking
heerseht overal Dat moet een einde ne
men
De geestelijkheid heeft de handen gelegd
op alle maatschappijen, kringen en boeren
bonden. Dit is de herinrichting van den
burgeroorlog in de kleine steden en in de
dorpen.
De liberalen van alle kleur moeten dit
gevaar inzien en vereenigd optreden tegen
die inrichting. En dan zullen wij weldra de
zegepraal der liberale vlag mogen begroe
ten. (Lange toejuichingen)
Mochten de pogingen van onze libe
rale vrienden gelukken, dan ware de
eendracht in het anti-klerikale kamp
verzekerd en Schollaert en Cie in
1898.... naar de duivels.
Men houdt zich voort bezig met het
STRIJ
