Vrijzinnig volksgezind weekblad van lepe ren en het Arrondissement
De rijschool vertrekt
naar Tervueren.
Stadsnieuws.
Zaterdag, 29" April 1899.
o centiemen.
Vijfde jaar. i\' 20.
tegenstand georganiseerd
De nieuwe kieswet.
Fondatie Godtschalck.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Hen jaar3 franks,
v' de provincie, Een jaar fr. S-50.
Verschijnende ties Zaterdags.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
Men schrijft in bij den Uitgever Dixmudestraat, n' 51, te leperen. De aankondigingen
van beide Vlaanderen evenals deNotariale en Rechterlijke aankondigingen voorgansch België,
mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. De andere aankondigingen voor België en
het buitenland, uitsluitelijk in hel Agence Elavas Magdalenastraat, Brussel.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen25 n
Rechterlijke aankondigen 1 fr. idem.
Wanneer zal men ein
delij k beginnen aan liet
yerteeren der 304,000
franken die voor liet
herstellen onzer Hij -
school bestemd zij 11
DE
De strijd Logen de nieuwe verfoei
lijke knoeierij der regeering is begon
nen.
Maandag namiddag vergaderden te
Brussel de Landelijke Raden der Li
berale Federatie, der Progressistische
Federatie, der Socialistische Werk
liedenpartij en der Christene Volks
partij, in het Hótel du Grand Mi-
roir.
Na eene algemeene bespreking stel
den de afgevaardigden der vijf par
tijen zich l'akkoord, om eene verkla
ring te teekenen, waarbij zij met
wilskracht protesteeren tegen hel
wetsontwerp der regeering en beslis
ten den weerstand er tegen te zullen
inrichten, met alle de hen ten dienste
slaande middelen.
Deze verklaring is geteekend
Priester Daens (Christene Volks
partij
Jourdain (Liberale Werklieden
partij.)
Neujan (Liberale Federatie.)
Van Zele idem.
Paul Janson (Progressistische
Federatie.)
Vandervelde (Soc. Werklieden
partij.)
Men seint uit Verviers dat de Libe
rale Associatie (gematigden) bijna
met algemeene stemmen het drievou
dig verbond, dat haar kwam voor
gesteld te worden, aanvaard heeft.
Alierwege wordt de weerstand inge
richt en met eene koorts en een
geestdrift die verre deze van voor
1893 overtreffen.
De strijd voor het zuiver algemeen
Stemrecht is herbegonnen, vermeer
derd en uitgebreid'door de Evenre
dige Vertegenwoordiging, die er de
logieke en rechtvaardige vollediging
van is.
Eens of morgen moest die strijd
heraangevat worden
De misdaden, de voortdurende on-
weltelijkheden, de walgelijke knoeie
rijen der regeering, en hare slaven
der rechterzijde, hebben het oogen-
blik verhaast waar op den strijd
heraangevat wordt.
Op, mannen, 't signaal van den
kamp is geblazen I
Het leger van het recht en de ge
lijkheid is versterkt met al de edel
moedige en verstandige burgers, met
al de' rechtzinnige democraten der
Christene Volkspartij.
Op vrienden van recht en gelijk
heid van heden af allen op post de
zege is nabij I
Alle degene, die den strijd willen
mede maken voor algemeen Slem-
recht en Evenredige Vertegenwoor
diging, zoo wel liberalen als katho
lieken, progressisten als christene
democraten en socialisten worden
verzocht zich te bevinden op Zondag
30 April, ten 11 uren 's mor-
geus, in het Bronzen HoofdRijs-
selstraat, Ieperen.
De dagorde ismaatregelen te be
ramen om het landelijk comileit te
steunen, een lokaal comiteit te vor
men en de propaganda ïnlerichten.
Om de maat te volledigen bleef er
aan het ministerie nog over het land te
tergen met een onrechtveerdig en wil
lekeurig ontwerp. Het heeft dus dien
schandelijken partij slag gewaagd.
Zoo dan, de Evenredige Vertegen
woordiging zou slechts verleend wor
den aan de arrondissementen die zes
vertegenwoordigers en drie senatoren
te kiezen hebben, 't is te zeggen aan
Brussel, Antwerpen, Gent, Luik, Leu
ven, Charleroi en Bergen.
Niets voor de andere arrondissemen
ten.
Door dit jesuitenmiddel zullen de
klerikalen te Brussel vijf of zes zetels
redden. Ze zullen er eenige te Luik,
Charleroi en Bergen winnen.
Voor de liberalen en socialisten
blijft er kans om eenige van hun te
Gent, te Leuven en te Antwerpen te
doen kiezen.
Niets voor Westvlaanderen waar
nogtans de liberalen te Brugge, te Oos
tende, te Yperen, te Dixmude en zelfs
teKortrijk, in aanzienelijk getal zijn.
Is dat geene echte fopperij
En een zoo schandelijk stelsel, ge
steund op onrecht, bedrog en huiche
larij, dat durtt het ministerie eene
overeenkomst, eene verzoening noe
men om het land te bevredigen
Hoe slim het gouvernement past de
Evenredige Vertegenwoordiging toe
aan de arrondissementen waar het
stemmen kan winnen en niet aan de
gene waar het er noodzakelijk moet
verliezen.
Is dit geen echte spotterij een on
rechtveerdig stelsel door een ander on
rechtveerdig stelsel vervangen en dat
evengelijke uitwerksels hebben moet
ons hatelijk ministerie nog meer aan
het staatsroer te laten vastklampen
Moet men niet alle gevoel van eer
en recht verloren hebben Dit ver-
foeilij k wetsvoorstel zal ook de grootste
opschudding in ons land te weeg bren
gen en met de meeste hevigheid bestre
den worden.
Overal of nergens, dit moet de regel
wezen van eene kieshervorming, in
dien men ze rechtzinnig, deugdelijk
en duurzaam willen.
Meer dan ooit is het anticlerikaal
verbond noodig om het land te redden.
Vooral moeten wij België verlossen
van een staatsbeheer dat om eeuwig
meester te blijven, middelen gebruikt
die eene politieke schurkerij is.
Achteruit dan met het onrechtveer
dig wetsvoorstel dat strijdig is met
onze constitutie, en dat een schreeu
wend onderscheid maakt tusschen de
kiezers van het eene arrondissement
en die van het andere.
Wat ook het toekomende gouverne
ment wezen moge liberaal, socialist of
verbond, het tegenwoordig jesuiten-
beheer met zijne looze streken, moet
weg, het moet verdwijnen
Wij willen eene rechtveerdige, eer
lijke en onpartijdige kieswet aan
gansch het land toepasselijk.
Hoe de klerikalen een lestamcul uit
voeren
[Vervolg en einde).
IV.
Zooals gezegd is, de Commissie der
Hospicen zocht, sedert drie jaar, een
andereu grond om het landbouwsge-
sticht er op te bouwen.
In tusschentijd en om eene schijnba
re voldoening te geven aan den uiter
sten wil van M. Godtschalck hebben
voormelde Hospicen niets beter ge
vonden dan, op 20n November 1896, te
beslissen van het getal kinderen in de
jongensweezenschool, te brengen op
tachtig, en vervolgens als uitgave op
de begrooting Godtschalck 10,000 fr.
in te schrijven, om de Hospicen scha
deloos te stellen wegens de vermeerde
ring van lasten die de uitvoering dezer
beslissing zal veroorzaken.
Men zou wellicht denken dat sedert
dien het getal leerlingen in het jon-
gensweezenhuis vermeerderd is ge
weest? In 't geheele niet. Er zijn nu,
even als vroeger, een zestigtal kinde
ren
Den 23n December 1896, de bestie
rende Commissie der Hospicen,in over
weging nemende, dat, indien ten ge
volge van zekere omstandigheden, het
onmogelijk is voor alsnu het gesticht
voor knechtjens te maken, er geen
redenen bestaan om het inrichten van
een gesticht voor meisjes uit te stellen;
overwegende dat de Hospicen in de
gemeente Locre een eigendom bezitten
vroeger gediend hebbende voor oude
mannen huisoverwegende dat in
deze omstandigheid het bouwen van
een nieuw gesticht Godtschalck nutte
loos is beslist voor goed den eigendom
van Locre toe te eigenen tot het inrich
ten van eene keukenschool voor meis
jes. Te dien gevolge beslist dezen
eigendom over te nemen voor rekening
derzelfde fondatie Godtschalck, mits
67,000 fr. deze nog te doen betalen al
de kosten van veranderingen het bou
wen eener kapel, geschat op 40,000 fr.,
boven 15,000 fr. voor eerste inrichting
Stippen wij hier aan, dat dezelfde
eigendom reeds, sedert eenige maanden
gebruikt was, onder den naam van
Sl Autonius gesticht, voor kinderen
wier gezondheid bijzondere zorg ver-
eischen.
De bestiering der Hospicen had er
vier nonnen van het klooster van Cor-
temarek in gesteld, die onmiddellijk
het bouwen van eene kapel geëischt
hebben, en dat om reden de parochie
kerk te ver afgelegen is van het ge
sticht.
Den 23n December 1896, de Commis
sie der Hospicen stemde nog een kre
diet van 18,204 fr. te nemen op de
gelden der fondatie Godtschalck tot
het bouwen van twee slaapkamers en
eene speelzaal aan de menagieschool
van Locre.
'Tis door zulke middels, gelijk men
ziet, dat de Hospicen die, ten gevolge
hunner nuttelooze geldverkwistingen
en slecht bestier, hunne laatste reke
ning gesloten hebben met een te kort
van 20,700 fr. uit hunnen bekrompen
toestand moeten geraken en dat hun
ne begrooting die voor 1898, voorge
steld is geweest met een te kort van
fr. 30,841-55, eene merkelijke ontlas
ting zal kunnen ondergaan, eu dat ten
koste van de fondatie Godtschalck.
Zoo als wij gezien hebben, de Bur
gemeester,en natuurlijk de Commissie
der Hospicen, oordeelen dat het ge
sticht Godtschalck, niet kan ingericht
worden te Wijtschaele, gemeente palen
de aan de stad Meesen, en die slechts
op twee uren afstand van Yper is. Zij
zeggen dat het beheer en het toezicht
er moeilijk zou wezen en dat men
hetzelve in de onrniddelijke nabijheid
onzer stad moet plaatsen en wat doen
zij Zij stelien de menageschool Godt
schalck in de gemeente Locrete mid
den der velden, op drie uren van Yper,
en op eenige minuten van de grenzen,
daar waar ze ontsnapt aan alle controle
en aan alle toezicht
Hoe slim niet waar
Wat meer is, indien, zoo als de toe
ziener van Ruysselede het beweert,
men te Wijtschaete zeer moeilijk
bouwstoffen kan vinden, dat ze alle bij
het werk zouden moeten vervoerd
worden, 't zij van Yper of van eene
andere afgelegen plaats hoeveel zul
len die niet meer moeten kosten om ze
te vervoeren van Yper naar Locre die
veel verder is, ten ware men de bouw
stoffen name te Belle die slechts op een
uur afstand is van 't gesticht
Wilt men nu weten welke kinderen
men naar de zoo gezegde keukenschool
Godtschalck te Locre zend om er
goede menagievrouwen, goede keuken-
meiden, bestiersters en huishoud-
jj sters van te maken
Ziekelijke en zwakke jongens, bleek
zuchtige en lymphatische meisjes, wier
ouders, voor het meerendeel, geholpen
zijn door de Hospicen
En wat meer is, men ontvangt er
vreemde kinders mits betaling van
hunne onderhoudskosten
'T is alzoo dat de verstandige be
stierders der Hospicen voldoen aan den
wensch en de inzichten van den miid-
dadigen gever.
Wat zegt gij daarvan
Ziet daar, in 't korte, alles wat ge
daan is geweest in de zaak Godtschalck,
sedert zeven jaar. Moeten wij daaruit
niet besluiten dat het met opgezetten
wil is van wege de Hospicen en den
man die hun raadt en bestiert om den
wensch en de iuzichten van wijlen M.
Godtschalck te verijdelen?
Zouden wij niet met recht en reden
mogen zeggen dat allen zich schijnen
verstaan te hebben om het legaat, ten
voordeele van den armen gedaan, groo
telij ks te verminderen, en alzoo, in
zijn geheel het groot ontwerp door den
gever opgevat, onmogelijk te verwe-
zentlijken
En inderdaad wat zien wij
Van den eenen kant, de Staat die,
onrechtstreeks en ten gevolge eener
overeenkomst met de erfgenamen zich
uit de erfenis 700,000 frs. toeëigent,
om daarmede, te Yper, eene weldadig-
heidsschool van den Staat te .stichten
en die eigentlijk eene school van beter
nis is, bestemd, om er onder de waak
zaamheid van het gouvernement de
jonge veroordeelde vagabonden, bede
laars en misdadigen op te nemen.
Onnoodig te zeggen dat zulks teene-
rnaai strijdig is met de inzichten van
M. Godtschalck die een gesticht van
landbouwopvoeding voor weezen ge
wild heeft.
Van een anderen kant de Commissie
der Hospicen sticht te Locretegen den
wil van den milddadigen gever, eene
menageschool, die, hoegenaamd niet
beantwoordt, aan de begeerte die de
testateur duidelijk uitgedrukt heeft.
Zoo stonden de zaken, toen, op 5"
Februari 1898, ter gelegenheid van de
goedkeuring der begrooting der fon
datie Godtschalck door den gemeente
raad, M. D'Huvettere en, na hem, M.
Colaert, klaagden dat de Hospicen, den
wil, duidelijk uitgedrukt door M.
Godtschalck in ziju testament, misken
den, vermits zij tot alsdan het gesticht
door hem voorgeschreven, te Wijt
schaete niet hadden doen bouwen en
zij drongen aan opdat de voorwaarde
door den milddadigen gever opgelegd
zoude geëerbiedigd worden.
Waarop M. Surmont heeft durven
antwoorden dat de Commissie der
i) Hospicen een anderen grond zocht,
te Wijtschaete, om de inzichten van
n M. Godtschalck te verwezentlijken,
n want, voegde hij er bij de Haspic n
zijn nooit van gedacht geweest zich te ont-
n dekken aan de slipte uilvoering der voor-
n waarden van het testament.
Deze woorden in vergelijking ge
bracht met degeene door den zelfden
