m
s
e r
M M
ELANDS
f
STAATKUNDIGE OMSCHOUW
Op Zaterdag, 1 September 1900.
eentirs en 't blad
35ste jaar. Tal merk 3379.
De Kerk in Amerika
aar China zullen wij gaan
(Gazette van Brugge)
Italië
China
BËI
ft-
7e trekken
&yj cfew Uitgever7* 36, m de Hoterstrata,t,e Yperen bij 's land boodschap wezen ofte posttegen 3 frank
s jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon Iniiton Belgonland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaaL.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstkatk,
Tk LÖ, TE Yper.
Echt en recht, t ytd Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
YperschVlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Ileeren van de Agence IlAVAs.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlanderen wonen.
Waarlijk, wij en verstaan ons aan zekere
wereld niet meer
Het Weeke blad dat sedert eenen tijd van
hier niet anders meer en kan, niet anders
meer en doet dan lange /.outelooze artikels
schrijven tegen papen en klerikalen en kIe
rikalismus en godsdienst, komt nu al met
eens voor den dag met eenen artikel van Mgr
Ireland over De Kerk in Amerika
Die artikel komt aan het haofd van het
dagblad als om de bijzondere aandacht der
lezers te verwekken.
Die artikel raag in het beste katholieke
dagblad van hel eerste woord tot het laatste
overgenomen worden. Hij kan niet anders
dan onderwijzen en deugd doen.
Die artikel komt bovendien in 't Weeke
blad zondereen woord uitleg, zonder weder
legging zonder voorbehoudingen.
Wat beteekent dit alles?
Bij eerste opzicht zou men genegen zijn
te denken dat het Weeke blad misschien
goeste heeft om wat gezapiger en wijzer le
worden.
Maar, keert een bladje om, en ge ziet
aanstonds dal gij deerlijk mis zijt.
Want het gaat er mij al wèer van brood
dieven, boerenkinkels, twistzaaiers, koekedoe,
enz, enz, alles natuurlijk op 't adres van
priesters en katholieken.
Die artikel en is dus niet geschreven uit
goeste van eenen keer de rechtzinnige waar
heid te zeggen.
Indien hij dus niet geheel en gansch bij
misgrepe in t Weeke blad geslopen is. san
zijne overname in een liberaal blad geeDei.
anderen zin hebben dan den volgenden:
De kerke in Amerika is geheel anders dan
ALHIER J WARE ZU MER, GELIJK ZIJ DAAR IS WIJ
ZOUDEN ZE EERBIEDIGEN.
Dat komt ten anderen overeen met de
oude liberale taktiekeboften met de afw<
zige om het recht te hebben op de aanwezige
te schieten.
Die artikel van Mgr Ireland is een duide
lijk bewijs dat hel Weeke blad hier de rolle
speelt van den liberalen huichelaar.
Maar, wij voegen er bij zelden of nooit
en heeft het Weekeblad zoo wel zijnen vin
ger tot aan zijnen elleboge in zijne eigene
ooge gesteken.
Inderdaad, als men (ken artikel leest en
vergelijkingdoetmetden toestand derkatho
lieke Kerk bij ons, men beslnil er uit dat de
drie vierden van 'l geen 't Weekeblad bewon
dert, bij ons bestaat; terwijl 't laatste vierde
juiste is 't geen de katholieken wenschen
begeeren en betrachten,
ts
te
jaar kondigt da Voorzitter der Vare
nigde Staten af dat dien dag zal be
stemd zijn om den Ifarnel dankgebeden
te sturen voor de weldaden door God
gedurende het afgeloopen jaar aan het
land verleend.
Nooit worden de vergaderingen ge I
opend zonder dal en gebed uitgespro
ken wordt...
Nooit heeft een openbaar feestmaal
plaats zonder dat een dienaar van d<i
eene of andere Kerk gevraagd, wordt
om den zegen des Hemels over de ver
gadering in te roepen. Dit, alles
ioorzeker schoon.
Nog eens, dat staat in volle letters
lezen in 'l Weekeblad.
Zegt eens rechtzinnig, lez ts, moest ons
staatsbeslier in de Kamers al die vooistellen
doen, hoe zouden zij aanveerd zijn bij de
iberalen
Ik en zal niet spreken van Anseele die zou
vloeken lijk een duivel van Domblon die
uren lang zou galle spuwen maar is 't niet
waar dat al de liberalen al:
maatregel zouden afkeuren
vrijheid en der onzijdigheid
Het Weekeblad heeft eent^schoone
enheid zijne begeerte te voldoen.
Vermits het beweert hel orgaan te zijn der
iberalen, dat het Mijnheer Nolf verzoeke die
voorstellen in onze Kamers te doen, wij
zullen de eerste zijn om toe te juicber en
goed te keuren.
Het ware te lang om geheel dien artikel
over te nemen.
Slippen wij hier eenige bijzondere punten
aan van den artikel van Mgr Ireland.
De Amerikaan..heeft eenen waren
godsdienstigen grond. De godsdienst
de eerbied, de lief de voor den godsdienst
dringt in alle instellingen... Het Ame
rikaanse h volk bemint destofaanbidder
nietdie hem zeggen dat het geene en
kele hoop heeft buiten de aarde, die
aldus s/Hitten met zijne zedelijke en
lichamelijke ellenden. Hel gevoelt be
hoef te zijne ziel te verheffen en het
geluk hooger te zoeken.
En zeggen dat dit staal in t Weeke blac
dat pas eenige dagen te voren zegde dat h.
noch aan mirakels, noch aan tooverij noen
aan bovennatuurlijke dingen gelooide
IVij hebben in Amerika onze na
tionale godsdienstige feesten, leder
mijne ruwe
geuzen.
Indi
nnen, dan mei de belgisc'ae
één man
in name
dien
te-
Do twee honderd soldaten van het garni-
Antwerpen, lie hunne inlijving
oi "i h idden in In bataillon vrijwilligers
China, keerden,!' Zondag avond, naar
o.'.union in de Schei csiad terug, al
nde
Naar China ziciou wij gaan!
Neen, naar China bullen zij niet gaan;
uis lijven, in BetV is het ordewoord
R Z ula i ezwap - Alle toebereidselen
n no tans gemaakt: wapens,krijgs- en
noi raad besteld ten deel-- geleverd;
ie oftioinrs benoemd, do mannen aangewè-
n. V el uitgaven warsn edaan Gelukkig-
ijk, zij en komen niot uit de kasso van
t land.
Zullen die uitgaven f heel nutteloos zijn
Wij en denken hel niet.
In: endeel zijn wijvan oordeel dat de
vee millioen frank die men aan de oiidey-
i hlevene expeditie besteed heeft, veel
p. us zullen te wege b|cngen. Dat schijut u
ndi;- Wij denken nogtans niet te mis-
Hoort.
Elke parochie vormt eene burger
lijke maatschappij die hare eigendom
men bezit welk'' zij kan verkoopen of
ermeerderen naar be' -fte Volgens
onze wetten is het zeer gemakkelijk
godsdienstige burgerlijke maatschap
pijen in te richten.
Hoe komt het dac, Weeke blad, dat gij en
uwe vrienden zoo schreeuwen en opkomen
tegen den eigendom en de goederen van
kerken en kloosters, en dat gij gedurig, als
een vervaarlijk spook, de doode hand voor
de oogen uwer goedzakkige lezers doet
verschijnen
In Belgie bestaat er, zekere hooge kiin
i, onne koloniale en milit rische partij Zij
is auw verwant aan 't Hofmen beweert
zeh dal zij handelt onder den onmiddelij-
kci invloed van Z. M. den Koning.
Die partij vindt de B 'Igische onzijdigheid
ed dat nauw eu ongemakkelijk is om
O s land is onzijdig en mag dus
..en <i Inemen aan d buitenlandscbe
politieke verwikkelingen. Dal en gaat riiet
a in sommige militaristen. Wij moeten veel
soldaten hebben, en zelfs een koloniaal
ogertje, met oorlogschepen, om als geheele
juris in de wereldpolitieke le kunnen optre
den. Zoo denken zij.
Daarover verscheen, over eenige jaren,
een gt luw boekje dat veel opsprake leed. Er
stond geen naam van schrijver op maar
men z. i dat 't kwam van generaal Brialmont,
de gast die met al zijne forten zoo menig
tiilliot.u ui 't land kostië; vanM. Banning,
en hooge ambtenaar van het ministerie van
De Kerk Amerika is voorzeker de j minui! idsche zaken, die hot hijzonder ver-
Kerk van het volk. Onze priester, onz h ut en van Zijne Majesteit bez it. De
bisschoppen zijn allen v r kleef d aan j Kon mg zelve, vertelt men, sprekende van dit
liet volk zij leven tusschen het t?o/A: I ^oeKj£
dat hen erkent als zijne beschermers e
vrienden.
Zeg eens, Weeke blad, is dit niet liet ge
trouw afbeeldsel van 't geene onze priesters
en bisschoppen zijn
Is het zelve daar de reden niet van de
eimijn boekje.
In dit schrift werden ruilitarische en kolo-
iale ontwerpen vooruitgezet, warm en
ri vol verdedigd. M ir zulk plan kon
- kol uitgevoerd worden ten koste der
Bei ische onzijdigheid en bijzonderlijk ten
koste van den Belgischen.... zak.
Het onthaal dat de openbare meèning aan
nijdige afgunstigheid dei era eni ie a IopvaUjng dee(ji was koele, om niet meer
in t werk leggen om i - n pnesn i uj voi Le ,en Men drong niet aan. Men zweeg,
hatelijk te maken, en het vo van ma Later ging het misschien beter gaan.
trekken
Al met een keer, do Chineesche kwestie
Dit zij genoeg om te doen ven - rijst op De Chineezen plegen ongehoorde
welken aardige artikel Weeke blad v: wreedf-den. Zij vallen de gezanten aan. De
dezen keer overgenomen b 'ft. jbelgische minister is onder het getal. De
overgroote kosten der expeditie dekken
Later, als het spel ingang is, zal men zien
of er middel is de zaak en den last op
den rug der regeering te schuiven.
Niet slecht gevonden. Het doel was edel
meêwerken aan de herstelling der bedreigde
beschaving; verdediging van den vertegen
woordiger der Belgische natie bescherming
der groote handelsbelangen die Belgie in
China bezit.
Men gaat aan 't werk. Alles is daaromtrent
gereed. Er komt tegenstand vanwege
Duitschland.De regeering van keizer Willem
laat aan de onze weten dal Üuitschland hem
verzet tegen het optrekken van het Belgisch
legioen. Belgie is onzijdig, zegt de Duitsche
regeeringdus Belgie mag aan zulk geert
krijgstochten deelnemen. De mogendheden,
die de onzijdigheid van Belgie waarborgen,
hebben daardoor do verplichting aanveerd
op bijzondere manier de Belgen, ook in
vreemde landen, te beschermen. Dus blijft
gij 't huis.
Als landen gelijk Duilschland, gesproken
uebben, mogen wij ons buigen. Uit en amen
is het met de belgische expeditie naar
China.
Neen,
naar China zullen wy niet gaan
Men zei dat de koloniale en militarische
droombeelden goed geschikt waren om onze
gr )ote en machtige geburen, Duilschland
vooral, te believen. Nu heeft men bet
Hinkend en treffend bewijs dat juist hel te
genovergestelde waarheid is.
Hewel ja, zulk bewijs is wel een millioen
of twee weerd, want het kan ons veel andere
millioenen en gevaren met eenen,
sparen.
Nietwaar, dat wij ons niet te vele moeten
beklagen over het gedacht, dat bij sommigen
opkwam, van een bataillou be'gische viij-
wiltigers naar Chiria te sturen
Andere lessen zijn te trekken uit die po
ging. Alzoo deze 't is dat men, in Belgie,
tegen het missen kan van een veertigtal
officieren en een duizendtal soldaten, aange
zien men toeliet van zooveel oversten en
mannen naar China te stieren, zonder ze hier
te vervangen.
En nog dat de vrijwilligers zelfs de
vrijwilligers met premie toch zulk geen
slechte soldalen zijn, aangezien enkel vrij
willigers, met groote premien begunstigd,
naar China gingen optrekken.
Maar rechtuit gezeid, in onze oogen, 't en
s daar maar de bij zaak. De hoofdznk is de
heteekenis, die vreemde mogendheden aan
de Belgische onzijdigheid geven. Over zulke
uitspraak mogen wij ons verheugen.
Ja wij bekennen gelijk het Weeke blad
en bestatigen met spijt dat in sommige pun
leu de katholieke Kerke in Amerika, dikwijls!
te midden de protestanten, meer eerbied
meer vrijheid geniet dan in ons kntbolieki
Belgenland.
Dit zij gezeid ter schande van de heden
daagsche liberal i), de zoogezeide vrienden
der vrijheid.
Ook wanneer over zestien jaren M e
Seghers zaliger, de apostel van den Alas-u,
in *t verre westen van Amerika, hier eenige
maanden verbleef en de doeninge gadesloeg
van de liberalen, riep hij in verontweerdi-
ging uit: Veel liever heb ik te doen met
I vreemde mogendheden zenden troepenom
Idie schending van hel volkenrecht te beteu
S /den, om hunne vertegenwoordigers te
I verlossen en voortaan dergelijk gevaar te
I vrijwaren.
De Koloniale en militarische partij denkt
dat het oogenblik gekomen is oen eenen
grooteslag ie siaan. Wij moeten soldaten
n i I's: .mg zenden, zeggen zij. Nogtans zi
t -iji n of de Kamers erin zouden toestem
m: Ü3t middel is gevo i len.Men zal zeggen
eene bijzoi.deie onderneming is
waarin de regeering niette zien heeft.Men
en (lit men is, onder ider, Zijne Majesteit
do Koning men zal zi !ve, uil eigen zak,de
Weinig bijzonder staatkundig
nieuws deze week. Deoorlogin Trans
vaal duurt gestadig voort, zonder dat
iemand zeggen kan hoe hij eindigen
zal. De Wet, de beroemde generaal
der Hoeren, is ten allen kante om de
engelschen aan te vallen, en, als men
hem achtervolgt, is hij nergens le
grijpen.
In China zijn al de mogendheden
oj) den loer om te zien welk deel zij
zullen pakken. Engeland alleen en
heeft noch mannen noch geld om
daar zijne belangen te doen golden.
Rusland heeft alreeds een groote
brokke Mand-Chourie ingelijfd.
De andere mogendheden kijken wel
leelijk, maar... ze zullen misschien op
hunne beurteen ferme grepe doen...
en 't zal daarmee al gezeid zijn.
De zegepralen van De Wet
De zegepralen, door generaal De
Wet in de laatste dagen op de cngel-
sche troepen behaald, zijn veel be
langrijker dan de depechen van lord
Roberts laten vermoeden. Zoo heeft
De Wet onder ander een trein ge
kaapt, bevattende eene kist met
1,600,000 fr. muntspecies, 30,000
thaki-uniformen en eene groote hoe
veelheid krijgsvoorraad. De Boeren
lebben het geld meegenomen en de
deedingstukken vernield door de
wagons in brand te steken.
t Proces van den Koningmoorder
is Woensdag begonnen. Binst dat we
schrijven, is 't alreeds misschien afge-
oopen. De uitslag ervan levert ook
weinig belang op de moordenaar zal
voor eenige jaren volledig afgezonderd
in een donker onderaardsche kot ge
steken worden, en dan voor 't overige
van zijn leven in ecu staatsgevang.
De inneming van Peking
Volgens eene depeche van den
franschengeneraal Frey, is het keizer-
ijk paleis te Peking ingenomen ge
weest op 16 Augusti. Het heeft nogal
moeite gekost om de europeanen te
verlossen, die met Mgr Favier in de
wijk Pei-Taug belegerd waren,
ïansch het deel der stad begrepen
usschen de marmeren brug, het kei
zerlijk paleis en Pei-Tang was over
dekt met verschansingen, door de
chineezen opgericht. Zij waren door
alrijke troepen bezet, die zich hard
nekkig verdedigden. Er moest een
gevecht geleverd worden om die troe
len achteruit te drijven. Het is ook
eerst na hevige gevechten dat de inter-
intionale troepen den Koolberg in de
keizerlijke wijk bezet hebben. De chi
neezen leggen veel dapperheid aan den
dag te Peking hebben zij meer dan
500 dooden gelaten.
Het vervoer der gekwetsten
Men is nu te Peking bezig met een
konvooi te vormen, dat onder goed
geleide de vrouwen, de kinderen en
de gekwetsten naar Tien-Tsin zal
voeren.
Depeche van den belgischen
gezant
De belgische regeering heelt van
M. Joosteus de volgende depeche ont
vangen, gedagteckend Peking 15
Augusti
Na 56 dagen beleg zijn wij giste
ren verlost geweest. Al onze landge-
noolen zijn in leven. Het meerendeel
zijnzeer beproefd door deontbeeriugen.
Gansch Peking is bezet door de
vreemde troepen, die de orde verze
keren. Sedert twee maanden zonder
nieuws van buiten, wacht ik uwe
onderrichtingen af, om met nieuwen
iever mijne taak te hernemen. Ik heb
door bemiddeling van den Tsung-li-
V
u
ft
vOi
hur
3611.