EN OMMELANDS,
m
STAATKUNDIGE OMSCHOUW
L M i TB EL i éi
Op Aateniag, 31en Oogst 1901.
5 centimen 't blad
36ste jaar. Talmerk 185b.
SLECHTE BAZEN
Katholieke zendelingen en
protestantsche dagbladen
)e engelsch-lranvaalsche
oorlog
De catechismus en
't Weeke blad
Wat de scheikunde uit
den mensch kan maken
Dood van Mgr Doutreloux
Haarmarkten
Tegen oogzeer
Tegen fruitplekken
I
Te trekken bij den UitgeverTh 36, in de Boterstrate, te Yper, en hij 's land bob Ischapioèsen ofte post, tegen 3 frank, 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en "s Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Iiet Wad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
tl co, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence Havas te Brussel, Ti 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place be la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Wij nemen de volgende regelen over
uit een duiisch socialistisch tijdschrift
Zij zijn geschreven door gezel Bruno
Poersch,Voorzitter van de Vereenigii g
der gemeentewerklieden, en hebben
betre op de samenwerkende maat
schappijen der socialisten.
Die maatschappijen aanziet Bruno
Poersch als de slechtste der bazen.
De middelbare werkman, zegt hij, schat
het verstandig' werk naar weerde niet,omdat
bij hetzelve aanziet als beneden bet stoffelijk
werk of ten minsten op denzelfden voet.
Daarom wilt hij dat werk maar betalen
gelijk het stoffelijke.
«Zekerlijk, daar zijn klassen van werk
lieden die het verstandige werk alzoo niet
verachten en misprijzen. Dit zijn bij voor
beeld de letterzetters, de beeldhouwers en
anderen, wier werk reeds meer verstandig
dan stoffelijk is.
Maar voor de groote massa werkers
het stoffelijke werk dat zij verrichten in de
tegenwoordige sociale inrichting, is aanzien
als het bijzonderste werk, en het verstandige
alleenlijk als een toemaatje.
Dio werkersmassa heeft ongelukkiglijk
tot hiertoe niet verstaan dat de bekwaam
heid der bedienden van eerste belang is voor
de ontwikkeling der werkersinrichting. En
zoo gebeurt het dat zulke of zulke inrichting
lijdt omdat men hel bestier daarvan toever
trouwd beeft aan personen die de noodige
kennissen niet hebben.
De bedienden der werkers en hebben
niet alleen te klagen over onvoldoende loon,
maar ook over onrechtveerdige behandeling.
«De werkman, wanneer hij handelt als
baas, bedrijft omtrent dezelfde misslagen
welke bij dagelijks aan zijnen baas verwijl.
De werkman veroordeelt met reden den
baas die vergeet zijne vrage te aanveerden,
of in onderhandeling te komen met hem of
zijne vertegenwoordigers. Maar diezelfde
werkman, wanneer hij in samenwerkende
maatschappij de rolle van baas speelt, deelt
gemeenlijk diezelfde verachterde gedachten.
«Over eenige dagen nog hebben ver-
schillige bedienden van werkersinrichtingen
die droevige ondervinding gedaan. Verschil
lige berekken der socialistische drukperse
hebben zelf niet geweerdigd te antwoorden
aan de eischen der opstellers, ofwel hebben
vlakaf geweigerd met ben in onderhandeling
te komen.
De bedienden der werklieden hebben
ook te klagen van overlast van werk. De
zelfde werkman die voor zijn zeiven het
8 urenwerk eischt, eischt dikwijls van zijne
bedienden zestien uren werk per dag en
ofschoon het meeste deei der bedienden, uit
geest van opoffering, vrijwillig aan bijna
alle ruste verzaken, vindt men nog vele
leden van werkersinrichtingen die alle ge
negenheden te bate nemen om over de
luiheid hunner bedienden te schertsen.
Uit die weinige regelen, door eenen
socialist geschreven, is er lesse te ne
men, én voor bazen én voor werklie
den.
Gelijk de bazen hunne werklieden
niet mogen aanzien als eenvoudige
werktuigen om geld te slaan zoo
mogen de werklieden hunne meesters
ook niet aanschouwen als de vadsige
oprapers van ditzelfde geld.
Gelijk de mensch uit ziel en lichaam
bestaande, geen deugdelijk werk en
kan verrichten zonder dat ziel en
lichaam hunne krachten te zamen
brengen zoo ook kan geene inrich
ting bloeien zonder dat het verstan
dig bestier der meesters met de neer-
'iige bedrijvigheid der werklieden
gepaard gaan.
Het protestansche dagblad West
Africa gedrukt te Londen zegt in
een zijner nummers over eenige:
uitgekomen
:ageu
Moesten de katholieke zendingen ter
hunner beschikking al 't geld hebben die de
protestanten gebruiken, geheel de bevolking
der vallei van den Niger, van aan zijnen
oorsprong tot aan zijne monding, zou sedert
lang christen zijn...
Het zijn de weinige katholieke zende
ling en, ter nauwernood genoeg krijgende
om te leven, die met de meeste krachtdadig
heid werken.
Niemand die op den Niger geweest is
zal ons tegenspreken: die kleene handvol
katholieke priesters doen meer goed dan al
de piotestantsche zendelingen te zamen,
alhoewel deze rijkelijk betaald worden.
Men is gedwongen te bekennen dat de
katholieke zendelingen de algemeene achting
genieun, zoowi 1 van de Eutopearien als van
de inboorlingen.
De zendelingen, die in West-Afrika
Evangelie verkonden, zijn, als
ik niet misse de frausche priesters
der Congregatie van den H. Geest.
)e Benediktijnen van Frankrijk
De Benediktijnen verlaten Fran
krijk. De Benediktijnen van Solesmes
lebben eene schuilplaats gezocht op
iet eiland Wight. Reeds verscheidene
groepen zijn vertrokken en den 15
september aanstaande zal de laatste
monnik het klooster verlaten hebben.
Te Solesmes zal slechts een Benedik-
tijnermonnik blijven, de Z. E. P.
oubert, pastoor, die afhangt van den
lisschop van Mans, en die door zijne
larochie zeer geacht wordt, waar hij
sinds veertien jaar het grootste goed
sticht.
De Benediktijners van de abdij
van Ste-Cecilia, te Solesmes, zullen
eveneens naar het eiland Wight uit
wijken. De overste en eenige zusters
zijn reeds naar dit eiland vertrokken.
Zij hebben eene residencie gevonden
op eenige uren afstand van de resi-
iencie der Benediktijnen. Den 15
september zal Solesmes de Benediktij
nen, die den roem en den rijkdom dei-
streek uitmaakten, niet meer binnen
zijne muren tellen. De verslagenheid
der bevolking is groot. De andere ab
dijen van Benediktijnen gaan eveneens
uiteen. De paters van Ligugé en van
Saint-Moeur, onder andere, vertrek
ken naar België.
De reis van den czaar
Het is nu zeker dat graaf Lansdorf,
de russische minister van buitenland
sche zaken, den czaar op zijne reis zal
vergezellen. Hij zal de oefeningen der
duitsche vloot te Dantzig en de bijeen
komst dei beide keizers bijwonen,
evenals de feestelijkheden in Fran
krijk.
De groote oefeningen van de 9e en
I0e brigaden der fransche infanterie,
welke binnen eenige dagen moesten
beginnen, zijn afgezegd. Die brigades
zullen den spoorweg moeten bewaken
tijdens de reis van den czaar en daarna
bij den ordedienst helpen
Het fransch-turksch geschil
De diplomatieke betrekkingen uis-
schën Frankrijken Turkije zijn nu
feitelijk onderbroken. De gezant
schapsraadsheer, M. hupst, die M.
Gonstans te Konstautinopcl vervang
zal zich enkel bezighouden met de
loopende zaken, doch hij zal over
geene de minste politieke kwestie on
derhandelen, zoolang de Porte niet op
alle punten zal toegegeven hebben.
Vooraleer Konstantinopel te veria-
en, had M. Gonstans aan boord vari
bet oorlogschip Uautour het bez'-ek
ontvangen van een boogen ambtenaar-
van het paleis, die gepoogd heeft hem
over te halen om te blijven. M. Gon
stans heeft geweigerd. A an het fransch
gezantschap te Konstantinopel is de
vlag halftop gehangen, en zij zal aldus
dijven tot M. Constans zal weerkee-
ren.
In het Noorden
Eene officieele depeche uit Pretoria
meldt dat een engelscbe legertros, op
weg van Kimberley naar Griquatown,
p 24 dezer nabij Rooi-Kopje aange
vallen geweest is door de»Boeren. Het
geleide heeft den aanval afgeslagen,
och het leed zware verliezen: 9 doo-
en en 23 gekwetsten, toebehoorende
tot de Yeomanry. De tros is op zijne
bestemming aangekomen.
In het Zuiden
Een deel van het commando van
scheepers bevindt zich nabij Mossel
baai, in het zuiden der Kaapkolonie.
3e plaatselijke wacht maakt zich tol
e verdediging gereed.
Aauhouding van M. Merriman
M. Merriman, de parlementaire lei
der van den Afrikaandersboud, is, op
jevelder engeischeoverheden,in zijne
hoeve nabij stellen bi sch aangehouden,
dij heeft zijn woord van eer moeten
geven dat hij de hoeve niet zal veria-
en.
ten nieuwe inval in
de Kaapkolonie
De Boeren van Transvaal en van
den Oranje-Vrijstaat maken toebe
reidselen om een nieuwen inval in de
Caapkolonie te doen. Twee comman
dos, elk 700 a 800 man sterk, hebben
reeds gepoogd de Oranjerivier over te
trekken, doch zij hebben de waak
zaamheid der engeische troepen nog
niet kunnen verschalken.. Gomman
dant Herzog trekt hen te gemoet om
ïun een handje te helpen. In den om-
rek van Krankkuil hebben verschei
dene schermutselingen plaats gehad
de Boeren hebben er onder ander eer
gepantserden trein aangevallen.
Vervolgingen tegen
de afrikaanders
Al de Burgers der beide Republie
ken, in de Kaapkolonie verblijvende,
hebben bevel ontvangen zich voor
zaterdag bij de engeische overheden
aan te bie .en, zooniet worden zij be
dreigd als krijgsgevangenen aange
houden te worden.
Veilcdene week is er in 't Weeke blad
een artikeltje gekomen waarin de echte geus
eri godsdiensthater wordt uiigehangen.
Het Weeke blad immers valt het gods
dienstig onderwijs aan, en bijzondei lijk don
catechismus.
Het wekt de ouders op om voor hunne
kinderen eene schriftelijke aanvrage te doen
opdat zij van den leergang van 't godsdien
stig onderwijs zouden ontslegen worden.
Eenige ouders hebben het reeds gedaan,
zegt het. en zij hebben wel gedaan.
't En is de catechismus niet die men
moet leeren, maar lezen, schrijven, cijferen,
enz.
Ddt immers heeft trien noodig voor later
leven den catechismus niet.
Wij willen hier niet doen uitkomen hoe
dwaas hei is zulke lale ie voeren.
De catechismus immers,dat wonderschoon
boeksken, door de geleerden zoo hooge
geschat, de kern van al't gene de mensch
moet weten en doen om op de wereld deftig
en gelukkig ie levendie catechismus en
heeft niet noodig verdedigd te worden tegen
de avereehtsche geleerden van 'tWeeke
blad.
Moest de catechismus beter geleerd, en
zijne leering beter geoefend worden, de
wereld en zou daarom niet te slechter gaan,
ter contrarie.
't Is daarom dat wij in onze katholieke
scholen de kiuders niet alleen leer en lezen,
schrijven, cijferen, teekenen, enz., opdat zij
later de noodige geleerdheid zouden hebben;
maar terzelvertijde het godsdienstig onder
wijs géven dat van ben gaede christenen en
bijgevolg goede burgers moet maken.
dag waren het priesters, kloosterzusters en
dienaars van den overleden prelaat die deze
roerende taak vervulden.
De lijkkist bezet nu dezelfde plaats waar
't lijk op het praalbed gerust beeft, zij is
met een baarkleed bedekt en boven op
liggen de mijteren het bisschoppelijk kruis.
Rond de lijkkist staan zes kandelabers met
brandende keersen.
Mgr Doutreloux was officier der Leopolds
orde en werd door Z. H. den Paus tot ro-
meinschen graaf verheven. Hij droeg nooit
dezen titel, die zelfs niet gekend was door
de personen die zioh het meest in zijn ge
zelschap bevonden.
Mgr Doutreloux was het vlaamsch zeer
genegen. Zijn kamerknecht Trudo is een
vlaming en kan slechts weinig fransch. De
betreurde kerkvoogd sprak altijd vlaamsch
met hem.
Men heeft uitgerekend dat in een mensch
van gemiddeld 68 kilogram zooveel eiwit
zit sis in 1200 kiekeneieren. Indien dezen
persoon tot gaz vervormd wordt, geeft hij
98 kubieke meters gaz en genoeg waterstof
om een ballon met een stijgkracht van 70
kilogr. voort te bewegen. In den normalen
toestand bevat het menschelijk lichaam ge
noeg ijzer om 7 flinke nagels te doen fabri-
keeren, zooveel vet, om 6 kilogram keersen
te maken en zooveel koolstof om 65 groote
potlooderi te verkrijgen.
Doch dat is nog niet alles. Niet minder
dan 820 000 stekskens kunnen, met behulp
van de aanwezige fosfoor gemaakt worden
verders zijn aanwezig 42 liters water, 20
lepels zout, 50 stuks suikerklontjes, om niet
te spreken van een aantal andere minder
bekende scheikundige stoffen.
En dan durft men nog spreken van
niet3weerdige menschen
Z H. de Bisschop van Luik was Zaterdag
namiddag, rond 6 ure, t'iiuis gekomen van
St Tiuiden, waar hij een zestigtal minder
broeders capucienen de kleine of groote
priestei lijke wijding toegediend had.
Hij nam het avondmaal, overzag nog een
veertigtal brieven, schreef er nog vijf, las
zijn rozenhoedje, en ging zijne kamer bin
nen om zich ter rust te begeven. Zijn kamer
knecht was komen zien of Mgr niets meer
noodig had; nauwelijks was deze laatste te
bed, of Mgr de Bisschop belde dt ij keeren.
üe knecht kwam toegeloopen en vond Mgr
op sterven liggen. Hij belde het ander per
soneel op. Middelerwijl aanriep hij O. L. V.
Onbevlekt Ontvangenis. De bisschop zegde
hem in 't vlaamsch Goed Trudo. De
knecht bad luidop een Wees Gegroet, dien
Mgr meeprevelde.
Intusschen kwam ganscb 't personeel
toegeloopen een karinunik en een genees
heer werden ontboden. De eerste kwam nog
juist in tijd om den stervende de absolutie
te gevende geneesheer kon nog slechts
het overlijden bestatigen.
Bij 't vernemen der droeve mare was de
veislagenheid groot in stad. Zondag namid
dag zijn ruim vijftien duizend menschen het
lijk van hunnen teergeliefden bisschop, dat
in een der zalen van het bisdom tentoonge
steld was, komen groeten. Menige traan
werd gestort en talrijk waren de personen
die hunne paternosters gaven om met hei
lijk in aanraking gebracht te worden.
Maandag was de toeloop van volk, dat de
rouwkapel bezocht, nog veel grooter. Zes
agenten waren noodig om het publiek op
rang te doen gaan, en aan de poort van 't
bisschoppelijk paleis de orde te handhaven.
Kloosterzusters wisselden onafgebroken
elkander af om bij het lijk te waken en te
bidden. In den nacht van Zondag tot Maan-
In Frankrijk worden nog in verscheidene
plaatsen, o. a. in Bretagne, Auvergne en
Limoussin, Jaarmarkten gehouden.
Onlangs heeft te Limoges zulke markt
plaats gehad, waar voor niet min dan 100
luizend frank zaken gedaan werden. De
koopers waren bijzonder talrijk uit Belgie
en Amerika
Tengevolge der verandering in de haar
tooien der vrouwen heeft zich eene gevoelige
prijsverhooging voorgedaan.
De zwarte haren hebben minst weerde
integendeel gaan de witte aan hooge prijzen.
Volgens de kleur gaat deze koopwaar ge
woonlijk aan 60 tot 100 fr. den kilog.
Tegen oogzeer en ontstekene oogschelen
raadt men het gebruik aan van koornbloem-
water.
In de schaduw doet men koornbloemen
droogen men werpt er een snuifje van in
eenen theepoten gieter kokend water op.
Zeore oogen moet men altijd met zeer warm
water bassen.
Kokend water is een der beste middels
men laat hel van eene zekere hoogste door
een vei zijp in regen op de geplekte plaats
vallen. Daarna zeept men die onmiddelijk
en spoelt ze uit in zuiver water.
i
-s-
lil
-o
T
