laeisle exercitie heeft under mate deavc-
reglseheid en de lompheid van den sluen-
den Ferdinand doen zien, de outre, euidan-
cc en ydele verwaendheid van f/i/anus
ofle Hilar is, de lange opgesrhotene werke
loosheid van Don Quichotieniaer'lznl
ten naesten keer zyn loer zyu, en 'I
schamp a-vue spel van 'L Hemel/eind!... Wat
will ge daer meer van zeggen, die 'l gezien
hebben weten 't.
Dat Ferdinand geen meester is in den
degen t handelen, en is niel Ie verwonderen.
Qui tr op e m/> ras se... is 'l geen waer?
Die in le vele dingen zon willen meester
zyn, zou rischitren van niet te kennen;
daerenboven Quant quisqt/e nooit ar tem
in hac se exerceat, elkeen moet hem
offencu in de kunst die hy geleerd heeft: en
Ferdinand'lis de «atom of de slok die zyn
fort is; daerin is hy uitmuntend!... Geef
hem een keer een kane... en gv zuil het
zien!... Alhoewel dal de kleine Voltaire pre
tendeert let) voordeele van Ferdinanddat
Ferdinand onnoozel is van stukslagen!...
Maer hy, Voiluirtjehy zou hy gestoksiu-
yend hebben!.. Eli ja!., hy staet wel in zyn
vleesch, Voltaire, voorna men tlyk, 'tgene
dat aerdig is, voornamenllvk, zeg ik,
bacillen de... 'k en durve haest niel!.,. bah
t duel, algelyk... do oor enT is toch ook
oen wezerillyk deel, en 't minste niet, van
\oltatrtje!... Voiluirtje, 'i is kale, niel waer,
van 'l NieuWsb/ud?
Don Quichotie. Hy zal perlanl gram
zyn, en k en weel geen ander name.
Don Quie/wtteen 'l //'■meikind, de die ken
nen 't, in de garde civiek, om ('ontsnappen.
Geen een van de Iwee, hoe lang dal zy zyn,
de eene van kin, de andere van... alles,
geen eene en heeft voor de pin no moeten
komen, Zondage; lyk til zy alle Iwee vryge-
schoten hebben van voor den vredereuter te
moeten komen!... Maer hoe is dat met het
reglement, is dat niet voor al gelvk? of is 't,
lyk moeder Jusiicie, die allemets een zoet
oogje smyl op de hemelkinders!... 'T is uit!
Maer wal zeg ik't is uit... En Engel
tée?... Duizend koeren verschooning. Engel,
k had ii vergeten!... Maer geen wonder,
jongen, gy en hadl toch niets le doen, Zon
dage. Van als gy een keer de toppen
van inv schoen bekeken hadl en dan wat
gedoofd, gy hebt u weggewrongen in de
Wrange en t Nieuwsblad gaen mediteeren!
Wal een verschil!... De Zondagen zyn op zes
dagen van malkander: de eene is een dag
van pracht, en prael, en glorie, en de pluime
die waeit, en de degen die flikke staet, en de
borst die omhooge gaet, en de imperiael die
blinkt!... de andere... heel, bloole moe
dei mensch... alleen... en 't einde is de
tange! Sic transit gloria inuudi! Alzoo
verschillen de Zondagen van malkandeien!
Maer d propos van Engel. Of hel
pieuschheid is, of het eene bravade is, of
het een artikel-reklame is, lyk de Liove-
Vroitwebeeldekens van vroeger, oftewel een
otder van den Ouden, 'k en weet het niel;
maer Engel drukt in zyne Toekomst onze
twee artikels over den kwartiermeester en
den Sterre-president! waerin hy zoo bil ter
kleine, zoo afgryzelyk belachelyk, zoo bo
ven alle permissie onnoozel sebynt, en met
hem de parly van 't liclil, den Ouden en
den kleinzoon van Grand Papa, die Engel
voor handstokje hebben.
Maer preuschheid, zal men zeggen, hoe
kan men preuseh zyn toch over al wat eens
zoo ellendig kleine mankt?... Ha ja!... Hoe
kan men preuseh zyn?... Engel, is dwaes
genoeg om preuseh te zyn dai by het is!
bene bravade kan het ook zvn, want on -
bescliaenid is by boven alles dat bedenkelyk
is, en ja, zoo verre dat van al zyne lage
boertigheden hy er eene eer van maekl!
Wy kennen der nog zulke.
Een leklame? lie ja! Hoe meer Engel aan
gerand is. boe grgoler hy wordt in de oogen
van de liberalen. T en is maer als Opsomer
aposlael en slordig wierd, dat hy zoo be
langwekkend wierd om in de Toekomst te
mogen schryven!... Voor de liberalen men
kan niet le vérachtelyk zyn als men maer
kol en kosten ontgaet!... Zoo Engel zou wel
kunnen eene reklame gedaen hebben met
zyn eigen belachelyk en laeg gedrag af
te schilderen.
Een order van den OudenWel ja, den
Ouden is een vos van in de tachtig, en hy
heeft (I i k wy Is gewonnen met een uitroe-
pingsleekcn en nu, den Ouden moet
wel gevoeld hebben hoe belachelyk zyn En
gel was, en hoe hy zelve belachelyk was met
hem voor confident te hebben. En wat nu
gedaen om 't elfekt te vernietigen dal 't
Nieuwsblad te wege gebragt had met die
liberale per.sonnagie in levende lyve af tg
schilderen?!.. Zeggen dal hetgeen warren
is. T en kan niet zyn: geheel de wereld
weel het, en daerby 'l ware een middel
voor 't Nieuwsblad om er op wècre te kee-
rcn. He ja, de 'vierpot, de Cour de Bruxel-
les, de builencgffering uit de Slerre, de
Hamburg schel daerin altemale en is er niets,
niets dat niet gegrond en is, en dal Engel
mei kennen en doel... En nu, de laeiste
parade, heel de wereld heeft hel gezien,
elke Ypetjing krulde van spyt als hy die
overlooper van Korlryk zag!... Zoo, 'l en
was niet derop, te zeggen, en hoe korter hoe
beter!... Dus, Engel, jongen, gy zyt ver
oordeeld om al wal 't Nieuwsblad geschre
ven heeft over te drukken ui uwe gazette en
uwe eigene belachclykheid tien uwe lezers
bekend le maken, oui de liberaleparty en
tny, Ouden, te verontschuldigen. Als gy liet
drukt, geheel de wereld zal zeggen:1! en kan
alzoo niet zyn lyk 'l Nieuwsblad zegt, an
ders Engel en zou hel niel drukken!
Uw oótmoedige dienaer, Mvnheer!... Gy
weel altyd spil mei alles!— En Engel naer.
buis, en zeilen! zeilen!... tot zyn eigene
schande!
Nog thans hy heeft een tytel gegeven en
gezrid: Engel en moet geen knopen'. die
lyiel brak 't effekt, ge verslaet wel!... Maer
weet je wat ze t'Yper zeggen? Engel en
moei goen kobpen, 't is waer!... Maer hy en
heeft het ook niel gestolen!!
Slerre. Een brief in de Toeksmst,
geteékend Z. Yli. {dul wd zeker zeggen
zes ysse/gke bvalt uit lenen 't
Nieuwsblad omdat het over de Vluemsche
S/ene héel'i durven schryven. De «fe/rever-
dediger kan niel dulden dat liet Nieuwsblad
zich ve rooi'Ion ft eene niaelsc.happv aen te
randen die zoo vele goed te wege brengt
met vaderlandsehe vcrlooningen le geven,
vvaervoor grootmoeder, zegt de correspon
dent, haer jaerlyks beiaell. Inderdaed, als
men liet repertorium der sterrelingen door-
snuislert, men vindt er stukken in die wel
geschikt zyn om hel volk le verbeesten, par
don.... ik wil zeggen beschaven,s Avonds
in de mime, Twee hanen en eene henne,
enz., zyn er een voorbeeld van.
OoUke sierrcling, wie gy ook zyn
moogt, is liet misschien ook om het volk le
vellichten dat men sterregaslcii zag ligu-
recren iu het zèllelooze sink dal hier over
eenige dagen werd opgevoerd; ik bedoel
La /die de jf/me Angot01 is men misschien
voornemens die vuiligheid le verialen cu j
hei onze stadsgenoten in het vlaemsch op le
disschen? Alia, correspondent, antwoordt,
zoo gy kunt, en zeg een keer regtzinnig of
men niet beter zou weiden lyk al uwe con-
fraters, dan zyne hulpe te bién aen de fran-
sche zedebedervers die hier van tyd tot tyd
komen overgewaeid?
I'opering/ie. De definitor, geeft
Zondage laelst twee coloinmen en half van
zyn gezeever. In den eersten artikel bestrydi
hy de katholieke Kerk en loochent ze. en wil
zyne kettery en dwaesheid kluer maken uit
hel Evangelie. Verder spot hymelM.Ber-
len;tei) derden spot hy mei den bedevaert en
met alle de hedevaenlers die hy ezels noeml,
en ten vierden maekl liv eene politieke his
torie waerin Van Morris, Vandcnhoogaerde,
Coevoet, van 't hof van Appel, en Vramhout
de baron van de spiegelrei. de helden zyn.
'T is eene soorle van Van Merrisiade,
waeraf de correspondent de Homerus is. De
schryver en de held zyn malkander weerd!
Nu 'l zal perlani kwalyk zyn voor den de
finitor, en 'k moei liet loch zeggen: Ik en
ken niet dal dommer is. nietdal onbeschaem-
der is, niel dat lafhertiger is, of zyne
uitwalgingen!
Inderdaed, len eersten, de hedundaegsche
Kerk en is de Kerk van Christus nietdat
is zyn thesis. En wal laler zegl hy wat de
Kerke van Christus is volgens zvn versland,
en bel besluit daeruil is: dat de Kerke van
Christus niet uwer en bes/art; of anders al
wal by zegt en hecfl geen zin.
Daerop zeggen wy, lyk of wy reeds ge-
zcid hebben: Indien Christus Kerke niet meer
en bestaet, Christus en is geen God, want
Hy beeft beloold dat zy besiaon ging lol bet
einde der eeuwen. Dus de eerste kettery
brengt nateurlyk een lwoede by. De Kerke
van heden en is de Kerke van Clirisius niet,
is de eerste kettery, en bygevolg Christus
en is geen God, tweede kettery. En is Chris
tus geen God hel Evangelie en is niet
ingegeven, die boeken en zyn 't woord
van God niet meer, en bygevolg, definitor,
gy en hebt geen rrgt meer van iets uit Im-i
Evangelie te nemen. 'T is een dommigheid
voor u, pardon, definitormaer 't is 't
woord!
Dus heel uw eerste artikel Iiirt in duigen!.
En daeruit de besluiten, de argumenten niel,
lyk of gy val.seh zegtmaer de besluiten, 't ar
gument staet er, I' besluit is dat gy buiten
gewoon dom moet zyn. en stout moet zyn,
eri onbeschoft moei zyn, om te durven
zulke ongerymdhedeii drukken: van den
eenen kant eene soort van eerbied voor'l
Evangelie, en ja, voor Christus; en van den
anderen, de Kerke C/u ish loochenen! k weet
niet of gy bel verslaet, maer t is kluer dal
my dunkt.
Een ander besluit, 't is dat gy lafherlig en
schijnheilig zyn moet bovenal wat bedenke
lyk is en boos, lot in den grond toe, om alzoo
bedekt uwe goddeloosheid en ongeloove te
willen verspreiden!
Een ander puntje dat ik niel wel en kan
laten voorbygaen, 't is dal de definitor bet
Evangelie van Sint-Jan vervalscht. St Jan,
zegl by, schryfi ui zyn 14 hoofdstuk 19
vers dat Christus aen zyne discipelen zei:
gelijk ik leef, gy ook woel zoo leven, llewel
weet gy wal er stoel? dit: Nog een weinig
en de wereld zal tny niel meer zien, maer
gy ziet tny; want ik leefen gy ook zult
leven! In de plaetse van eene lesse die de
Zaligmaker geelt, 't is een belofte die hy
doet, hy beloolt hun dat zy leven zullen, 't
is te zeggen liet boveniiateurlvk leven heb
ben, en wat by aen zyne discipelen zei, is
gezeid aen de Kerke; bygevolg, definitor,
St Jan leert u dat de Kerke Cliristi le.ven
zal!... Ziet, onnoozel bloed, waer gy op uit
komt, met boven uwe leest te gaen, en uwe
spuilebos le laten!
Definitorhy en wil er niet van weere
koeren. Definitor is keukenlalyn, zegt hy,
omdat hy het in Ceeero niet en vindt en dat
Noël 'l niet en geeft. Horkl een keer,
kozen,'k ga u een lessen geven: Achter Cicero
en 'theidensch Hoornen, z_< n der vele dingen
en ambten enz., die Cicero nooit gekend en
heeft, en die hy bygevolg niet namen en
kon. Nu al die namen, die geleerden gemaekt
hebben om die nieuwe dingen, ambten,
enz., le noemen; zyn 't al keukenlatynsche?
Nu 'I is juist alzoo met definitor, definitor
is de name van eene weerdigheid, die Cicero
niéten kende. En 't schynt dat gy Ze
nieten kent; anders gy zoudl zoo stout niC|
gesproken hebben en explicator willen w0r
den om definitor te verwyzon!
Horkt tracht eens te weten wat een defi
nitor is van een convent, en gy zult |)c
schaemd slaen voor uwe stoute dwaeslieiji
T overige lact ik lot de tiaesle kwestie.
V'ervick. Tc Wervick bestaet e
sedert jaren en jaren, hetgeen men im^
den grooten ommegang. Dat zyn de inVs
teriën van den Roozenkrans hy maniere v"m
kruisweg.
Die statiën of schilderyen, hel leven
Ons Heerè en van Onze Lieve Vrouwe ver.
beeldende, hangen aen den voorgevel d(ï
huizen rond de stad. of zyn geplaetst in npn(
kapellekrs, daer gesteld in den tyd, <looi-(|(
godvruchtigheid onzer vooronders, in |ie,
leiachtige of rampzalige omstandig!^
misschien.
De inwoners van Wervick hebben aliyj
groote devotie voor dien ommegang behou.
den. Over lange jaren, tydens den cholera
zag men hy geheele henden volk, 's avonds
late, als zy moede waren van werken, den
grooten ommegang doen. Die doodsche slil-
te. de menigte van volk, de duisterheid van
den nacht, de vrees opalier wezens,.trol'op
eene hyzondere manier alwie daer getuige
van was en boezemde veel betrouwen in,
Men hoopte in de maglige voorspraek van
Maria, en die hoop werd niel te leur ge
steld.... De cholera, na menig slagoflër go.
maekl te hebben, hield byna schielyk op,
ter oogenlihkke dal de vreeze hoogst was;
de gebeden waren verhoord, en sedert dien
is de naem van Maria diep in aller herten Ic
Wervick geprint. Byna nievers ziel men in
de Meimaend meer volk in de kerk als daer,
byna nievers meer mensehen aen den biecht
stoel, op de dagen aen Maria toegewyd.
In de rampzalige omstandigheden waerin
Paus en Kerke zich bevinden, kam M
katholieke Wervick iu geloolsbelyding en
gebeden niet ten achteren hlyven. Eene be
devaert werd aengekonjigd. door den ieve-
rigen pastor Vantoirime, op den laelsten Zon
dag van Mei. Die bedevaert is, God zy
gedankt, door een allerschoonste weder,
bevoordeeligd geweest. Geen oproep werd
gedaen in het omliggende; Wervick alleene,
en 't was genoeg. Luister was er niet. anders
dan de vaendels der verscheidene broe
derschappenMaer het katholiek niagis-
traet van Wervick was er, door godsvrucht
niel min als door tegenwoordigheid de bede-
vaerl vereerende. De katholieke familiën
waren er vertegenwoordigd, en niets was
treffender in dien stoet als die oudermenge-
ling van ryken en armen, van grooten en
kleinen, zonder dal er iemand zocht boven
le pryken, oi een hyzonder plaetskpii te
vinden. Het ch rist el y k gevoelen, de liefde lot
Paus en Kerk, had aller lierlen in één ver-
smolien, en de stemmen zoodanig onder-
mengeld, dat men in geheel de verie niels
anders huurde dan ecu aenhoudend gebed
liier en daer door kerkelyk gezang onder
broken.
Oneindig groot en lang was de steel-
Beeldt u eene slraet in. waer 1? tol 15 uien-
selicii de front kunnen gaen,Die menigte,
niet op rang, maer digte legen een geperst.
niet al te Iraeg gaendo maer op redeivkot)
stap.Eliwel, die stoet zoo breed, zoo
digte tegen een gedromd, heeft juiste twintig
minuten besteed, oin onder de oogen van
den schryver dezer le defileren.
Men moei dal volk van allen rang en slnel,
die godsvrucht, die ingekeerdheid aen-
schouwd hebben om le versteen wal dal
geloof en liefde voor Kerke, Paus en gods
dienst, opgebeurd door de aenhoprde siem
van eenen welbeminden herder, in eene ka
tholieke stad kunnen te wege brengen.
Z-
I
c. CJ
