DIT IS
EN OMMELANDS,
PLAATSELIJK
STAATKUNDIGE ÖISSHOUW
Op Zaterdag, 12fin Octotber 1901.
Falmerk 1861
eentimen 't blad.
De engelsch-transvaalsche
oorlog
Ter Kamer
Onze officiëele scholen
Weeke Blad
en Nieuwe Munte
De katholieke dompers
De storm van Zondag
Te trekken bij den UitgeverT* 36, in de Boterstratete Yper, en bij 's land boodschap we sen ofte posttegen 3 frank s jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk S6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, S fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agenge HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Vrankrijk
De wet tegen de kloosters wordt op
hatelijke wijze uitgevoerd. De Paters
Salesianen van Don Bosco bezitten in
het departement der Cótés-du-Nord,
twee vveezenhuizen, een te Dinan,
waar arme weezen opgenomen wor
den, een ander te Ploudihen, waar de
arme jongelingen aanveerd worden,
die zich tot den geestelijken staat ge
roepen gevoelen. Om hun werk van
liefdadigheid te kunnen voortzetten,
hadden de Salesianen besloten hunne
kloostervereeniging te ontbinden en
gelijk gewone priesters te leven.
De prokureur der Republiek deed
niettemin van af 2 october het wee-
zenhuis van Dinan sluiten; hij wilde
geen het minste uitstel verleenen en
liet de Paters zelfs den tijd niet om de
families der weezen te verwittigen. Op
eigen gezag deed hij de ongelukkige
kinderen naar verschillende verwe
reldlijkte weezen huizen van den
Openbaren Bijstand brengen.
Te Ploudihen ging hij nog erger te
werk. Er waren daar dertien jonge
lingen vereenigd, waaronder drie,
den vorigen dag uit Metz aangeko
men, en nog vermoeid van de reis.
De ongelukkige jongelingen, uit ver
schillende streken van Frankrijk ge
komen en die geen geld hadden om
hunne terugreis te betalen, werden
ongenadig uit het gesticht verdre
ven; zij ook bekwamen geen uitstel
om hunne families te kunnen verwit
tigen. De twee Paters Salesianen, be
stuurders van het Werk, en die zoo
rm zijn als hunne leerlingen, moes
gaan bedelen om de noodige som
ffjeen te krijgen voor de terugreis der
verdreven jongelingen.
jedood, twee gekwetst en 20 gevan
gen genomen27 wagens en 800
uks vee werden buit gemaakt.
Een engelsch kamp ingenomen
Een commando van 350 Boeren
ïeeft het engelsch kamp te Piet-Pot-
ietersrust ingenomen, het garnizoen
verjaagd en eene groote hoeveelheid
mond en krijgsvoorraad buit ge
maakt.
Nieuwe hulptroepen
Nog voor het einde dezer maand
zal de engelsche regeering negen
transportschepen met troepen naar
Zuid-Afrika sturen.
Krijgsgevangen Boeren
Het transportschip Aurania, met
000 krijsgevangen Boeren aan boord,
is zaterdag te Bombay aangekomen;
70 onder hun zijn ziek.
De Kamerkiezingen in Baden
Bij de kiezingen voor den Landdag
van het groothertogdom Baden heb
ben de socialisten twee zetels verlo
ren, te Carlsruhe en te Pforzheim-
stad, dank aan het verbond der vrij
zinnige groepen.
Het chineesch hof
Eene depeche uit Si-Ngan-Fou
meldt dat het keizerlijk hof op 6 de
zer naar Lai-Feng-Fou vertrokken is.
In het distrikt Ling-Ning zou nog
eene zending door de Boksers ver
nield zijn.
De pest in de kaapkolonie
De bestuurder van het pesthuis te
Port-Elisabeth, is door de pest aan
gedaan.
Dreigende hongersnood
Volgens berichten uit engelsche
bron, zal er weldra geen versch
vleesch in Zuid-Afrika meer te beko
men zijn. Het vee, dat de engelsche
troepen thans bezitten, is ter nauwer-
nood voldoende voor eenige weken
Al het vee, dat buit gemaakt of aan
geslagen wordt, wordt onmiddelijk
geslacht.
Een lager veroverd
De engelsche legerafdeeling Holmes
heeft den t october, aan de Zandrü
vier, het lager van commandant Ma
rais veroverd. Twee Boeren werden
Onze Volksraadsheeren hebben te
russel hunne werkzaamheden her
nomen.
Om te beginnen is 't de herinrich
ting van het leger dat besproken
wordt.
't Is eene zaak van 't allergrootste
belang, die weken lang de aandacht
vestigen zal.
De vier partijen, die hunne verte
genwoordigers hebben in de Volkska
mer zullen hun beste doen om elk
zijn eigen ontwerp te doen doorgaan.
De socialisten willen geheel 't leger
afschaffen, natuurlijk soldaten en
gendarmen daar en houden zij niet
aan.
Integendeel begeeren zij dat iede
reen zijn eigen geweer heeft en zijne
eigene wapens te huis.
't Zou er waarlijk lief uitzien,moest
zulk voorstel aangenomen worden
Nu reeds tijdens de werkstakingen
durven die mannen schieten met re
volvers, die hunne aanleiders als pre-
miën verkoopen in de socialiste ba
zars.
Wat zou het dan zijn, hadden zij al
en hun eigen geweer in huis, en hun
ne wapens ten koste van den Staat?
Gelukkig voor ons, 't zal nog lange
duren eer zulk ontwerp aangenomen
zal worden.
Blijft de katholieken! Op weinig
uitzonderingen na, is deze partij voor
staander van Niemand
dwongen soldaat. Een
eger van vrijwilligers is haar doel.
Maar hoe tot daar geraken
t Staatsbestier heeft nu eene wet
voorgesteld waarbij de dienstplicht
wordt ingekort, de vrijwilligers aan
gemoedigd om dienst te nemen, en de
oting enkel behouden om het getal
soldaten te volledigen, als er geene
vrijwilligers genoeg en zijn.
Daarbij krijgen de vrijwilligers zoo
wel als de soldaten eene vergoeding
van I fr. daags,iets waar de liberalen,
vooruitstrevers en socialisten gewel
dig tegen zijn.
Is dat nu geen groote stap vooruit,
en zal iedereen niet moeten bekennen,
dat die wet, al geeft zij ons geene vol-
edige voldoening, toch eene groote
verbetering is op hetgeen er tegen
woordig bestaat.
Het katholiek landsbestier, dat deze
wet heeft voorgesteld en de katner-
leeren, die ze zullen stemmen, zullen
daarom de dankbare genegenheid ge
nieten van ons Vlaamsche Volk.
De oude liberalen of doctrinairen
willen den tegenwoordigen toestand
jehouden, maar de plaatsvervanging
afschaffen.
De vooruitstrevers zouden daarbij
alleman soldaat willen of de loting
afschaffen, en beide partijen zoudpn
het algauw eens zijn om de priesters
en kloosterlingen ook naar de kazerne
te zenden.
't Land en wilt volstrekt van dien
kazernedwang niet weten, en, eer de
liberalen en vooruitstrevers nog 'tlanc
meester zijn, zal er veel water naar de
zee nog loopen.
Ten anderen, als zij in de Kamers
de meerderheid haddeD, en hebben zi
nooit den persoonlijken dienstplicht
durven vooren stellen, uit vreeze voor
het volk. Voor hen is de militaire
kwestie enkel een middel om het ka
tholiek gouvernement omverre te wer
pen en zelve aan 't schoteltje te gera
ken.
Nog nooit misschien, heeft het geusche
Weeke blad meer dienst bewezen aan de
katholieke zake dan nu.
Over acht dagen hebben wij vlakaf gezeid
wat alle weldenkende ouders moeten weten
en peizen over onze officiëele scholen en bij
zonderlijk overonzeStaats Middelbare School.
Het Weeke blad gelast hem zelve de
bewijzen te geven van 't geen wij voor oogen
hielden.
Zoo lezen wij onder andere in zijn nummer
van 5*D October laatst
In al de klassen der Middelbare
Sehool zijn er leerlingen vrijgesteld
van het godsdienstig onderwijswaar-
mede men in het werkelijk leven niets
doen kan.
't Is juist om die talrijke vrijstel
lingen van catechismus en anderen
eklotvisch», zooals men te Ieperen
zegt,dat de papen zoo woedend zijn.»
Ouders, leest en overweegt die woorden.
Indien het hier alleenelijk den klap gold
van eenen gemeenen geuschen dagblad
schrijver, het ware beter nooit te gebaren
dat men iets gelezen of gehoord heeft.
Die gasten immers zijn er preusch meê
met volle handen den modder te grijpen om
de beste en deftigste dingen te bevuilen.
Maar, in de tegenwoordige omstandig
heden hebben die woorden eene bijzondere
gewichtigheid.
Er zijn dus in onze Staats Middelbare
School kinders die ontslegen zijn van de
lessen van godsdienst.
Zijn er wel zooveel als het Weeke blad
beweert
Wij weten het niet. Het ware zooveel te
erger.
Maar er zijn erdat is vaste en zeker
en dat is genoeg.
Er zijn dus ouders die hunne kinders naar
de Middelbare School zenden, en niet willen
dat deze de lessen van godsdienst volgen.
Alzoo wordt in die jeugdige herten de
verachting ingeplant voor het godsdienstig
onderwijs en voor den priester die hetzelve
geeft.
Die jonge snaken zullen in de schoei den
groep uitmaken der kortgebroekte vrijden
kers, die geenen catechismus noodig hebben.
Zij zulleu spelen en kouten met de anderen
die den leergang van catechismus moeten
volgen, en daarom als den groep der ge
dwongene dompers zal aanzien worden.
Iedereen die iets of wats van de gestel
tenissen der kinders kent, zal gemakkelijk
beseffen welk de toestand zulk eener school
moet zijn, en welke geest haar moet be
zielen.
Alle ouders zouden hunne kinders wél
willen zien opbrengen, om er later deugd
van te hebben, en ze treffelijk door de we
reld te zien gaan.
Het gezond verstand benevens de onder
vinding, leert ons dat er geene ware opvoe
ding bestaat die niet gesteund is op gods
dienstig gevoelen.
Eerlijkheid, deftigheid en ware deugd
zijn alleenelijk te vinden in een onderwijs
dat doordrongen is van den christen geest.
In onze katholieke gestichten waar die
zake zóó wel verstaan en zóó vurig betracht
wordt, hebben wij al moeite om de kinderen
van het kwaad te houden en tot het goede op
te leiden.
Wat moet het zijn in gestichten gelijk
onze Midde'bare School waar de godsdienst,
door de doenwijze van sommige liberale
ouders, als een nietig en belachelijk leer
vak, van kante geschoven wordt
Het Weeke blad maakt hem kwaad
gij zoudt nooit raden waarom.
Omdat de Staat nieuwe nickelmunte gaat
slaan.... met gaatjes daarin
En zóó kwaad, dat het, 't eiden zijn la-
lijn, vr, agt of de minister misschien peisi
dat de liberalen dat geld op eene koorde
gaan steken om alzoo ban sen paternoster
te lezen
Jandorie
'T ware al te dom om te moeten peizen
dat die kwaadheid eenigszins gegrond en
gemeend is.
En juiste omdat wij weten dat die kwaad
heid maar gebaring is, moeten wij daaruit
besluiten
Dat het danig wel moet gaan onder 't ka
tholiek bestier,vermi'.s de liberale schrijvers
maar zulke grieven weten in te brengen.
de
Alle jaren zijn er groote kampstrij
den tusschen de koninklijke athe
neums en de gepatroneerde geestelijke
tollegiën.
Van dees jaar nog eens hebben
onze geestelijke kollegiën schitterende
uitslagen verkregen.;
Een staaltje daarvan
Sint Amands kollegie van Kortrijk
is ook een gepatroneerd kollegie.
Als men het Staatsblad in handen
neemt en de uitslagen aanziet welke
de naaste atheneums van Brugge,
Gent en Doornijk hebben bekomen,
in vergelijking met St-Amandskelle-
gie, dan vindt men dat
St-Amandskollegie 74 onderschei
dingen bekwam;
Het atheneum van Doornijk, 32
Het atheneum van Brugge, 29
en het atheneum van Gent, 15.
Zoodat St-Amandskollegie alleen,
op twee naar, zoovele onderscheidin
gen bekomt als die drie fameuze athe
neums te gare
Legt ze mij daar
O die katholieke dompers
De storm vau Zondag heeft 't land door
groote schade aangericht. Ons blad ware
klein, moesten wij alles overnemen wat
daarover wordt gemeld.
Wij zullen ons enkel bepalen met eenige
der voornaamste zaken aan te halen, veroor
zaakt door dat ongeweerte.
Te Leuven
Op 't gehucht Blauwpui werd de punt-
evet van een inopoouwzijnde buis omge
worpen in de stad werden ook talrijke
schouwen afgerukt. Te Kessel Loo en in den
omtrek werden talrijke Doornen ontworteld
Te Verviers
Te Hautregard, gebucht van het dorp
Clermont, heeft de storm een huis totaal
dgebroken in gemeld dorp werden meestal
daken afgerukt.
Te Mont-Dison werden de daken van ver
scheidene hoeven opgenomen door den wind
en weggeslingerd talrijke fruitboomen
werden ontworteld. Te Petit Rechain wer
den ook verscheidene huizen beschadigd en
boomen geveld.
Te Charleroi
Te Houdeng-GoBgnies werd een foorbarak
tot den grond afgebroken. In 't veld te
Bésonveux, zijn twee graanmijten uiteenge
rukt en in alle richtingen verspreid. Op
gehucht Vent de Bise, te Houdeng-Ainse-
ries, brachten de menschen den nacht door
met hunne huizen te schragen, die dreigden
te storten.
Op den Brusselschensteenweg, 144, te
Lodelinsart is een huis ingestort. Te Mar-
chienne werden in de smeltovens de daken
weggeslingerd en verscheidene machienen
beschadigd. Men spreekt van 10.000 fr.,
schade. Het werk is er voor verscheidt-,ue
dagen onderbroken.
Te ChAtelineau werden de daken van de
hooizolders der gendarmerie door den storm
fgerukt. Te Senzeilles, waar het kermis
was, werd een peerdenmolen letterlijk ver
nield. Te Lodelinsart, in eene glasblazerij,
moesten de werklieden het nachtwerk ver
laten. Te Charleroi, in de rue de Bethléem
werd een in opbouw zijnde huis letterlijk
afgebroken. De bosschen van M. den graaf
de Mérode hebben veel geleden. Boomen
werden ontworteld of door den bliksem ge
troffen, in het bosch van Roverval. Te
amines werd het dak van den nieuwen
aoolput weggeslingerd.
Te Fiers-Breucq rukte de wind het dak
der brouwerij Lepers gedeeltelijk af hon-
derde pannen werden gebroken. TeWssque*
hal vloog een stuk zink, van het dak der
woning van M. Delescluse, brouwer, in de
vitrien van de apotheek Flament en verbrij
zelde alles wat uitgestald stond. Twee per
sonen die aan de deur der apotheek stonden,
konden maar juist in tijds wegspringen.
Te Luik
De gemeenteraad van Luik heeft besloten
den duurtijd der foor met acht dagen te ver
lengen en het standgeld geheel ef gedeelte-
ijk aan de beproefde foorkramers uit te
deelen.
De schade aan de nieuwe kerk van Bres-
soux aangericht, is grooter dan men eerst
dacht. Eene groote stelling, opgericht voor
het bouwen van den toren, werd omgewor-
)en en gansch het bovengedeelte van den
gevel is neérgekomen. Daarbij nog werden
twee groote muren verwoest. De schade
beloopt 13,000 frank.
Gansch het dak van den zwemdok van
Seraing werd door 't orkaan meêgevoerd.
In de werkhuizen Cockeril is een hangaar
ingestort.
De oude kapel van Magnée, die tol paro
chiale kerk dient, heeft ook van den storm
geleden. Terwijl men na de vespers over
dood luidde voor een overledene, stortte het
zwaar ijzeren kruis, dat sinds jaren op
't vailen stond, op het dak der kapel en be
schadigde hei erg. Niemand werd evenwel
getroffen.
Te Gemmenich werd eene koei in haren
stal door den bliksem doodgeslagen.
9 9
V
W
