YPEREN EN VAN HET ARRONDISSEMENT.
VAN
Zaturdaa "2 Mei 1874.
Negenste Jaer.
Nummer 435.
VANDEP. GHIMSTE-FOSSÉ.
3 Fr. 5W CL per Jaer,
vooit or:iif,Ei, het land,
V Vj e m w e g e m.
Yperen, 2 Mei 1874.
'T is Mei.de maend van Maria!
Hne lief is 't huilen by de groenle des
velds, de claris van de bloem, de baesem
der I well t en 't blyde gezang van de vogels.
Hoe heerlyk schoon en aengenaem zoel. is
het binnen!... In huis en kapel, in bidplaets
en kerk, overal slael Maria len Iroone. De
groenle van 'l veld. de glans van de bloem
versieren zoo prachtig hare heelden; de bal
semde wierook, hel blyde gezang walmen
omhoog Maria Ma get lereerrn.
In Yperen ook, onze vaderenslad, is't
overal feesle rn triomfe! Geen heiligdom
hier, hoe klein en gering, of Maria beziet het
genadig. Wanl zy by ochtend en avond
beur kinderen zielgaen en biddende haer
liefde betoonen!...
Doch eene heilige woon, waer zv mil
der dan ergens op schouwde, en die, uit
meerdere liefde lot haer, zoolang Maria-
sr/ionl noemde, is veranderd van volk,
veranderd van nameen van wezen!
T is den eersten keer nu sedert negentig
jaer, dal er de Meimaend anders gevierd
wordt, gevierd zonder mis ofle priester,
gevierd... door 't consent van een schepen.
Hoe 't Maria bevalt, dat vieren van Mei in
dat nieuwerwetsch huis?... Ik en wete't
niet, maer'k vreeze. o ja, ik \reeze!...
Men verjoeg er ja eens, op wreede wys,
twee-en-twintig dochters van liefde, die
getrouw aen de Koik, getrouw aen hun God
waren, niel vroegen dan armen te helpen!...
Kan nu dal huis de Moeder van liefde he
ilagen?
Men sloot er nog... O! schrikkend ge
dacht! den Heer Jesus achter de grendels,
en zonder aenbidding of licht, hewaeklen zy
hem daer dry dagen!., kan nu dat huis de
Moeder van Jesus behagen?..
Nog moest er ook Jesus voor allyd uit, en
dat zuchtend gezang, en dat weeriend gebed,
van de lange en droevige reijen,die op
dien droevigen dag, Jesus in zyn balling
schap volgden, kan Maria dit alles ver
gelen en kan Haer zoo een huis nog beha
gen?
En is er nu nog de kapel en hel beeld en
de Relikwie der Goddelyke Moeder, zy en
dienen (och rnaerom 't woest geweld en de
afgryzelyke onteering te loogen; en de bloe
men rond T beeld of hel licht dal er brandt
kan het alles niet doen vergeten en ooit Ma
ria behagen?
JLaiikrict.
Lank riet is hooveerdig. Ily gevoelt het
zoo pynlvk by dage, hy droomt hel zoo
gruwelyk by riachie, hy is er zoo innig van
overtuigd.... en iedereen met hem.
Gisteren nog zag ik hem overslraet gaen,
regl en styf. met zwervend oog en haestigen
tred, als iemand die gejaegd is. Lankriet is
slaef des hoogmoeds, Lankriet is hooveerdig.
Ily was eens, wat hy nog geerne zyn zou,
zyner familie en opvoeding weerdig. O,
ware hy geen slaef des hoogmoeds!... Maer
Lankriet is hooveerdig!
Hy gebiedt: 't moet zyn; hy spreekt:
wee den vermetele die niet zwygt, of niet,
lachend en vleijend hem toejuicht! Zyn ge-
kwelsle hoogmoed schiet vertoornde blik
ken en valt uit in grammoedige bedreigin
gen. Ja. Lnnkriot is hooveerdig!
Eens speelde hy de rol van Judas. Die ver-
foeilyke rol was hem gunstig. Doch niel alles
was roos zonder doornen. Deze drongen
hem zoo cl iep in den boezem, dat hy menig-
mael, in 't verborgen, zuchtte van wee en
kloeg van de pyne. Maer wat hy gewild had
moest door. Zyne eer was vei pand. en zyne
eer is zyn al. Want Lankriet is slaef des
hoocmoeds, Lankriet is liooveerdic!
Hy slechtte een vreedzamig huis van hon
derdjarige chrisielyke liefde. Hy meende:
T is uil mol dat donkere nest van verou
derde dweepzucht! En ?t nederige en ver
borgene licht dat duisternis was in zyne
oogen schoot rykere stralen en glansde
klaerder dan ooit. Hy was vernederd en hy
leed.... Want Lankriet, eilaes! Lankriet is
hooveerdig!
En 't donker verblyf werd een prachtige
tempel, aen geleerdheid en beschavinc ge-
heilige!! Daer zouden alwyze Minervas de
vrouwelyke jeugd lot kunst en wetenschap
opleèn! Maer wat hy ook sprak met ge
veinsdheid van deugd en van godsdienst;
hoe hy beloofde of bedreigdehy vond
geen Minervas. En zyne eer was gekrenkt,
en hy zuchtte en hy raesde.... want Lank
riet is hooveerdig!
Toch de tempel ging open. Op den leer
stoel daer zag men miserabile vi.su!
twee drie dochters van Eva, ai! zoo kleine
en zoo nederig, aen wie krankheid van geest
en van iicrtc ten deel viel. Eu men ducht en
men zegde: Hoe klein toch die Groote!
hoe magteloos die Magtige! T waren
schichten in 't hert van Lankriet zoo hoo
veerdig.
Ja, Lankriet is hooveerdig! Ach, worde
hy gespaerd van alle rampen!... Vriend ben
ik van Lankriet. Dnerom wensch ik: hy
worde vernederd! Want: in de vernedering
ulleen is de redding.
Plaetsvlyk*
1° IViemve maerijes over de Fricadelien.
Dikwyls beroepen de liberalen hun op
hetgeen zy noemen C opinion pubtiqne.
T is friinseh lyk al het liberael geruchte!
't is te zeggen: gedacht van volk.
Men weel dat zy van hel gedacht van
volk ofte Copinion publique de oor
sprong van alle gezag en alle wetten en alle
instellingen, volgens de liberale leering, mis
bruik maken. Nu, wal er te Yper ommegaet
nopens de fricadelleschool, is alweer een
bewys dat die liberale leering maer in woor
den en is, die zy in hunne werking heel en
al onder de voeten trappen.
Eiken keer dat de fricadelleschool naer de
Misse gael, 's Zondags, de Poücen zyn meê
in tenue en in borger, om ze te beschuiten
tegen 't roepen van 't volk. Klaer teeken dat
het volk niet dan verachting voor dat offi
cieel onder wys en heeft. En noglhans die
schole is opgedrongen en opgeleid.
Als ieverseen der fricadellejuffers uilgaet,
alweère sla-t ze onder de wachte der Poli-
cie; want zy geen strate en kan doorgaen
zondereen roep van afkeer te hooren. Klaèr
hewys hoe diepe hel gevoelen van 't volk
gekrenkt is, en noglhans de school zal slaen,
en ze zal gaen, zegt men; voorzeker met
dwang, wil men zeggen.
De dochters zelve, die naer die schole
gaen, zouden al roepen tegen hunne meeste
ressen, als ze ontevreden zyn, frieadelled....!
Dag Barbara, zei er een jongentje van
zeven jaer of iets meer. Dag mannetje,
zei Barbara; en de jongen gnet voort, keert
om en zegt: Barbara! Wat dan, man
netje?'T valt een fricadelle uit uw pan
der!... En hy weg al een kleen slraelje!
Mier nog eens en is die jongen niel dan de
weerklank van U gedacht des volks.
Verre van my dit goed te keuren; maer'k
en wil niet anders alsdoonon hoe die f'rica-
de/leschole tegen 't gevoelen van 't volk is.
Een meisen van een liberalen Heere
ontmoette twee juffers: Dochter kunt gy
ons niet zeggen waer de Lamotleschool is?
vroegen ze. De Lamolteschool is heel aen
een anderen kant, zegt hel meisen; 't ware
moeijelyk om u dat wys te maken. Maer
'l is in deze strate heeft men ons gezeid, wy
zyn hier toch in de Rysselstrate. Ja in
de Rysselstrate, zyt gy, maer de Lamoljes
wonen nu in de Klierstrate. Neen, neen,
't is de Rysselstrate. Ha! ja! gy wilt mis
schien spreken van die nieuwe fricadelle
school?... En de juffers trokken heen
zonder verder te vragen.
Nog wat anders: Vrouwtje, zei er een
liberale grootheer aen een arme vrouw, wie
zyt gy en waer woont gy? Mynheer
waerom vraegt gy dat? Hebt gy doch
tertjes? Ja. Waer gaen zy naer schole?
Naer de Lamoljes. Hoe is uw name?
Gy en hebt mynen noem niel noodig te
weten. Waer woont gy? Gy en moet
dat ook niet weten. De heere verliet haer
en zy was te wege naer huis, maer zy keek
om en zag dat de heer haer volgde. Maer
zy gerook 't look in den meersch, en in
plaels van naer huis Ie gaen zy ging allyd,
allyd voort, en nievers binnen, de poorte
uit langs de vesten, lot dat de heer, lange
moe van volgen, haer teenemael uit hel oog
verloren had, en dan trok zy haer huis bin
nen al 'l achterpoortje!,..
T was omdat die Heere haer niel en
zou pramen of dwingen hare kinders uit de
Lamoljes te trekken, dat zy zoo trachtte on
bekend te blyven... Wat zegt gy van zulke
dwingelandy?.. en van V gedacht des volks?
'T is klaer wat het gedacht des volks
is, en wat tyranny men zal moeten gebrui
ken om de fricadelien l' ondersteunen!
Nog meer, sedert de opening der fri
cadelleschool en hebben er nog maer vvve
de Lamolteschool. verlaten, en er zyn dertig
nieuwe gekomen, en nog nooit en hebben er
by de Lamoljes zoovele kantwerksters ge
weest! Deze die de Lamoljes verlaten hebben
zyn onder andere, de knecht van een libe-
rael raedsiid, M Verschaeve dat my dunkt,
en een stadsbedieode, de can'llonneur zegt
men. Telt op uwe vingers hoeveel duimen
gy hebt! 'K wil zeggen hoe die dochtertjes
weg zyn.
Men zegt dat er zekere ridder,oude kennis
van Bergé, en zekere fabricanl vele mpeite
doen om de fricadelien te vetten!.. 'T is
dwingelandy en seliandelyk vap deeonscion-
i ie te tergen!
MEN SCHRYFT IN BY
BOTERSTRAET, 06, YPEREN
en in al de Postkantooi en van het ryk
vooraf belaelbaer.
Me» Scbi'yft niet rniu in dan voor een .laer-
Verschynende den Zaturdag van elke week. De aenkondiginsprys is van IS centiemen den regel. De rcklamen in 't Nieuwsblad betalen 30 centiemen den regel.
[)e bygevoegcie nummers voor Artikels, Reklamen of Aenkondigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
-Een nummer genomen op het Bureel 15 een
Popermghe-Yper, 5-17-25, 9-30, 10-58, 2-15, 5-05, 9-20. Yper-Poperinghe, 6-50, 9-07 12-05,
3-57, 0-50,8-45,9-50. Poperingh'e-Hazebroock, 7-13, 12-25, 4-17, .713, llazebrouck-l operin-
ghe-Yper,8 35, 10-O0, 4-10. 8-28.
Yper-Kotisselaere. 7-50. 12-25, 6-45. Rousselaere-Yper, 9-25. 1-50, 7-50.
Housselaere-tfntnoc, 8-45, 11-34, 1-13, (m. 5.56,) 7-36, (9 55 Lichterv Lichtervelde- hourout,
4-25 m. - Brugg c-Roussel. 8-.2S, 12-50, 5-13, 6-42.— Lichter velde-Kortryk. 5-25 in. Zedelghem
Thourout. 12-00.
Yper Kortryk, 5-34. 9 49, 11-18, 2-35, 5-25. Kortrvk-Yper, 8-08, 11-02, 2-56, 5 40, 8-49.
Yper-Thnurnut, 7-13, 12-06, 6-20, (den Zalurdag len 5-50 's morgens lol Lnnghemnrck Ihouront-
Yper 9 00 1-18 7-45,den Zaturdag len 6 20 's morgens van Langhenwrk naer Yper).
Comen-Waeslen-Le Touquet Houplines-Arrnenliers. 6-00, 11-50, 3-35, (den Woensd. 8-40 m. 5-30, s.)
Armentiers-Houplines-Le Touquet-Waesten-Comen, 7-40, 2-00, 4-45, (den Woensd. 10-3.) m.
8-00 s.) Comen-Waesten 8-40 m. 9-30 s. (den Maend. G,30 s.) Waesten-Comen 5-30, 11-10,
(de.n Maend6-50 s.)
Kortryk-Brugge8-0611 -0012-35(M5-15,)6-55,(9 00Licht.)—Brngge-Koriryk,8-25,12-50,5-13,6-42
Brugge, Blankenkerghe, Ileyst, (slalie) 7-30, 11-04, 2 50.7-35. Ilevst, Blankenberghe, Brugge, 5-45,
8 30, 11-25. 5-30, Blankenberghe Brugge, 6-10, 8 55. 12-06.
Ingelmnnster Devnze-Gent,5-15,9-41,2-15,IngelmunMer-Deynze, 4 50 2° kl, 7-15. Gent üevnze,
Ingelmunster, 6-58, 1 1-20,4-39. Devnze Ingelmnnster, 9,10 2e kl. 8 20 s.
lngelmunster-Anseghem6-05, 12-10, 6,15. -Anseghem-lngelmnnsier, 7-42 2-20, 7-45.
Lichlervelde-Dixmiide-Veurne en Dunkerke, 6-309-10, 1-35, 7-55. Dunkerke-Veurne-Dixmude
en Lichiervelde, 6-55, 11-15,3-45,5-10.
Dixmiide-Nieuport, 9-55, 2-20, 8-40. Nieuport-Dixmnde. 7-40. 10 45, 12 00. 4-25.
Tlionrout-Gstende, 4-50, 9-15, 1-50, 8-05. Ostende-Thouroul, 7-55, 10-10, 12-25, 6-15.
Selzaele-Eecloo, 9.05, 1.25, 8.25. Eecloo-Selzaete, 5,35, 10.15, 4.22.
Gent-Terneuzen, (statie) 8.17, 12.15, 7,25. (Antwerppoort) 8.30, 12.40, 7.45. Terneuzen-Gent, 6.00
10.30,4.40
Selzaete-Lokeren, 9.04, 1.30, 8.30 (den Woensd. 5.10 m.) Lokeren-Selzaele, 0.00, 10.25, 4.45.
(den Dyssendag 9.3ii).
C O 31 I I ESFOXDENTIE3V
KORTRYK BRUSSEL.
BRUSSEL KORTRYK.
Kortryk v.
Brussel a.
6.40
9.20
10,55
1 33
12.33
2.25
3.45
6.06
KORTRYK D00RNYK RYSSEL.
Kortryk v.
Doorn yk a.
Kyssel a.
7.00
7 51
8.33
10.56
11.47
11.55
2.64
3.48
4.00
KORTRYK GENT.
Kortryk v.
Gent a.
6.42
8.01
12.31
t .32
5.34
6.29
6.32
3.47
5.03
6.38
9.16
8.47
9.41
9.53
6.40
7.56
Brussel v. 5.22 8.28 12.21
Kortryk a. 8.00 10.43 2.41
5.35
7.53
Kyssel
Doornyk
Kortryk
RYSSEL DOORNYK KORTRYK.
S.20
9.37
8.23
8.30
9.47
11.03
11.34
12.26
2.28
2.47
3.42
6.47
8.44
5.20
5.39
6.36
BRUGGE GENT BRUSSEL.
Brugge v. 6.49 exp. 12.30 3,34exp. 6.43
Gent a. 7 34, 1.54 4,19 7.58
Brussel a. 8.30 4.05 3.26 9.31
Gent v.
Kortryk a.
Brussel v.
Gent a.
Brugge a.
3.38
6.57
GENT KORTRYK.
9.30 1 .28
10.32 2.49
4.24
3.3I
7.21
8.42
BRUSSEL GENT BRUGGE.
8.14 11.33 3.12
6 00 9.41 1.23 4.26
7.13 10.34 2.38 5.11
6. 37
7.22
c.
c;
