het ARRONDISSEMENT.
van YPEREN
EN VAN
MET DANKBAAR HART
Zaterdag 13 April 1872.
Zevende J;ier.
Nummer 328.
VAPJDERGHINSTE-FOSSÉ,
:t Pr. r»o i'. gier
DE PLAKBRIEVEN, ton Burcele van dit Dlatl gedrukt, betalen slechts ('éne inlyving en worden tot den dag der verkooping opgenomen.
Yper-Koussclnerc, 7 8b, 12-28, 8-40. Roiissejtwte Ypor, fl-3o, 1-40, 7-88.
M A Ti li K -pos t;k
TryilcuBici* «mi omimaiiur:!.
Hebben wy hel menigmael gezegd, dal de
bloedhonden der Commune van Parys de
broeders zyn van onze vrymélselacrs en
vrydenkers, en voor hel minst de ware ko
zyntjes van onze liberalen? zegge van onze
liberalen.
Geheel de kliek behoort lot de zelfde
familie. Wie daervan een nieuw bewys ver
langt, leze slechts bet verslag, onlangs door
de Libre- Pensee uitgegeven, en waer onze
Godloochenacrs in volle bewondering staen
voor de bloedcoinmnnc van Parys.
Men oordcelc:
Misschien zal Frankryk DEZE GROOTE
y> POGING VAN PARVS kunnen overnemen
en mei byval geleiden, die weleer de
sclieiding van Kerk en Stael uitriep, liet
hudjet der eeredienslen afschafte en aen
de priesters den toegang tot de publieke
school ontzcide.
Hel is nu klacr, bv onze. vrijdenkers is
bet toonbeeld van volmaeklbeid dc Com
mune van Parys....
Nog eens, kan men ecne duidelyker gc-
loofsbelydenis vragen van onze tegenstre
vers? Want onder dc vrydenkers begry-
pen wy alle liberalen; immers dc Journal de
(j'and beeft gezegd:
Le libéralisme csl la libre-pensée ou tl
voor «1c vrome
«laden onzer voorvaderen «I«;
watergeuzen.
/Lest rien. liet liberalism is de vrydenke-
ry of het is niemendalle.
Nog eeue andere waerheid schvnl klacr
door deze bekentenis. De Libre-Pensée wil
deu Godsdienst en de priesters uit de school
bannen, dal bekent zy opentlyk. Maer indien
zy zelve zonder masker vooruitkwam om
dit doel le bereiken, zou zy ongctwyfeld
mislukken. Daerotn zendt zy de schynticiligc
L jue voorop, en wal de goddelooze vry
denkers niet durven aenvangen, daertnetb:
belast men de wolven der Ligue, na ze eerst
in een schapenvacht gedosebt le hebben.
lïne staen «Ut* znkeii?
Er hecrschl spyt en knaging in de franc-
maconliberale kringen, liet doelwit der op-
roerten van November laclsl is niet bereikt
geweest, verre van daer. men is voor de
schande van in eenc slechte onderneming
niet gelukt te hebben. Dan alleenlyk wan
neer hy wel uitvalt, strekt by lol nut van
degene die hem verwekt, maer valt hy
slecht uit, dc slagloflers die nten in 'l voor-
uitzigt had, trekken er voordeel uit. De ge
leiders van den laetsten oproer komen er
ter hunner natleele de ondervinding van te
doen. Zy hebben er niet in gelukt de consli-
tutionnele meerderheid omverrc te werpen;
de herplaestering van 1857 heeft lang vuer
geinackl, en zie ze daer nu, die mannen,
belasten beladen met eeue beklugelyke ver-
aulwoordelykheid waervan het beklimmen
der ministeriele zetels alleen ben zou kunnen
troosten hebben.
De ontbinding beslaet in de rangen der
linker zyde, een liberael congres schynt
moeijelyk, de opstelling van een program is
eene harde en gevaervolle zaek, namclyk
wanneer de princiepen ontbreken voor on
verzoenbare eisschenkortom de vrye libe
ralen zyn misnoegd, de anderen zyn trooste
loos, de kiesuer is op T punt van le slaen en
alles wal men boort is onbcilvoorspellend.
Mm verwacht zich le Brussel zelfs (1) aen
eene doctrinaire omverrewerping anders
wel gekenmerkt dan degene van 1870. Moe
dig aen dan echte katholieke Belgen.
De Encycliek en dc Syllabus, zegt de Uni-
vers, hebben hunne vruchten voorlgebragt
in Belgie. Hol liberalism is bezig met in stuk
ken le vallen. De gebeurtenissen van Brus
sel, zoo bewcenlyk ten acuzicn der orde,
hebben zyne laelste hoop verydeld. Men
beeft de liberale vryheid onder de oogen
gehad, en men heeft haer schaemleloos ver
wantschap met de revolutie en mei de wan-
orde kunnen bestaiigen. Alwie kan oordeelen
en in slaet is van gevolg te trekken uit het
gebeurde, zal deze les verslacn en zal de
ware vryheid alleen verwachten van de
waerheid: Veritas liberabit nos.
Ten andere, de afgrond, die het liberalism
van de Kerk scheidt, wordt eiken dag die
per. en hel is niet meer mogelyk aen een
regtzinnigen christen van ter goeder trouw
aen hel liberalism vast tc houden.
Hel liberalism is immers de haet van O.II.
Jesus Christus en van zyn ryk over de niaet-
schappy, over de familie en over dc zielen.
Korlelings nog was de liberalery te vreden
met de geestelyke gestichten in tc palmen en
de wellen le verwereldlyken: zy noemden
dat de onafhankclykheid van hel bttrgcrlyk
regl bewaren.
Later wilde zy het onderwys verwereld
lyken in de hoop van aldus dc familie le ont-
chrisiolyken. Nu tracht zy den mensch aen
allen godsdienst te onttrekken, volgens hare
kenspreuk: Het liberalism is de vrydenke-
ry of liet is niemendalle.
In de ontmoeting wat zien wy? Die be-
weenclyke sterfgevallen, dewelke de chris-
tene ziel met afschrik vervullen, ontmoet
men tol in de hoogste standen der samenle
ving. Wal zeg ik? Studenten, vrouwen,
dochters zelve lecren aldus sterven!!!
MF.N SCHRYFT IN MY
IIOTKRSTRAET, 00, YI'KREN.
en in al de Bosikontooicu van liet ryk
VOOR r.KIIKEI, HET I.AM),
vooraf bpladbaer
Men sehryft niet min in dan voor een Jaer,
Verschynende den Zaturdag van elke week. De aenkondiginsprys is van 10 centiemen den regel. De reklamen in 't Nieuwsblad betalen 30 centiemen den regel. Een nummer genomen o|> het Bureel 18 cent.
De bygevoegde nummers voor Artikels, Iteklamenof Aenkondigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
'Si I*! IC TT' K fn K UT. 1" December.
Poperinghc-Ypcr, 8-20,7-30,9-21,1 t-20,2-18,5-t3.9-2o.—Yper Poperingho, 6-80,9-08,11-46,3-39,G-32,
8-80,9-30.P. piringhc-llazebronck, 7-13. 9-20, 12-08, 4 00, ti-82.
Biiusselaere-Brugge, 8-80, 11-10, 1 24, (tn.5.58,) 7-33. 9 88 Brugge-/lo»«sef,8-30,12-28,8-10,6-40.
Ypcr Korlryk, 8-40,9 39,11 -40,2-38,8 33. kortryk-Yper, 8-08,10-43,2-30,8 30,8-38.
Comen-Wnrsien-Lo Tooquet llouplines Arinentiers, 0-18, 12 08, 3-30, Armenliets-IIouplines-Le
Touquet-Waesien-Conu'n, 7 38, 2-00, 4 40. Comen-Waesten 8-4ü, 0 10. (den Maendag) 0,08.
W aesten-Comen 8 80, 9 40,(den Maendag) 0-30.
Kortryk Brugge, 8-10, 10 48, 12 48,(M. 8-1S,)G-88, 9 00. Brugge Korlryk, 8-30, 12-28, 8-10, 6-40.
Brugge, Blnnkenkerglie, Ileysl, 7-20, 10-80, 2-40, 7 28, Heysl, Blaiikenberghe, Brugge, 0-08,11-18,
8-30, Blankcnberglic Brugge, 9-18 m
Ingelmunstcr Deynze, 8-28,9-40,1-80,4-80,8-00. -Deynze Ingelmunster, 7-42,9,10,12-08,8-10.
Ingelmunsler-Anseghem, 0-10, 12-38, 8-08. Ansegliem-lngeliriunster, 7-48 2-10, 7-30.
Licbiervelde Dixmtide-Veurne en Dunkorke, 0-30, 9 18, t-80, 7 48. Dunkerke-Veurne-Dixmu-
de en Licbiervelde, 6-4.8, 10-38, 3-48, 8-00.
pixmude-Nieuporl, 10-00, 2-38, 8-37.Nicuport-Dixmude, 7-48, 11-38, 4-28.
Tbouroul-Ostende, 8-30, 9-20, 2-00, 8-08. Ostendó-Tllouroul, 8-00, 0-20,12-
00, 0-18.
Yper naer Dixmudepeerdepostery 0-00 voorm. berbeig de Dry Koningen 4 nam.Dixmude naer Ypcr.
Messagerie V'andewalle 6-00 voorm. Messagcrie Deitworisse *4 00 nam.
Yper naer Langhemarck, postkantoor 0-00 voorm. 12-30 nam. Langlu-marck naer Yper, postkantoor
8-48 voorm. 3-35 nain.
Yper naer Merckem, peerdep. 6-00 voorm. 4-00 nam. Merekem naer Yper, po«tk. 7 30 voorm. 3-00.
Ypcr naer .1 Icessen, postkantoor 12-30, 8-48 nam.Mecssen naer Yper,postkant. 8-48 voorm. 3-20 nam.
Yper naer Nieuwkerke,postkant. 6-00 voorm. 12-30 nam.Nietiwkerko naer Yper,postkant. 8-30 votrin.
3-00 nam.
Yper naer Oottvleteren en Vcurnc, peerdenpostery 6 voorm. (Woensdag) 8 vooi m. herberg de Zon 2 nam.
Yeurne naer Yper, Messagcrie Deralliée 5-30, voorm. Messagerie Demeurisse, 1-00 nam.Oostvic-
teren naer Yper, postkantoor 8-30 voorm. 3-20 nam.
«i
(Spreuk der Toekomst in liacr
nummer van 31 Maerl.)
Het protcstantsch Holland beeft den 1 April dc
300* verjaring van de inneming van 'den Briel ge
vierd.
Iladdc men dit feit herdacht als een bloot nationnel
feest: het begin der vestiging van 's lands onafhan-
kelyklieid, voorzeker zou geen enkel Noord Neder
lander geweigerd hebben cr deel aen le nemen.
Men beeft echter, op de vraeg van den bekenden
katholiek D' Nuyens, welke beteekenis men er
dacht aen te hechten, een antwoord gegeven, dat de
katholieken van dat land dwong zich te onthouden.
De overrompeling van den Briel zelf is niet zoo'n
schitterend feit als men wel gelieft op te geven.
Ziehier wat Strada, de hekende gcschiedschry vet
er over zegt:
Ecnige schepen, door watergeuzen bemand,
een Biscaeiscli schip aongernnd hebbende, werden,
terwyl zy bet plunderden door wind en tempeest
tegen de kusten van een llollandsch eilandje, VoonN
genaemd, geslagen. Zy landden er aen, en werden
voor kooplieden, door liet onweder aldaer gedreven,
aenzien; zoo dat zy, hunne vrees in stoutmoedigheid
omzettende, voor dat dc inwoners bemerkt hadden
dut men den oorlog en niet konpwnren bragt, de
plaets innamen, op Palmzondag, met eenen onver-
hoopten uitslag, en zonder dat cr hun door iemand
tegenstand geboden werd. Zy verhryzelden de
beelden der Heiligen, en door Lamey (graef van der
Marck, bygenaemd het Wildzwyn der Ardennen)
aangevoerd, vergalen zy geene soorten van oneer
biedigheden noch jegens de heilige voorwerpen,
noch jegens de geestclykheid....
Wie was nu die graef van Lamey, de held van
dit gcuzenfeil? Wie waren zync parlygangers?
Ziehier hoe Wagenaeii en Hooft hen in korte
woorden afschilderen:
a Hy was (zegt Wagenae[i, sprekende van graef
Lamcy) woest van aerd, gehelen op de geestclyk
heid, en ongezind en onbekwaem om zyne knechten
in toom te houden, die, vooral ten platte, lande,
groote ongeregeldheden bedreven.
En wat zegt P. C. Hooft van zync parlygangers?
liet waren zegt hy, eensdeels luikerwalcn,
rapscb volk, maer moedwillig, eensdeels gevluchte
Nederlanders. Andere scliryvers zeggen, dat hel
een samenraepsel was van allerslechtste driften,
bacnstroopers, zeeschuimers, die men uil de Engol-
sebe havens had verjaegd.
Waerin bestond dan de vrylieid, die de Geu
zen bragtcn?
Zy kenden niets anders dan eenen blinden hael
tegen de Itoomsclic Kerk, martelden degenen, die
de Calvinislenleer niet wilden omhelzen, en dorsten
naer 't bloed der katholieken.
In de hitte van den overal (zegt Hooft, spre
kende van dc inneming van den Briel) werd de
burger verschoond en al de geweldenary tegen de
(I) Te Yper, tc Brugge, te Doornyk, enz., enz.,
gael men ook kuisschen Itgecn nog te zuiveren
blyft.
geestelykcn gewend. Des anderendngs ging 't op
een stormen van beelden, rooven van kappen,
kooi kleederen, kazuifels, en allerlei misgewaad;
van andere kerk- en kloostergoederen, en borgen
dun den buit in de schepen. Want zelfs Lamey,
hebbende geen wyder wit, dan 't gewest te plunde
ren, sprak van de stad in brand le steken en met
dien stank te ruimen. Zoo groot een scheel is er
(usscheri de baldadige buien van eenen waeghals, en
d'ecrendste deugd der grootmoedigheid.
Het was op dien lyd, dat die zoogezegde vry
heid^ vrienden teGorcuin die verschrikkelyke, yzing-
wekkende gruweldaden pleegden, en de twee
pastors der stad en de Minderbroeders, welke men
de martelaers van Gorcuin heet, de pynlyksie folte
ringen le, lyden hadden, om later, na veel sniaed,
hoon en bespotting verduerd le hebben, lusschen
den 7 en 9 Juli, in den Briel omgebrngt le worden.
Gorinchcm (of Gorcutn), zegt Waoenaeii, was
daegs na Dordrecht omgezet door Marinus Brandt.
De geestclykheid hier ter stede werd zeer mishan
deld door de geuzen. Eenige werden naer Briele
gevoerd, en aldaer, op last van Lamey, ter dood
gebragt.
Zitihier hoe een ander protestnnlsche schryver,
Pieter Bur, de zaek in 'l kort verhaell
ii Zy (de watergeuzen) hebben do geeslelykheid
en byzonder de minderbroeders zoo onbennheriig
behandeld, dewelke daer, na den 3 July 's avonds
door Jan Omal, commissaris van den graef Van der
Marck, naer den Briel werden gebragt en zyn al
daer, na verscheidene kwellngien, schaperheden en
mishandelingen,lusschen den 7 en den 9 July, door
bevel van don graef Van der Marck, gehangen in
ecne schuer van het klooster van St Elizabeth,
builen de stad.
Hooft, dien wy hooger aenlialen, is nog uitdruk-
kelyker
■I De verovering van Gorcum, zegt hy, heeft men
met allerlei last' n *an luchlelooze ongeregeldheid en
uitgelaten moedwil bezoedeld. Twee van de burgers
werden op de markt met de koorde verdacn, de
andere op de rantsoen gesteld, de Drost, zyne buis-
vrouw, zyne dochter en een en twintig gewyde
personen naer Jen Briel gevoerd. De sniaed, de
mishandelingen en overvuilb vinnigheid, gepleegd
aen dezo geestelyken, bewyzen dat het aerdcryk
geen ongedierte zoo fel voedt als de mensch is, be
reden van de boosheid zyner woeste lusten, tevens
God en zyne eer velgeel.
ii Want als zy (uitgezonderd een of twee, die
't l'auzelyk geloof verzaekten) al te samen kwalyk
geworgd, na verscheidc kwellagien ineen klouster-
scliuer den ganschen nacht over zieltogend in den
strop gehangen hadden, ieurierden nog de soldaten
(de watergeuzen) zoo wreed een dartelheid, dal de
eene den neus, de andere de ooren, de andere de
scbamezdcelen van dezen of dien monik afvorder
den, en als t re (Te i y k den geus spelende, en fraci be
vende, met die leden op den hoed in de stad
keerden.
Ziedaer hoe de held Van den Briel en zyne aen-
hangers zich gedroegen I
En hel zyn die monsters, die onze liberalen
gaen verheer I yki n hebben onder den dekmantel van
ewetensvryheid Neen, Neêrlands latere grootheid
heeft niets aen die helden te danken Zy is tot
stand gekomen ondanks hen (Fondsenblad.)
