DIT
IS
rip 3
EN OMMELANDS,
Zi
Zalig Nieuwjaar
til
Op Zaterdag, 4en Januari 1902.
5 centimen 't blad.
37stejaar. Taimerk 1873.
I
-/I
TER HERINNERING
Algemeen Stemrecht
en Werkersbelangen
STAATKUNDIGE ÖI3CHÖÖW
Transvaal
Nieuwe Oorlog
China
Een liberaal tegen
't algemeen stemrecht
WBr
L'~>)£€ $~£i< ft Z/ê-t/'??<=-' ^/yCLf y
Te trekken hij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yperen hij 's land boodschap wezen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het Wad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
t l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 16, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
YperschVlaamsch enbovenal
God getrouwe ik wezen zal
w De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
lp 0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
UI boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agënge HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdaleria-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma-
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
w Westvlaanderen wonen.
Naar aloude geplogendheid wen-
schen wij aan al onze eerzame leze
ressen en lezers een zalig en gelukkig
nieuwjaar.
Aan de werklieden, onze beste vrien
den, een goed bestaan, gedurig werk,
geluk in hun huisgezin, eene got
gezondheid, talrijke brave en deugd
zame kinderen, in één woord geluk
en vrede, voor zooveel men het hier
op aarde vinden kan.
Aan de burgers en hindelaars, veel
voorspoed in hunne ondernemingen
of in hunnen handel: brave getrouwe
werklieden van den oiden stemprd
die zorgen voor het proljt van hunne
bazen en meesters, en de zoo meteen
bun eigen welzijn betraciten.
Aan allen, werkliedtn, burgeis,
handelaars en rijken, venschen wij
goede overeenkomst, vtrbroederiug
tusschen al de standen rer samen le
ving. Wij wenschen dat de hoogrre
klassen zich om het lot van den min
deren man bekommeren ei door hun
ne pogingen en milde aalmoezen de
genegenheid van den mi nieren man
trachten te verkrijgeu. Dat de minde
ren voor de verbetering vin hunnen
stand alles aanwenden wat in hunne
macht is, en hieriu zich niet en la len
misleiden door valsche vrienden, maar
de spreuk indachtig blijven
Help u zeiven
Zoo helpe u God!
Aan allen wenschen wij dit de zor
gen en bekommernissen vanhet tijde
lijke hun de eeuwige belangen niet
en doen vergeten. Fortuin, gezond
heid, een lang en gelukkig leren moe
ten enkel dienen om ons eei eeuwig
geluk voor te bereiden. Daarom m e-
ten wij trachten anderen door onze
goede oorbeelden te stichten en le
onderwijzen. De jonkheid moet het
voorbeeld der ouderen navolgen, zijne
levenswijze schikken naar die wijze
raadgevingen dergenen, die onderviu
ding reeds hebben opgedaan en de
ouderen behooren ook hunne aan
moedigingen en goede woorden voor
de jeugd niet te sparen.
Aan de ouderlingen, die, dank aan
de katholieke kamerheeren en aan
het katholiek Staatsbestier een pen
sioen trekken van 65 fr. wenschen
we nog talrijke jaren eene goede ge
zondheid te mogen genieten, om nog
lange te kunnen een bewijs zijn van de
bezorgdheid van de katholieken voor
alles wat de minderen betreft. Aan al
dezen die dit jaar hun pensioentje ge
vraagd hebben, wenschen we dat de
overheid hunne vrage zou inwj|ligeu
Voor ons arrondissement
jaar dat wij intreden van het
belang zijn. In de helft van
is er in de maand Mei kiezi
de kamerheeren ons arrondi
is in dit geval. Onnoodig te
dat wij voor de katholieken
door eene schitterende over
wenschen. Doch die zegepraa
we niet krijgen zonder moeit
nogmaals is 't het geval te her
Help u zelveu
Zoo helpe u God
Wij zullen ons beste doen I A uit
al onze krachten te werken eI»t <sve 'n
twijfelen er niet aan, al onze lezers
met ons. Dat is nog niet genoeg: elkeen
moet in zijnen kring propaganda ma
ken en aan het volk zijne ware vrien
den doen kennen.
Daarbij, eendracht moet er heer-
schen onder de katholieken. Een
drachtig moeten wij #nze overheic
volgen,die zoo dikwijls reeds bewijzen
gegeven heeft van hare ware kennis
in het bestier en van hare rechtzinnige
verkleefdheid voor stoffelijk en geeste
lijk welzijn onzer bevolking.
En wat ons arrondissement en onze
stad 'yper in 't bijzonder betreft, wij
wenschen dat God aan onzen bemin
den Senator Iweins d'Eeckhouite nog
lange jaren zou verleenen, en dat wij
hem in goede gezondheid zouden be
houden, voor het stoffelijk en zedelij!
welzijn van de gausche bevolking.En
wij vragen dat al onze lezers bij hun
ne wenschen vurige gebeden zouden
voegen om van God de volledige her
stelling van M. Iweins d'Eeckhoutte
af te smeeken.
Eindelijk we wenschen dat Zijne
Heiligheid den Paus Leo XIII,die bin
nen eene maand zijn vijf en twintig
ste jaar pausdom begint,
lang
aan het hoofd der heilige Kerke blij
ven moge Dat de vervolgingen tegen
Kerke en Pausdom zouden mogen op
houden en dat de vrede en eendracht
tusschen de volkeren zou heerschen.
Moge dit jaar het einde zijn van den
bloedigen oorlog in Zuid-Afrika, vaD
het overmachtige Ei gelaud legen het
heldhaftige boerenvolk. Mogen de
Zuid-Afrikaansche republieken hunne
volledige onafhankelijkheid handha
ven 1
Het Nieuwsblad.
Heden Zaterdag ten 8 en half
avondfeeste in de Iweinszaal, door
de Koninklijke Fanfare.
De heer Albert Van Eegroo,
onze befaamde violonist,Mr en Mme
Marien,de gunstig gekende klucht
zangers, en de zangersgilde «l'Or-
phéon» zullen hunne medewerk
ing verleenen.
De Avondfeeste voor de Damen
is gesteldop Zondag 2" Februari.
'ggen
i land
^'.ning
Allien
H ier
lm
yen
In de laatste algemeene vergadering van
den Landbouwersbond van Oost Vlaanderen
heeft M. Martens, notaris te Olsene, eenige
woorden gezegd over het algemeen stem
recht. Hij heeft dat op eene zeer eigenaardige
en treffende manier gedaan. Ziehier, volgens
het Fondsenblad, den korten inhoud van die
aanspraak
Het algemeen stemrecht, zegt hij, wordt
gevraagd, zoogezegd in het belang van den
werkman.
Als er bij de landbouwers kwestie is van
ieis nieuws op 't een of 't ander gebied, dan
gaat men eens tot bij den gebuur en men
vraagt hem of hij daar iets over weet.
't Is voorzichtig dat ook te doen in deze
zaak van stemrecht.
Dat stelsel is in voege bij onze naaste
geburen, in Frankrijk, sedert 40 of 50
Zijn de werklieden, in wier belang men
het vraagt, daar gelukkiger dan hier in
Belgis
Volstrekt niet
In Belgie zijn er wetten die den werkman
beschermen tegen overtolligen arbeid in
Frankrijk niet.
In Belgie hebben de werklieden een pen
sioen van 65 franks in Frankrijk geen
pensioen.
In Belgie zal weldra eene wet tot stand
komen nopens de Zondagrust in Frankrijk
is daai geen spraak van.
Betalen de werklieden in Frankrijk min
der belastingen
Laat ons eens zien
Als de Fransche werkman 's morgends
opstaat en dat bij een steksken neemt om
zijnen quinquet te aansteken, dan betaalt hij
oelasting, de stekskeris kosten lücentiemei
bet dooskenin Belgie 10 centiemen per
dozijn dooskens. Als hij dan water kookt op
een petrolvuur voor zijnen koffie, betaalt hij
belasting, want de petrol is belast met 7 cen
tiemen per liter.
Als hij koffie opschenkt, betaalt hij belas
ting de koffie is hoog belast.
Als hij dan boterhammen eet, en brood
kan toch niemand missen, de werkman nog
min dan een ander, dan betaalt hij belasting,
want de terwe is belast met 6 fr. per hou
derd kilos
En als de werkman, na het werk of na den
maaltijd, een pijpje wil rooken, dan betaalt
bij weer belasting, elkeen weet hier boe duur
de tabak is in Frankrijk.
Stekskens, petrool, koffie, brood, tabak,
alles betaalt belasting in Frankrijk, waar het
algemeen stemrecht sede:.* 50 jaar bet-laat
In Belgie waar het niet bestaat, betaal; d it
alles niets.
Maar, zal men zeggen, met al die lasten
moet Frankrijk veel geld in kas hebben
Welja De Fransche begrooüng slu'traei
een tekort van 200 miljoen in Belgie, on
danks de krisis, knoopt men de twee eindjes
aaneen, en er is nog wat over.
Zooals men ziet, zonder algemeen siem
recht zijn wij in Belgie veel minder bi last.
En wij genieten er meer vrijheid en
min dwang.
Zaterdag nuchtend is ons de blijde
mare toegekomen van eene schitleren-
de overwinning door de boereu be
haald, onder bet geleide van den won
deren generaal DeWct op een engelsch
kamp te Tweefontein.
De Wet heeft namelijk op Kerst
avond of beter op Kerstnacht bet kamp
stormenderhand ingenomen eu al de
engelschen gedood, gewond of gevan
>en, met twee kanons Ziehier hoede
oppergeneraal der engelschen die ne
derlaag verhaalt. Natuurlijk dat
hij al zijn schoonste vertelt en nog vur
oeneden de waarheid blijft.
Kolonel Firman en commandant
Williams hadden tijdelijk het bevel
over de legerafdeeling. Deze was op
een afgezonderd kopje gelegerd De
zuidelijke kant van dat kopje was
uiterst steil. De engelsche voorposten
oezetten er de uitsprongen van. Langs
iet noorden, waar het kamp opgesla
gen was, is de helling zeer zacht en
angs dien kant waren de engelsche
voorposten ver vooruit gevestigd. De
stelling was door verschansingen be
schermd. Uit de nadere inlichtingen
die ik ontvangen heb, blijkt dat de
loeren 's nachts de steile helling langs
het zuiden opgeklauterd zijn. Ten
2 ure na middernacht overvielen de
Boeren het piket en maakten zich
meester van het kopje.
Vooraleer de engelsche soldaten
den tijd hadden uit hunne tenten te
komen, drongen de Boeren in het
kamp, alles op hunnen doortocht doo-
dend. A! de soldaten, die u t de feuten
kwamen, do officiers, die den overva
poogden tegen te houden, werden door
geweerschoten getroffen. Een engelsch
luitenant, die zelf het vuur geopenc
had met het zelfwerkend kanon, vie
neer, in het hart getroffen. Er ont
stond eene paniek in de rangen der
engelschen, die zich nogtans allen om
ter beste gedroegen. (Hoe is dat over
een te brengen Eens de voorposten
overrompeld, moesten de engelschen
len aftocht blazen. De helft; ongeveei
der afdeeling bevindt zich thans aan
ie'brug der Elaudrivier, de anderf
helft is gevangen genomen.
Het 15 ponderkanon, na twee
bommen geschoten te hebben, geraak
te onklaar en de kanonniers vielen er
rond onder de geweerschoten. Een
gekwetste luitenant werd door de
Boeren voor dood aanzien en ontsnap
te aldus aan deze laatster.. Die luite
nant, zegt men, heeft twee wagens
zien vertrekken met gedoode of ge
kwetste Boeren, waarvan het meeren-
deel getroffen geweest waren in deD
eersten aanval tegen de voorposten.
Een engelsch commandant, die als
gekwetst verlaten geweest was, beves
tigt het verhaal van den luitenant en
voegt erbij dat, bij het krieken van
den dag, de plaats van het gevecht
overdekt was met. lijken' van Ro ren.
De Boeren moeten ten getalle van
1,200 geweest, zijn onder het bevel
van De Wet. Zij hebben zich goed ge
dragen en hebben op liet slagveld
mannen gelaten om de gekwetsten-te
verzorgen.
De enge'sche lichte ruiterij, die
zich aan de brug van Elandrivier op
een afstand van 14 mijlen bevond,
vernam eerst ten 4 1/2 ure wat er ge
leurd was en kwam ten 6 ure 50 ter
jlaats. Na aau de peerdeu den noodi-
gen rusttijd gelaten te hebben, zette
zij zich op weg om de Boeren te ach-
ervolgeri, die zich op dat oogenblik
achteruitgetrokken hadden aan het
zuidelijk uiteinde van den Langberg.
Zij gelukte erin twee of drie Boeren
te dooden, doch de anderen konden
ontsnappen, dank aan de oneffenhe
den van den grond. Eens aau den
.angberg was de ruiterij machteloos
tegen de Boeren, gezien hunne over
macht in getal en de gesteltenis van
den grond.
Die zoogezegde achtervolging der
Boeren neemt niets weg van de neer-
aag, die de engelschen ondergaan
lebben, 't Is de gewone taktiek der
loeren achteruit te trekken om zich
elders weer te vereenigen, wanneer
zij ergens hunne tegenstrevers geklopt
lebben.
De engelsche soldaten, door de Boe
ren gevangen genomen, zijn reeds
osgel iten en te Bethlehem uangeko
men.
Het gevecht van Tweefontein
Te Londen bekent men nu dal hel
getal engelsche soldaten, op kerstnacht
oor de Boeren van De Wet te Twee-
ontein gevangen genomen, 246 be-
oopt, het getal dooden 63 en het geial
gekwetsten 59.
Volgens inlichtingen uit boersge-
zinde bron, hebben de Boeren in bet
gevecht van Tweefoutein op de engel
schen drie kauons, 2,000 geweeren,
67 munitiewagens en 150 andere voor
raadwagens buit gemaakt.
Het gevaar van oorlog tusschen
Chili en Argentina is nauwelijks ge
weken en reeds meldt men dat Duitsch-
land te wege in oorlog is met Vene
zuela, eene kleine republiek uit Ame
rika. De duitsche gezant beeft reeds
het land verlaten en bevindt zich thans
op bet oorlogschip Falke.
Die oorlog zou kunnen erge verwik
kelingen te wege brengen tusschen de
Vereenigde Staten en Duitschland,
want 't is geheel onwaarschijnlijk dat
de Vereenigde Staten goedsmoeds het
kleine Venezuela zullen laten verplet
eren door het machtige Duitschland.
God gave dat die nieuwe oorlog nog
ion vermeden worden
Te Peking is men reeds volop bezig
met de toebereidselen voor de plech-
ige ontvangst van het keizerlijk hof.
3e generaals en de troepen onder
lunne bevelen zullen moeten neerge-
nield zijn langsheen de dreef van
len spoorweg bij de aankomst van
len keizerlijken trein. U de ambte
naars, aangewezen om zich op den
doortocht van het hof in de hoofdstad
te bevinden, 't is te zeggen op een af
tand van ongeveer 15 kilometers,
zullen insgelijks moeten neergeknield
zijn.
Die liberaal is M. A. Feitweiss, van
Verviers die zegt
Wat willen de socialisten T
Het algemeen meervoudig stemrecht af
schaften, en hetzelve vervangen door het
algemeen eenvoudig stemrecht.
Alle burgers, geleerd of ongeleerd, ge
rouwd of jong, lastbetalers of nietallen
moeten gelijke stem hebben.
Hun doel is dubbelhet meervoudige
stemrecht afschaffen, het eenvoudige in
brengen.
In die omstandigheid, het meervoudig
stemrecht veroordeelen (die het niet en ver
dient), 't is de taak der socialisten verge
makkelijken 't is hen helpen in hun vernie
lingswerk; 't is nevens hen, en met hen den
helft van hun werk doen, zonier eens te
overdenken hoe dat men dit werk zal vol-
rekken.
Valt het niet te vreezen dat het afschaf
fen der meervoudige stemmen van zelfs het
eenvoudig stemrecht zal aanbrengen
Schaft inderdaad de twee- en driestem-
men af, en de gelijkheid zal er zijn.
Ook heeft men socialen en radikalen
met gretigheid de verklaringen der liberalen
zien aanteekenen.
Ziet gij wel, zeiden zij, dat niemand
meer het meervoudige verdedigt Lang
reeds hebben de stichters ervan en die 't
wilden doen voortduren,hetzelve verworpen.
Zij heben zelve niet geaarzeld hun woord te
eten en hunnen eed te verbreken.
Verstaat men wel al het gevaar dat men
loopt wanneer men aldus het meervoudige
aanvalt en den oproer aanpreekt
Men zou blind moeten zijn om niet te
zien dat de strijd van morgen zal geleverd
wot den tusschen het meervoudige en een
voudig stemrecht.
Alle slag tegen de Grondwet, zal voor-
deelig zijn aan de socialisten, en nadeelig
aan 't land en aan de liberalen.
Indien gij mededoet om af te schaff-n
hetgeen bestaat,gij doet wetens of onwetens
werk der socialisten waarvan gij niet wiit.
Nog meer.
Volgens alle waarschijnlijkheid de
grondwet en zal niet veranderd worden,
V
I
I
NIEUWSBLAD VAN YPER
v
i
:"ir.
•A;' t jT
.TC
