Vrijzinnig volksgezind weekblad van leperen en het Arrondissement
De Rijschool vertrekt
naar Tervueren.
Hoerah
Vijf jaren
Kiezingnieuws.
Stadnieuws.
Zaterdag, 25" April 1898. 5 centiemen. Vierde jaar. AT| 24.
Aan het Meuwsblad
Aan den
Heer Vanderghote.
O nze ka 11 ten n ij verhei d
Verschijnende des Zaterdags. eendracht maart macht.
Men schrijlt in bij den Uitgever Oixmudestraat, nr 51, t9 leperen. De aankondigingen
van beide Vlaanderen evenals deNotanale en Kecbterlijke aankondigingen voor ganscli België,
mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. De andere aankondigingen voor België en
het'buitenland, uitsluitelijk in het Agence Havas Magdalenastraat, Brussel.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Een jaar 53 franks.
v'de provincie, Een jaar fr. 2-50.
Zooals wij verleden week schreven,
schijnt de zaak voor Ieperen eene gun
stige wending te nemen. Maar wij zijn
nog ver van eene categorieke verkla
ring des ministers, waarbij ten duide
lijkste gezegd wordt, dat de Rijschool
niet vertrekken zal.
De plicht van onze kamerleden is van
zóó eene verklaring te eischen. 'T is
mogelijk dat zij tevreden zijn met wat
minister Vandenpeereboom antwoorde
op hunne vroegere redevoeringen, 't is
te zeggen dat er nog niets besloten is
geworden aangaande het vertrek of
het blijven, maar de Ieperlingen zijn
het niet, want zij willen weten of
men hen ja of neen zal ruineeren.
De beweringen van het Journal
JYpres 71 dat de toestand sedert twintig
jaren dezelfde gebleven is, is valsch.
Toen over een paar jaren het crediet
van 264,000 franken gestemd werd, was
het wel omdat men dacht dat de school
hier blijven zou. Men voert de beloof
de werken niet uit en dat wilt toch
zeker wel zeggen dat men van gedacht
veranderd is.
Daarbij, het is geen manier van han
delen zoo gedurende jaren en jaren
eene zaak in de onzekerheid te laten,
terwijl de gebouwen in ruin vallen en
de belanghebbenden gedurig in be
vreesdheid verkeereu.
De zaak moet in den eenen of den
anderen zin besloten worden. Wij
hopen dat het zal zijn ten voordeele
onzer stad en daartoe zullen wij voort
werken. R.
De vlaamsche wet is gestemd.
Door den Senaat werd ze met acht
stemmen meerderheid aangenomen.
Het is eene schitterende zegepraal voor
het vlaamsche volk. Ook werd die
stemming in Brussel, Gent, Antwerpen,
Brugge en elders geestdriftig gevierd.
Men had zoo maar al te vroeg geroe
pen, dat de senatoren het voorstel gin
gen begraven. Men had zoo maar al te
veel gerekend zonder het volk. Dat
hadden de heeren senatoren ook ver
leden jaar gedaan, wanneer zij tegen
de wet stemden. Het vlaamsch was
toen, volgens die heeren, nog geen taal
omdat zij het volk nog niet vreesden
Zij dachten zich nog onder het cijns
kiesstelsel en maar met de burgerij te
doen te hebben.
Maar het volk liet zijne stem hoo-
ren, van uit al de gemeenten van het
Vlaamsche land werden smeekschrif
ten verzonden, overal werd de handel
wijze der senatoren gelaakt en, bij de
tweede stemming, dit, jaar, was voor de
heeren senatoren, het vlaamsch eene
taal geworden.... De heeren senatoren
waren gewaar, dat zij nu met het alge
meen stemrecht te rekenen hadden,
dat het volk meester was geworden....
Zelfs Baron Surmont het haantje-voor
uit der anti-vlaamsche partij van ver
leden jaar, dierf niet tegen stemmen....
Nog een der wonderen van het alge
meen stemrecht Jan.
Zondag 11. was het vijf jaren geleden
dat het Belgische volk het stemrecht
afdrong van de Kamers vijf jaren
geleden dat er te Bergen en te Borger-
hout op de manifestanten geschoten
werd, vijfjaren geleden dat verschei
dene werklieden hun bloed stortten
voor hun stemrecht....
En wat is er sedert dien niet al ge
beurd De geheele politieke toestand
van het land is totaal veranderd. Nog
regeert eene katholieke meerderheid
maar zij is eerder gesteund op eene
onrechtvaardige vertegenwoordiging
dan op eene meerderheid onder de kie
zers. En ook hare houding van vroeger
heeft zij moeten verlaten. Gedurig
worden haar volksgezinde wetten afge
drongen. En zijn die wetten ver van
wat ze zouden zijn, waren zij door eene
demokrati6che regeering gestemd, toch
is het zeker dat, ware het niet van het
nieuw kiezerskorps, geen enkel dier
wetten thans zou gestemd zijn.
Zijn die wetten ver van volmaakt,
de reden daarvan ligt in het betrou
wen der regeering in het meervoudig
stemrecht. Eens dat dit zal verdwenen
zijn, zal aan het volk volle recht ge
schieden. Daarom is het meer dan ooit
noodig te strijden voor het zuiver
algemeen stemrecht. Jan.
Het Congres der werkliedenpartij,
Paaschdag te Vei viers gehouden, heeft,
onder andere kwesties, over die van
den Kartel gehandeld. Met overgroote
meerderheid werd de handeling der
Gentsche socialisten goedgekeurd.
De zaak van het algemeen stemrecht
en de evenredige vertegenwoordiging
gaat dus goed vooruit. liet oogenblik
der verlossing nadert.
Het is echter te betreuren dat zekere
gedeelten der liberale en der christene-
demokratische partijen het Kartel met
willen bijtreden.
Te Leuven is het Kartel gestemd ge
worden met de 5/6 der stemmen. Te
Brugge is door de Liberale Vlaamsche
Bond hetzelfde aangenomen. Het ware
te wenschen dat de Liberale Associatie
van Ieperen ook die gedachten bij
trede.
Ziehier hoe het socialistisch blad
voor Recht en Vrijheid van Aalst het
gedacht der inrichters van het Kartel
weergift
Ons Kartel vraagt het algemeen
stemrecht, 't is te zeggen één man, ééne
stem. Gelijkheid van rechten nevens
degelijkheid van plichten.
n Het vraagt ook de evenredige ver
tegenwoordiging, 't is te zeggen aan
elke partij het getal zetels dat hem
toekomt. Dus rechtvaardigheid.
Allen op tegen de vijanden van
gelijkheid en rechtvaardigheid.
a Katholieken, liberalen, socialisten,
christene-demokraten, allen op voor
algemeen stemrecht en evenredige ver
tegenwoordiging.
a Wapenstilstand onder de partijen
Dat alle mannen van goeden wil ons
volgen. Alleen diegene, die van het
algemeen stemrecht en de evenredige
vertegenwoordiging niet willen, zijn
onze vijanden.
a Leve het Kartel
Dat is ook, volgens ons, de wijze
waarop dit verbond moet verstaan
worden. Jan.
Onze timmerlieden.
Wij hadden aan den bond der tim
merlieden gevraagd ons, per geschrift,
hunne grieven uiteen te zetten. Het
bestuur heeft de welwillendheid gehad
aan onze vraag te voldoen. Wij weten
hem daarvoor dank.
Hieronder den brief dien wij ontvin
gen
u leperen, 17 April 1898.
7i Heer uitgever van de Strijd
7> Gij vraagt in uw geëerd blad dat
wij u onze grieven zouden laten ken
nen omdat gij ze beter zoudt kunnen
laten geworden in uw blad van den
Strijd. Ewel, heer uitgever, wij be
danken u op voorhand voor al hetgeen
gij reeds voor ons geschreven hebt en
nog voor ons zult schrijven.
a Eerst en vooral eene vraag wij
hebben naar hel Nieuwsblad van Yper
de zelfde brieven gezonden om in hun
blad op te nemen en zij hebben ze niet
opgenomen, en zij en gebaren niet dat
wij leven. Daarom, heer uitgever, vra
gen wij u dat gij in uw blad van Zon
dag toekomende, aan het Nieuwsblad
zoudt vragen, waarom zij ook niet ten
voordeele der timmerlieden is, en nu,
heer uitgever, iets over onze grieven.
Ti lste punt. Wij vragen het minimum
loon van 30 centiemen per uur om binst
den zomer genoeg te kunnen winnen
om binst den winter met elf frank te
week gelijk wij nu winnen geen schul
den meer te moeten maken, en ook als
men getrouwd is en 2 kinderen heeft
met aanstonds naar het bureel van
weldadigheid te moeten hulpe vragen.
a Ten 2den. Onzen stiel is veel te kos
telijk door het koopen en jaarlijks her
stellen van ons gereedschap wij moe
ten ten minste voor 400 fr. gereed
schap hebben, en onze jaarlijksche
herstellingen en vernieuwingen kos
ten ons minstens 40 tot 50 franken.
Ten 3den. Wij willen gelijk gesteld
worden met de smids, die winnen ook
25 cent. per uur maar... zij en moeten
geen gereedschap koopen.
Ten 4deu. Wij en vragen nog zoo
veel niet als dat de steenkappers win
nen. Zij hebben 35 centiemen per uur
en meer, en moeten maar een tiende
van gereedschap hebben dan wij heb
ben.
Ti Ten 5den. Wij vragen verhooging
van loon, omdat wij, timmerlieden,
den gevaarlijksten stiel uitoefenen on
der allen die er zijn.
Hopende, heer uitgever, dat gij
onze grieven in uw geëerd blad zult
laten geworden, groeten wij u vriende
lijk.
n Den bond der timmerlieden.
De vraag der timmerlieden is dus
ver van onredelijk. 30 centiemen per
uur wordt in vele steden van de grootte
van leperen betaald. En als dit kan
helpen de werklieden beletten van naar
het weldadigheidsbureel te moeten
gaan, dan zal, wij zijn het zeker, ieder
een aan het gevraagde loon toestem
men.
Wij kennen timmerlieden die binst
den zomer twaalf uren daags werken
en 's avonds nog soms een uur te huis
moeten arbeiden om hun alaam in or
de te stellen (slijpen, enz en toch nog
verplicht zijn des winters naar het
weldadigheidsbureel te gaan. Zij doen
het uit nood en tegen hun goesting.
Wat moet het toch hartverscheurend
zijn voor die werklieden te moeten be-
statigen dat, niettegenstaande al hun
slaven, zij niet in staat zijn hun brood
te verdienen
De timmerlieden klagen over het
Nieuwsblad dat hen niet helpen wilt.
Dit spijt ons. Want de loonstrijd moet
buiten alle politiek geschieden. Doch
de houding van het Nieuwsblad
mag hen niet beletten onzijdig
voort te werken want, om machtig te
worden, moeten al de timmerlieden
den bond bijtreden. En als zij eens
daartoe geraken dan zal het Nieuwsblad
wel hunne berichten opnemen, dan zal
het stadsbestuur wel het minimum van
dagloon stemmen, dan zullen hunne
grieven wel verheffend worden
dan zal De Strijd misschien met den
Heer Vierendeel, hoofd-ingenieur van
West-Vlaanderen, mogen zeggen
Onze werklieden winnen meer, zon
der dat het aan het stadsbestuur of de
burgers meer kost. Alpha.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen25
Rechterlijke aankondigen idem. 1 fr.
Wij kunnen toch niet nalaten u nog
eens uw gedacht te vragen over het
minimum van dagloon. De zaak zal nu
in den gemeenteraad door den brief'
der timmerlieden ter bespreking ko
men. Denkt gij dat het zal gestemd
worden
Komaan, vindt gij het rechtvaardig
dat aan de werklieden een degelijk
loon betaald wordt Of hebt gij liever
dat zij verplicht worden naar het wel
dadigheidsbureel te gaan, omdat uwe
meesters ze daar onder hunnen dwang
kunnen houden
Wij wachten en veel werklieden
zijn nieuwsgierig uw antwoord te ken
nen. Alpha.
Ook U hebben wij over de zaak van
het minimum van dagloon noodig te
spreken.
Door den brief der timmerlieden, zal
die kwestie in de gemeenteraad ter be
spreking komen.
Men zegt dat gij daar de werkende
klas wilt vertegenwoordigen. De gele
genheid wordt U gegeven om het te
bewijzen. Indien gij dus uw plicht ver
staat, zult gij aandringen op het stem
men van het voorstel. Alpha.
Het vervolg van Ieperen in 1896 is
tot aanstaande week uitgesteld.
Over een paar maanden deelden wij
een bericht mede, uit de brusselsche
bladen genomen en betreffende de con
currentie die Ierland ons voorbereidt.
Hieronder geven wij een uittreksel uit
Vooruit die den treurigen toestand
schetst waarin de kantenwerksters zich
reeds bevinden.
Gedurende al dien tijd hebben wij er ons
mede bezig gehouden en een onderzoek ge
daan en ziehier eenige staaltjes over de loo-
nen die betaald worden aan de Brugsche
kantwerksters die hier in grootere getallen
zijn en om zoo te zeggen eene eigenaardig
heid der stad vormen, vooral in den zomer,
wanneer men door de werkers wijken trekt
en ze van huis tot huis op straat aan hunne
deur ziet zitten met hun speldewerkkussen.
Op den buten zijn zij ook nog al in ge-
talle.
In den zomer zijn de kantwerksters van
's morgens om 4 ure, dus met het krieken
van den dag aan 't werk en dat tot 9 ure
's avonds en soms nog later.
In den winter van 's morgens om 6 ure
tot soms 10 of 11 ure ofwel tot midder
nacht
Dus winter en zomer gemiddeld 17 uren
Dezen die de prachtigste kanten maken,
groote kanten met bloemen die meestal ge
dragen worden door de rijke wereld, soms
gansche stukken voor gansch de borst der
edele jonkvrouwen en princessen te versie
ren en aan onnoemelijke prijzen worden
verkocht, de/e werksters worden als artis-
ten in hun vak genoemd en zoo vindt men
er op 100 kantwerksters nog geen vijf, en
die weinige uitverkorenen kunnen de kolos
sale som van 1,25 fr. tot soms 1,50 daags
verdienen en dat voor 17 uren werken.
Doch wanneer er 5 per cent 1,25 tot 1,50
daags verdienen dan zijn er 30 per cent
die het kunnen brengen tot 1 fr. voor 17
uren werk.
40 per cent van 0,40 tot 0,50, 0,60 en
0,70.
25 per cent die zelfs maar 0,30 centiemen
verdienen of nog geen cent per uur.
-5
apocooecopg
