D I
IS
EN OMMELANDS,
POTTELBERG
STAATKUNDIGS OMSGHOUW
Engeland
DE PA PI .VEE
Öp Zaterdag, 1911 Juli 1902.
5
centimen 't blad.
87
jaar.
Tal merk 1901
Transvaal
Italië
Vrankrijk
De Liberalen en de
Vaderlandsehe Betooging
De 6e Eeuwfeest van
den Slag der Gulden
Sporen herdacht t'Yper
Herbergiers, neringdoeners
Uitsteken
De liberalen te Kortrijk
Onze Vlaamsche Taal
ste
■A
'Fe trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we zen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon huiten Belgenland.
Het blad en is niet>min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
P lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk So, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. 3
De Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
De koning is nog verre van genezen,
maar hetert stillekens voort.
Die ziekte is algelijk een schrikke
lijke slag geweest voor Engeland en
zijnen vorst.
't Zijn er die daar de straffende hand
Gods in zien.
Toen Ed ward Vil den troon besteeg,
legde hij een eed af die vol stond van
lasteringen tegen den katholieken gods
dienst, en sprak in 't bijzonder eene
ijselijke blasphemie uit tegen het 11.
Sacrament des Autaars
Edward Vil is protestant e ware
hij het niet, hij zon geen koning mo
gen zijn van Engeland maar in zijn
machtig, overgroot keizerrijk heef hij
12 millioen onderdanen d'e katholiek
zijn en die hij o zoo diep ge
kwetst heeft in 't geen hun boven a'les
dierbaar is. En terwijl hij zijne laster
taal voerde tegen het katholiek geloof,
waren er, in zijn leger, zooveel katho
lieke soldaten die voor hem, in Zuid-
Afrika, hun leven te pande stelden en
hun bloed vergoten. Men berekent da'
er bij de 6 duizend katholieke soldaten
van 't Engelsch leger in den sfrijd
omgekomen zijn.
Voor een koning mocht Edward VII
wat hoffelijker, wat beleefder,wat min
kwetsend zijn ten opzichte zijner ka
tholieke onderdanen, en bovenal wat
min uitdagend ten opzichte van d n
Vorst der vorsten.
Napoleon I vervolgde de Kerk.
Pius VII sprak tegen hem de excom
municatie uit. Napoleon deed den Paus
in hechtenis nemen, behandelde hem
op barbaarsche wijze en zei dan, ho >-
nend en spottend, tot zijn eerbie 1-
weerdig slachtoffer: «Meent ge dun
dat uw banbliksem de wapens uit de
handen mijner soldaten zal doen val
len
En toch is het letterlijk zoo gebeur 1
toen, korts daarna, in den veldtocht
tegen Rusland, bij't terugkeeren n t
Moskovva, de wapens uit de bevrozi n
vingers van zijn soldaten vielen...
Napoleon III trok zijn leger weg uit
Rome en liet toe aan Victor-Emmanuel
zijn roovende hand te leggen op ie
stad der Pauzen. En... Ten duur ie
niet lang of Strasburg viel in de macht
der Duitschers en die val scheur de
Elzaten-Lorreinen af van keizer N i-
poleons kroone.
Dat Edward VII, de koning van
Engeland, nuschoone geneze ofte niet,
't zijn er, en niet weinigen, zelfs ia
Engeland, die in zijne onverwachte
ziekte den vinger Gods willen zien.
Ge moogt koning zijn of keizer, gij
hebt,zo'mei als een eenvoudige werk
man of landbouwer, altijd te rekenen
met God
Lord Salisbury, de eerste minister
van Engeland, heeft zijn ontslag ge
geven. Hij is vervangen door M. Bal
four. 't Ministerie Salisbury is 't mi
nisterie geweest van den oorlog tegen
de Boeren. Zijne zending is volbracht
en 't salueert de wereld. Zal t minis
terie Balfour eindelijk toch dwersdoor
vrede- en vrijheidlievend zijn
De Engelschen beweren gedurig dat
de Boeren met de meeste blijdschap en
geestdrift het nieuws van den vrede
onthaald hebben, 't Beginnen nu brie
ven van ginder toe te komen die ge
heel anders spreken. Als Schalk-Bur
gher, de onder-voorzitter van Trans
vaal, de voorwaarden van den vrede
is gaan voorlezen aan de vrouwen
van 't kamp van Merebank, waren 't
al vuisten, schrijft men, die naar hem
uitstaken, zoodat de policie hem heeft
moeten verlossen uit de handen der
boerevrouwen die hem wilden te keere
gaan. Wat is er nu waar en wat is er
onwaar
De koning van Italië is op reize in
Rusland, 't Moet tegenwoordig daar
koeler en frisscher zijn dan in zijn
zuiderland. Hij is een bezoek gaan
afleggen naar den keizer en de keize
rin te Peterhof. Hij is er wel onthaald
geweest en na den maaltijd hebben
de keizei en de koning malkander een
heildronk aangeboden. Beleefd en
vriendelijk was hun spreken, maar
zonder staatkundig of ander bedied.
De Kamerheeren hebben daar ge
daan met zetelen. Van die zitting-
schrijft de Figarodie nochtans geen
kwezelaar is, dat zij niets anders ge
weest is als een duivlsch heksenfeest.
Proficiat, M. Gombes, dat compliment
geldt eerst en meest voor u.
Wilt gij weten hoeveel Fransche
kloosters er nog zullen gesloten zijn
in 't korte Bij de twee. duizend.
Achtduizend kloosterlingen, paters
of zusters, moeten aan de deure gezet
worden.
En wat zal men doen met die dui
zenden en duizenden schoolkinders,
ougelukkigen, zieken, ouderlingen,
die zoo hun beste vrienden en edel
moedigste verzorgers zullen verliezen?
Daivelsch heksen feest fit
De liberalen komen eenen keer te meer te
bewijzen dat zij geen ware vaderlanders en
zijn. Sedert dat de liberale partij van Yper
aan haar hoofd een advokaatjeri telt dat vóél
de voeten der socialisten kruipt... en de re
volutiemannen der Kamers door gansch zijne
tioudinge goedkeurt, sedert dien bijzonder
lijk trekken onze geuzen wonderwel op de
radikalen van Vrankrijk, die alle nationaal
gevoelen trachten te versmachten. Maar min
rechtzinnig dan hunne radicale zuiderbroe
ders, trekken zij hier nog een masker aan
en spelen eene armtierige comedie.
Zondag laatstleden was er in onze stad
eene groote Vaderlandsehe Betooging ter
herdenkinge van den Gulden-Sporenslag van
1302. De Gilde van 0. L. Vrouw van Thuyne
tiad te dier gelegenheid eenen geestdriftigen
oproep gedaan aan AL de maatschappijen
van stad, ZONDER ONDERSCHEID. Daarbij,
de Betooging was aangekondigd geweest in
de twee liberale gazetten van stad, zoo wel
als in de katholieke.
Niets ten anderen dat de liberalen kon
kwetsen stond in den oproep vermeld de
beteekenis dier Vaderlandsehe betooging zou
zijn Hulde aan onze Helden, bijzonderlijk
de Yperlingen, van 1302 bewijs van ver
deeldheid aan God en Vaderland, aan Ko
ning en Koninklijke Familie
De liberalen hebben dien oproep niet
beantwoord, en hem integendeel tegenge-
kant.
DUS de liberalen zijn VIJANDEN VAN
GOD EN VADERLAND, van Koning en Ko
ninklijke Familie
En dat de liberalen niet en zeggen wij
zijn ook vaderlanders: wij hebben te Kortrijk
den Gulden Sporenslag herdacht.
Valschheid en vuig comediespel
Zij zijn naar Kortrijk gaan manifesteeren
VOOR DE LIBERALEN, 't Was eene POLI
TIb'KE betooging. en niet, zooals hier, eene
ONZIJDIGE VADERLANDSGHE MAN1FES
TATIE.
De ware, algemeene betooging van Belgie
ter herdenking van den slag die den grond
steen wierd onzer onafhankelijkheid zal te
Kortrijk gevierd worden in Oegstmaand
aanstaande.
Verleden Zondag was er te Kortrijk niets
anders dan eene liberale, partijdige mani
festatie van zulk volk dat niet en gedoogt dat
er op Groeningerkouter eene misse gelezen
wordt. De geuzen die nooit geene misse en
hooren IN DE KERKE, en willen ook geene
misse bijwonen IN 0PENE LUCHT,
Voordracht in 't Volkshuis
Gelijk wij reeds vermeld hebben, heeft de jen vierigdoor d'avondslilte
zeer Eerw. Heer Kanonik Duclos in 't katho
liek Volkshuis, t'Vper, op zondag 6* Juli
eene meesterlijke voordracht gegeven over
1302. Die voordracht is te verkrijgen aan
23 c. ten bureele van't Nieuwsblad.
't Bevlaggen der Huizen
Den Vrijdag, llste° Juli, niettegenstaande
het slecht weder van 's morgens wapperde
de Vaderlandsehe Driekleur boven op den
torre van St Maartens, op den Halletoren
op het Stadhuis, en aan een tweehonderd
huizen allen van katholieken. De li
beralen zoo 't schijnt sparen hunne vaandels
tegen dat Mr Nolf als Burgemeester van
Yper ingehaald wordt—hij gaat het moeten
pakken Tegen dat zulks gebeurt, zij loo
pen groot gevaar dat de motten hunne vanen
zullen doorluchtig gemaakt hebben
Den zondag, 13° Juli, overprachtig weder!
Nu woei en wuitde de driekleur in den blij
den zonneschijn, aan een drie honderd hui
zen... nogmaals uitsluitelijk van katholieken!
't Is te verstaan van den kant van de libe
ralen, M. Nolf en was nog geen burgemees
ter 't zal nog lange duren
De Misse in de Hoofdkerk
Het bestuur van 't Davidsfonds had al de
katholieke gilden van stad dringend uitge
noodigd om op zondag, 13 Juli. tegenwoor
dig te zijn in de misse, om li 1/2 ure in de
Cathedrale van St Maartens, gelezen uit dank
voor den zegepraal van Groeninghe. Een
overgroot getal leden van alle slach van
katholieke gilden hebben dien oproep beant
woord De kerk hoe overgroot zij is,
was tot proppens toe gevuld.
De Koninklijke Fanfare had in den
hoogen koor plaats genomen. Gedurende de
mis heeft zij met veel kunst en mt/niekaal
gevoel twee stukken uitgevoerd. Hoe plech
tig dreunden die koperen stemmen onder de
grootsche gewelven onzer middeleeuwsche
hoofdkerke
De eeuwenoude steenen moeten getrild
hebben als zij getuige waren van de dank
baarheid van 't nakomelingschap ten opzichte
de christelijke bevolkinge der middeleeuwen,
die niet alleen wiste het vaderland te ver
dedigen, maar ook heerlijke tempels op te
richten ter eere van den God der leger
machten die zege of nederlage in zijne
almogende hand draagt.
Proficiat Davidsfonds. De Vlamingen moe
ten godsdienstig zijn of zijn geen Vlamin
gen meer
De Fakkeltocht
Prachtig prachtig prachtig
En volk Van al de omliggende gemeen
ten waren er, met 't schoon weder talrijke
nieuwsgierigen opgekomen. Geheel de stad
ook was te beene...
Geheel de stad Neen toch. Het liberaal
muziek, vulgó de Strijkers waren weg
gestreken naar Kortrijk Te beter. En de
liberalen die gebleven waren, en hadden
geen ééntje te tellen zij voelden genoeg dat
zij geheel de stad tegen hen hadden.
Maar laat ons van den fakkeltocht spre
ken.
Prachtig, overheerlijk En 't weêre en
kon niet beter gepast zijn
De vergaèrplaats was op den Leet. (Van-
peereboomplaats). Daar verzamelden
den
rond de veertig gilden, met schemerende
fakkels, veelkleurige transparents en
allerhande mooie venetiaansche lanteern-
tjes
Om 9 uren stipt gerocht de stoet in be-
weginge. Wij mogen op een goed duist
mannen rekenen 't getal der gildeleden die
in den stoet deelnamen, en door al de bijzon
derste straten van stad trokken, zoodang dat,
zooveel mogelijk, niet één wijk van de stad
uitgesloten was.
Hoe zwierig en geestdriftig rolde die
wemelende zee van lichten midden twee
reken toortsdragende pompiers door d'al-
oude stadHoe zwierig en tevens... hoe
deftig
Zwierig en geestdriftig, JaOnder 't blijde
spelen der drie muziekkorpsen die den stoel
vergezelden, stapten de leden der verschil-
lige gilden, ingoede orde, maar lustig en
leutig, te midden de algemeene bewonde
ring en toejuichingen vooruit.
Hoe schoone
Maar kijkt e keèr nè de sloutsetjes,
met papieren hoogen hoed hoe Comiek.
En de visschers, tè.
Kijkt e keer hier
En dè ze
En zoo ging het gedurig.
Deftig ook. Wel wipte en sprong er hier
en daar een beentje, wel dreunden machtig
Dé Vlaamsche
Leeuw» en de Brabanponne... maar 't was
toch geen losbandig springen en draaien ge
lijk in den tijde rond d'oude Pompiers, noch
geen balken en beurelen van 't Ongedierte
der Papen
Neen deftig liep alles af. De leden va
allen rang en allen ouderdom die den licht
stoet vergezelden wisten hen beter te gedra
gen dan ons liberaal goedje...
Intusschentijd rolden de schemerende ba
ren der golvende lichtzee immer voort dooi
stad. Hier en daar een huis of een gestich
prachtig verlicht.
Melden wij 't lokaal der Gilde van O. L
Vrouwe van Thuyne, inde St Jacobsstraat,
Overheerlijk
De Gilde, die zoo eenen fakkeltocht wist
op 't getouwe te zetten en tot stand ie bren
gen, had er ook aan gehouden haar lokaal
prachtig te versieren
Vijf transparents, en twee klemmende
reken lichtjes die tot aan den top van den
spitsgevel opklommen gaven aan dat ouder-
wetsch geveltje een bekoorlijk en toovervol
uitzicht.
Vaderlandsehe Liederen
'T was kort na 40 ure toen de fakkeltocht
op de markt voor den kiosk geschaard stond.
Daar begeleidde de Stadsharmonie, ondei
t behendig bestier van M. Wittebroodt, drie
Vaderlandsehe Liederen De Brabanponne.
naar Groeninghveld, en de Vlaamsche
Leeuw, welke een honderdtal kinderstem
men vorenzongen en waarvan honderden
zwaardere stemmen met ongelooflijken
geestdrift het refrein herhaalden.
Hoe schoon, hoe zoet weêrgalmden die
kinderstemmen lijk 't ruischen vanengel-
vederen door de avondstilte henen
Hoe schoon, hoe krachtig dreunden de
mannenstemmen lijk gunseud gewoel
eener krijgsbende over die eindelooze
zee van krielende volk
Na ieder lied, wat een roepen van bis
en hip, hip, hoerah Dat hooren en zien
erbij vergingen. Eindelijk tot slot, tn om
aan de feeste hare ware beteekenisse te laten,
hief de machtige harmonie een laatste maal
Het Vaderlandsch Lied aan. Nu zong
iedereen mêe
O Vaderland, oedel land der Belgen!..
En dan nogmaals een eindeloos Hoerah!
hip, hip, hoerahen een zwaaien met de
hoeden en een klakken in de handen, en
nogmaals zwaaien en nogmaals juichen, dai
de oude helden moeten getrild hebben in
hun graf bij die grootsche, die geestdriftige
oetooninge ter eere van deze die
wilden wat was recht en wonnen wat zij wilden
Yperlingen Eere aan u, en dank
Ter gelegenheid der prachtige Eeuwfeeste
van het roemrijkste feit uit onze geschiede
nis, hebt gij den lande getoond dat gij fier
zijt af te stammen van de Helden van 1302
en dat er diepe in uw herte daar vonkt en
daar vlamt eene altijd laaiende liefde voor
Belgie, voor uw Vaderland I Geene stad
schier in ons koninkrijk die zoo heerlijk,
zoo geestdriftig als 't aloude Yper ten
minste hare katholieke bevolking den Gul
densporenslag herdacht heeft. Lange nog
zal de blijde gedachtenisse van dien heuge
lijken dag van 43' Juli 1902 in hert en geesi
der Yperlingen bewaard blijven.
Doch, bijzonderlijk eere en dank aan u,
gij bloeiende en groeiende Gilde van 0. L.
Vrouwe van Thuyne. Eene grootsche
schier vermetele onderneming hebt gij
gewaagd, en, laat het ons maar rechtuit be
kennen, ten volle erin geslaagd. Gewrocht
hebt gij slag om slinger, rechts en links, om
uwe feeste te doen gelukken uwe feeste,
ja, want zij is de uwe geheel en ganseh.
Aan u, de opvattinge, de voorbereidinge,
de aanleg, het uitvoeren. Aan u hebben wij
te danken dat zooveel maatschappijen deel
hebben genomen, dat er in uwen stoet
den schoonsten fakkeltocht die ooit door
Yper trok zooveel orde en deftigheid
heerschte.
Aan u eindelijk hebben wij te danken dat
de grootsche vaderlandsehe betooging spijts
partijdige onthouding en tegenkanting ten
volle gelukt heeft, tot spijt van die 't benijdt.
'T was dus wel uwe feeste en gij moogt er
fier over zijn, en ons nog dikwijls vergasten
met zulke schoone, treffelijke, hertroerende
feestlijkheden 1
Wakkere leden der Thnynegilde, een
fransch spreekwoord zegt noblesse oblige
onthoudt het wel, gij zijt de toekomste vaD
stad gaat voort in den weg dien gij inge-
slegen hebt blijft Kerk en land getrouw,
katholiek ronduit en recht voor den vuist
Dan zal, gelijk voor dezen
Ons Yper roemrijk wezen.
Terwijl de katholieken in onze stad alge
meene vaderlandsehe feesten inrichten ons
de gelegenheid geven eenen aangenamen,
prachtigen avond over te brengen vreemd
volk bij de machte naar stad trekken, en u
allen, herbergiers en neringdoeDers, eenen
milden penning jeunen,
wat doen de liberalen
Zij gaan naar vreemde steden hunne poli
tieke onverdraagzaamheid lucht geven zij
trachten onze feesten te doen mislukken zij
trekken volk af van stee en zij gaan hunne
Te naaste jare. als't kiezinge is voor de
gemeente, alswanneer de liberalen onze
stemmen zullen komen schooien, wij zullen
hun dat op hunne mage plakken en door hun
ne neuze wrijven. En binnen 4 jaar als Nes
tje, met fleemende stemme, ook, zal opko
men met eene quittencie van 4000 franken,
wij zullen hem zenden wandelen... naar Kor
trijk
Foerrrrt
De liberalen van Yper hebben uitgesteken
omdat zij niet uitgesteken hebben.
De liberalen hebben 't uitgesteken naar
Kortrijk.
De liberalen hebben entwat uitgesteken
te Kortrijk
Gelijk onze lezers reeds weten, is er, Zon
dag verleden, niet eene vaderlandsehe, maar
eene liberale betooging geweest te Kortrijk.
Het strijkersmuziek was er naartoe. Uit
eene briefwisselinge van Km-trijk vamomeu
wij in korte, doch welsprekende reken het
volgende.
Groote fiasco... ingezien, 't geene de
liberalen daarover geboft en gestoft hadden
van te voren.
Geen de minste geestdrift in stad. Eene
maatschappij uit Ryssel werd onthaald op
de marseillaise... Na den optocht, voor
drachtdoor de heeren De Ridder, Max Roo-
sesen Paul Fredericq. (En ons Nestje, tè
Hij bleef in zijn nestje. Nota van de redactie
Paul Fredericq heeft ook den heldenmoed
verheerlijkt der geuzen of beeldstormers
Daarna wederom Marseillaise Na
tuurlijk!... Nadensioet en de redevoeringen,
zongen vele liberalen, met klank en klem,
van... 't ongediert der Papen daarbij
huilden en fluitten zij voor de katholieke lo
kalen.... Dat al ter eere van onze godsdiens
tige voorouders, die na den zegepraal, ten
•rnrsten werke optrokken in bedevaart naar
0. L. Vrouw-kerke
Onder die laweitmakers en papenvreters
en mogen de strijkers geenszins gerekend
worden natuurlijk
't Is waar dat ze van de statie van Yper
afkwamen al spelen voor A bas les Caf-
fards Zij wierden allicht den mond ge
stopt, wen edel en geestdriftig, uit honder-
de monden over de markt weerklonk
O Vaderland, o edel land der Belgen
De stad deed meé met de katholieken
Nestje, Nestje, ge hebt zoo leelijk den
bal gemist
van Kortrijk
bewijzen hunnen voorrang
sedert 25 jaren.
Vervolg.)
Doch onze Vlaamsche moedertaal is niet
alleenlijk rijk in woorden en klanken, zij is
ook nog uitnemend welluidend en aoefe.Kunt
gij iets zoeters uitpetzen dan die reeds aan
gehaalde verzekens over de meezen
Stil houd: uw adem op, anders en hoort
gij niet meer dat zurkelen en rijzevaten
zoo de meezen doen
Hoe lief zegt dit kindje goén avond
aan zijne speeldingen
'n Aven, blomkes, moe van spelen,
gaat mie douw doen, slaapt ook wel
morgen, komt u niemand stelen,
herbegint ons kinderspel.
'n Aven, hoepels, 'n aven banden;
groote en kleene kaatsebal
geeft... maar kijkt, ge'n hebt geen banden
mie een kruiske u geren zal t
UWSBLAD VAN YPER
PENNINGEN ELDERS VERTEREN
