YPEREN EN VAN HET ARRONDISSEMENT.
IP®
VAN
Zaturdag 10 Mei 1874.
Ncccnste Jaer.
I
Ntunmer 437.
Mm
VAfóDERGHINSTE-FOSSÉ,
3 Fr. 5«9 C. per Jaer.
ÏZEBWEOE Ut.
Yperen, 1G Mei 1874.
Ware ik paler of prèekheer, 't dunkt my
dat ik nooit anders of len minsten nooit be
ter en zou preken als van de opvoeding en
onderwys der jeugd.
Als ik myn gazette lees en hoore wat de
Stadhouder Chrisli op aerde, zoo klaer en
duidelyk en gedurig daerover voorenhoudt;
als ik zyne veronlweerdigheid voele legen
de bedervers der kindschheid en jeugd; als
ik zyne snikkende en tranende slem hoore
zuchten en klagen over 't verderf van zoo
menige ormoozele ziele;'k weet niet wat er
in my ommegaet, rnaer 'k zou de wereld
wyd gaen om het te herzeggen; 'k droorne
er van by nachte, en dikwyls hy dage is 't
in myn gedacht.
'K hoore de slemme, 't dunkt my, van
den kindhevenden Jesus, die aen zyne leer
lingen zegt: Laet ze lol my komendie
kiemenen weeri ze lock niet af. En, ja,
'k hoore hem donderend zynen wee uitspre
ken: Wee! wee dezen, die eenén van die
kiemendie in my gelooven, verergernis
geeft; ware hem beter dat hy mei eenen
molensteen aen den halsin hel diepste der
zee verdronken ware.
En die tale van Jesus, en die tale van zy
nen Stadhouder, altyd,altyd van de kindsch
heid, van de jeugd, 't is toch omdat ze
elkeen zou hooren, en ja, nog een keer, 'k
zou ze spreken tot den laetsten adem.
O! 't doet my zoo deere als ik ievers een
kind legenkomc, jongentje of meisje, dat,
open van wezen en nog blinkende van on
schuld, dal onbedacht en speelachtig zyne
staptjes zet naer scholen.... waer het gezag
der H. Kerk builen is, en waer het kind
zyne onschuld moet laten en zyn geloove
verliezen!...
Is dat niet jammer? Is dat niet te betreu
ren dat zoo een zieltje, geschapen en geschikt
voor zoo verheven een einde, zoo heerlyk
een geluk, dat het moet afgekeerd zyn en
in doling geraken?...
'K spreke voor menschen die geloove
hebben, want deze alleene zyn het die hulpe
moeten hebben en die geholpen kunnen
worden. Want: die niet en gelooft is al
veroordeeld.
En nu, aen die menschen, die ouders, hoe
wel ik noch pastor, noch pater, noch preek
heer en hen, aen hen zeg ik:
Dat zy op consciëntie hunne kinders
naer geene onkatholieke scholen en mogen
zenden! Dat zy grootelyks pligtig zyn die
kostelyke panden aen het verlies van hun
geloove en hun verderf bloot te stellen; dat
voor hen afgryzelyker nog de wee van
Christus klinken moet. Wee! Wee! die eehen
van de kleinen verergert,'t ware beter dat
hy verdronken ware in 'l diepste der zee!
want zy hebben byzonderlyk de pligl van
hunne kinders goed te bezorgen.
En die scholen, 'l en zyn deze niet alleen
waer ongeloof en ondeugd geleerd worden;
maer waer de H.Kerk geen toegang en heeft,
waer de dienaer des Heeren buiten is!
Men heeft schoon te zeggen Myn
kind en zal daer zeker geen kwaed leeeren!»
Juist lyk degene die zeggen dat slechte ga
zetten lezen geen kwaed en doet! De H.
Kerk leert het ons anders, de H. Kerk, die
on fa el ba er is, de H. Kerk, die door God voor
ons onderrigt ingesteld is, de H. Kerk, die
hierin niet anders en doet als de wet der na-
leur en de wet van God voor oocren lessen
de II. Kerk verbiedt zulke scholen: Dal is de
waerheid!
Men heeft schoon Ie zeggen: Ik ben se-
dwongen, myn brood hangt er van af!
'k zeg u meer, ik, 't lot van uwe ziele is er
aen vast, en gy hebt tusschen de twee te
kiezen; 'k zeg u nog: En vreest ze niet die
uw lichaem de dood kunnen aendoen, maer
vreest Hem die u met lichaem en ziele in den
hellepoel voor eeuwig kan werpen.
O neen, en gelooft ze niet die n komen
zeggen: T en is daer geen kwaed in! En
gelooft ze niet dezen die u tien frankenaers
werpen en zeggen: 'T en is daer geen
kwaed in.»T is de tale die gevoerd wordt
in al de huizen van verderf, waereere, ge
zondheid en ziele te kwisle gaen. «'T en is
daer geen kwaed in, daer is wat geld en
gauw! kwyt uwe consientie nopens uwe
kinderen, en peist de Heere zal voor 't overi
ge zorgen! En geloof ze niet, maer:
'K hoore 't al: Hemel en hel, zal 't onge-
loovig gebroed spotsgewyze uitroepen, he
mel en hel, 't is 'tgene den winkel doet
draeijen van de papen! 'T is lyk of zy
hemel en hel in handen hadden, zal den
Ouden in de Toekomst uitroepen, lyk of hy
honderd keeren deed in den Volksvriend
alschuwelyker memorie!
Maer die roep, die laster en die spotterny,
wat is het anders dan een weergalme van
een ongeloovig en ongodsdienstig hertc?...
'k en spreke maer aen menschen die
geloove hebben, die weten wat het is van
hemel en hel, en Heilige Kerke, en christe-
lyke pliglen! En uit dien roep trek ik een
beweegreden te meer om ze op te wekken
hunne kinders naer geene onkatholieke scho
len te zenden.
Inderdaed, zyn het niet juist de spotters
met hemel en hel en H. Kerke, die overal de
voorslaenders en stichters zvn van de scho
len waer de priester buiten is?
En is het niet klaer dat liet onderwys,
door zulke gasten verdedigd, een onderwys
is waer men allengskens de vrees van de hel,
de zucht naer den hemel, den eerbied voor
de H. Kerk verliezen moet? En is het daer
niet de ongeloovigheid, is 't daer niet de
goddeloosheid?...
Is dat geen klaer bewys dat Z. II. de Paus
zoo inde waerheid is, als hy zegt dat de
scholen, buiten 't gezag der kerke verderfe-
lyk voor 't geloove der jeugd?
Neen die spotters en zouden dat slach
van onderwys niet voorenstaen, moest het
dienen om de kinders in de goé gevoelens
van godsdienst en geloove te voeden en
sterk Ie maken!...
Maer men leert er de catechismus, men
bidt er, men gaet er le kerke, men viert er
de maend van Mei! zal men zeggen.
Dal al en bewaert het geloove niet. dat al
en is maer een aenloksel en bedrog: de Paus
en de H. Kerke weel dat en zest noulhans:
Eene school buiten 't gezag der H. Kerk is
eene school waer de kinders hun geloove
verliezen. Eene school builen den invloed
der bestierende magt van de H. Kerk, is op
consciëntie verboden!
En inderdaed een Catechismus, gegeven
buiten het gezag der H. Kerk, wat houdt
dat in? Kan er geloove zyn als men in de H.
Kerke niet en gelooft?...De akte van geloove
zou moeten veranderd zyn, de lesse van 't
geloove ook; want er stael: Ik geloove vas-
tëlyk.... al wat de II. Kerke my voorhoudt
le gelooven.
Dus, myn besluit is: dat er geene hoege-
naemde reden beslaen kan voor een chris
ten, katholiek, godsdienstigen ouder, om
zyne kinders daer naerloe te zenden; dat zyn
gedrag, indien hy het doet, slrydt met zyne
consciëntie, in één woord, dat hy kwaed
doet.
Nu spreek ik aen allen, geloovigen en on-
geloovigen, aen al die een menschelyk hert
draegt, en 'k vrage hen als hel geen wreecfe
tyranny en is, als hel geen wrakeen roept van
een katholiek ouder te dwingen, te pramen'
om tegen zyneconscieriiietehandelen?Van
hem te zeggen: Uw kind naer de onkatholie
ke schole, of uwe hofstede, uw land,, uw
huis, uw werk kwyt of uwe nèering dood'?
Is 't geen moordende dwinglandy, aen
eene arme moeder, die consciëntie heeft,, te
zeggen: Uwe dochter naer eene school waer
uwe consciëntie ze verbiedt te zenden, of
wel geen hulpe, geen onderstand! Kiest tus
schen uwe consciëntie en de armoede, tus
schen uwe consciëntie en honger, en koude
en allerlei gebrek!... Roept dat geen wrake,
is dal niet al wat onmenschelyk is?
En noglhans, dal gebeurt, dat wordt ge
pleegd alle dage, en door'een groot getal,
die altyd met den roep van vryheid der
conscjentie in den mond zyn.
Ja, 'k heb hel nog gezeid, 't is in den na
me der Vryheid, dat de gruwelykste dwm-
gelandy gepleegd wordt, lyk of in den naein
van de wel de grootste ongeregtigheden
bedreven zyn.
Plaetselyfe.
Een moertje. Mynheer, 't is toch zoo
moeijelyk jongens leeren tegenwoordig.
O! heb-je daermèe ruzie? Wy, wy zenden ze
weg als t niet en gaet, gy moet doen lyk
wy, buitenzetten! Ja maer, mynheer, dal
is'l laetste.Ja't, rnaer als ze stelen... Wy
hebben er twee buitengezel.otndatze gestolen
hadden. Stelen, mynheer, 't en is geen
wonder, zy zien 't voorbeeld lieele dagen,
'l is al gestolen en stelen dat hen omringt.
Hum! zei mynheer, en hy ging.-— Waer
zou dat gebeurd zyn?...
Vroeg hy dig slecht. 'T vertelde my een,
van de weke, dat er al een soorle van onbe-
schaemdheid in sommige dochtertjes is se
dert dat ze van schole veranderd zyn. Hy
sprak met verontweerdiging van een mei-
sen van veertien vyftien jaren, gezocht
door drie droeve jongens van twaelve der
tien jaer, en van 't meisen die achter de
jongens ging!... 't is schandelyk!.. Dat is de
vrucht van de opvoeding!.,. Wat voor eene
toekomst!... Zoo jong nog en reeds zoo....
onbeschaemd!
De Garde-civiek. De heldendaden
door burgerwachten uilgevoerd in't Pro-
gres, ten opzigte van eenen officier van
l leger die niet en vroeg, zullen voor den
MEN SCHRYFT IN BY*
BOTERSTBAET, 60, YFEREN
en in al de Postkantooren van het ryk
fmmaoBcna
~-"Y.7
VOOR GEIIEEI. HET I,AND,
■uooraf betaelbaer.
Men schryl't niet min in dan vnor een Jaer
Verschynende den Zaturdag van elke week.
De aenkondiginsprys is van 16 centiemen den regel. De reklamen in '[Nieuwsblad betalen 30 centiemen den regel. Een nummer genomen op het Bureel 13 een.
De bygevoegde nummers voor Artikels, Reklamen of Aenkondigingen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
Poperinghe-Yper, 3-13, 7-23, 9-30, 10-38, 2-13, 3-05, 9-20. Yper-Poperinghe, 0-50, 9-07, 12-05,
3-37, 6-5(5,8-45,9-30. Poperinghe-Ilazebrouck, 7-13, 12-23, 4-17, 7-13, llazcbrouck-Poperin-
ghe-Yper,8 33, 10-00,4-10,8-23.
Yper-Rousselaere, 7-50, 12-25, 6-43. Rousselnere-Yper, 9-23, 1-50, 7-50.
Roussclaere-Brugge, 8-43, 11-34, 1-13, (m. 5.56,) 7-36, (9-55 Lichterv Lichterveldo-T/toireouf,
4-25 m. Brugge-Roussel. 8-25, 12-50, 5-13, 6-42.- Lichtervelde-Aortn/A", 3-25 m. Zedelghem
Thourout, 12-00.
Yper Kortryk, 5-34, 9 49, 11-18, 2-35, 5-23. Kortrvk-Yper, 8-08, 11-02, 2-36, 5 40, 8-49.
A per-Thonrout, 7-13, 12-06, 6-20, (den Zaturdag ten 5-30 's morgens tot Langhemaick.) Thourout-
Yper. 9 00, 1-18, 7-45,den Zaturdag ton 6 20 's morgens van Langhemarck naer Yper).
Comen-Waeston-Le Totiquet Honplines-Armentiers. 6-00. 11-30, 3-35, (den Woensd. 8-40 m. 6-30, s.)
Armentiers-Houplines-Le Touquet-Waesten-Comen, 7-40. 2-00, 4-43, (den Woensd. 10-33 m.
8 00 s.) Comen-Waesten 8-40 m. 9-30 s. (den Maend. 6,30 s.) Waesten-Comen 5-30, 11-10,
(den Maend. 6-30 s.)
Korlrvk-Brugge,8-05,11-00,12-35,(M. 5-13,)6-5b,(9 00Richt.)Brugge-Kortryk,8-25,12-50,5-13,6-42
Brugge, Blankenkerghe, Hevst, (statie) 7-30, 11-04, 2-50,7-35. lleyst, Blankenberghe, Brugge, 5-43,
8-30, 11-25, 5-30, Blankenberghe Brugge, 6-10, 8 53. 12-06.
Ingolmunster Deynze-Gent,5-15,9-41,2-15,Ingelmunster-Deynze, 4-50 2° kl, 7-15. Gent Deynze,
Ingelmunster, 6-58,11-20,4-39. Deynze-Ingelmunster, 9,10 2" kl. 8-20 s.
Ingelmunster-Anseghem, 6-05, 12-10, 6,15. Anseghem-lngelmunster, 7-42 2-20, 7-45.
Dichterveldc-Dixmude-Veurne en Dunkerke, 0-30, 9-10, 1-33, 7-55. Dunkerke-Veurne-Dixmude
en Lichtervelde, 6-55, 11-15,3-45,5-10.
Dixmude-Nieuport, 9-55, 2-20, 8-40. Nieuport-Dixmudc, 7-40. 10-45, 12-00, 4-25.
Tliourout-Ostende, 4-50, 9-15, 1-50, 8-05. Ostende-Thourout, 7-53, 10-10, 12-25, 6-15.
Selzaete-Eecloo, 9.05, 1.23, 8.25. Eecloo-Selzaele, 5,35, 10.13, 4.22.
Gent-Terneuzen, (statie) 8.17, 12.15, 7,23. (Antwerppoort) 8.30, 12.40, 7 43. Terneuzen-Gent, 6.00
10.30,4.40
Selzaete-Lokeren, 9.04, 1.30, 8.30 (den Woensd. 5.10 in.) Lokeren-Selzaete, 6.00, 10,23, 4,43.
(den Dyssendag 9.3d).
COB.BEI
IPONDBW T,I S3 IW
KORTRYK BRUSSEL.
Kortryk v. 6.40
Brussel a. 9.20
10,53
1.35
12.33 3.43
2.23 6.06
6.38
9.16
KORTRYK D00RNYK RYSSEL.
Kortryk v. 7.00 10.56 2.34 3 34 8.47
Döornyk a. 7.31 11.47 3.48 6.29 9.41
Ryssel a. 8.33 11.53 4.00 0.32 9.53
KORTRYK GENT.
Kortryk v. 0.42 12.31 3.47
Gent a. 8.01 1.32 5.03
BRUGGE GENT BRUSSEL.
0.40
7.30
BRUSSEL KORTRYK.
Brussel v. 3.22 8.28 12.21 5.35 6.47
Kortryk a. 8.00 10.43 2.41 7.53 8.44
RYSSEL DOORNYK KORTRYK.
Rvssel v. 5.20 8.23 11.05 2.28 5 20
Dioroyk a. 5 43 8.36 11.34 2.47 3.39
Kortryk a 9.37 9.47 12.26 3.42 6.30
GENT KORTRYK.
Gent v. 3.38 9.39 I .28 4.24 7.21
Kortryk a. 6.57 10.52 2.49 3.3I 8.42
Brugge v. 6.49 exp. 12.39 3,34cxp. 6.43
Gent a. 7.34 1.54 4,10 7.58
Brussel a. 8.50 4.05 5.*26 9.31
Brussel v.
Gi'iit a.
Brugge a.
BRUSSEL GENT BRUGGE.
8.14 11.53 3.12
6.00 9.41 1.23 4.26
7.13 10.34 2.38 5 11
0 37
7.22
cj rr
c> c