VAN YPEREN EN VAN HET ARRONDISSEMENT.
Zaturdiig 1) Mei 1874.
Neiteiiste Jaer. Nummer 430.
VARIDERGHIWSTE-FOSSÉ,
51 Fr. CL per «lifter.
-W Ti E 15 W E E At'.
Yperen, 9 Mei 1874.
'K Iieb gepeisd en herpeisd, en drykeers
herbegonnen te schryven, wat ik vandage
leeren moesl aen tnyne lezers en lezeressen,
byzonderlyk van Yper.
Lastig is bet gazetten schryven en dikwyls
pynelyk, als men de waerheid zeggen wil,
geheel de waerheid, wal een katholiek doen
moet en wat ik te doen hegeer.
De waerheid, als ze kwetst, half zeggen
ofte verminderen en kan ik niet, want ellen
dig zyn de volkeren by wie de waerheden
verminderd worden. Ze geheel voor
oogen leggen, lyk of ze is en lyk of ze haer
oplegt, doet roepen legen u van alle kanten:
zy roepen die gekwetst zyn, zy roepen, de
vyanden, die hunne veroordeeling voelen,
zy roepen, de vrienden, die vreezen voor
vervolging.
Wat dan gedaen?... Over de Fricadelle-
schovl zwygen en kan ik niet, en de waer
heid wil en moet ik geheel zeggen en, al
wie het aengaet, zyne pligten doen kennen.
'K en heb niet beiers gevonden dan 't
woord te laten aen Zyne Heiligheid den
Paus, aen wien eikendeen eerbied, geloof,
gehoorzaemheid verschuldigd is.
Ziet hier zyne tale, de tale der Kerk, die
ons in deze materie voorenhoudt wat wy
gelooven moeten:
Katholieken en mogen niet goedkeuren
hel onderwys der jeugd, dal van het ku-
tholiek geloof en het gezag der II. Kerk
afgescheiden is, en dal maer de wetenschap
der naleuilyke dingen en hel gebied van
het aerd.eehe samenleven tut eenigsleof
len minsten tot eerste voorwerp hecfll
'T is 'Igeen de 48° voorstel van den Sylla
bus ons leert. En de Syllabus is voor allen
katholiek een regel van geloof. Die hem niet
en aenveerdt blyft te kort in zyn geloove.
Wat is nu dal oirderwys, die opvoeding
die van geen katholiek en mag aenveerd
zyn, die huiten ons geloove en 't gezag on
zer Kerke is? En lot hoeverre moeteen ka
tholiek zoo eene opvoeding en onderwys af
keuren en verwerpen? 'K late varen er
aen^mèe te werken of hel le ondersteunen!
T is onze opperste leeraer op aerde, onze
Heilige Vader, die het ons zeggen zal:
Overal, in alle landen en op alle plaet-
sen, (Yper ook bygevolgj waer men het
yerderfelyk plan zou opvallen en vooral
uilvöeren, van de scholen aen het gezag der
Kerk te onttrekken, waer tie jeugd byge-
volg in gevaer ware zyn geloof te verlie-
zen; 'l ware dan voorzeker eene strenge
pligt voor de Kerk niet alleen al hare
krachten in ie spannen en alle middelen ie
«gebruiken om de jongheid chrislelyk on-
derwys en opvoeding le bezorgen die
er noodig is. maer nog al de geloovi-
gen te Waersehuwen en hun le verklaren
dut, op consciëntie, zulke scholen, tegen de
katholieke Kerke ingengt, niet mogen by-
Alzoo spreekt Zyne Heiligheid in eene
breve, gezonden op 14 July 1864, aen den
aertsbisschop van Fnbourg.
Zyne Heiligheid noemt liet een allerver-
derfelykste plan zoo een onderwys te be
trachten. Dus wy, katholieken, moeten liet
houden voor allerverderfelyksl!
Zyne Heiligheid zegt dal het gevolg van
zoo een onderwys is: 'l geloove le doen ver
liezen aen de jeugd. Dus wy, katholieken,
moeten liet aenzien als verderfelijk voor hel
geloove der jeugd.
Zyne Heiligheid zegt dat zulke scholen op
consciëntie verboden zyn. Dus, wy moeten
die scholen aenzien als verboden.
Ily zegt nog in dien zelfden brief, dat het
inzigl en de pogingen, om zoo een onderwys
in te riglen, komen uit geest van vijand
schap legen de II. Kerk, en uit de begeerte
van 't licht des geloofs te verdooven onder
de volkeren. Maer ziet hier letterlyk de
woorden:
Het inzigl van de volksscholen aen
gezag der Kerk le onttrekken en de po-
gingen om hel in iver/ce le stellen, is inge-
geven door een geest van vijandschap le-
gen de II. Kerke, en door de begeerte van
onder de volkeren hel goddelijk licht des
geloofs uit te dooven.
Dus wy, katholieken, moeten zoo een on
derwys aenzien als vyandig aen de 11. Kerk,
en als ingerigt om 't geloove uit te dooven.
Zyne Heiligheid zegt nog dal zoo een on
derwys slrydt tegen het regt dat de II. Kerk
heeft van de zaligheid aller mensehen te
bewerken.
Ziet hier hoe Ily dit voorenhoudt:
Nu, wat eeri katholiek peizen moet nopens
hel onderwys is klaer; en lyk of hy peizen
moei zoo moet hy w Hen; en zoo hy willen
moet, zoo moet hy werken en handelen, zoo
mo t zyn gedrag zyn.
Katholiek en is men niet als men anders
gelooft, als men wil en handelt anders als
dat de Paus liet ons voorenhoudt.
K late te peizen aen eikendeen hoe onver-
slaenbaer het is, en hoe onuillegbaer, en
hoe onverschoonbaer 't gedrag van sommi
gen die, nog alle dage. meer als eens
zeggen: Ik geloof in de Heilige Katholieke
Kerke, n en die hunne goedkeuring, hunne
kinders en hulpe geven aen een onderwys
dat zoo klaer door die Kerke verwezen is.
Men heeft schoon zyne consciëntie geweld
aen le doen om zyn eigen te verschonen, 't
is verloren! T woord van den Paus, 'l
woord van de Kerke is daer. En die het niet
hoort en hoort Christus niet, en die Christus
niet hoort en hoort dezen niet die hem ge
zonden heeft, te weten den Almagtigen Va
der. Die de Kerke niet hoort is voor Haer
een heiden en een lollenaer!... Alzoo is't...
Peist er op wie het aengaet... 'T is eene ern
stige zake!
SBl5ictsclyk.
1° Eenige maerljes.'T is my gezeid
dat de Garde-civiek zal moeten exerceeren,
van 7 tot 9 ure's morgens, op den dag van
de Processie, groot Heilig Sacramenidag. Is
er nu geen tyd meeer te verletten als men
een jaer of vier niet gedaen en heeft?oftewel
is het om te beletten dat de Garde-civiek het
II. Sacrament volge? of is 't misschien eene
misse in den almanach van den Majoor?Wat
er van zy, lot hiertoe was die dag allyd vry
van exercitie En ja, in den ouden tyd, als
Yper anders bloeide-of nu en ten minsten
zoo goede vechters hadde voor 'I Vader
land, Magistraten en alle Overheid volgde
de Processie met flambeeuw. Hoe is dat
toch al veranderd!... Wal dat eenige jaren
liberalery te wege brengt! God hetere 'l!
T was in de laetsle heete dagen van
April, en onder 't hardas voor de Concorde
zaten eenige heeren, voorzeker wel van de
wet, en na hunne zware werken dronken ze
hun pintje. T passeert een meisje voorby,
en 't was regt uit:
Meisje, 'wie zyt gy dan?
Alixe Lmynlieere.
Waer woont gy?
Hei kind zei zyne woonst.
Waer gael gy naer scliole?
Naer de Lu motjes, mynlieere.
Ja, 't is goed, len naeslen keer gaet ge
zoo eentwal hebben, meisje.
'T kind gaet en ven elt de gevarenisse aen
zyne moeder, over van vreugde en verlek
kerd op die belofte.
Maer de moeder, die seffens vast liaddo
waer de houd gehouden was, gal'beur kind
een lesse, en nnek hel benauwd van die hee-
reu. En zy had gclyk, want die heeren
zochten 't voor de Fncadellen!
Een ander. De vrouwe van over
acht dage, die alzoo een toer gemaeki had
om aen de welwillendheid van dien Groot
heer van stad te ontvluglen, heeft nog een
keer 't zelfde tegengekomen; maer zy kende
hem van dezen keer en zy antwoordde wat
korter en, nietlegenslaende de beloften op
beloften, plantte zy mynheer daer en kwam
nog een keer na eenen groolen loer wéér in
huis.
Nog een. Hoeveel dochtertjes hebt
gy, vrouwije? Eene, mynheer. Waer
gaet het naer schole? Naer de La motjes,
mynheer. Hebt gy knechtjes? Neen ik,
mynheer. Moesl gy een zeuntje hebben
waer zoudt gy hem zenden? Naer de
Broertjes, mynheer, en had ik er tiene, zy
zouden gelienen naer de Broertjes gaen,
mynheer. Hum! zei mynheer, en hy
slingerde zynen stok en trok voort.
Sedert den 8" October hebben de La-
moljes zeventig nieuwe dochtertjes in hunne
schole ontvangen; van deze weke zyn der
zeven gekomen, en van die vyve die weg
waren 't zyn der al wèere!
is't niet klaer hoe populair de fricadcllen
&-3VXSBPS&XZ tmaBBÊaaa
u?--l
MEN SCHRYFT IN BY
BOTERSTRAET. 66, VPEREN.
en in al de Postkantooi en van liet ryk
VOOR GEHEEL HET LAND,
vooraf belaelbaer.
Men schryft niet min in dan voor een Jaer*
Verschynende den Zaturdag van elke weck. De aenkondiginsprys is van 15 centiemen Hen regel. D
De bygevoegde nummers voor Artikels, Reklamen ol
reklamen in 't Nieuwsblad betalen 30 centiemen den regel. Een nummer genomen op het Bureel ld co n
Aenkondigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
Poperin
tringhe-Yper, 5-1S, 7-25, 9-30, 10-58, 2-15, 5-05, 9-20. Yper-Poperinghe, 0-50, 9-07, 12-05,
37,0-50,8-45,9-50. Poperinghe-'H&zebrouck, 7-I3, 12-25, 4-17, 7-13, Hazebrouck-Poperin-
gbe-Yper,8 3b, 10-00, 4-10, 8 25
Yper-Rousselacre, 7-50. 12-25, 6-45. RousselaereAper, 9-25, 1-50, 7-50.
Rousselaere-RrMtme, 8-43, 11-34, 1-13, (m. 5.50,) 7-30, (9-33 Lichterv Lichtervelde- Thouroul,
4-25 m. Brógge-Roussel. 8-23, 12-30, 3-13, 0-42.— Lichtervolde-Korlryk, 5-23 m. Zedelghem
li ftoussel
Thourout. I2-0Ó.
uquet Honpli
Armentiers-IIoupbnes- l.e Touquet-Waesten-Comen, 7-40. 2-00, 4-45, (den oensd. 10-,15 m.
8 00 s.) Comen-Waesten 8-40 m. 9-30 s. (den Maend. 0,30 s.) WaeSten-Comen 5-30, 11-10,
(den Maend. 0-30 s.)
Kortryk-Bnigge, 8-05,11-00,12-35, (M. 5-15,)6-55,(9 00 Licht.)—Brugge-Kort ryk,8-25.12-50,3-13,6-42
Brugge, Blankenkerghe; Boyst, (statie) 7-30, 11-04. 2 30,7-33. Hevsi, Biankenberghe, Brugge, 5-43,
8 30, 11-25. 5-30. Biankenberghe Brugge, 6-10, 8 33. 12-00
Ingelmunster Devnze-Gent,5-15,9-41,2-15,Ingelmnnsler-Deynze, 4 50 2° k17-15. Gent Deynze,
Ingelmunster, 0-58,11-20,4-39. Deynze-Ingelmunster, 9,10 2* kl. 8-20 s.
Ingelmunster-Anseghem. 6-05, 12-10, 6,15. Anseghem-lngelmnnster, 7-42 2-20, 7 45.
Lichtérvelde-Dixmurlr-Veurne en Dunkerke, 0-30, 9-10, 1-33, 7-55. Dunkerke-Yeurne-Dixmude
en Lichtervelde, 0-35, t 1-15, 3-45, 5-10.
Dixmude-Nieuport, 9-55, 2-20, 8-40. Nieuport-Dixmnde. 7-40. 10 45, 12 00. 4-25.
Tliourout-Ostende, 4-50, 9-13, 1-50, 8-03. Ostende-Thourout, 7-53, 10 10, 12-23, 0-13.
Selzaete- Eecloo, 9.03, 1.25, 8.25. Eecloo-Selzaete, 5,35, 10.15, 4.22.
Gi'iit-Tenieuzen, (statie) 8.17, 12.15, 7,23. (Antvverppoort) 8.30, 12.4.), 7 43. Terneuzen-Genl, 6.00
10.30, 4.40
Selzaete-Lokeren, 9.04, 1.30, 8.30 (den Woensd. 3.10 tn.) Lokeren-Solzaele, 0.00, 10.23, 4.43.
(den Dyssendag 9.3o).
co r t respondewtien,
KORTRYK BRUSStL.
Korlryk v. 0 40 10,35 12.33 3.45 0.38
Brussel a. 9.20 1 33 2.25 0.00 9.10
KÜRTKYK DOORNYK RYSSEL.
Korlryk v. 7.00 10 50 2:54 5 34 8.47
Doornyk a, 7 31 11.47 3.48 0.29 9.41
Ryssel a. 8.33 11.55 4.00 0.32 9.35
KORTRYK GENT.
Korlryk v. 6.42 12.31 3.47 0.4')
Geul a. 8.01 1.52 3.0.3 7.35
BRUGGE GENT BRUSSEL.
Brugge v. fi.49 exp. 12.3.) 3,34 xp. 0.43
Geilt a. 7.34 1.34 4,19 7.38
Brussel a8.30 4.0) 3.20 9.31
BRUSSEL KORTRYK.
Brussel v. 3.22 8.28 12.21 3.33 6.47
Korlryk u. 8.00 10.43 2.41 7.33 8.44
RYSSEL DOORNYK KORTRYK.
Rvssel V. 3.2 8.23 11.03 2.28 5 20
D iiiriiyk a. 3 43 8.30 11.34 2.47 5.39
Kortryk a 9.37 9.47 12.2(5 3.42 6.30
GENT KORTRYK.
Gent v. 3.38 9.39 1.28 4.24 7.21
Kortryk a. 0.57 10.32 2.49 3.31 8.42
BRUSSEL GENT BRUGGE.
Brussel v. 8.14 11.53 3.12
G-nt a. 0 ()o 9.41 1.23 4.20 6.37
B.uggc a. 7.13 10.34 2.3,8 3.11 7.22
GEWOOND WORDEN.
Dus, EEN ONDERWYS AEN GEZAG DER KERK
onttrokken is 'l dat door den Onl'aelha
ren Leeraer van ons geloove veroordeeld is,
en dat van katholieken niet aenveerd noch
goedgekeurd zyn mag.
Die verkeerd bewen en dal de II. Kerk
hare zalige en bestierende magt nopens
de volksscholen moet ufstuen of natalen,
deze en zouden voorzeker niet anders
willen, dan dut de II. Kok tegen de ye
ti boden vu ?i Haren goddely ken In steller zou
a handelen', en te kort hlyven aen den zwa
n ren last haer van Godswege toevertrouwd,
van de zaligheid u/ler m nschen le bewer-
n ken. a -
Dus wy, katholieken, moeten een onder
wys builen het gezag der II. Kerk, aenzien
als strydig met de regten der 11. Keik, en
eene ware overweldiging en aeinnatigiiig
op Haer gebied.
w
