Plaetselyk.
Opvoeding en onderwijs. T blyft allyd
de grootste queslie in onze stad le welen
waer onzeGemeentcracd, en namenllyk M.
Vanhenle.naertoegaen met linnne ongegron
de en dwingelandsche tusschenkomst in de
opvoeding en onderwys der Jeugd. Daerom
elk woord, elk stuk nopens die queslie van
hel Stadhuis komende, heeft te vele gewigte
en te vele belang om liet niet nauwkeurig te
overwegen en er geheel den zin aen onze
lezers voor te stellen.
Het onderwys wereldsch of wereldlijk ma
ken, lyk of men officieel zegt, is nu al klaor
genoeg. Eikendeen, die niet wetens en wil
lens blind en is, ziet en verstaet het.
Wereldsch of wereldlyk maken, is nacr
den zin van de Toekomst maken.
Wereldlyk of wereldsch maken, is alle
Religie van kante laten in de scholen: noch
van God, noch van ziele, noch van verlos
sing, noch van heiligmaking,noch van zalig- 1
heid spreken.
Wereldlyk of wereldsch maken, is de
hewaerscholcn veranderen in kinderenlui-
nenü
Dat is bewezen uit de rede van M. Van-
heule, tn 'f verslag der Toekomst!!! (er ge"
legendheid van de prysdeeling aen beide
Looi jen
Vandage. nog altyd uit de officie,ele rede
van M. Vnnheule, zullen wy nog een beetje
meer Iclit (rekken tin po piu di luce
nopens die wereldlykmaking.
De Meiselooi, zegt M. Vanheuln, moet
eene betalende gemeente Meiseschool
worden, en de weèrsplele van het gemeen
te kollegie.
Dus, lyk of het gemeente kollegie betalen
de is, zoo moet de Meiseschool betalende
worden. 'K en wil geen hoekjes zoeken;
maer zou de heer Schepen hier niet meer de
waerheid gezeid hebben of dat hy wilde? j
Eene betalende schole, immers, is eene die
betaelt.Zoodan't gemeente kolletrie betaelt,in
plaets van betaeld te worden?.. 'T en is dan
niet te verwonderen dat de 34 leerlingen,
zegge vier-en-dertig van de latgnsche en
professtonneele koersen, een idemlje van
boven de 24,000 fr., zegge vier-en-twinlig
duizend frankjes kosten't is te zeggen,
boven de zeven honderd franken 'f stuk!!...
Onder ons gezeid, 'l is jammer dal dit
betalende kollegie betalende wordt melde
oordjes van de lastbetaelders!... Scheelt het
niet alle menschen te vele dat de heer Sche-
pen's zoon zeven honderd frank moet kosten
aen de lastbetaelders!
Moet de Meiselooi zoo eene betalende scho
le worden, 'k weet niet waermeè wy liet
gaen ontslaen!
Maer 'k hen van de riggels af, ik moet
spreken van hel wereldlyk maken der schole,
en 't is van de kost daervan dat ik spreke:'t is
met die betalende schole. Nu, dat daer ge
laten voor vandage, en overwegen wy wal
hel zyn moet, eene meiselooi de weèrsplele
van 't gemeente kollegie!
Hebt gy een gedacht, lieve Lezers, van
eene schole van jonge juffertjes, die de
weèrsplele zyn van de jonge heertjes van 't
gemeente kollegie, Vrv en los van gedach
ten, van wille en van leven, noch ingehou
den, noch getoomd door godsdienst, chris-
tene eerbaerheid en deugd; staende als
levende blasphemiën in 't huis des Heeren,
heiligschcndende in Biechtstoel en op Com
muniebank, God lasterende, spottende, gek
kende met al dat eerbaer, godsdienstig en
chrislelyk is?... Hebt gy een godachl van
zulke juffertjes, hewel dal moeten wereldlyk
officieel opgevoede zyn!
De weèrsplele van 't gemeente kollegie!
Goede Herder!... 'T kollegie!
Waer onlangs nog een lid van de francma-
conslogie leeraer en meester was!
Waer vroeger Altmeyer doceerde en 'l
orakel was; Altmeyer, die Pater Smaelen
heeft willen doen veroordeelen omdat hy
Item op zyn sterfbedde wilde den Ileerc in
dachtig maken!
Waer twee knoeijers van den slordigen
Studenten Almanack leerling waren!...
Waer Leve Garibaldigeroepen en in
transparent uitgehangen wierd!...
Waer.... waer.... Doch 't is genoeg! T
gemeente kollegie is gekend, cn de naem die
het heeft onder 't volk zegt genoeg omdat
elkeen zou weten wat eene Meiselooi zyn
moet, de weèrsplele van dat kollegie!
Wervick. De liefdadige en verzet-
tolyke avondfeeste, door liet Stadsmuziek
gegeven, heeft ten vollen gelukt, dank aen
den yver en den goeden wil der heeren mu
ziekanten, dank vooral acn de onvermoei
bare werkveerdigheid van den lieer Hoofd
man, Mynheer A. Vcrhaeghe. Lof en dank
aen hen!
De oude levendigheid en de zwier, die
Wervick geven kan aen zyne muziek- en
avondfeesten, was er, en de menigte rvliii-
gen, die van al de kanten der stad rolden,
braglcn, van de stad en van Wervick-
Fransch, al de groole en deflige familiën
naer do zael van 't Kapittel.
Nogthans, iets was er kort aen dit feest en
kwam in 't eerst wal den yver verkoelen,
't is dat de vrienden van Yper noch van
Poperinghe aen de uitnoodiging beantwoord
hadden, hoe gemakkelyk hel was. Daerover
en doen de Wervickauen hun geen compli
ment.
Die tegenheid was alhaest voorby, als de
lieve, zoele en kunstryke klanken der muziek
opgingen en heel de vergadering verrukten.
Wat al gezeid van de uilvoeringe der ver-
schillige stukken van het programma! T
ware moeilvk om alles uiteen te doen. 'K zal
dan, wat my nu als 't treffendste voorkomt,
geven.
«La grande Polonaise door M. Cis-
ment, stuk voor clarinet-solo, is op eene
betooverend! wyze uitgevoerd geweest door
M. Gustaef V'andesteene, die met zyn zoet in
strument zoo wonderlyk handig is.
M. Louis Tanghe,heeft bewys gegeven van
kunst en smaek in liet spelen der polka
Pauline en nog een keer le meer doen
voelen wat een piston is als hy van meester
hand gevoerd wordl.
De kenders hebben al het talent bewon
derd van M. Vanderbiest, bestierder van ons
muziek, en geoordeeld dat men geen mu-
ziek bestierders naer het leger moet halen als
men talenten aen de hand heeft lyk M. Van
derbiest. De ware kunstenaer had eene val
se van Meyerbeer, te Pardon de Ploërmel
geschikt voor de Harmonie, en liet stuk,
zoowel als de uilvoering, spreken van ge
gronde en diepe kennissen. Onnoodig le
zeggen dat men dit stuk met overgroot ge
noegen en bewonderinge aenhoord heeft.
Maer 'i bloempje van de muziekfeest was
voor 't slot bewaerd; 't is de Fifrclin
polka voor de kleine fluit door Damaré. Dc
toejuichingen en 'l geroep van bis! bis! heb
ben lange door de zale gedreund. Ook, als
men den heer nolaris Julius Vuylsleke ge
noemd heeft, 't is al gezeid! Lange en overal
is hy gekend als ecu meester en een kun
stenaer met de fluile!
Het eerste inzigt van dit concert, te welen
van een zoel verzet le verschaffen aen de
eereledcn van onze mactsliappy, heeft ten
vollen bekomen geweest; 'l cn was maer
iets waervan de heeren en damen en
byzonderlyk deze klaegden: 'l was dal
hel maer van ten G 1/2 jot ten 8 1 /2 ge
duurd en beeft. Hoe aengenaem en verzette-
lyk het was blykt.
Het ander doel, en 't byzonderslc, was dc
liefdadigheid. Als men de vergaderinge naer
getal en hoedanigheid aenziet en Wervick
kent is 't klaer dat het voor de noodlydende
ook een goede dag geweest is.
Mogten voort die yver, die overeenkomst
lusschcn al de muziekleden blyven voortdu
ren en dikwyls zulke aangename avondfees.
ien gevierd worden, cn elk goê werk zal mo
gen op de Muziekmaelsehappyjrekenen!
Buitenhuitlsclt Nieuws.
ROOMEN. Zyne Heiligheid blyft voort in
welvarendheid en hope! Dank zy den
lleere!
ITALIË. Men is er aen 't werk voor do,
kiezingen; 'l regent kandidaten. Wat me«r
dan vyf honderd leden moeten gekozen
worden en men lelt meer dan vyf duizend
kandidaten. Met tienen aen een been 't js
te wrced.Nutiaer is't voorbeeld en 't model
van liberalenslaetlT is lekker!.. Garibaldi
stael op verscliillige plaetsen op rang cn
hy zal tocli ievers gekozen worden. Gari
baldi wetgever rekent een keer!
FRANKRYK. 'T blyft altyd voort in on.
zekerheid, de pariyen splelten en verdoe
len van langsom meer, en nieversen ziet
men iets opslaan dal Frankryk kan leven
en sterkte geven. Byna honderd jaer libe-
rael regiem heeft dit land lol daer ge-
bragt.Twyfel, hapering, wankelhaerheid,
been en weer waggelen, is al dat de
Revolutie'geven kan....F.n nu Bismark.die
zoo geerne in stokke zou geraken met
Frankryk om het den godsklop te geven!
Al Spanje tracht hy en al Italië niet min,
Algauw zal men liooren dal Italië Nice en
Savooijen gaet wecreisclien op 't ingeven
van von Bismark.
PRUISSEN. De grnef von Arnim is uit liet
gevang gelaten om redens van ziekte. Hy
moet eene borge stellen van 100,000 dael
ders, is byna 400,000 franks. Voor 't
overige Duitscbland is ook nog niet ge
zeten, en de politieke van Bismark krygt
er van langs om meer tegenstrevers.
Bisinark gevoelt het en 'l is een van de
reden en een groole om algauw ievers
oorlog le hebben. Napoleon 111 wroclue
ook aJzoo. En hy, ach!
SPANJEN. 'T blyft al in state in Spanjen.
Don Carlos in 't noorden, cn de republi
keins en durven hem niet aenlaslen. Voor
'l overige, Serrano zoekt om hulpeen hy
en durft hel niet bekennen. Pruissen is
met hem, en zendt officieren en kanons
maer geen geld peis ik, en T volk van
Spanje en mag niet welen dat er duitsche
komen in hun land vecliien. Dc span-
jaerds.als'l tegen den vreemde is, komen
overeen.
Allrrliumit* nieuw*.
Iioofci viin 'l korp mei dc petitie.en deur myn schoo-
ne klap' en kout' zal ze die heere overhal' dat ze
niet kun' refuseer
De baron, ziende dat zyn gedacht zooveel byval
vond onder Van Merris' volk, ging verder in zyne
voorstellen om zynen broeder, zoo zy nu malkander
noemen, in glorie en oere te doen groei jen en zynen
nnem aen de nakomende geslachten over te zetten:
Ik maek de propositie, zegt de Baron, om in de
nabyheid van de Lovic een geslicht op te richten
lot'eeuwige gedachtenis van al liet goed en het
kwaed dat Menheere daer heeft te weoggebragt,
het zal ook zynen naem dragen, en moeten dienen
tot hel opvoeden der kinderen (van het mannelyk
geslacht) van alwie aen Menheere meer of min
dienst bewezen heeft. Het zal ten eeuwigen dage
moeten bestierd worden door mannen van hem of
zyne afstammelingen aengesteld. De meesters zullen
moeten een certifikael van goede zeden bybrengen
Voor aleer te kunnen aenveerd worden, en nooit zal
er geen priester de voel mogen in hel geslicht
•tellen.
Gy weet dal ik alle jare in het Senaet spreek ten
voordeele van een gesticht tot gedenkenis van
Koning Lcopoldus I. Eliwel, myn lieve vriend is
my ook zoovele weerd; en met myne welsprekend
heid, die ik aen my tien goeden maet Alfons schuldig
ben, zal ik dezen voorstel aen de Kamers vooren-
liouden met verzekering van goeden uitslag.
De signor van Canada omhelst den Baron Senator
van Coulhave: Asinus asinum fricat. Het is alge-
meene verbroedering.
a»
Een vraegsken aen de regentin van Poperinghe.
Binst dat men bezig is om zalen en woonsten
voor jugen, postmeesters en commissai issen te ma
ken, zou men niet moeten peizen om eene peerd-
sial en voiteurremise te bouwen voor M. den Coin-
missatis# IIv zou hot dan al aen d'hand hebben als
byte vierklauw wil achter de dieven ryden 'T en
is maer een avis. Wen doet er van zoo men hel
goed vindt.
Correspondentie uit Luik. De affaire van
Jaumnrt den fnmeuzen testamentenmaker gaet
dapper en wel voort. Men heeft my geropen met
mynen vriend Destré om de zaken van by na te
zien. Doer myne artikels van de Toekomst weten
zy dat ik daer een handje van heb. CherChou.
Zondag aenstaende is er spectie in't wulvekot
voor den keus van eenen nieuwen tamboer. De
jongheden die daerom goesting hebben moeten
aldaer tegenwoordig zyn binst de verpers. Menhee
re zal dan uitsteken dezen dien by best vindt voor
den dienst van tamboer. Medegedeeld.
a a
Waarschuwing aen den Popermgschen oorres
pondent van de Toekomst. Gelyk of wy weten
dat er onder de Popei ingsclie correspondenten wei
nig notarissen, sekretaiissen, agents d'affaire of
andere wetgeleerden zyn; uit broederlyke liefde, en
0111 alle slechte gevolgen te vermvden, nemen wy
de vryheidheid hun te verwittigen dat er in de
strafwetboek, Vil hoofdstuk, artikel 383 te lezen
slael als volgt:
Al die zal uitgesteld, uitgedeeld hebben liede
kens, vlugtschrifteu of andere gedruksels.. die
tegenstrijdig zyn aen de goede zeden, zal veroor
deeld worden lot een gevang van acht dagen tol
zes maenden en lot eene boete van 20 lot 300 fr.
Kwestie of weet hel docteurtje dal? 'Ten is nooit te
laet om te leeren als men niet te.... en is.
a a
Klnglen van hel werkvolk. Als ik zeg het
werkvolk, 'k wil spreken van de wvfs.die schrik-
krlyk klagen van de feesten en verbroedering die
twee uitgeklopte kasteelhecren voor hunne mans en
kinders vermenigvuldigen. Die ryke en inildadigo
en volksminnende mannen geven een pinle en een
hespeheen; maer de onnoozele werkmenschen ver
drinken meer als hun drinkgeld, en wy weten ge
heel zeker dal meer als een menagie geweldig lydt
door de mildadigheid van den populairen Menheere.
Dat zou toen nog klappen van gematigheid en spaer-
zaemheid. Wat min voor tl Menheere en voor uw
niarmevolk, wat meer voor een ander en voorde
schamele wyfs! 'T zal veel beter zyn, en Poperin
ghe,t'yelyk of late zal u een standbeeld gunnen op de
Yischmarkt. X.
liet omslag van M. 1'. Berten van zyne bediening
van notaris te Popel inglio is aenveerd.
Da burggraef Allieric Dubus de Gisignies, in
leven senaleur voor de arrondissementen Yeurne-
Ootende, beeft aen de armen van Brussel een bezel
gedaen van 23,000 fr.
MM. Yandermeerscli en Vanrobaeys zien af
van liun ambt van likwidateur der sociëteit J. en E.
Dujardin, de zorg dier likwidalie overlatende aen
MM. Jules en Edmund Dujardin.
Men spreekt van liet vcrdwynen van een lage-
ren bediende der Volksbank van J3iussel die een tö
kort zou achtergelaten bobben van 13 tol 20,000 fr.
Van een anderen kant meldt men ons dat een wis
selagent sedert eeirige dagen bet land verlaten heeft,
na talryke beursspeculanten gefopt le hebben.
Dezen winter zal er weer eene nieuwe mode
veel gedragen worden. Do kleeren dei dames zulk"
niet meer afgelegd zyn met galon, met tragici), ",el
paerlen of ander passementcrieweik, maer met plu-
men vaii vogels! Lacht niet, lezers, liet is z»o. I'c
Vie l'arisiennne, een blad dat zich uiisluiw'y''
niet de modeartikels bezig houdt spreekt met vso'
ophef van dc nieuwe invoering. Reeds zyn de
modislen van Paiis volop bezig met de cosluemsop
deze wyze tc garnieren. Men spreekt zelf van <'clie
dame die bevel heeft gegeven om haren winterman
tel met pluimen van canarievogels af te leggen.
Te Brussel reeds, in de Nieuwslraet, zyn ver
scheidene costuems met pluimen afgelegd in
vitrien der voornaemsle magazyneil van conleo'11'"
uitgesteld. Onze brusselsclie vrouwen zyn er rei''*
zot van en dezen winter zal men ze dan ook mcl
