DIT IS
EN OMMELANDS,
BARON SURMONT
de VOLSBERGHE
Op Zotmlag, *>8™ /pril 1900.
S conti men blad
888te jaar. Tal merk 1728.
PLECHTIGE ONTVANGS
Van in den morgend
't Was rond den noene
De officieële stoet
Op 't Stadhuis
Surmont 's huis
bedankt
Morgenmaal
De zinnebeeldige stoet
Aansprake
1
Te trekken bij den UitgeverTk 3b, in de Boter drate, te Yperen bij 's land boodschap toesen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f, en den vrachtloon huiten Belgenland.
Liet Mad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaaL.
1' es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
VAN
MINISTER
Nog nooit en werd er in Yper schoonei
en beter gelukte feeste gegeven als die van
Zondag laatst.
Alles wrocht ook mede prachtig weder
zooals men er bijna geen had durven wen
schen na al die koude regendagen, dan de
algemeene achting en genegenheid die de
gewezen Burgemeester geniet onder zijn<
oude stadsgenooten, de gekende veer
digheid van de Yperlingen om feesten tf
sehikken, dit alles te zamen was eene zekere
waarborg dat er den 22" iets zou te ziene
zijn in Yper dat de moeite weerd was en ook
dat de kijkers niet en zouden ontbreken.
Maar onder alle opzichten is ieders ver
wachting verre, verre overtroffen, zoowel
voor 't gene de pracht, de rijkdom, maar bij
zonderlijk den goeden smaak van de versie
ringen aanging van straten en van stoet,
als voor 't onzeggelijk getal vreemdelinge!
die naar onze stad zijn gekomen.
zond de beiaard door zijne geestige deuntjes
aan de bewoners van stad de blijde mare van
de feestelijkheid.
't Kanon bulderde onophoudelijk op d-
vestingen. In de voornaamste stralen en op
de Markt stonden sparren met wapenschil
den, vlaggen en wimpels versierd, afgewis
seld met groene sparretjes, die aan geheel
de stad een oprecht bevallig uitzicht gaven
Aan de Statie stond de prachtige zegepoortc
die reeds meermaals bewonderd werd. Aan
alle huizen, op weinig zeer weinig
uitzonderingen na, wapperde de vaderland
sche driekleur, en 't volk dat kerkewaarts
trok om zijne godsdienstige plichten te ver
vullen, of ter statie ging om vriend of wa
gen te ontvangen, zag er uiterst welgezind
en tevreden uit't was feeste in strate en
huizen, en nog meer feeste in 't herte van de
Yperlingen.
Van in den voormiddag waren reeds hon
derden en honderden vreemdelingen in
stad, maar 't was vooral rend den middag
dat de groote stroom toekwam.
als de trein met den Minister ter spoor
halle aankwam.Binnen waren afgeveerdigderi
van al de openbare bestieren van Yper en
Ommelands, benevens eene afdeeling van 3d°
regiment voetvolk en van de Burgerwacht,
deze laatste onder 't bevel van kapitein
Gaimant.
De Minister van Nijverheid en Arbeid was
vergezeld van zijnen kabinetoverste M. Du
bois en van Mher en Mevrouw Alberik de
Pierpont-Surmont de Volsberghe.
Bij 't uitstappen van den trein werd de
heer minister ontvangen door den Burge
meester M. Golaert, kamerheer, de heeren
Srtuye, senator, de heeren Iweins d'Eeck-
houtte en Van Merris, kamerheeren, en de
gemeenteraadsheeren van Yper.
M. de Burgemeester verwelkomde den
heer Minister, terwijl de troepen on de bur
gerwacht de wapens boden.
De heer Minister begaf zich dan naar de
Wachtzaal van eerste klasse, waar hij ver
welkomd werd door den heer Markgraaf
d'Ennetières aan 't hoofd der Burgemeesters,
Schepenen en Gemeenteraadsheeren van
heel'tarrondissement,meerdanlöOin getal.
Het lieftallig dochtertje van Mijnheer den
Burgemeester bood den heer Minister een
prachtigen bloemtuil aan namens de siad
Yper. De Stadsharraonie speelde ons Vader
laridscb lied en de pompiers boden de wa
pens en daarna kwam
in beweging. Vooraan reden de gendarmen
np hunne trippelende vierige peerden, da
de pompiers in hunne prachtige uniforme
en met hunne blinkende kasken aan, waarop
de zon glinsterde, de stadsharmonie, die
met blijde en opwekkende marschen den
stoet vergezelde, dan de afgeveerdigden de
gemeenten en de overheidspersonen en d
heer Minister in open rijtuig.
gekomen, ontving de heer Minister achter
volgens op zijne gekende opgeruimde wijze
de heeren Senators en leden der Volks
kamer, de gemeentebestieren van Yper en
van de verschillige gemeenten van'tarron
dissementhet leger, de Wetheeren en de
rechtbank, de geestelijkheid, de Burger
wacht, het Bescbermingscomiteit dei Werk
manswoningen, het beheer van Bruggen en
Wegen, het Onderwijzend personeel, komen
beurtelings den Vertegenwoordiger van's
lands bestier groeten en eerbiedige huid
bewijzen.
De plechtigheid op 't stadhuis was ten
einde en de stoet begaf zich nu inde Elver
dinghstrate naar
waarvan den eersten steen zou gelegd wor
den door den heer Minister.
'ÏV—f
Onder de aanwezigen, daar rond de
plaatse geschaard, zijnde familie Surmont
Volsberghe, de verschillige overheids
personen, afgeveerdigderi van de werkmaris
Kringen met het vaandel van den Katholieken
Ziekentroost.
M. de Schepene Fraeijs neemt eerst het
woord en spreekt in 't vlaamsch de vol
gende prachtige redevoering uit, die menig
maal door geestdriftige toejuichingen wordt
onderbroken.
Mijnheer de Minister,
De plechtige betooging, waarvan hetypersche
volk, op heden, ooggetuige is, mag met recht
genoemd worden: de feeste der o[)enbare dank
baarheid van de stad Yper, aan haren hoogge-
achten Burgemeester van eertijds.
Lang nog zullen wij ons dien dag herinneren
waarop wij vernamen dat zijne Majesteit koning
Leopold II de hulp van uw groot talenten uwe
lange ondervinding inroepende,u het ministerie
van nijverheid en arbeid toevertrouwde.
Groot was de verslagenheid onder de ypersche
bevolking bij het vernemen van dit nieuws.
Niettegenstaande de groote eer die u, en met
een onze stad le beurt viel, was ons eerste ge
voelen, een gevoelen van diepen spijt om het
verlies dat wij deden.
De algemeene uitdrukking van dien spijt was
een doorslaande bewijs van de achting, de
genegenheiden het vertrouwen, die de yperlin
gen u toedroegen.
De uitdrukking van dien algemeenen spijt
was ook de openbare en welgemeende grrd
keuring van uw bestier dat in den loop van
negen jaren,voor onze dierbare stad, eene bron
van welvaart en vooruitgang geweest was.
Daarom ook is dit eerste gevoelen van innigen
spijt als natuurlijk gevolgd geweest door de
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen't blad is "t
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence IlAVAs,te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, ri° 8, Place uë la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlanderen wonen.
overweging en de optelling der onschatbareI Moget gij bijzonderlijk het geluk hebben, leerste ambtenaar gij waart binst negen iaar
diensten welke gij aan onze dierbare stad be- Mijnheer de Minister, het ontwerp der werk-1 n»t ,,j
i u. I I LMi zaï te gare nissen met het werk ine dat
wezen hebt manspensioenen, t» verwezen Hij ken, en aan die - ,ÖQ/ 1 g 31
Wij verstonden, Mijnheer de Minister, dat wij Igrootsche onderneming uwen naam tc hechten. I Wd eer "adl'e" aan t(3 bieden aan
u diepe dankbaarheid verschuldigd waren, en I Ziedaar, Mijnheer de Minister, de wenschen jden Burgemeester, bij 't leggen van den
wanneer Mijnheer D'Huveltere, in zitting van I welke ik, le zamen met de gevoelens van diepen I eersten steen van 'teerste werkmansbuis van
I Yper.
24 Februari laatstleden, den voorstel deed eene eerbied en hertelijke genegenheid, u kom aan
openbare inschrijving te openen, teneinde u I bieden, in naam van het ypersche volk, van dit
een kunstgewrocht aan te bieden als eene ge-1 volk dat hier nu in overgroot getal rondom u
denkenis voor uwe bewe/ene diensten aan slad, Igeschaard is, en door zijne luide toejuichingen
dan deed hij niets anders dan eenen uitwendigen I op mijne woorden den stempel der openbare
vorm geven aan het gevoelen dat in het hert van |goedkeuring komt stellen,
alle yperlingen besloten lag.
Ook werd die voorstel niet alleen met éénpa-
righeid van stemmen in den raad aangenomen,De heer Minister antwoord: door een.go I ,Wr, van den eersten steer, van dit gebouw
toegejuicht de "evolk.ng gulhe.% welgepaste woorden op de scboone aan-Lt ten allen tijde aan den yperschen
Daarvan getuigen die duizende en duizendeh;; t 'V' I we|,'"T,aü uwe mildheid en uwe bezorgdheid
I te zijnen opzichte zal herinneren.
De heer Minister
t Zal ook een bewijs zijn onzer vriend
schap en genegenheid in naam van 't werk
volk, waarvoor gij altiji zoo bezorgd ge
weest zijt.
Believe 't dus te sauveerden, Mijnbeer de
Minister, en er u van te bedienen, voor het
handteekens die op de inschrijvingslijslen ge-1 s a'K u.' 1 00 VU1 rTUJ"
steld wierden, van de welke wij schikken een I "erle voor a' d(- bewijzen van genegenheid, en
prachtalbum te maken, dat voor u .-en welspre-1 vriendschap dm gij mij vandsge betoond
kend bewijs zal zijn, van de eeiv :dige gene-[hebt. Waai lijk, 'tis te veel, 'tis te schoon
genheid uwer onderhoorigen.
Iedereen heeft zijnen penning willen bijbren
gen als den tol van de openbarp dankbaarheid
de begoede burger, de groote en kleine nering
doener, de nederige werkman: ja tot de school
kinderen toe en zoo zagen wij in oenige korte
en te grootsch voor hetgeen ik voor onze I ^el Besohermingscomiteit voor zijn aller -
gelieldestad heb gedaan Uve genegenheid (schoonste geschenk en zijn volksgeliefden
ontroert mij, maar het is mij een troost t*11 Voörzitter voor zijne goede woorden,
bestaiigen dat ik iets heb kunnen doen lenf
uwen voordeelf, en bijzonderlijk t n voor
dagen de openbare inschrijving de aanzienlijke! deele v;«ri dén werkman, die bet voorwerp
is van mijne gedurige bekommernissen
Met te doen hetgeen ik betracht heb voorl
de Yperlingen, en heb ik maar mijnen plicht)
gekweten. Hetgeen ik deed voor d; werk-j
tifden uwer stad zal ik doen in
som opbrengen van drie duizend honderd vijf-
en-twintig franken
Uit een gevoelen van kieschheid besloot men
dezen voorstel ter uwer kennis te brengen en
uwe goedkeuring af te wachten.
Hier valt er mij eene gebeurtenis aan te stip
pen die u, Mijnheer de Minister grootelijks voor heel het land
vereert, omdat zij getuigt dat gij als Minister
van Arbeid, de werkerszake breed verslaat,
edelmoedig behertigt en vurig genegen zijt.
De hertelijkheid waarmede het geschenk aan-j's zwaar' maar 'k 'eken op de verkleefdheid
geboden werd, vereischte dat gij hetzelve aan-|vari u allen om ze len uitvoer te brengen,
veerdet. Ik verhope nog binst dezen zittijd de wet op
Maar uwe liefde voor het volk wist de bestem (je werkmanspensioenen te doen bespreken
ming van het geschenk te veredelen. flü sleffl e„ >k j d .fc
Een kunstwerk wildet gij, niet voor u, maarl r
voor den werkman van Yper. die mamer mel allecn zal 80ed doen 3311 d('
En zoo kwam het dat, op uwe aanvraag, dej Apetsche werklieden, maar ook aan die van
ngezamelde sommen zouden dienen om een garisch heiland
Hij herinnert dat hij over eenige jaren nog
maar brijkekuiseher en was (gelach), in
1894 weid ik metser, zegt hij, als ik den
eersten steen legde van het eerste werkmans
huis, en vandaag ben ik reeds baas: ik
werke nd voor mijn eigen!
Geestdriftige toejuichingen begroetten de
t vervolg) WÜ0I>deri van den achtbaren Minister en ver
volgens wordt overgegaan lot het
vraagt voor mij de graue aan God om totleggen van den eersten steen
liet einde toe mijnen plicht te kwijlen De taak
Die sohoone antwoo: de wordt geestdriftig
I toegejuicht dooi de menigte en dan wordt
door Mijnbeer Rabau de Roriff, namens het
Ueschermingscomiteit der Werkmanswo
deugdelijk, een schoon, ja een prachtig werk
manshuis te bouwen,welk, onder de werklieden
van Yper, volgens te nemen schikkingen zou
verlot worden.
Daarenboven heeft de stad met uwe toestem
ming wijze maatregelen genomen opdat het huis) niugtn, aan den beer Minister oen
ten eeuwige dage aan zijne ware bestemming «miHon tnnwnnl
moge beantwoorden. guuucli li UWtcI
Edel en groot is uw gedacht en het zal uwen aangeboden.
naam onder het ypersch volk vereeuwigen. n„ a t j
n ,s Op den eenen kant van dat truweel stond
Zoo komen wij op heden, ter gelegenheid I
van uwe plechtige intrede in onze stad, naarje'
deze plaats waar gij den eersten steen zult leg-1 Werkmanswoningen en van de werken
gen van het gedenkstuk der openbare dank- van voorzienigheid van 't arrondissement
baarheid van het ypersch volk. Yper aan den Heer Baron Surmont de Vols
De pronksteen die in den muur zal prijken Eg,
en in denwelken het officieel verslag der stich-1
ting en bestemming zal gesloten zijn, dezen I er k(-el van t -eggen van den eei
pronksteen zult gij, Mijnheer de Minister, met)s'efi sl,ee" van een buis waarvan hij hel
eigen hand zegelen, en de jaarteekening die hij kosteloos gebruik geeft aan eeri Yperschen
zal dragen, zal aan de toekomende geslachten j werk man.
het geheugen der hedendaagsche plechtigheid MM Rahau de Roriff, Voorzitter J. Fran-
voortzetten I
chomme, ondervoorzitter, G. A. Werbrouck.
Welhaast zal hier een gebouw oprijzen, een I
waar pronkjuweel, verschuldigd aan de talent-1sc iriJvei B. De Sager, schatbewaarder
volle en mildadige medewerking van den heer) '^e'!is d Eeckhoutlc, Beesau, Van Eegroo,
Goomans, stadsbouwmeester, welken ik hier in j Angillis, Deleersnyder.Cappoen, Seys,leden.
Een blauwe steen die van binnen holde is,
en eene doze uitmaakt, wordt vaste gemetst,
al binnen wordt een perkament gelegd met
den herinneringsakt opgeschreven en geld
stukken met het jaartal 1900. Op den steen
staat er MDCGCG.
Ter herinnering aan de plechtigheid is een
gedenkpenning geslegen waar langs den
eenen kant de beeltenis staat van den heer
Minister, met daarrond in 'i vlaamsch
Aan den Wel Edelen Hfer Arthur Baron
Sui munt de Volsberghe, Minister van Nijver
heid en Arbeid.
En langs den overkant eene zeer welge-
lukie afbeelding van den voorgevel vun
Sui moi t 's huis, met daarrond MM. Re-
nast Colaerl, burgemeester, Justin Bergh-
man, Ernest Fraeijs, schepenen en al
wederkanten van 't huis: Uit dankbaarheid
aan zijnen oud Burg» meester, de Raad en
hei Volk van Yper. 23 April 1900.
Na de plechtigheid hebben Mijnheer en
Mevrouw Golaert een
aangeboden aan den lieer Minister en zijnen
Kabinetsoverste, aan de heeren Senators en
Kamerheeren en aan den Gemeenteraad.
Mijnheer en Mevrouw Golaert hebben
hunne genoodigden uitnemende hertelijk
onthaald.
naam van hel ypersche volk onze beste gevoe-1
lens van dankbaarheid kom aanbieden.
Het zal niet alleen den gelukkigen winnaar
een treffelijk en aangenaam verblijf verschaffen]
voor hem en zijn huisgezin, maar het zal voor
geheel de bevolking eene openbare aanmoedi
ging zijn tol het beoefenen van die maatschap-
I vergaderde ten twee en half op de Esplanade,
de Maloulaan en den huf bij 't statieplein.
I Er waren een 50 gilden, en een groot getal
22 April 1900
Al den overkant stond er: Werken ont
staan door het toedoen van het Komiteit
22 maatschappijen van ouderlingen bijstand
te Becelare, Dickebusch, Dranoutre, Ghelu
.we' Kemmel, Langhemarck,! praalwagens, allen puik opgemaakt een
deugden dl® het geluk van don wer Ooslvleleren, MM. 1. Poperinglie, bewijs gevende van de vindingrijkheid der
man moeten uitmaken, namenthjk: de liefdelo. i„„ ui u u I ""uiugujuueiu aer
voorden huizelijken heerd, den geest van vrede, 'mer in^ e' ooimezeele, Waas- makers,en waarvan sommige oprechte kunst
werkzaamheid, orde en spaarzaamheid, het be-rerl' "atou' VVestnieuwkerke 2, Westvlete-)stukken waren. Niet min dan 17 muzieken
trachten van het kunstgevoel dat den mensch refL Wulverghem, Yper, Zillebeke; 17 pen j namen ook deel aan den stoet,
veredelt en verheft, in zijne eigene oogen. sioengildente Becelare, Gheluwe, Oost
Ja dit huis zal waarlijk, zeg ik, het huis van I vletereh, Passchendaele, Proven, St Jan
Het zal ook. nog, Mijnheer de Minister, onsI merlin>rhe, Voormuzeele, Waasien, Wyi
huis zijn; het huis van alle yperlingen; nietIsGhae.to, Yper 2, Zillebeke, Zonneheke
alleen omdat iedereen van ons door zijne gul - Eene maMschappij tot het bouwen van werk-) men de laatste groepen
hertige jonste daarin om zoo te zeggen zijn manshuizen le Waasien; 3 krodietmaat de Boterstrate.
steentje toegebracht heeft, maar ook omdat dit schappij,n om hel aanwerven van werk
huis eene bijblijvende uitdrukking zal zijn varil
Irnanshuizen te vergemakke nken, to V amer
onze genegenheid en eeuwige dankbaarheid. 6 1
Maar vooral zal het uw huis zijn, Surinont's| "Rghe, Waasien en Yper.
En lang dat de stoet was? Er was meer
dan eene ure lijd noodig om den geheelen
stoet te laten voorbijtrekken en als een derde
reeds Sint Jacobsstrate was ingegaan, kwa-
en wagens nog uit
huis omdat dit huis een gedenkteeken zal zijn
van de edelste gevoelens die u bezielen ten op
zichte van alle yperlingen, maar bijzonderlijk
van de werkersklas.
Moge! gij 't geluk hebben, Mijnheer del
Minister, nog dikwijls bij 't bezichtigen van het)
kunstjuweeldal op deze plaats zal prijken,
uwe dierbare yperlingen indachtig te zijn,in dej
9 Oogst 1889
22 April 1900.
M
Rahau de Roriff doet de volgende
Achtbare Hoer Minister,
Veroorloof mij UEd., namens hel
T'eiuden de Groote Markt, bij 't Gasthuis,
was een verhoog opgetimmerd, waar de heer
Minister omringd van den gemeenteraad en
van de overheden den stoet iri oogenscbouw
nam, en waarop ook de keurraad stond, die
de prijzen zou toekennen.
Op geheel den doortocht stond langs we-
derkanten eerie dicht opeengediongene me
nigte, alle vensters waren dichte bezet en de
Be-1groote markt brobbelde nog van't volk.
sehfinni »8s°omileil der Werk manswoningen Niet te verwonderen dat sommige winkels.
Arbeid het genoegen hebben al uwe pogingen |van ^Iier. deze gedenkenis aan te bieden van waar men eetwaren verkocht,in den achter-
te zien slagen. |uw officieel bezoek aan onze stede, wier noene oprecht «leeggeplunderd» werden.
mmmmm
YPER
m
m
m
m
ft
tiJLlHJ
Trim: