Vrijzinnig volksgezind weekblad van leperen en het Arrondissement
De loting.
De stemming
van Dendermonde.
Stadsnieuws.
Zaterdag, 22n Januari 1898.
5 centiemen.
Vierde jaar. X1' 11
Eene nieuwe fopperij.
Xieuwe
provinciale kieswet.
Water en fabrieken.
erschijnetule iles Zaterdags.
EENDRACHT MAART MACHT.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Ren jaar franks.
vr de provincie, Een jaar fr. 2-50.
Vrijdag aanstaande is het hier lo
ting.
Met angst zien vele menschen dien
dag te gemoet. Zal onzen zoon erin
feiukken een goed nummer te trek
en denkt menig huisgezin, of zal
hij door een ongunstig nummer getrof
fen, voor jaren van ons gescheiden
worden?» De moeder vreest en zij denkt
aan den onzedelijken invloed der mak
kers die de zoon in de kazerne ontmoe
ten zou,aan de lastigheid der oversten,
aan het vergeten van zijn ambacht. Zij
denkt ook aan het verlies van het loon
dat hij nu wekelijks, en najaren van
zooveel moeite, naar huis brengt.
En haar hart breekt als zij dan aan
haren welhebbende gebuur denkt die
voor 1600 franken zijn zoon van den
soldatendienst zal ontslagen en zonder
de minste kommernis den droevigen
dag te gemoet ziet. Nogtans waren
haar zoon en die van den gebuur steeds
de beste makkers samen gingen zij
naar school, samen deden zij "s avonds
hun schoolwerk te huis, samen ver
maakten zij zich in 't spel Als broe
ders groeiden zij op.
Maar zóó wilt het dé wet, zóó willen
het onze katholieke meesters. Degene
die niets bezit, die dus geene belangen
te verdedigen heeft, moet optrekken
om het goed te verdedigen van degene
die bezit En men durft spreken van
de negers in Afrika onafhankelijk te
maken Dat men toch eerst beginne
de slavernij hier af te schaften Maar
kan zoo iets verwacht worden van onze
tegenwoordige regeerders Ik geloof
het niet. R. C.
In de klerikale dagbladen hebben
wij gelezen dat het Ministerie de
grond beginselen van de nieuwe provin
ciale kieswet vastgesteld heeft, wet
die in 't korte door de Kamers onder
zocht en in de toekomende stemmin
gen toegepast moet worden.
De voornaamste puDten daaruit te
besluiten zijn dat
1° De evenredige vertegenwoordiging niet
ingevoerd zal worden
2° Het rechterlijk kanton als kiesom
schrijving aangenomen
3° Eet getal raadsheeren onveranderd
blijven zal.
Laat ons de gevolgen dier schandali
ge wet onderzoeken.
M. Woeste en zijne fanatieke vrien
den willen van de evenredige vertegen
woordiging niet omdat deze te recht
vaardig is en omdat, door de verdeeld
heid hunner tegenstrevers, het stelsel
der rechterlijke kantons hun toelaten
zal het getal hunner zetels te behou
den en zelfs nog te vermeerderen.
Zij hebben niet vergeten dat, in de
kiezingen van October 1894, zij 104
zetels verkregen met 914,000 stemmen
terwijl de liberalen er slechts 15 met
533,000 stemmen ontvingen. Zij weten
wel dat, in verhouding met het getal
bekomen stemmen, zij maar op 76 en
de liberalen op 49 zetels recht hadden,
het is te zeggen dat zij met 28 te veel
en wij met 34 te kort in de Kamers
zetelen.
Dat is de reden voor dewelke zij van
de evenredige vertegenwoordiging niet
willen, met dit stelsel waren zij al lang
hunne meerderheid kwijt.
En om deze zoo lang mogelijk nog
te kunnen behouden hebben zij nog
maals eene schurkerij begaan.
Daar zij wel weten dat de voornaam
ste macht der liberale partij in de ste
den gelegen is, hebben zij gedacht de
dorpen te bevoordeeligen, de dorpen
waar de zwarte rokken meester zijn
Men schrijft in bij den Uitgever öixmudestraat, nr 51, ta leperen. De aankondigingen
van beide Vlaanderen evenals deNotariale en Rechterlijke aankondigingen voorganscb België,
mogen gezonden worden tea bureele van dit blad. De andere aankondigingen voor België en
bet buitenland, uitsluitelijk in bet Agence Havas Magdalenastraat, Brussel.
en door allerlei oneerlijke middelen
het volk den schrik inboezemen.
Zij hebben besloten dat, alhoewel de
bevolking der steden vermeerderen en
die der dorpen verminderen zou, bei
den immer door een vast getal raads
heeren vertegenwoordigd zullen wor
den, getal dat dus niet meer met het
getal der inwoners overeenstemmen
zal.
Het is klaar blijkend dat het doel
dezer nieuwe fopperij nogmaals het
ontnemen eeniger zetels aan de libera
len is, en om zulks te doen zijn voor
hen alle middelen goed.
Maar weldra zal er een oogenblik
komen, en dat oogenblik is naarder dan
velen het denken, dat het Vlaamsch
volk, verontwaardigd door de schan
delijke handelswijze der zoogezegde
verdedigers van den godsdienst, van
het huisgezin en van den eigendom,
eindelijk ontwaken en het bewust
zijn van zijnen toestand terugvinden
zal. Op dat oogenblik, met de mede
hulp van al de antiklerikalen, zal het
Vlaamsche volk zegevierend ten strijde
trekken en, zooals Christus de kooplie
den uit den tempel joeg, zal het de
klerikale beurzenvuiders en uithonge
raars uit de Kamers wegjagen en een
tijdperk van gelijkheid voor de bur
gers en welvaart voor het land doen
ontstaan. S' Maerten.
Volgens het voorstel door de regee
ring nedergelegd zal het rechterlijk
kanton als kiesomschrijving aangeno
men worden, ieperen bezit twee kan
tons. De eene helft van de stad behoort
toe aan het eerste kanton met de ge
meenten Bécelaere, Gheluvelt, Lange-
marck, S' Jan en Ziilebeke. De andere
helft van de stad behoort toe aan het
tweede kanton met de gemeenten Bix-
schote,Boesinghe,Brielen,Dickebusch,
Elverdinghe, Noordschote, Oostvlete-
ren, Renmghe, Vlamertinghe, Voorme-
zeele, Woesten en Zuydschote.
Elk kanton zal zijne provintieraads-
leden stemmen. Daar wij er vijf heb
ben, zal de verdeeling moeielijk zijn.
Ten ware dat men Hennetje in
tweën zou kappenReusje.
Tot staving van ons artikel van ver-
ledene week, deelen wij hier uit het
beknobt verslag de redevoering mede
door den heer Vander velde in de Ka
mers uitgesproken
De heer Vandervelde. Ik acht het
noodzakelijk d'aandacht der Kamer te ves
tigen op de klacht waarvan daareven gewag
werd gemaakt. Werden de daarin vermelde
feiten bewezen, dan zouden wij onmogelijk
de toelating van den heer Tibbaut kunnen
stemmen.
Dat vertoogschrift waarvan ik eene
vertaling in 't fransch lees doet uitschij
nen dat er te Zele groote en buitengewone
brooduitdeelingen gedaan werden door
voorstanders van den heer Tibbaut.
Dat er in dezelfde gemeente, plakbrieven
werden uitgehangen, onderteekend door
den pastoor, waarin de inwoners verwit
tigde dat hij de democraten sedert lang
kende als schijnheilige volksbedriegers
Dat te Calcken al wie maar wilde 100
kilos steenkolen mocht gaan halen bij eenen
heer die in betrekking was met den candi-
daat
Dat er bij den ingang van het stembureel
twee heeren stonden die de aankomende
kiezers aanspraken en hun geld in de hand
duwden
Dat in strijd met den eisch der wet, de
naamlijst der getuigen die de voorgestelde
candidatuur van den heer Du Oatillon had
den onderteekend, werd afgeschreven en in
openbare herbergen uitgeplakt.
Dat te Hamme het volgende werd uitge
plakt.
Verplichtend onderwijs tot 14 jaren,
2000 man zonder werk Moesten eens
de christene democraten of de socialisten
aan 't roer komen, ze zouden, volgens hun
programma, willen en eischen, op straf van
boet en gevang, het staats-dwang-onderwijs
tot 14 jaren en dan was Hamme gefopt en
geruïneerd want 2000 werklieden vielen
hier /onder v erk touwslagers, tapijtwe
vers en spinders zouden moeten stil leggen
bij gemis aan kinderen tot 14 jaren.
Dat de partijgangers van den heer Tibbaut
bij duizende vervalschte stembrieven heb
ben rondgestrooid, waarop nr 1 het nummer
der democraten, aan de socialisten werd
toegekend en omgekeerd
Dat, eindelijk, er in vele kerken, name
lijk te Hamme, Schellebelle, Opdorp, enz.,
tegen de christene democraten er gepredikt
geworden en men er zelfs zoover ging te
zeggen, dat stemmen tegen den heer Tib
baut eene zware zonde was eene bijna on
vergeeflijke zonde.
Ziedaar, onder duizende, de oneerlijke
middelen die in 't werk werden gesteld.
Ik kon niet nagaan of al de aangehaalde
punten nauwkeurig zijn, doch stellig is 't
dat de christen-democraat Tibbaut, de can-
didaat der regeering. te Hamme verklaarde
dat de leerplicht 2,000 werklieden van hun
nen arbeid zou berooven, bij gemis van kin
deren, die tot hun veertiende jaar naar
school zouden moeten gaan
Ziehier dien plakbrief hij is onderteekend
door het katholiek comiteit en door den can-
didaat
Nog andere feiten zijn te onderzoeken
het ronddeelen der kiesbriefjes, waarop de
orde der candidaten veranderd was. En die
briefjes komen uit de drukkerijen der
christene democraten.
De heer DaensDat is een Aalstersche
trek
De heer Vandervelde. 't Schijnt in
derdaad dat het eene gewoonte is, doch de
heer Daens is beter dan ik op de hoogte van
't kiesbedrog.
Wat meer zegt, meri heeft de naamlijst
afgeschreven van hen die de candidatuur
van den heer Du Catilion hadden voorge
steld men heeft ze aangeplakt in de her
bergen en dit had voor gevolg dat een kleine
landbouwer, die deze candidatuur had voor
gesteld, door zijnen grondeigenaar werd
opgezegd en zijne hofstede moest verlaten.
't Is zonderling dat democraten, die zoo
christen zijn als gij, klagen dat uwe pas
toors, ambtenaars van den Staat en door
ons allen betaald, prediken dat het eene on
vergeeflijke zonde is voor christen demo
craten te stemmen Dat deed de pastoor
van Zele, die aanbeval voor den heer Tib
baut te stemmen, en niet voor den kandi
daat der partij Daens, die hij genoeg kende,
zegde hij, om ze naar waarde te schatten
De heeren Delbeheen Ligy. Maar dat
is heel wel
De heer Vandervelde. Dus keurt ge
goed dat de pastoors in den kiesstrijd tus-
schenkomen.
De heer Woeste. Pastoors zijn ook
burgers.
Deheer Vandervelde. De onderwijzers
insgelijks, die even als zij, ambtenaar zijn.
De heer Delbshe. pastoors zijn geen
ambtenaars.
De heer Vandervelde. Ze worden door
den Staat betaald
De heer Rosseeuw. Als vergoeding
De heer Berloz. Men hoeft hun weer
afgenomen wat ze genomen hadden.
De heer VanderveldeGaan wij er
over redetwisten of men goed dan w el slecht
deed op 't einde der xvnri eeuw de geeste
lijkheid te onteigenen In elk geval, stem
men we telken jaren de jaarwedde der
priesters, en dat stelt ze gelijk met de amb
tenaars.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen25
Rechterlijke aankondigen idem. 1 fr.
De heer Hoyois. Wat ge zegt, is eene
overgroote dwaling
De heer Vandervelde. Dus zouden er
in België twee soorten van ambtenaars
zijn onderwijzers en beambten van den
Staat, die ge betaalt, doch die niet vrij zijn,
en andere, pastoors en onderpastoors, die
gij ook betaalt en die vrij mogen handelen,
omdat zij uwe kiesdravers zijn
Thans wordt daarover geklaagd door hen
die aan God gelooven en zich katholiek hee-
ten, zooals gij
De heer LigyEn door u worden ver
dedigd.
De heer Vandervelde. Wanneer de
boeren zullen gewaar worden dat de pries
ters, die de priesters van allen zouden moe
ten wezen, nog enkel kiesdravers van de re
geering zijn en voor deze propaganda maken,
zullen ze zeggen dat het geene dienaren van
God zijn, dia van op de stoel der waarheid
spreken, maar zendelingen van de regeering;
ze zullen zeggen dat ze geenen eerbied moe
ten hebben voor hetgene wordt onderwezen
door die mannen, welke niets anders dan
politieke belangen vertegenwoordigen.
Zoo de feiten, in t' vertoogschrift vermeld,
nauwkeurig zijn, dan moogt ge dat niet on
verlet laten, want buiten den uitgeoefenden
gewetensdwang, zijn er duidelijke feiten
uitdeelingen van kolen en brood, om 't kie
zerskorps om te kooperi.
De bespreking over deze kiezing
werd Woensdag voortgezet. Eene re
devoering van priester Daens, die het
schandelijk gedrag der klerikale op
prachtige wijze uiteenzette, maakte
veel ophef.
Men besprak ook eene wet over de
maatschappijen van onderiingen bij
stand. De klerikalen willen, nog min
nog meer, die maatschappijen verbie
den geneesmiddelen aan hunne leden
te verkoopen Dit zal natuurlijk ge
stemd worden, om de reden dat het
eene wet tegen de armen i3.
Aanstaande week zullen wij daar
over breedvoeriger handelen. Jan.
Wij willen niet dat onze werklieden
nog langer naar Frankrijk moeten
gaan om werk te zoeken, daarom zul
len wij fabrieken stichten wij willen
dat de gezondheidstoestand der stad
verbetere, daarom willen wij voor ie
dereen goed en kosteloos water; het
volk moet goed onderricht worden, en
daarom zullen wij geene scholen
afschaffen, integendeel, wij zullen die
verbeteren, zoo spraken de belovers
van 1890... en Surmont bovenal 1
Acht jaren later is hun manier van
spreken geheel veranderd
De heer Surmont verklaard in zit
ting van den Gemeenteraad van 20e Ja
nuari 1898 dat er hier nooit geene fa
brieken zullen kunnen ontstaan, om
dat de Ieperlingen renteniers zijn en
te graag op hun gemak leven
In 1897 doet de stad haar water on
derzoeken en het word ongezond ver
klaard de heer D'Huvettere vraagt
voor de zesde maal dat men één der
beloften van 1890 zou uitvoeren, 't is
te zeggen water geven aan de inwoners
der Kaai, Surmont antwoord er is
geen water genoeg en dat nadat hij
honderd en honderd duizenden fran
ken heeft verteerd aan zijn waterplan
nen En, wat meer is, hij verklaart
zich nu voorstander van de inwoners
voor hun water te doen betalen. Zoo
ver is de belover van 1890 gekomen
Voor wat onze scholen betreft, zij
hebben alles gedaan, wat maar moge
lijk was, om ze te vernietigen.
Jan.
BfoëiaaiS*
