Vrijzinnig volksgezind weekblad van ieperen en het Arrondissement
De Evenredige
V ertegenwo o rdiging
De familie Daens.
Vijfde jaar. V' 15.
't Is de Koning, die het
wilt.
De minislerieele crisis.
De pastoor iis de school.
I7er schijnende des 'Sater days. eendracht maakt macht.
Men schrijft in bij den Uitgever Dixmudesfraat, n' 51, tsleperen. De aankondigingen
van beide Vlaanderen evenals deNotariale en Rechterlijke aankondigingen voor gansch België,
mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. L)e andere aankondigingen voor België en
het buitenland, uitsluitelijk in bel Agerica Havas Magdalenastraat, Brussel.
INSCHRIJVINGSPRIJS:
voor stad, Ken jaar franks.
vr de provincie, Een jaar fr. 2-50.
Eene ministerieel© crisis heeft te
Brussel plaats gehad. De Koning wilde
den ministerraad verplichten een voor
stel neer te leggen, dat voor de Kamer-
kiezingen het eenvoudig stelsel invoer
de,'t is te zeggen, dat het land verdeeld
worde in atdeelingen die elk maar
één Kamerlid kiezen. De heeren De
Smet de Naeyer en Nyssens weigerden
en verlieten het ministerie.
De Koning wilt dat de Rijschool
naar Tervueren verplaatst worde. Hij
wordt, zegt men, beïnvloedt door ze
keren grooten eigenaar van daar.
Als men de stijfhoofdigheid ziet
waarmede hij nu handelt, mag men
zich niet laten paaien met beloften,
men moet daden eischen en men moet
meer en meer vragen
Wanneer zal men ein
delij k beginnen ann liet
verteeren dei* 264,000
franken die voor liet
herstellen onzer .Rij
school bestemd zij n
Ten gevolge van ongeschillen in het
ministerie ontstaan, drukte het Staats
blad, Dinsdag, de volgende besluiten
I. Het ontslag aangeboden door MM.
Begerem, Schollaert, De Bruyn, de Fave-
reau, Vandenpeereboom, wordt niet aan
vaard.
II. Het ontslag door MM. De Smet de
Naeyer en Nyssens aangeboden, wordt aan
vaard.
III. M. Liebaert is benoemd tot mi
nister van het geldwezen.
IV. M. Cooreman, van Gent, is be
noemd tot minister van Nijverheid en Ar
beid.
V. M. De Smet de Naeyer is Staal -
minister benoemd.
VI. M. Nyssens wordt benoemd tot
voorzitter van den hoogeren beschermraad
tot opwekking en bevordering der deelne
ming van belg'sehe kunstenaars en voort
brengers aan de internationale Wereldten
toonstelling in 1900 te Parijs.
Deze geschillen zijn ontstaan ten ge
volge der handeling van den Koning-
die aan den ministerraad het eennamig
stelsel wilde opdringen. Ook op andere
punten was er ongeschil tusschen de
ministers en den Koning.
Een aanzienlijk lid der rechterzijde
heeft aan Le Patriote de volgende ver
klaringen gedaan
«Wat zal het programma zijD van
het nieuw ministerie Is het verzekerd
van eene meerderheid voor het Eenna
mig stelsel Hoe kan hij het weten
Geene enkele beraadslaging der rech
terzijde heelt het ministerie daarom
trent ingelicht.
n Maar de oplossing van andere
vraagstukken drmgt zich op. Voor
eerst de kwestie der kansspelen. De
koning is tegen hunne afschaffing. Het
ontslag van minister Lejeune had geene
andere reden.
Dan komt ook het vraagstuk der
versterkingen van Antwerpen, waar
voor 70miilioen noodig zijn naar men
zegt. Zal er eene meerderheid gevon
den worden om ze te stemmen
j) Derde vraag de Congo. Het gaat
ginder slecht. Zal de koning nieuwe
opofferingen vergen van 't land Hoe
zal eene dergelijke vraag onthaald
worden
Het katholiek land is verrast door
deze crisis die sedert acht weken
duurt, maar die geheim gehouden
werd, hetgeen noodig was om haar te
doen gelukken.
Heden bevindt de katholieke par
tij zich voor het brutaal voltrokken
feit. Het eennamig stelsel is het einde
van het katholiek overwicht, daar is
niet aan te twijfelen.
n De koning tracht niet alleen te
veranderen van ministerie, maar van
regeering. Hij heeft, naar het schijnt,
een liberaal ministerie noodig. De ka
tholieken moeten het hoofd op den
kapblok leggen.
>i Ah! het is een verschrikkelijke
slag
De twee nieuwe ministers zijn de
heeren Cooreman van Gent en Liebaert
van Kortrijk
In de Kamerzitting van Dinsdag ver
klaarde de heer Vanden Peereboom
dat,er oogeschii zijnde ouder de minis
ters, de heeren De Smet de Naeyer en
Nyssens hun ontslag gaven dat de
twist sproot uit het bespreken der her
vorming van het tegenwoordig Kamer-
kiesstelsel en dat het nieuw ministerie
weldra met een nieuw voorstel zal
vaardig zijn.
De heer De Smet de Naeyer zeide
daarop Wij zullen geen nieuw debat
uitlokken, maar het is noodig dat wij
de verklaring van den heer Vanden
Peereboom volledigen. Er zijn verant
woordelijkheden, waartoe politieke
mannen, bewust van hunne plichten,
zich niet kunnen leenen.
De heer Nyssens voegde erbij Uit
die verklaring zou blijken dat het
nieuw ministerie zich heeft samenge
steld op het vraagstuk van het eenna
mig stelsel.
Geene onduidelijkheden 't is wei
op de kwestie van het eennamig kies
stelsel dat wij het bewind verlaten heb
ben.
De heeren Furnemont, Lorand en
Vandervelde namen nog het woorden
toonden de tegenstrijdigheid aan tus
schen de verklaringen der aftredende
ministers en die van den heet- Vanden
Peereboom en laakten de dubbelzinni
ge houding van bet nieuw ministerie.
De heeren Vanden Peereboom en
Cooreman beloofden de zaak ernstig te
onderzoeken en weldra een voorstel
neer te leggen.
Toen de liberalen de schoolwet van
1879 afkondigden, waarbij de priesters
in de school toegelaten werden om
voor en na de gewone lessen het gods
dienstig onderricht aan de kinderen te
geven, weigerde de geestelijkheid die
toelating. Wat meer is, zij verbood aan
de onderwijzers en onderwijzeressen
zri/onderricht te geven in katechismus
en gewijde geschiedenis, zooals zij het,
tot groote tevredenheid dierzelfde
geestelijkheid, tot dan toe hadden ge
daan.
ledereen dus mocht aan de kinderen
onderricht geven in katechismus, be
halve zij die in officiëele gestichten
werkzaam waren.
Maar daar wilden die fameuze kle-
rikalen niet van. Inderdaad, het
gold hier niet de belangen van den
godsdienst, maar wei het wereldlijk
gezag der geestelijkheid. De priesters
zagen de school aan als een sukkursaal
hunner kerk, waar zij als heer en mees
ter binnentraden op den dag en het
uur welke zij verkozen, zonder aan
iemand rekenschap verschuldigd te
zijn over hun doen en laten. Hoofdon
derwijzers en onderwijzers, hoofdon
derwijzeressen en onderwijzeressen der
scholen waren hunne zeer ootmoedige
dienaars. Dit oppergezag werd hen
door de wet van 1879 onttrokken
daarom hebben zij de officiëele school
gebanvloekt en de katholieke school
in leven geroepen waar de onderwijzers
de nederige knechten zijn der geeste
lijkheid, waar ieder en alles aan haar
toezicht is onderworpen, waar het per
soneel zoowel buiten als onder school
tijd ter beschikking der geestelijkheid
zijn moet. De katholieke onderwijzer
heeft ziju recht van vrije burger ver
beurd om eenen handlanger te worden
van de bedienaars der kerk.
Wat de onderwijzers zijn, dat moet
er van de kinderen gemaakt worden
daarom mag maar een enkele geest het
onderwijs beheerschen onzijdigheid
van het geloof.
Maar in 1884 kwamen zij op nieuw
aan het bewind en zwoeren zich te
wreken over de wet van 1879. Wat zij
in de katholieke school gedaan had
den wilden zij ook in de officiëele
school doen. En langzamerhand zijn
zij er in gelukt met de medeplichtig
heid der Regeering. Nu heelt men leer
gangen van godsdienst ingericht in die
gestichten en het is niet meer den on
derwijzer maar wel den priester die
onderricht. Op die wijze bespied hij
alles wat er om gaat, heerscht er in
meester en miskent het gezag der be
stuurders. Deze laatste heeft hem mets
te zeggen hij hangt enkel af van den
bisschop, die natuurlijk hem altijd
goedkeurt en zelfs aanmoedigt. De on
derwijzers moeten voor hem buigen en
weldra, zooals in de katholieke school,
zullen zij wêer dienaars moeten wor
den Goliath.
Te vervolgen).
De ministerieele krisis is eenen groo
te stap vooruit op de baan naar "deze
rechtvaardige hervorming. De regee-
rmg, die tot nu toe het nieuw kiesstel
sel uitstelde, is nu verplicht met een
voorstel voor den dag te komen. De
aanhangers van het eennamig stelsel
zullen nu moeten het masker afleggen
en de wil van het volk durven trotsee-
ren.
Het was dus genoeg dat er overal on
der de liberalen en socialisten spraak
was van samenwerken dat de christe-
ne-demokraten besloten de strijd aan
te gaan voor deze rechtvaardige her
vorming om de regeering en den ko
ning vrees aan te jagen en hen te ver
plichten hunne gedachten bekend te
maken.
't Is eene eerste overwinning, waar
op echter de volksgezinden niet te veel
steunen mogen. Integendeel moeten
zij,gelijk priester Daens, hunnen strijd
onverpoosd voort zetten.
Eerbied voor het priesterkleed,
schreeuwen gedurig de klenkalen.
Eerbied voor het priesterkleedHet
volgeude artikel, uit Het Recht getrok
ken toont hoeveel eerbied de klerika-
len er zelfs voor hebben, toont dat de
klerikalen een man met een priester
kleed vervolgen, dat zij hem uithon
geren, dat, bestond nog het gebruik de
menschen te kruisigen, er al lang uit
den klerikalen boel een Herodes zou
gesprongen zijn om eenen man met
een priesterkleed aan een kruis te doen
nagelen... omdat hij voor het volk
strijdt.
Eerbied voor het priesterkleed
Hebt ge nooit, vriend lezer, jonge forsche
mannen gezien, vooreerst blozende van
levensgenot en vrije lucht ademende, lang
zaam hunne krachten verliezen, onder de
drukking van den overtolligen arbeid, van
het alledaasch fabriekzwoegen Hebt gij ze
nog bemerkt van die wezens, welke eertijds
eenen rozengaard geleken, en die plotse
lings hunne smaakvolle kleur verliezen,
voorfgezweept als ze zijn door inwendig
verdriet of geknakt onder allerande zede
lijke tegenslagen
(1) Zij het terloops gezegd dat het verbond te
Brussel om zoo te zeggen gesloten is.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen 25
Rechterlijke aankondigen 1 fr. idem.
Zoo is het thans ook gesteld met onze
Aalstersche strijdbroeders en irrzonder met
de familie Daens
Ah hoe ben ik niet getroffen geweest bij
mijn laatste bezoek aan de vrienden van
Aalst.
Vroeger waren allen springlevend, vroo-
lijk eene innerlijke voldoening straalde uit
eiks wezen... en nu lag op het gelaat onzer
broeders een zweem van droefheid, van
teleurstelling, van geknakten strijdlust.
En zou het u soms verwonderen ook
Ons vrienden van Aalst en bijzonder de
famine Daens streden moedig en onverpoosd
voor de ontslaving en lotsverbetering der
vlaamsche boeren en werklieden dag en
nacht' zwoegden zij om ons volk recht te
doen wedervaren, maar evenals als degene
welke de verdediging der minderen op zich
nemen, werden zij vervolgd, belogen, ge
hoond en belasterd. De vijanden van 't volk,
degene die aan de democratie alle recht ont
zegd hadden, zwoeren in hunnen blinden
haat, in hun achteruitkruipend fanatismus,
de verdedigers van 's volks duurbare rech
ten, de familie Daens ten onder te brengen
en te verdelgen.
Maar ons vrienden, bewust van de waar
heid en de reehtveerdigheid van hunnen
strijd, b even kalm ze verachtten de ver
volging en streden moedig voort Tegen
leugen en laster stelden zij het vaandel van
broedermin en naastenliefdetegenover
smaai en h on toonden zij het schild van
waarheid en recht
De familie Daens had grootelijks haar
bestaan te danken aan den verkoop van dit
zoo christelijk bladje De Werkmandat
zooveel bijgedragen heeft om ons volk van
het verderfiijk soeiaiismus af te houden.
Duizende nummers werden wekelijks onder
onze vlaamsche buitenbevolking verkocht,
maar door de onderduimsche werking der
ultra-conservateurs van Aalst werden bis
schoppelijke nota's tegen het lezen van den
Werkman afgevaardigd bevelen werden
naar de pastorijen gezonden, en deze weike
het wagen zou den Werkman voort te ver-
koopen, zou zijne vermetelheid duur beta
len men zou hem broodrooven en zedelijk
folteren
Dag en nacht werd de drukkerij der
Daens bespied door uitgekochte mannen,
door verguld janhagel; de minste bewe
ging, hun minste stap werd vervolgd en
verkeerd uitgelegd
Maar niettegenstaande dit alles volherd-
den de gebroeders Daens in hunne edele
volkszendingwant z j wi-ten wel dat
degene die de waarheid verkondigt het
looden kruis der miskenning op de schou
ders neemt Moedig was 't hert der Daens,
sterk was hun karakter, onwrikbaar hunne
overtuiging
De woede der Aalstersche aristokraten
werd des te heviger
Zwakke vrouwen werden tegen de Daens
opgehitst Vrouwen, die het voorbeeld van
christene verdraagzaamheid moesten geven,
die onder alle opzichten als toonbeelden van
godsvruchten deugdzaamheid moesten pra
len, werden zoodanig verblind, zoo gefanati-
seerd dat zij het, als eenen plicht aanzagen
overal te gaan liegen en de eer en faam der
Daens in brokken te trekken. De schanda
ligste veronderstellingen, de grootste leu
gens werden tegen de Daens uitgebraakt en
overgebriefd naar Monseigneur, om den
volkspriester te kunnen treffen.
Doch het is niet genoeg dat priester
Daens en zijne familie vervolgd worden: het
is niet genoeg dat men het looden kruis op
de schouders drukke der gebroeders Daens
men moet hen ook treffen in hetgeen hen
duurbaarst is men moet ook die engelwe
zens, welke door God als troost hier op
aarde, aan de ouders geschonken zijn, mar
telen en zedelijk folteren
Ah hoe dikwijls hebben de kleine kin
deren van M. Petrus niet vernederd en
beleedigd geweest in de school Hoe dik
wijls zijn zij met nat bekretene oogen 't huis
in moeders armen eene schuilplaats komen
zoeken tegen den hoon en den spot welke
zij van de rijke kinderen van Aalst te lijden
IlllfW lliri '"MMMU
