Vrijzinnig volksgezind weekblad van leperen en het Arrondissement
De rijschool vertrekt
naar Tervueren.
De weerstand.
Stadsnieuws.
Zaterdag, 3n Juni 1899.
De vrienden van het
onderwijs.
¥e»%schijuende des alee days. eendracht maart macht.
INSCHRIJVINGSPRIJS
voor stad, Een jaar §3 franks.
vr de provincie, Een jaarfr. 3-50.
Men sclirijlt in bij den Uitgever Dixmudestraat, nr 51, te Ieperen. De aankondigingen
van beideVlaanderen evenals deNotariale en Rechterlijke aankondigingen voor gansch België,
mogen gezonden worden ten bureele van dit blad. De andere aankondigingen voor België en
het buitenland, uitsluitelijk in het Agencö Havas Magdalenastraat, Brussel.
AANKONDIGINGEN
Aankondigingen 10 c. den drukregel.
Reklamen25
Rechterlijke aankondigen 1 fr. idem.
Wanneer zal men ein
delij k beginnen aan liet
verteeren der 264,000
franken die voor liet
herstellen onzer Jüij-
sckool bestemd zij n
Wie durft beweren dat de klerika-
len het officiël ouderwijs hebben ver
nietigd heeft vlak weg gelogen wie
vertelt dat de onderwijzers werden
gebroodroofd liegtwie spreekt van
ontvolking der scholen liegtnooit
werden de scholen zoo drukt bezocht
als thans.
Deze en andere niet minder gewaag
de beweeringen, waarvan niet ééne
door het minste bewijs is gesteund,
vindt men schier alle dagen in alle
klerikale pampieren.
Dat de klerikalen echter daarmêe
niemand zullen misleiden is eene uit
gemaakte zaak. Te zeer is de school-
oorlog en zijne hatelijkheden gekend,
te talrijk zijn de slachtoffers van onze
katholieke ministers, te luid hebben
hunne klachten geklonken dan dat de
rol, welke het onderwijs heeft gespeeld
en nog speelt vergeten zou worden.
De oorlog aan het onderwijs, voor de
vrijmaking van den geest der men-
sctien, is een der eerste punten van het
pi'ogramma eens katholieks.
De reden hiervan kan samengevat
worden in deze enkele woorden Hoe
dommer men het volk houdt, hoe beter
het zich laat overheerschen.
Vroeger, toen de menschen nog zoo
fatsoenlijk niet waren als thans, noem
de men het volk slaafen het mocht
dulden en lijden, zonder dat het ooit
mocht hopen op lotsverbetering.
Servus non habet caput, non est persona,
was de leus, en dienteugevolge werd er
niets gedaan voor dit redelooze, onper
soonlijke wezen. Het land bebouwen,
zijn heeien dienen, was de reden en de
bestemming van zijn bestaan. Waarom
zou men het volk onderwezen hebben.
Ware dit niet de deur geopend voor
gevaarlijke eischen, voor revolution-
naire gedachten De overheerschers
hielden het licht voor zeiven, en lieten
de slaven in het duister lijden.
Een tijd kwam echter dat men het
woord slaaf wat onfatsoenlijk vond.
Men veranderde het in lijfeigene, laat,
en, nog een weinig later, wanneer
deugd en bravigheid hun toppunt had
den bereikt, werd hetin werkman, boer,
enz. veranderd.
Aan den toestand zeiven werd echter
weinig of geene verandering gebracht.
Heden, zooals vroeger, blijven de
overheerschers ofte klerikalen getrouw
aan hun grondbeginselonwetendheid
voor de volkstand, omdat op '3 volks
onwetendheid zijne macht is gesteund.
Overal waar zij de kans klaar zien, ver
nietigen de klerikalen het vrijzinnig
onderwijs, en vervolgen zij diegenen
welke de leer van vrijheid in denken
en handelen, van gerechtigheid in
maatschappelijke toestanden versprei
den. Dit onderwijs, deze leer is schade
lijk voor hun heerschappij.
Zij vervangen dit voor een onder
wijs naar hunnen leest geschoeid door
cene leer welke het volk allerlei geluk
belooft hiernamaals.
Ondertusschen bedriegen zij het op
aarde, en buiten het uit zooveel zij kun
nen.
Maar zooals een straatjongen huilt,
dat hij het niet gedaan heeft wan
neer men hem op heeterdaad van kwa-
poetserij betrapt, zoo huilen zij ook
wanneer wij hen hun schandelijk ge
drag, jegens 't volksonderwijs ver
wijten.
Laten wij hen huilen wij weten dat
ons verwijt hen bloedig treft. En laten
wij ons te meer voortgaan met hun
hunne wandaden, op het hart te druk
ken,'en tot onze lezers te zeggen ver
geet niet dat gansch de drukking der
klerikale partij nog steeds is, langzaam
doch zeker het volksonderwijs te doo-
den en de maatschappij terug te voeren
tot de gevloekte tijden van vroeger,
toen de geestelijkheid alleen meester
was, en het volk, waaruit gij zijt ge
sproten en waarvan gij deel maakt,
slechts één recht bezat voor luiaards
te werken, en zelve van niets mocht
genieten.
Gedenkt de strijdleus van Gambet-
ta het klerikalisme, ziedaar den
vijand en dat zoolang de katholie
ken meester zijn, er geen vooruitgang
mogelijk is.
MonstcrbeLoogiiig te Brussel.
Het ontwerp der regeering is veroor
deeld, 'tis de ontwijfelbare waarheid,
gezien de overgroote massa die zich
Maandag naar de manifestatie ver
drong.
Rond 6 uren kwam eene brigade po
litie, post vatten aan de Kruidtuin-
laan. Het weder was goed.
Het teeken in rang, werd om 6 1/2
uren geblazen.
De werkzaamste organiseerders van
den stoet zijn tegenwoordig, zooals
Emiel Max, Verguit, Vandeneede,
Eibers, Dufourueau, enz.
Verder nog Delvaux, Danvers, Lam-
biotte, Denis, Menseur, Qninet, Feron,
Daemers, Janson, Loraud, Furnémont,
Daens, Def'net, Vandervelde, Fontaine,
Buyl, enz.
Beurtelings volgen de vlaggen der
Liberale Associatie en de groepen met
andere vlaggen en kartels of opschrif
ten.
Groepen gingen met driehoeken van
roode en blauwe linten, waarop men
las A. S. en E. V.
De manifestanten droegen op den
hoed eene kaart met dezelfde letters,
en allen zongen verschillige liederen,
met betrek op den politieken strijd en
weldra was de algemeene geestdrift on
beschrijfelijk, in de rangen als onder
de nieuwsgierige, langs de straten ge
schaarde massa.
Priester Daens, kwam ook zien en
op de Sennelaan gekomen, ging een
oorverdoovend geroep en gejuich op.
De priester werd met geestdrift ont
haald.
Te 7 1/2 uren ging de stoet vooruit,
voorafgegaan door dragers van twee
handrollen
Zuiver Algemeen Stemrecht
Evenredige Vertegenwoordiging.
Daarop volgt het comiteit en de
meest aanzienlijke personen. Met
moeite baant de stoet zich een weg.
Op de Markt.
Voor eene geestdriftige massa wordt
er gesproken uit de vensters van De
Zwaan n, door Lorand, Priester Daens,
Delvaux, Sohier, enz. die allen het
wetsontwerp schandvlekken en de
vereenigde partijen, de gansche massa
aansporen tot den strijd tot het uiterste.
M. Lorand drukt zijn dank uit aan
de liberale partij en aan alle democra
ten voor hunne manifestatie, die zal te
overwegen geven aan de reactie.
De liberale partij zal zoover gaan als
het volk wil, om recht af te dwingen
(toej.)
M. Daens verzekerd de medehulp
der buitenlieden. Nooit zal de wet wor
den gestemd, omdat zij de armen ver
drukt. Laten wij allen vereenigd blij
ven om de rechtvaardigheid en de
broederlijkheid te doen heerschen.
(Ovatie.)
M. Delvaux spreekt in naam der
Antwerpsche liberalen tegen het schan
dalig ontwerp het werk der jesui-
ten zooals er nooit een uitgedrukt
werd.
Wij willen een rechtvaardig kiesstel
sel en zullen de wapens niet meer neer
leggen voor dat wij recht zullen beko
men hebben.
M. Sohier spreekt in naam der libe
rale werkerspartij van Bergen, toont
aan wat onze programmas gemeens
hebben en hoopt dat de koning de stem
des volks tot in zijn paleis zal hooren.
Spreker hoopt dat allen zullen ve
reenigd blijven in den strijd, tot dat
het uur der verlossing zal geslagen
zijn. (Langd. ovatie.)
M. Vandervelde (ovatie). Wij
strijden tegen eene regeering, wier
schandelijke overeersching wij reeds
te lang dulden. De meerderheid der
natie strijdt tegen de kunstmatige
meerderheid, die in het parlement
zetelt. Wij strijden tegen een wetsont
werp dat eene echte politieke moord is.
(Toej.)
Het woord is aan de straat.
Uwe afgevaardigden moeten, nadat
zij de Kamer verlaten hebben, bij u
zijn (Geroep op de straat) om de regee
ring omver te werpen en het algemeen
stemrecht in te voeren. (Toej.)
Werklieden en burgers reikten el
kander de hand blauwe en roode vlag
gen wapperen op de straat indien gij
werkershervormingen wilt, dan moet
gij storm tegen den vijand loopen.
De bourgeoisie moet, haren plicht
begrijpende, opstaan en mede mar-
cheeren met de openbare opinie, de
koningin der wereld, die dreigend op
treedt tegen onze regeerders en hunne
eerloosheid zal doen slikken. Stout
heid, nog stoutheid, altoos stoutheid
en de overwinning is aan ons. (Toej.)
M.Smeets. Vergeet niet dat die
mannen, die u willen wurgen, op dezen
oogenbiik in de ministeries zetelen.
Kameraden naar het ministerie (He-
raaid geroep naar het ministerie
De talrijke stoet trekt op, onder het
geroep Ontslag ontslag
Daarop werd de policie verwittigd.
De Wetstraat is afgesloten en een
gevecht had plaats op den hoek der
Wet- en Komuklijkestraten.
Een socialistische vaandeldrager
weert zich dapper tegen eene bende
agenten, die hem zijne vlag willen af
nemen. Men tracht de betooging in
kleine groepen te verdeelen.
Vandervelde en Smeets, die in de
voorste rangen zijn, worden aan den
hoek der Wetstraat brutaal door de
policie aangegrepen. Vandervelde ver
loor zijne manchetten Smeets is
blootshoofd en zoo worden beiden naar
de policiepost gesleept.
Jules Liegeois, provinciaal raadslid,
volgt de aangehoudenden en zegt tot
Smeets Indien gij eene getuige noo-
dig hebt
Hij kan den volzin niet voleindigen
en op zijne beurt wordt hij door de po
licie aangegrepen.
Léon Furnémont is insgelijks aange
houden.
Het gerucht liep dat Emiel Vander
velde gekwetst was.
De gevangenen losgelaten.
De heeren Georges Lorand en de
Sélys-Longchamps, senateur, de aan
houding vernomen hebbende der socia
listische Kamerleden, begaven zich on-
middelijk naar den policiepost der
Waux-Hall ten einde hunne invrij
heidstelling te bekomen.
Om 11 ure worden zij losgelaten en
samen met M. Lorand begaven zij zich
naar het Volkshuis Onderweg ont
moetten zij eene talrijke groep mani
festanten op weg naar de Waux-Hall,
vast beslist de gevangenen te gaan ver
lossen.
O nze markten.
Telkens dat wij onze gebenedijde
stadsregeering beknibbelen, beweert
het Journal cf Ypres en het ander kleri
kaal papierken dat wij ze moedwillig
willen zwart maken en dat gansch de
lepersche bevolking hulde brengt aan
ditjjfijesfiAA bestuur.
Op risico van nogmaals de zachte
rust van onze benijdenswaardige re
geerders te stooren, willen wij hier nog
eens bewijzen dat ze hoegenaamd nie-
mendalle voor den voorspoed onzer
stad uitgericht hebben.
Als voorbeeld, nemen wij de Groote
Botermarkt, die onder de Haile nevens
de Groenselmarkt, gehouden wordt.
Nergens ziet men zoo een wanorde. Er
zijn nog banken, nog tafels de buiten
lieden kunnen er niet zitten, terwijl zij
nochtans een standgeld betalen, dat
een weinig voordeel zou mogen geven.
Zij hebben het daarenboven zeer
moeilijk om hunne koopwaar behoor-
lij k te vertoonen en het publiek kan
niet gemakkelijk tusschen hen door
gaan.
Op het Stadhuis daar veegt men z'n
botten aan de klachten die zich voor
doen van alle kanten de vreemde op-
koopers, de boerenlieden en ook de
menschen uit de stad. Terwijl elders
de markten gereglementeerd worden,
hier, wordt er geene rekening gehou
den van de verordening het wille
keurig stelsel houdt in Ieperen de bo
venhand.
Te Dixmuide, namelijk, zijn het, bij
de opening van de markt, de inwoners
die het eerst recht op aankoop hebben
op een gegeven slag met de bel mogen
de vreemde opkoopers op hunne beurt
de boter bedingen. Het is er insgelijks
verboden de koopwaar in andere plaat
sen te koop te stellen dan die door het
gemeentebestuur aangeduid, terwijl
men te Ieperen, wordt er gezegd, toe
laat dat de koopers de boerinnen te ge-
moet gaan en hierdoor ook nadeel aan
de stadskas doet, vermits zij al dat
standgeld verliest.
In vele andere steden, waar de mark
ten zoo belangrijk zijn als hier, loopt
alles in de beste orde af. De koopers
naderen op behoorlijke wijze, degenen
die hunne waren op de banken uitstal
len, door de stad tot hunne beschik
king gesteld.
Eene andere kwestie die eveneens
onze neringdoende medeburgers aan
belangt is die der rondleurderij. Eiken
Zaterdag komen hier vreemde mars
kramers met allerlei koopwaar op de
markten, welke de winkels uit de stad
een verderfelijke concurrentie aan
doen. Het zijn nochtans de lepersche
winkeliers die meestal de belastingen
betalen en het ware niet meer dan
billijk dat zij ook er het grootste pro
fijt uittrokken.
De rondleurders verkoopen aan be
lachelijke prijzen hunne pakkadje of
soms handelsgoed, voortkomende van
likwidatiën of andere twijfelachtige
oorsprong. De boereu laten zich ge
makkelijk door den goeden koop mis
leiden, in stede van de magazijnen te
bezoeken.
