Vrijzinnig volksgezind weekblad van Xeperen en het Arrondissement
De rijschool vertrekt
naar Tervueren.
Het onderwijs der
broerkens.
Bij de
kristene demokraten.
De konijnenplaag.
Stadsnieuws.
Zaterdag, 4" Maart 1899.
o centiemen.
Vijfde jaar. Xr 18.
Aan den schandpaal
Verschijnende des ffialerdays, eendracht maart macht.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Een jaar2 franks.
v'de provincie, Een jaar fr. 2-50.
Wanneer zal men ein
delij b beginnen aan liet
rerteeren der* 264,000
franken die voor* liet
herstellen onzer Hij-
school bestemd zij 11
De vreeselijke moord welke te Rijs-
sel gepleegd is geweest heeft op nieuw
de aandacht van iedereen op het on
derwijs der broerkens getrokken. Wij,
liberalen, hebben altijd gezegd en ge
schreven dat het gevaarlijk was kinde
ren aan de broerkenshanden toe te ver
trouwen. De klerikalen schelden ons
uit voor lasteraars als wij zoo iets
voor uitzetten. Welnu, wij zijn nieuws
gierig te weten wat de katholieke
blaffers moeten zeggen van de rede
voeringen uitgesproken en van de me
tingen gehouden door den gewezen
pastoor Victor Charbonnel Wij zijn
nieuwsgierig te weten wat de katho
lieke blaffers zullen antwoorden als ze
bijgaanden brief zullen lezen Zullen
ze ons dan nog voor leugenaars durven
uitmaken Wij spreken hier niet,
maar wel broeder Philippus, algemeen
overste van de broeders van de Kriste-
lijke Leering, die als volgt aan zijne
onderhooringen schrijft.
Wij vertalen dezen brief uit het
fransch dagblad L'Aurore
Vertrouwelijken omzendbrief toege-
stuurd aan de bestuurders der scholen.
Omzendbrief N. 273.
Zeer lieve broeder bestuurder,
In onzen omzendbrief N. 261, spraken
"wij van een misdrijf, geschikt, om voor de
rechtbanken te brengen eiken onderwijzer
die er zich plichtig zou aan maken en, se
dert dit tijdstip, hebben er verschillende
door een noodlottige ondervinding geleerd,
hoe groot gelijk wij hadden, zoo te spreken.
Vandaag, door de omstandigheden ge
dwongen, komen wij u spreken, ofschoon
met een uitersten afkeer, over een ander
misdrijf, veel erger, veel misdadiger.
Gij hebt reeds begrepen, zeer lieve broe
der. van welk misdrijf, van welke misdaad
wij willen spreken, en gij hebt genoemd
de ondeugd der onzuiverheid, den aanslag
op de zeden.
Indien het ons, tot op dit oogenblik, vol
doende geschenen heeft het kwaad met be
dekte woorden aan te duiden, kan zulke
omzichtigheid vandaag niet meer bewaard
Worden, gezien de ergheid der omstandig
heden en de beween lij ke feiten, welke zich
bijna opvolgenlijk voordoen. Gij weet het,
een zeker getal personen onzer vereeniging
en van verschillende andere bevinden zich
in de gevangenis het gerecht onderzoekt
op rekening eenige andere.
Het schandaal wordt als met volle handen
gezaaid.
Het is dan tot u, zeer lieve broeder, dat
Wij onze toevlucht nemen om u te bidden,
om u te smeeken, intijds uw broeders te
verwittigen, en volgens de omstandigheden,
beurtelings de wenken en de bedreigingen
der menschelijke justicie te gebruiken tegen
over degenen voor dewelke de vreeze Gods
en de eerbied voor de eer niet sterk genoeg
zouden wezen om hen binnen de palen der
licht te houden.
Is het niet vernederend, inderdaad, voor
een bestuurder, door de gezegden des volks
en door de agenten van het gerecht te ver
nemen, dat zulke feiten in zijn gesticht of in
zijn klassen sinds gansche maanden gebeur
den, zonder dat hij door zich zelf er eenige
kennis van had
ONDERRICHTINGEN.
Eerbiedigt uw leerlingen als de tempels
van den H. Geest, en behandelt ze zooals
Men schrijft in bij den Uitgever Dixmudestraat, nr 51, te leperen. De aankondigingen
van beide Vlaanderen evenals deNotariale en Rechterlijke aankondigingen voorganscti België,
mogen gezonden worden ten bureele van d:t blad. De andere aankondigingen voor België en
het buitenland, uitsluitelijk in het Agence flavas Magdaleaastraat, Brussel.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen25
Rechterlijke aankondigen 1 fr. idem.
men de gewijde vazen behandelt, welke
niemand zonder toelating mag aanraken,
onder straf van ontheiliging en van heihg-
schenderij
Veroorlooft u tegenover geen enkel kind
noch toenadering noch aanraking, noch om
helzing, noch streelingen, noch eenige ge
meenzaamheid.
Weest nooit geheel alleen met één en
kel kind noch in de klas, noch elders dit
punt is van het hoogste belang
Mistrouwt u van elke bijzondere gene
genheid, hoe onschuldig zij ook moge toe
schijnen anders zou zij een drift worden
welke u naar den afgrond der ondeugd zou
geleiden.
Haast u, een wordende drift te onder
drukken, indien gij ze niet wilt zien ver
sterken en tot een noodzakelijkheid zien
aangroeien.
Dat zij, die de kinderen op de slaapka
mers bewaken, goed opletten.
Dat zij nooit te dicht het bed naderen,
onder voorwendsel diensten aan een kind te
bewijzen.
Doet niet als Eva die de vrucht beziet...,
redeneertberekentvoorwaarts
treedtterugkeert en eindigt met te be
zwijken
Wij bevelen aan onze lieve broeders, be
stuurders, dezen brief aan de gemeenschap
voor te lezen en hem uit te leggen
1. Bij zijn ontvangen.
2. Op alle quatertemperdagen.
3. Voor iederen broeder die eerst begint
te onderwijzen.
4. Alle mogelijke maatregelen te nemen,
opdat geen enkele onzer broeders voortaan
nog uit het oog kunne verliezen de ongeluk
ken, welke hij op zich zou trekken door de
verfoeilijke ondeugd, waarvan de heilige
Paulus zelfs niet wilde dat gesproken werd
tusschen de kristenen.
BROEDER PHILIPPUS,
Algemeen overste van het Gesticht der
Broeders van de Kristene scholen.
Ziedaar hoe een geestelijk klapt
Het is en blijft dus een uitgemaakt
feit dat de kinderen bij de broerkens
niet in veiligheid zijn, de Overste der
Broeders zelf is verplicht het te erken
nen En wat meer is moet hij beken
nen dat een zeker getal personen zijner
vereeniging achter de grendels zitten
voor aanslag op de zeden Hij moet
zijne onderdanigen bevelen nooit al
leen met een enkel kind noch in de
klas, noch elders te wezen
Maar kan dat anders Die menschen
werken rechtstreeksch in tegen God's
geboden, tegen de leer van Knstus die
zegt Gaat en vermenigvuldigt
Maar waarom die kwaal niet ver
mijden op eene zedelijke wijze
Waarom de broerkens niet laten trou
wen Dan zouden we nooit meer over
zulke monsterachtige aanslagen te
klagen hebben. Men ziet wel dat dus
danige zaken bij de Protestante Mi
nisters niet voorvallen Goliath.
Het katholiek blad Het Recht drukt
i Indien er ergens goddeloozen te
vinden zijn is het niet bij de behou
ders Vindt ge grooter onge-
loovig-en dan een Gooremans,een
Delbeke, een Theodoor, een Somzée,
enz. allen hoofdmannen der katholijke
partijdie naar de kerk niet gaan
Heilig'eu zijn wij
niet, maar voor zooveel wij de we
reld kennen, durven wij vrij en vrank
zeggen dat 't gene wij, democraten,
onder betrek van zeden misdoen, ver
geleken met de smeerlappe
rijen uwer vrienden,
de behouders, is gelijk een blieksken
vergeleken met een grooten snoek.
Bewijs
1. Van de schandalen die hier ron
dom ons gebeurd zijn door uws gelij
ken, daar willen wij niet van spreken.
Enkel zulke lessen zouden u zelve wat
omzichtiger moeten maken om ande
ren te beschuldigen.
2. Aangezien gij van onze poli
tieke mannen gesproken hebt, die gij
openlijk met zoudet durven noch kun
nen beschuldigen, zullen wij van de
ilwe eens spreken, doch wij
zullen ze piililielv noe
men.
Is het M. Lienaert, katholieke se-
nateur niet, die 6000 fr. gaf voor de....
van Brussel, die ten gevolge van den
brand van den Pöie Nord, zonder dak
waren
Is 't met met 't vrouwvolk dat De-
rouillé, katholieke volksvertegenwoor
diger van Ath, een beleediger van
pastoor Daens in de Kamer, de fortuin
zijner moeder verspeeld heeft
Als Miss Garpette, de beroemde
lichtekooi van Brussel voor 't gerecht
verscheen, werd daar ook geen zoon
van M. Woeste als bezoeker van haar
huis benoemd
Moet M. Jan De Kerckhove, hoofd
opsteller van het katholiek blad Gazet
van Antwerpengroote heilige tot voor
eenige maanden en groote opeter van
priester Daens, voor het gerecht niet
verschijnen omdat hij door de politie
van Antwerpen op heeter daad op
straat betrapt werd de zonde plegende
waarom Sodoma verbrand werd
En wij kunnen er nog zooveel noe
men als wij willen
Een schoon boelken, zooals men
ziet 1
In de prachtige redevoering die pas
toor Daens Zondag te Kortrijk voor
droeg, in aanwezigheid van meer dan
3000 toehoorders, zegde de volkspries
ter het volgende
De socialisten keuren mijne han
delwijze goed, schrijven de katholieke
behoeders, 't Is waar, maar 't is omdat
ik de waarheid en de rechtvaardigheid
verdedig.
n Zij schrijven nog dat ik tegen het
ministerie gestemd heb. Dat kan waar
zijn, maar ik heb altijd gestemd vol
gens mijn geweteD en in de belangen
der verdrukte volksklas.
Een volksvertegenwoordiger uit
Vlaanderen zegde mij op zekeren dag:
M. Daens, gij hebt gelijk, maar gij
doet niet wel doe zooals ik en gij zult
uw leven lang in de Kamers blijven.
Stemt altijd met het ministerie en wel
bijzonderlijk wanneer het ministerie
ongelijk heeft.
Ziedaar een portretje naar het leven
geschilderd van de klerikale potuilen
en jaknikkers die in de Kamer zetelen.
Men is in de Kamer bezig eene nieuwe
jachtwet aaneen te flikken. Zoo het schijnt
zullen de eigenaars en pachters de toelating
krijgen, de wilde konijnen op hunne weiden
en landerijen te vernietigen, zonder hiertoe
nochtans vuurwapens te mogen gebruiken.
Verder zal men port-d'armes afleveren,
geldig voor vijf dagen, aan den prijs van
vijf franks. Andere belangrijke veranderin
gen zal die wet niet bevatten.
't Is een goede stap vooruit, die wet,
als ze gestemd wordt wel te verstaan,
want de groote adellijke heeren hebben nog
bliksems veel te zeggen in onze Statenka
mers, en die mannen houden toch 7,00 schrik
kelijk veel van konijntjes en hazen. Er zijn
er, die liever het wild dan hunne pachters
zien de buitenlieden zullen ons hierin niet
tegenspreken, we kennen te goed den toe
stand in onze landelijke gemeenten.
Maar die wet is niet voldoende. Men
moest kort en goed aan iedereen het recht
geven alle wild op zijn eigen of op zijn ge
huurd land te dooden, eender op welke ma
nier en gelijk waarmede 't zou dan met de
konijnenplaag gauw gedaan zijn.
Daarbij niets zou immers natuurlijker
wezen Muizen en ratten, rupsen en
kraaien, die alle kwaad aan de veldvruchten
veroorzaken, mogen gevangen, verjaagd,
vergiftigd en gedood worden, zooveel men
wil. Maar, als de pachters het groen hunner
velden door de venijnige vierpooters tot den
grond zien afvreten, als zij hun werk naar
den weerlicht zien helpen dan mogen zij
zich de armen kruisen, dan moeten zij zulks
lijdelijk laten gebeuren. Waar gaat dat
heen
Wat doet de beenhouwer als honden of
katten zijn vleesch willen proeven En wat
doet men als de kiekens van onze geburen
den hof komen overhoop krabbelen Welnu
dat recht moet de pachter ook hebben. En,
als de landlieden verstand wilden gebruiken
bij de kiezingen, dan zouden zij aan hunne
volksvertegenwoordigers het gebiedend man
daat voor die kwestie opleggen 't ware dan
seffens amen en uit met die schromelijke
plagerij
Wat zou men zeggen van een eigenaar,
die eenen fruitboom zou verhuren, en er zijn
half dozijn kinderen zou naartoe sturen om
er de schoonste en smakelijkste vruchten er
van op te smullen Welnu de kasteelheeren
doen juist hetzelfde ze verpachten peper
duur hunne landerijen, en ze zenden er
hunne honderden konijnen op af om er het
beste van binnen te spelen, 't Is jandorie een
echt zottenspel.
Als de groote heeren zoo sterk aan de
konijnen houden, dat ze dan hunne weiden
en velden niet verhuren, of dat ze hunne
bosschen met vlechtwerk potdicht afsluiten.
Als zij jachtplezier willen genieten, dat ze
er dan de onkosten van dragen waarom
toch moeten de arme boerkens er voor zor
gen, dat de konijntjes van menheer den
baron of graaf wat te knabbelen en te smik
kelen hebben.
Dat ze het eten hunner vierpooters zelf
betalen, en daarmee uitOns Blad.)
Le Journal d' Ypres meent in deze zaak
te mogen lachen. Dat geeft wel de
maat van het belang die de katholieke
partij stelt in de gezondheid der Ieper-
iingen.
Het durft op spottende wijze vragen
Is het de heer Berghman misschien
die de vrouw herin geworpen had
als het weet welke verantwoordelijk
heid in deze zaak op den heer Bergh
man weegt. Men is schepen van de
openbare werken of men is het niet,
en, als men het is dan ziet men dat de
werken der stad behoorlijk uitgevoerd
worden, dat, in plaats van zich bezig
te houden met het verkwisten van geld
aan de statie, de bestaande inrichtin
gen der stad goed bezorgd worden en
voornamelijkdie welke meest de gezondheid
der inwoners aanbelangenhet waterstelsel
't Is eene ware schande alzoo zijne
plichten te verwaarioozen en, zooals
Le Journal d1 Ypres, doen wij een beroep
op de personen, die het wei met de be
langen meenen der Ieperlingen, en
vragen hen of zij niet meer zouden
doen als De Strijden luidkeels roe
pen K Aan de deur met zulke bestuurdersn
Het water is helder. Het had eene
hoogte van twee meters en men kon
den grond niet zien In gesiotene bad
inrichtingen van groote steden waar
het water eene grootere diepte heeft
kan men de minste voorwerpen op
den cementen grond zien liggen, in
Ieperen, waar het water zoo helder is