D I T IS
EN OMMELANDS,
I
BETOOGING TER EERE VAN
Burgemeester der Stad Yper
BERICHT
MENGËLMAKEN
UMTS EL I
Op Zaterdag, 4den November 1899.
5 centimen 'i blad.
34ste jaar. Talmerk 1699.
We vernemen dat de gemeenteraad van Yper, ingevolge eene beslissing verleden jaar genomen, tijdens de stemming der begrooting,
besloten heeft aan de stad het portret te behandigen van onzen achtbaren Burgemeester Baron Surmont de Volsberghe, geschilderd door
de uitmuntende knnstschilderes Jonkvrouw Louisa De Hem, onze stadsgenote» Dit portret zal geplaatst worden in de galerij der
Burgemeesters van Yper.
Te dezer gelegenheid zal de gemeenteraad in plechtige zitting bijeenkomen, Zaturdag, 11 dezer, ten vijf en half ure.
De zitting zal gevolgd worden door een feestmaal, den held dezer betooging aangeboden door het gemeentebestuur.
Het volk zal tot de plechtige zitting toegelaten worden.
Binst het feestmaal zal de stadsharmonie zich laten hooren onder het kunstig beleid van haren Bestierder, M. Wittebroodt.
Zielmis
Eene groote waarheid
BDITEHLANDSCH NIEUWS
Frankrijk
Oorlog tusschen Engeland
en Transvaal
Duitschland
Azië -
Philippijusche Eilanden
Kareis fabeltje
Te trekken bij den UitgeverTh 36, in de Boter strate, te Yperen bij 's lands boodschap we zen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaak.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Botkrstrate,
Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,1'.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 3 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence Havas, te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die 'buiten Oost-
Westvlanderen wonen.
Dp nieuwe inschrijvers voor 1900
op het Nieuwsblad van Yper, zullen
van nu tot Nieuwjaar de gazette koste
loos ontvangen.
3 December 1899, ten 9 ure zielmis voor M.
Ch. Bruynsteen van wegens de Katholieke
Wacht.
Iedereen, die een weinig geleerdheid
bezit, voelt hedendaags de noodzake
lijkheid van een dagblad of gazette te
lezen.
Die dageli j ksche lezing is eene goede
zake, mits het dagblad een goed dag
blad zij.
Maar helaas wij ondervinden maar
al te we] hoe kleen het getal is der
goede dagbladen
Een groot deel zijn goddeloos en
zedeloos.
Vele andere onverschillig.
Andere zijn wel niet slecht, maar
dikwijls lichtzinnig.
Ja, het getal der ernstige, deftige,
christelijke en aantrekkelijke dag
bladen is uitnemende kleen.
Maar het slechtste van al, in zake
van dagbladen, het is dat de lezer
zoo dikwijls onbekwaam is of onge
steld om eenen goeden keus te doen.
Daar het de lezer is die het dagblad
doet leven, zou het gauw gedaan zijn
met al die ondeugende, lichtzinnige
en zoutelooze dagbladen en tijdschrif
ten, indien de lezer zijne plichten
kende in het doen van zijnen keus.
't Is daarom juist dat het de plicht
is van alle goede dagbladen hunne
lezers daarover in te lichten, hen zelve
aan te wakkeren om propaganda te
doen ten voordeele der goede en ten
nadeele der slechte gazetten.
Wonderwel komt hier te pas de
gezamentlijke brief van Hunne Hoog
weerdigheden de Bisschoppen van
Zwitserland, waaruit wij ons veroor
loven hieronder een uittreksel te
geven.
Alwie eeo dagblad ontvangt da
aan de Kerke vijandig is, wordt,
daardoor zelve, deelachtig aan he
p kwaad dat dit dagblad doet. Ja, he
geld van uwe inschrijving is een
steun die gij levert, eene hulpe die
gij geelt, een oorlogspenning die gij
verschaft aan de vijanden der Kerke.
En waarom Opdat dit dagblad zoo-
veel te beter in zijn werk zou kunuen
lukken.
Alzoo helpt gij die gazette on-
rechtstreeks de Kerke bestrijden,
die onze Moeder isterwijl dat gij
de goede drukpers, die haar toe-
wijdt aan de verdediging derzelfde
Kerke, in de behoeftigheid en den
nood laat. Gij gaat zelve zoo verre
haar eene kieene inschrijving te
Jweigeren.
Schrijft in, en geeft uw dagblad
aan anderen ter lezing.
Alzoo zult gij uwe aalmoes, ten
voordeele der goede zake, verdub-
helen.
Uw geld zal eene goede gazette
ondersteunendie gazette zal deugd
doen aan uwen gebeur, en de zegen
van den Heer zal uwe kieene opof
fering vergelden.
Zendt aan de goede dagbladen
uwe mededeelingen eu nieuwstij
dingen en werkt ieverig rondom
u ten einde hun inschrijvers, in-
1 ichters en medewerkers te bezor
gen.
Wij vragen ouze vrienden en ken
nissen die woorden te willen overwe
gen, en aan hunne vrienden en ken
nissen over te zetten, uu bijzonderlijk
dat het tijdstip nadert waarop de
abonnementen aan de dagbladen moe
ten vernieuwd worden.
Maandag laatst heeft de onderzoeks-1 voornaamste slag geleverd,waar de
kommissie van den Franschen Senaat
uitspraak gedaan over de beschuldi-
wordt gezegd dal de Amerikanen zich
tegen dezen afkoop verzetten.
Ten Westen van Transvaal, in de
Engelsche bezittingen, verklaren de
Boers zich reeds in bezit van Bechoua-
naland, dat aan Engeland behoort en
dat zij nu eenvoudig bij Transvaal
gevoegd verklaren. Den 28° Oc
tober laatst namen 1.300 Boers de stad
Kimberley in, heschen er de Trans-
vaalsche vlag en verklaarden e?1 zich.
meester. De stad was heel rustig.
Ten Zuiden van Transvaal in Natal,
zetten zij ook dapper hunnen zegevie
renden tocht voort, en rukken meer
en meer naar Zuid-Oosten op om de
Engelsche troepen, die langs Durban
toekomen, op hunnen doortocht te
verhinderen.
De Engelschen hebben hun kamp
van Dundee moeten ontruimen en
zich moeten achteruittrekken tot La-
dysmith. Daar werd tot nu toe de
gingen ingebracht tegen een vijftigtal
personen, die beticht worden eene
sainenzweering gesmeed te hebben,
om de Fransche Republiek omver te
werpen. Slechts 14 personen ziallen
vervolgd worden, en buiten de minis-
terieële kriugon, vooral bij de Parij-
zer liedjezangers,
houdt men overal den spot
met dit zoogezegd komplot.
ïngelschen eene schrikkelijke neder
laag kregen. De Transvaalsche Boers,
die zich met deze van den Oranje-
Vrijstaat vervoegd hadden, omsin
gelden en beschoten Maandag laatst
de stad Ladysmilh. Na een hevig ge
vecht van 4 uren, waar 18.000 Boers
toegenover 3.000 Engelschen stonden,
kregen deze laatsten eene duchtige
nederlaag. Zij lieten 300 tot 400 doo-
den na. Twee bataljons Engelschen,
samengesteld uit ongeveer 2000 sol
daten, waaronder 42 officieren, wer
den krijgsgevangen gemaakt. De
overwinnaars maakten zich meester
eene aanzienlijke hoeveelheid
De krijgsuitgaven staan maar altijd van
om te vermeerderen. Er is spraak krijgsvoorraad en levensmiddelen,als-
verschillige nieuwe oorlogschepen te
la'en bouwen en de getalsterkte der
gi pantsterde schepen van eerste klas
te brengen op 30. Keizer Willem zelf
wendt inderdaad weer nieuwe pogin
gen aan om de duitsche vloot te ver
meerderen.
Het schijnt de inboorlingen van
vunEngelsch Indië de gelegenheid wil
len te baat nemen, om binst den
Engelsch-Transvaalschen oorlog op
stand te maken. Bond de 13 duizend
Indianen hebben zich vereenigd o.a
eenen oproer tot stand te brengen.
Eene aanzienlijke legermacht is door
het Staatsbestuur uitgezonden om de
opstandelingen te bedwingen.
Aan de Zuidergrens van China is de
toestand ook heel onrustwekkend.
Daar hebben regelmatige Chineesche
troepen, Fransche troepen van An-
nam aangevallen op de grenzen van
Annam, ten Zuiden van China.
Op de Philippijnsche eilanden zijn
nog 100 duizend Spaansche krijgsge
vangenen, die Spanje ten koste van
groote opofferingen wil afkoopen. Er
ook van 1300 muilezels. Een paar
dagen later was Ladysmith door
29.000 Boers omsingeld. Deze zijn be
sloten eene legermacht van 60 tot 70
duizend rond Ladysmithte vereenigen,
om van daar naar Pietermaritzburg
meer ten Zuid-Oosten op te rukken
en de nieuwelijks aankomende Engel
sche legers daar aan te vallen.
Bij het vernemen van de tijding dier
nederlaag, heerschte eene algemeene
verslagenheid te Londen.
De duchtige klopping, die de liberalen ge
vangen hebben op 15 October laatstleden,
heeft de liberale pennelekkers wat uit den
haak geholpen.
De gebuisde kandidaat, Karei van 't
Weeke blad is zoodanig daarvan geslepen j
dat hij lijk tot zijne eerste kinderjaren we
derkeert.
Immers bij foute van ernstige artikels be
gint hij nu... fabeltjes op te zeggen.
En geestige fabeltjes, als men de toepas
sing deugdelijk wilt doen.
In zijn nummer van Zaterdag laatst komt
Karei voor den dag met zijn doodverslelen
zaagsken over de katholieke lasteraars.
En aisof hij gevoelde dat zijne lezers de
schouders gaan optrekken en zeggen
Maar Karei toch, nog een keer verwarm-
de kost hij haast hem zeere om zijn
volk te amuseeren, een fabeltje daarbij te
voegen.
Karei is alzoo altijd in zijne rolle, daar hij
een gespogen komediant is.
Ziehier nu Kareis fabeltje
Drie dieren, een arend, eene zeug en eene
kat nestelden op en rond een zelfden boom.
De arend bevond zich met zijne jongen in de
kroon, de zeug aan den voet en de kat in
eene holte in 't midden van den stam.De kat,
die iets beiers wensohle dan de arendsjon.
gen te kunnen opsmullen en terzelfder tijde
de jougen der zeug voor haar noenmaal te
kunnen doen dienen, verzon eenen list om
tot haar doel te geraken. Zij klom tot in de
kroon van den bootn en zegde tot het wijfje
van den adelaar
Ziet gij dat vuil dier welk aan den voet
van den boom wroet Het zou zich willen
meester maken van uwe jongen, en daar het
den boom niet kan opklauteren, heeft het
besloten den wortel af te knagen en alzoo
den boom te doen vallen, en uwe lievelingen
op zijne duizend gemakken te kunnen bin
nenspelen.
Vandaar begaf de kat zich bij de zeug en
zei op zeemzoeten toon
Buurvrouw, ik kom u tegen een drei
gend gevaar waarschuwen. Boven in de
kruin van den boom nestelt een arend, die
steeds uwe jongen beloert. Hij durft ze niet
naderen omdat gij er bij zijt, maar zoodia
gij u zult verwijderen zal hij zich op hen
werpen, ze verscheuren met zijne machtige
klauwen, en ze tot voedsel dragen in zijn
nest.
De zeug bedankte de kat om hare waar
schuwing, zij was even bevreesd als de
arend en blikte gedurig naar omhoog om al
de bewegingen van den arend gade te slaan.
De arend durfde niet meer op jacht gaan,
uit vrees dat de boom zou vallen in zijne af
wezigheid en dal de zeug zijne jongen zou
verslinden.
De zeug van haren kant durfde zich niet
verwijderen om eikels en truffels te zoeken,
uit vrees dat de arend die verwijdering zou
waarnemen om hare jongen te verscheuren.
Intusschen leefde de kat in vrede, ging op
en af, troetelde hare jongen, bracht bezoe
ken bij hare buurvrouwen, die zij steeds
tegen malkander ophitste en wachtte gedul
dig den uitslag van haren laster af.
Weidra bezweken arend en zeug van den
honger, zij stierven van gebrek met hunne
jongen en de kat en hare kleinen deden hun
nen buik enne zielmis met hunne lijken.
De kl rik alen spelen de rol van de kat,
zij voelen zich onmachtig om eenen geduch
te» tegenstrever aan te vallen, maar zij
zaaien wantrouwen onder de leden eener
zelfde partij om zich alzoo van allen meester
te maken.
Liberalen, mistrouwt u van de lasteraars.
Ziedaar Kareis fabeltje met de zedelesse.
Eene korte, geheele korte bemerking
over ieder van heide.
't Is dus verstaan in dit fabeltje zijn wij,
katholieken, de kalle.
De liberalen zijn verbeeld door den arend
en de zeuge.
De arend is de koning der vogelen en wij
en durven riiet peizen dat Karei pretenlie zou
hebben van den arend te zijn.
Dus..,.
Wat de zedelesse aangaat 't is waarlijk
klucliliger dan kluchtig te beweeren dal de
katholieken onmachtig zijn, wanneer zij aan
de liberalen juiste zulk eene onbermhertige
troeteling komen te geven.
Allons Kareltje, mijn manneke, zet u daar
nen keer schoone in 't hoekske, en zeg nog
een fabeltje op gij zult dan eene goe spekke
krijgen
Wij lezen in hetzelfde Weeke blad
Moeilijke vragen
Het Journal d'Ypres, orgaan onzer mees-
ters, zal ons wel willen antwoorden op
de volgende vragen
1" Welk is het juist getal kiesbullctljns
die gedrukt zijn geweest f
2' Welk is het juist getal kiezers die
deelgenomen hebben aan de stemming
vari 15"
En nog zes vragen in denzelfden trant,
ledereen ziet aanstonds met welk inzicht
zulke vragen gesteld worden.
De liberalen doen dit alleenlijk om te ge
baren dat zij redens hebben te twijfelen over
de juistheid van al die punten.
Zij doen dit om alzoo hunne schrikkelijke
nederlage wat te verzoeten, en hunne ont
moedigde aanhangers nog een weinig i'hoope
te houden.
Maar, alzoo schrijven, dat is uwen vinger
tot aan uwen elleboge in uwe eigene ooge
steken
Indien er in die kiezing onjuistheden be
gaan waren, aan wie zou men 't moeten
vragen
Hebben de liberalen daar hunne getuigen
niet gehad in de kiesbureelen zoowel als de
katholieken
Daarom zeggen wij dat die artikel van
Progres en «Weekblad», indien hij
gemeend is, oene kaaksmete is voor de libe
rale getuigen.
Die artikel zou inderdaad willen zeggen
dat die getuigen ofwel te dom waren om iets
te bemerken, of te vadsig om hun werk te
doen.
Daarom noemen wij die bovenstaande
vragen nietmoeilijke vragen maar peer de-
vragen, om niet meer te zeggen.
BESTOLEN. Donderdag werd vóór de
boetstraffelijke rechtbank van Rijssel eene zaak
van misbruik van vertrouwen, te Robaais ge
pleegd, opgeroepen.
Octave Vanboxtal, 39 jaar oud, van belgischen
oorsprong, wonende op den Hemschen steen
weg, te Robaais, was de betichte. In Septem
ber kwam bij hem een Gentsch koppel, Fran-
QOise Dcgraeve, echtgenoote Haerts, van Gent-
brugge, die het echtelijk dak verlaten had met
eenen jongeling, zekeren Oscar Dhont. De
vrouw had uit den coffre-fort van haren man
voor ongeveer 15.000 fr. loten en actiën mede
genomen. Daar zij geld noodig had, gaf zij aan
Vanboxtal 59 loten om te verkoopen. Vanboxtal
en Dhondt vertrokken naar Rijssel en keerden
's anderendags met 6.000 fr. terug. Volgens de
verklaring der vrouw sloot Vanboxtal het geld
iu zijne las om het voor haar te bewaren.
Eenige oogenblikken later kwam de politie en
hield Dhont aan voor medeplichtigheid in den
diefstal door Madame Haerls gepleegd deze
laatste kon niet vervolgd worden daar de wet
den diefstal tusschen echtgenooten niet straft.
Middelerwijl verzoende zij zich met haren man.
Toen Madame Haerts de 6.000 fr. aan Vanbox
tal terug vroeg, zegde deze dat zij hem geen
centiem toevertrouwd had en niet wist wat zij
moest hebben. Een proces werd ingespannen.
Madame Ilaerts had geen geschritt aan Vanbox
tal gevraagd, en de advokaat van dezen laatste
pleet dat het misbruik van vertrouwen niet
door eenvoudige getuigenissen kan vastgesteld
worden daarbij de klagers en de betichte zijn
vreemdelingen en de fransche rechtbank is dus
niet bevoegd. De rechtbank kon niet anders
da« Vaiboxtal vrijspreken.
-JLLI—iL~.
BARON
DRMOS
n
