DIT IS
EN OMM ELANDS,
m
m
PLAATSELIiJ
>p Zaterdag, 20stf!n Januari 1900.
5 centimen t blad.
35
almerk 1710.
mn
INSCHRIJVING
VOOR DEN PAUS
Oorlog tusschen
Engeland en Transvaal
De liberalen en de
burgerlijke begravingen
Plaatsvervanging en
Vrijstelling
Turn- en schernifeeste
in het Volkshuis
mm
*ste
laar.
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterxtrate, te Yper, en bij 's lands hoodeSmpwesm ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaaL.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 36, te Ypek.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
bock, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Hoeren van de Agence Havas, te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Ypek, van al die buiten Oost-
Westvlanderen wonen.
Voorgaande lijst
Voor drn Paus
Uit Yper onbekend
Eerw. Heer R. pastor te D.
E. H. Kapelaan, Reninghelst
E. H. Coadjutor, Reninghelst
536 50
2.00
3.00
20.00
5.00
5 00
Pil
ï)e tocht over de Tugela
Men meldt uit engelsche bron dat
de troepen van generaal Ruller op 10
Januari de heuvels bezet hebben nabij
Potgieters, op 15 mijlen van West
Colenao en de Boers verrast hadden.
Den 16 Januari is het voetvolk de
rivier overgetrokken. Den !7 werden
door de kanonniers de verschansingen
der Boeren gebombardeerd. De troe
pen van sir Charles iVarren trokken
nabij Frihardt de Tugela over, zonder
tegenstand van de Boeren te on I moe
ten.
Door eene behendige beweging was
generaal Dundonald erin gelukt de
hoogten boven Potgietersdrift op 5
mijlen ten oosten van Ooien o te be
zetten, en bij heeft onverhoeds de
Boeren aangevallen. De infanterie
heeft hem gevolgd en generaal Lyttle
ton is met zijne brigade de rivier
overgetrokken in bakken.
De Boeren waren verschanst in eene
dik beboschte planting aan eene hoeve
nabij Rbiuocerosfontein, op eene mijl
van den oever. Zij onthaalden de en-
gelsche voorwacht op verscheidene
salvos geweervuur, waarop de engel-
schen antwoordden, terwijl de artille
rie dezer laatsten terzelfder tijd het
vuur opende van een naburig kopje.
Ondertusschon frok ePit klein deta
chement engelsche soldaten de rivier
over bij middel van hakken en ver
plichte de Boeren achteruit te trekken
in het gebergte. De genie wierp dan
eene brug van booten over de rivier
en gansch de engelsche legerafdeeling
(rok de Tugela over.
Na de Tugela overgetrokken te zijn,
heeft generaal Lyttleton de hoogien
op eene mijl afstand van de rivier
bezet.
Eene batterij houwitserkanonsisook
over de rivier gebracht en onmidde-
lijk werden de stellingen der Boeren
gebombardeerd. Het is onder een he
vig kanon- en geweervuur der Boeren
dat generaal Lyttleton met troepen
van alle wapens de rivier is overge
trokken.
De brigade Lyttleton, ondersteund
door eene batterij houwitsers, beeft
vijf kopjes bezet, tegenover een beu-
vel, waarop de Boeren verschanst zijn.
Gansch den dag hebben de engelsche
scheepskanons dien heuvel gebombar
deerd. De Boeren die eene stelling be
zetten op 5 mijlen van de rivier, heb
ben aan generaal Warren geenen
tegenstand geboden.
Ziehier de officieele depeche door
generaal Roberts aan het ministerie
van oorlog gezondenGeneraal Bulier
seint dat eene brigade en eene batterij
houwitserkanons de Tugela overge
trokken zijn aan Potgietersdrift. Ge
neraal Warren heeft eene brug over
de Tugela geworpen op vijf mijlen
meer ten westen, en heeft een deel
zijner troepen over de rivier gebracht.
Men verwacht er zich aan dat het
overige zijner afdeeling heden (Dins
dag) morgend zal volgen.
Generaal Warren hoopt de stellin
gen der Boeren te kunnen omkeeren,
die sterk verschanst zijn op vijf mij
len van den engeischen rechtervleu
gel.
Te Ladysmith
dezer zijn te Ladysmith 30
Highlanders door de Boeren
Op 6
Gordon
verrast en gevangen genomen.
IN HET WhSTEN
Het bombardement van Mafeking
Uit Mafeking wordt gemeld dat de
Boeren sedert 1 Januari weer 's mor-
gends en s avonds de stad bombar
deeren. De engelsche batterijen ant
woordden krachtdadig en zij zonden
reeds groote schade aan de verschans
ingen der Boeren veroorzaakt hebben.
Er zijn verscheidene houwitsers in de
stad zelve gevallen een kind werd
gedood en twee gekwetst.
Eene patrouille verrast
In den omtrek van Bensburg is
Dinsdag eene engelsche patrouille te
peerd, samengesteld uit 19 man, in
eene hinderlaag der Boeren gevallen
5 werden gedood, I gekwetst en 2
ontsnapten. De anderen werden ge
vangen genomen.
Do liberalen zijn groote bewonderaars en
groote voorstaanders der burgerlijke be
gravingen.
lederen keer dat er zulk eene begraving
plaats heeft, wie de overledene ook tnag
zijn, ziet men de liberalen die gelegenheid te
bate nemen om eene ware betooging in le
richten.
Zij trommelen hun volk op, roepen hunne
gilden en rauzieken bijeen, brengen kroo-
nen, spreken redevoeringen uit,en schrijven
achterna artikels in hunne dagbladeren om
de zake op le helderen en uit te trompetten.
Waarom gaan zij alzoo te werke?
Is hei waarlijk uit eerbied of genegenheid
of bewondering voor den overledene
In 'i geheele niet
Eén dingen beoogen zijvan de gelegen
heid gebruik maken om eerie betooging,
eenePABADE tegen den godsdienst in te rich
ten.
In al het overige zijn zij wel gerust.
Indien er nog iemand kon twijfelen over
't geen wij hooger komen te zeggen, de
laatste artikels van ons vermaard Progrès
zouden klaar onduidelijk genoeg te kennen
geven dat wij in deze zake den nagel op den
kop slaan.
Een mensch wordt ziek, gevaarlijk ziek,
een mensch die niet in regel is wat zijne
christelijke plichten betreft.
Welk is de plicht en het recht van den
priester in zulke omstandigheid
Al te doen wat mogelijk is opdat de ster
vende tot inkeer kome, de eeuwige belangen
van zijne ziele indachtig zijn,en stervengelijk
een christen sterven moet, 't is te zeggen
versterkt door de laatste heilige sakramen
ten.
Weigert de stervende? dat is zijne zake.
Hij staat daarvoor verantwoordelijk bij God;
maar do priester heeft dan zijnen plicht ge
kweten.
Ehweldie handelwijze van den priester
noemt hel Progres l'arrogance sacerdotale,
't is te zeggen, priesterlijke dwang^en hoo-
veerdij
Dat is. belachelijker nog dan goddeloos
Meer en behoeven wij 'niet te zeggen: het
springt te vele in de oogen.
Maar het Puogres is niet alleenelijk k waad
op den priester die alzoo handelt.
Het schiet zelve uit tegen al de liberalen
die de H. Gerechten ontvangen en kerkelijk
begraven worden.
Dat zijn bloodaards, zegt het, benauwde-
riks, mannen zonder karakter.
Ik verbeelde mij dat meer dan één libe
raal bij 't lezen van deze v-Wd«n zijn hoofd
zal geschud hebben en zijn schouders opge
trokken.
Want die woorden zijn dwaas en kwet
sende voor de liberalen van Yper.
Dwaas zijn zij. Het is immers valsch dat
iemand wie hij ook zijn moge, die in ster-
vensure en uit overtuiging van christen ge-
loove de geestelijke hulpe der kerke vraagt,
iet is valscb, zeg ik, dat deze een man is
zonder karakter.
Integendeel.
De mensch is mensch, en mist gemakke
lijk. En als men binst zijn leven de droev,ige
ondervinding gehad heeft van die waarheid,
en dat men in zijne stervensure de missen
van het leven herstelt, dan is men een man
die herte en moed heeft.
Ik lache met het zoogezeid karakter van
deze die in onboeiveerdigheid sterven of
liever ik beklage ze.
Dat is geen moed maar hoogmoed.
Moed, karakter, herte, ti z. gelijk gij het
noemen wilt, dat en is maar te vinden in de
waarheid.
Nog eene bemerking, en eene van groot
gewichle.
Iemand die de overtuiging heeft dut hij in
de waarheid is, zal kalm en gerust zijn om
dat hij handelt volgens zijn geweien.
Zou bel Progres durven ueweeren dal al
die zoogezeide moedige mannen, die pries
ters en sacramenten weigeren,kalm en rustig
sterven
Die woorden van hel Procrés zijn boven
dien zeer kwetsend voor zijne politieke
vrienden.
De burgerlijke begravingen zijn hier, ge-
lukkiglijk, eene groote uitneming.
Bijna alle yperlingen immers sterven iri
den schoot der Kerke, den priester vragende
bij hun sterf bedde, en de plechtigheden wil
lende der godsdienstige begraving.
De liberalen die alzoo te werke gaan zijn,
volgens 't Progrès,een hoop benauvvderiks.
't Is waarlijk kluchtig als men peist dat al
die liberale gevoelens steunen op die heilige
vrijheid en dien eerbied voor iedereens
rechten waarop de liberalen zoo fier zijn.
In geheel die zake was er nog de kluchte
te kort.
Daar het Progres te serieus is om,.kluch
tig te zijn, heeft Kareltje het op hem geno
men daarin te voorzien.
Kareltje spreekt ook in zijn Weekblad over
de burgerlijke begravingen.
Hij zegt dat vele menschon eene burger
lijke begraving vragen om de onkosten te
ontsparen.
Volgens Kareltje 't is dus causü't geld.
Moest meri bijgevolg weinig of niet beta
len, Kareltje en zou daarvan niet spreken.
Kareltje noemt zelve al de onkosten der
geestelijke begraving.
Daar komen wel eenige... onwaarheden
in, maar hij en verschiet in geen kleentje
als hij maar de pastors peist te kunnen pla
gen.
Kortom Kareltje vindt dat men in die be
gravingen noch pastors, noch kapelaans,
noch kosters, noch onderkosters, noch stok-
dragers, noch vaandeldragers, noch klok
luiders, noch stoeltjezetteis, noeh nonnen,
noch drukkers, noch bakkers en zou mogen
hebben.
Ware het zoo, men zou op een einde ge
dwongen zijn den grooten Kakadoe te vragen
om te pontifieereh e:i Kareltje zou zijnen ko
raal kunnen zijn.
Het zal voorzeker niet ongepast zijn eens
te spreken over het ratnplaceeren, alsook
over de vrijstellingen. Ziet hier vooreerst
hetgeen ouders of voogden te doen hebben,
die voor eenen zoon of voor een pleegkind
willen ramplaceeren.
1° Vóór 1 Februari, moeten zij
hunne vraag om eenen plaatsvervanger op
zenden naar het ministerie van oorlog met
tusschenkomst van den ontvanger van 't en-
registivment.
Bij die vraag moet eene kwintancie
zijn, tot bewijs dat zij SOO frank geslori
lebben in handen vsn voornoemden ont
vanger.
Op het bewijs dat de heer ontvangeriaf
evert, staat langs den eenen kant de kwi-
lancie der storting, en langs den anderen
kant de formule waarbij men eenen plaats
vervanger vraagt.
Alles op die formule wijst zijn eigen
men moet maar zorgen voor leesbaar ge
schrift en nauwkeurige opgave.
De heeren ontvangers zullen voorzeker
de goedheid willen hebbende formule zelf
in le vullen voor min geletterde lieden, mits
deze kort en bondig bescheid Kunnen geven.
Gelijk reeds gezegd is, do ontvanger
zendt zelf de aanvraag en het bewijs van
storting op.
Men ziet het, de formaliteiten zijn een
voudig. Wie wil ramplaceeren, zorge dus
bij tijds.
De gestorte *<£00 frank worden aan den
stort er weérgegeven, als degene voor wien
bij gestort heeft er zich uittrekt, en ook als
deze achterna liever zelf voor zijn lol zou
opgaan.
Iemand die van het gouvernement geenen
plaatsvervanger krijgt, mag er zelf eenen
stellen. Hij kan, na dat de plaatsvervanger
goedgekeurd is, van alle verantwoordelijk
heid vrij zijn, voor wegloopen of zoo al,
mits 400 frank te storten in de kas van
het ramplacement.
In zake van ontslaging in het belang van
den godsdienst en het onderwijs, moet nie
mand in do plaats der ontsiegenen dienen.
Wie ontslegon wordt voor zijne studiën als
seminarist, als geestelijk of als onderwijzer,
telt voor zijnen man. De wet zegt deswege
aldus
De bedienaars van den godsdienst zijn
in vredestijd van den soldatendienst ont
stegen.
Zijn ook ontslegen, als zij van onbegoede
familie zijn
1° Zij die, na hunne middelbare studiën,
geestelijk schikken te worden en leerling
zijri in godsgeleerdheid.
De studenten in godsgeleerdheid, als zij
zich tot den geestelijken staat voorbereiden
en nog den ouderdom van 21 jaar
niet bereikt hebben.
28 Degenen die zich bereiden tot het
lager onderwijs, of het middelbaar onderwijs
van minderen graad, in de normale scholen
onder toezicht van den Staat.
3" De leerlingen welke de gestichten
verlaten hebben voorzien van een diploma,
en die onderwijs geven in eene school waar
de staat toezicht over heeft.
Er wordt twee jaai- tijd gegeven,
na het bekomen van don diploma, om over
te gaan tot eene school die aan het toezicht
van deri Staal onderworpen is.
Die nu ontslaging bekomt om eeno der
redens opgegeven onder n" I, voor
meld, moet jaarlijks, gedurende achl jaar,
zijne redens van ontslaging doen gelden bij
den milicieraad. Bestaan die redens niet
meer, dan wordt hij ingelijfd.
vol nog
Indien er, onder deze verschillige klassen
van personen, -zulke zijn die geene gegronde
reden van vrijstelling kunnen bijbrengen,
gesteund op de samenstelling der familie of
op eene lichamelijke onbekwaamheid, waar
van de bestatiging het lichamelijk onderzoek
niet vereischt, dan wordt de vrijstelling zelfs
van ambtswege uitgesproken, opdat de vrij
gestelde nooit kunne gerekend worden bij
het aandeel van 't leger.
In oorlogstijd worden de railicianen waar
van hier kwestie is, ook opgeroepen, doch
gebezigd tot nuttige diensten voor het leger
staf, gebouwen, hospitalen, ambulancen,
enz. Zij worden in geene soldatenkleêren
gesteken.
Zij maken niemand van hunne broeders
vrij.
Die voorgaandelijk vrijgesteld geweest is,
blijft vrij, indien hij voort dezelfde gegronde
redens van vroeger kan opgeven.
Jan. —Ehwel Pieler, zijt gij naar 't Volks-
uis geweest Zondage 't Schijnt dat het
zulk eene schoone feeste was.
Pieler. 't En schijnt niet alleenlijk,
maar t was zeker eene der prachtigste
avondfeesten die ik ooit bijgewoond heb.
Jan. Zoo, zoo
DieierJ3n, i is jammer dat gij er niet
waart. Gelukkiglijk dal ik aan tijden binnen
de i ie was: rond den zeven en was er geen
piaatsken meer over.
Jan. Wie was er daar al
Pieter. Deftig volk, Jan. Geestelijke,
burgerlijke en militaire overheden, al de
goede burgers- en werkersfamilien van stad
waren er vertegenwoordigd, 't Waren daar
zelfs heeren van Kortrijk.
J u. Ik ben ik over jaar naar diezelfde
feeste gegaan, en 't docht mij dat er dit jaar
niet vele nieuws meer en zoude geweestzijn!
Pieier. Niet vele nieuws Jan, watzegt
ge? 't Was al nieuws, ziet, van 'teerste
nummor van den feestwijzer lot het laatste.
Jan. Ze moeten algelijk rap zijn, die
jonge Turners, en eene goede memorie heb
ben.
Pieter. 't Is onverstaanbaar Jan, en
toch al de oefeningen waren perfekt uitge
voerd.
Daar waren vele kenners in de zale, en ik
hebhe gehoord dat zij allen met de feeste
boffen om ter meest.
^an- Nu, ge moet toch ook zeggen
Pieler dat zij 'nen uitmuntenden chef hebben.
Pieter. Ah Sergeant Meyskeris heeft
daar een handje toe Hij heeft daar onder an
deren de oefeningen van den Boxe doen uit
voeren, oefeningen door hem zeiven samen
gesteld,en waarlijk zij stonden mij nog meer
aan dan de oefeningen van Dijon en Gent,die
pertauk naar den rook niet en smaakten.
Jan. Is het waar dat ze daar van de
Boers gezongen hebben
Pieter. Ja, achter den optocht, die zoo
grootsch, zoo indrukwekend was, galmde uit
die honderd jonge borsten het vaderlandscb
lied van Transvaal. Ziet, 'k zinderde als ik
dat. hoorde.
Jan. Speelde 't muziek mede
Pieler. Zeker Jan, en Sinte Mictiiels-
harmonie en is de eerste de gereedste niet
moer. Dien avond heeft zij het bijzonder lastig
gehad 't. en verwonderde ook niemand als
zij al mei eenen keer in werkstaking gong.
Jan. In werkstakinge, gij lacht zeker
Pieter
Pieter. k En doe. Vraagt het maar aan
iemand anders. Gelukkiglijk waren de ge
moederen gestild voor het tweede deel.
Jan. Maar wat heb ik daar gehoord
van eenen jongen artist?
Pieter. Ah! 't is waar Jan.Tusschen het
eerste en het tweede deel kregen wij daar
sene verrassing. De kleine Uucraan Ver-
haeghe heeft ons daar eeri stuk op de viool
doen hooren. Hij speelde zoo zoet, zoo wel,
Uil