DIT IS
EN OMMELANDS.
m
m
POTTELBERG
Op Zaterdag, 9r Oogst 1902.
5
eentimen 't blad.
37ste jaar. Talmerk 1904
STA ATSOVERZICHT
Frankrijk
DE PA ft HEM
Progrès en Weekblad
Redakteur en Vertaler
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstratete Yperen hij 's land boodschap we sen ofte posttegen 3 frank s jaars.
'T Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingaeonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen't blad is't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AgencE HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, N° 8, Place de la Boumb, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, vanj al die buitan Oost-
Westvlaanderen wonen.
Schoone zegepraal
Oombes zegepraalt! zoo juichen oml
Te Missiriac (Bretanje) wierder) de zusters! Pijnlijk om lezen
Moor den commissaris, bijgestaan door een Jzjjn de brjeven Van de buitengedreven nonne-
hoop gendarmen, op de straat gezet. M. deI keng naar hunne ouders.'t Staan er eenige
commissaris lei overal de zegels. Jamaar hij I jn de gazettenBeste Vader, lieve Moeder,
j'13d gerekend zonder den eigenaar der|gc|jrjjven zjjUWfi dochter is uit haar klooster
ter luidst 't meestendeel der liberale gazetten I schoofden graaf Garheil. Deze was onge I gezet, tusschen de gendarmen weggeleid,
van België. I lukkiglijk afwezig,maar s anderdaags kwam|verbannenWat kwaad hebben wij toch
Schoone zegepraal, voorwaar! 't is oml toe' vergaaI"de de zusters, de kinders en gpdaaa v enz
in den grond te zinken van schaamte. de ouders en trok met Seheel de bende naar
Zegepraal, ja toch, niet van de vrijheid de school. Buiten en binnen brak hij stout
en van het recht, maar van den dwang en we& de zeSels* deed alleman binnenkomen,
ran 'l geweld TEGEN de vrijheid en TEGEN hield P^jsdeeling en terwijl allen toejuichten
het recht I stelde hij de inwoners aan als bewakers van
Zegepraal over onschuldige kinderkensen dezusterfs eri van de school.. Weihoe,riep hij
stille eenvoudige kloosterzusters uil' ik sta hier °P miJne erve en °P miJn el
O neen, het kan niet missan die zoet ar- Mndoa\ WlJ zullyn eeils zien of men
dige nonnekens, die hunne school verlaten tner zal bu,ten drlJ^enof alsik hieu niet mag
met gebroken hert cn met gesloten mond, zij birinen laten wie ik wil- Er Z1in noS weUen
zijn de ergste, de gevaarlijkste vijanden van in Frankrijk. Tot hiertoe is M. de com
t vaderland, die nooit genoeg en kunnen!missaris n°S fliet wedergekeerd
vervolgd en verdrukt worden
Schoone zegepraal Terwijl Combes en i je £jajrmarais (bij StOmer) was 't waar
zijne toejuichers zichzelven met zegelauweren|bj|j kiuchti
kronen, zijn zij door alle weldenkende enl De commissaris komt af met zijne gendar
rechtschapene menschen geteekend met eene njen en een slotmaker. Vóór't klooster staat
onuitwischbare schande
's Menschen rechten j den advokaat der zusters die verklaart dat de I doorluchtigste schrijvers maken er deel van
G'hebl zeker nog al hooren spreken van I zaak in de handen van 't gerecht is en be-Gij tnrgen met niet meer zijn dan met 30
de verklaring der zoogezeide rechten vanj weert dat M. den commissaris zijn recht te 1 Hewel,van de voornaamste Akademieleden
den mensch. Ibuiten gaat. 't Wordt een tijd geparlasant |dje men somtijds noemt lesimmortels
Ten jare 1793 stelde de franscheRevolutiellntusschen staat het volk te roepen Weg|de onsterfelijken, sluiten hen ook aan bij de
die rechten vast, en 't was in name van dieI met Combes Smijt ze in 't water M. del protestbeweging.
valsche rechten dat zij den koning en de ko-1 commissaris steekt aan't hekken 'tisge-l De grootste geleerden van den Institut,
ningin, de edelen en de priesters naar hetIsloten. De slotmaker valt aan 'i openbreken.. I gewezen voorzitters van 't hof van Cassatie,
schavotjoeg. 't en gaat niet... 't duurt en blijft duren. Men allerhande mannen van gezag komen ook op
Die verklaring der rechten van den mensch I roept en schreeuwt.»Eindelijk vliegt het bek -1 tegen de dwingelandij
staat nog in Frankrijk op menige openbarelken open. Recht naar de buitendeurnogl Van eigen volk gebeten
plaats uitgeplakt, en de mannen die tegen eers gesloten... Dezelfde historie herbegint, M Refié Gob)et aanlpider der ljberaie
woordig dit ongelukkig land beslte.cn, en aiz00 veertien keeren reke... de eene|radikale {[- oud ministeri heeft eenen
steunen nog altijd op die verklaring var. deure achter de andere. Voegt daarbij dat, L.ef hreven waarin hij de sluiting der
eene nieuwe wet op het onderwijs te maken. I De liberalen zijn van nature valsch-
De vrijheid van onderwijs niet op het pa-\aards
Als er maar sprake is van hunne
lakken te vullen, of van kwaad te
tichten, zij zijn bereid alle maskers
aan te trekken 1
Pen eenen keer schrijven zij de god
delooste artikelen in hunne gazette
Oe christene moeders
staan op in Frankrijk en zullen't zoo ge
makkelijk niet laten liggen.
Prachtig hebben zij reeds betoogd te Parijs
in de hoofdstad. Zij hebben een gehoor ge
vraagd Combes heeft geweigerd ze te
ontvangen. Jamaar alzoo niet. Zij beginnen
een bond te stichten geheel bet land door.
Zij hebben reeds eene petitie opgesteld die
zij met de heropening der kamers zullen
ntêrleggen. 't En is nog maar eenige dagen
geleden en ze hebben van nu al honderd
vijftig duist handteekens.
De verontweerdiging
Het verontweerdige Frankrijk teekent
meer en meer verzet aan tegen den aanslag
op de vrijheid.
Men kent de Fransche Akademie. De
pier, maar met der daad,is er in gewaar
borgd.
Ziehier een der voornaamste artikels der
nieuwe schoolwet, door den eersten mini
ster, M. Balfour, voorgesteld
Alle school, die ten minste dertig leer
lingen telt, wordt beschouwd als eeriej dun anderen keer beweeren zij dweersch
noodzakelijke school in geval het eeneUoor godsdienstig te zijn. Welnu wan-
vrije school is,zullen de weldoeners of stick- ueer is dat volk rechtzinnig, is het als
ters ervan nog enkel de onderhoudskosten wanneer zij gebare, kafho|iekor te
der gebouwen te dragen hebben, de ander el,--
kosten van rechtswege ten laste der plaatse I f 1 1 P' ia..^aD l
lijke overheden vallende. Z V™"* Z'J' "T
voorbeeld van hunnen overgrootvader
Vergelijkt dat nu met Frankrijk Yoltaire, hunne biltere galle spuigen
Frankrijk en Duitschland I (>P Kerk en Priesters? Ongetwijfeld
De kerkvervolging en zal niet zegepralen I 'u f ^wegde geval
in Frankrijk. Zulke vervolging heeft nooit I ^0 a's ZÜ v^r> noch tegen
gezegepraald. Over eenige jaren verklaarde |sPreken of schrijven Dan zit er nog-
hsmarck den oorlog tegen de Kerk jc maa's walschheid onder. Hier m 't ge-
)uitschland. De katholieken waren er, toen I y,a >zouden de liberalen geerne genoeg
ter tijde, allerslechtst ingericht. Geene ga M'Com^ toejuichen en ovationee-
zetten, geene eendrachtige werking, onver rff Zl}, ?ft- or'rijk de Beeld
mogen in den Reichstag of Duitsche Kamer. l oegejuicht icb-
lv D ben 1 Misschien zelfs zouden zii in een
Wat is er gebeurd? Bismarck w verdwenen libepale club vlakaf dat ^kenden
en heden ten dage vormen de katholieken de Maar in hunne gazetteil die kunnen in
sterkste partij van al in Duitschland, hunnede hand vallen van gezapige liberalen
azetten zijn geheel 't land door verspreid,
hunne werking heeft overal den allerkracb-
tigsten invloed.
't Zal ook alzoo gaan in Frankrijk.
De katholieken sliepen de vervolging
heeft ze wakker geschud.
De katholieken waren verdeeld de ver
drukking zal ze vereenigen.
En nu zijn zij gesteld om allen te zamen,
gelijk één man, ten stiijile ie ireKIcen tegen
de vijanden van vrijheid en godsdienst.
Zij moeten en zij zullen zegepralen
's menschen rechten om de eene na de andi re iedere maal eene nieuwe deur opengebroken
wordt, de klok van 't klooster volop aan
vrije scholen afkeurt.
onrechtveerdigheid te bedrijven. |Worat, ue a.ua van i tuuusier vuiup aan. M Gb Dupuyi ander gewezen liberale
J minister,schrijft in zijn blad dat de genomen
rechten dat Combes de vrije scholen en de altijd aan t roepen Leve de Zusters, level aat len strijdig zijn met ane vrijheid.
kloosters te keere gaat. de Vrijheid M Wailon) de maker der tegenwoordige
Ewel nevens de snoode handelwijze van Eindelijk is de commissaris met zijn volk Grondwel van Frankrijk, is niet minder
Combes den geloofverzaker, zullen wij oltoch binnengerocht. De weezekens komen j -tHrnickeink
artikeltjes plaatsen uit die verklaring van eerst te voorschijn en worden zoetjes buiten- U' iihp'raiP volksvertetrenwoordieers
men^ea rechcen. bedoven. Men kon,, in de „iaa.s he,
Uesl en oordeelt aelf, wij aullen er ni, ts(klokje geluid wierd, 't Was een meisje, eer, hu||ne atkeuring opentar gemaaki.
bijvoegen. |snijdig ding, dat r,og alsan stond aan den
Art. 1. De menschen zijn van gehoor-1 string te trekken. De commissaris wilde
teswegs vrij en hebben gelijke rechten. 't doen vertrekken. Niet te doen zei het,
blijve. 'k Zal de gendarmen doeD
I bijkomen, sprak de commissaris. 't Is
mij eender, was de antwoord, 't Meisje
sprong weg, vluchtte in haar kamertje en
Art. 4. Men mag niemand ontrusten of
lastig vallen om reden van zijne, al was 't|
godsdienstige, overtuigingen.
Art. 35. Wanneer'i bestier de rechten
van het volk te kort doet, zoo is de opsfazicf 1 sloot de deur bacbten haar. Een nieuw
voor het volken voor ieder deel des volks! werkje voor den slotmaker... Zoohaast de]
het heiligste van de rechten en de noodzake
lijkste der plichten
Zusters buiten
Men gaat altijd voort in Frankrijk met de!
zusters buiten te zetten, en de tegenbetoo-
deur begaf, traden de gendarmen binnen.
Komt aan mij nietsprak trotsch het
boos snaakje en 't ging er van door...
't Wierd de beurt der zusters.
Men vond ze niet te zamen, maar elkeene
M. Gabriel Monod, een protestant maar
beroemde hoogleeraar, is bijtend voor M,
Combes,en bestrijdt ten andere de ongeluks
wet in haar eigen.
Waldeck-Rousseau zelf, de voorzaat van
M. Combes, heeft te verstaan gegeven dat hij
zijne wet op zulk geene onbeschofte wijze
zou toegepast hebben.
Wat de fransche gazetten aangaat,'t komen
er gedurig onder de liberaalste zelfs, 't leger
der protesteerders vergrooten.
Razend
Met al datisCombes waarlijk als verwoed.
Hij verdreigt van het socialisme met al zijne
gevolgen over't land los te laten. Wij schreven
laatst dat hij hem achteruit trok.
Men zou beginnen peizen dat 'l maar en is
gingen staken ook niet. Moesten wij dal all opgesloten in hare celle. 't Was een werk
vertellen wij zouden genoeg hebben om ge- zonder einde en't bleef geduren, zoodat de
heel de gazette vol te zetten. Dus hier en toegestroomde menigte tijd had om meer en
daar eentwat ervan meer aan te groeien. De kapel wierd ook halen r
Te Baunes (in Bretanje) zijn de zusters der opengebroken men vond er den Pastor die ,j p
Presentatie vertrokken op bevel hunner zijn kerkgewaad aantrok, het H. Sacrament sP"Dfn -Ook heeft hijovera de anarchtsten
overste t Was reeds sedert tachentig jaar uit het tabernakel nam en tusschen het volk, razen en t.eren te zijnen voor
dat de school er bediend was door zusters dat seffens zweeg en nederknielde, naar de deele- 'Jmagze en*
Lox
't Schijnt zelve dat Combes staat om zot te
van't order. De inwoners kwamen een laat-1 kerke droeg. De zegels moesten voor
ste vaarwel zeggen aan de goede nonnekens 't laatste nog geleid zijn op deuren en ven
en versierden met bloemen de rijtuigen die sters. Het spel was begonnen ten vijven enlte komen. Zijne oude schoolmaten zeggen
haar moesten naar de statie voeren. 't eindigde ten achten en half. Of de com- dat in ziJne jonkheid reeds een opgewon
Te Masinghien hadden de zusters ook be- missaris uitgejouwd wierd toen hij op de den losbol en een halve zot was. Ten ande
vel gekregen van te vertrekken en mieken I zulle verscheen. Gelukkig dat er voor hem lren een van zijne broeders is dood in 't zot
gereedschap om aan't dekreet van dwinge eene voiture gereed stond en dat de gendar- Got
land Combes te gehoorzamen. Jamaar 't volk I men te peerde waren. I Kiezingeu
en wilde niet, en nauwelijks waren de non Te Rijsel en te Marseille zijn twee gedee
nekens buiten, of zij wierden omringd enl Te Chambery in Savoyen en kreeg men deltelijke kiezingen goed uitgevallen. De socia
wellicht gedwongen binnen te gaan in een I deure niet open. Wilde men de zusters bui-1 listen zijn geklopt, 't Is teeken dat de winc
huis rechtover de kerk. Eu zij gerochten I len zetten er moest een gat in den muur ge I goed zit
daar niet meer uit. lederen keer dat zij zoo- kapt worden, en 't wierd alzoo gedaan ook.. I cn£ypIQnJ pn EVonlrinilr
verre te wege waren, wierden zij terugge-l Te Neuilly (Seine) heeft men het herte ge-1 EAIgcldiJU Cu rranKrljK
dreven terwijl de vrouwenen de kinders voerd een toevluchtshuis voor arme kinders In Engeland, een protestantsch land, ver
stonden te krijschen en de mannen aan 'tl te sluiten. Dagelijks wierden er drie honderd staan zij de rechten van den huisvader en de
roepen gingen Weg met Combes Levejkinders in opgegomen en eten gegeven. Dejhelangen van het onderwijs anders dan in
de zusters 'tEn was maar binst den nacht lafgeveerdigde van 't arrondissement zegt dat Frankrijk.
dat de nonnen erin gelukt zijn de plaats te 't twaalf honderd duist frank zal kosten aan! Juist is het Engelsch Lagerhuis (de Kamer
verijl |de stad. Proficiatjvan Volksvertegenwoordigers) bezig met
of misleide stee- of buitenmenschen
opeutlijk M. Combes bewierooken,
dat durven zij niet f
Schande aan de lafaards
Wilt gij het bewijs van 't geene wij
krachtig staande houden
Hier is het.
M. Nolf,
nen keer voor goed willen weten wat
uw gedacht is over den walgelijken
schoolstrijd, in Vrankrijk, door M.
Conibes, gericht tegen vrouwen zonder
icrweer, en onschuldige kinder kens.
Daarom nemeu wij de vrijheid Ued te
verzoeken wel te willen antwoorden
op de volgende vragen.
1) Zijt Gij en M. Combes wel en
duidelijk radicalen
2) Zijt Gij, ja of neen, voorstaander
)e vervolging in Vrankrijk|va?een verpiiehtend officiéél ouder
en de Liberalen van Yper I 3^ fjoe beoordeelt Gij de handel'
De helsehe vervolging, door deul wijze van M. Gombes tegen de vrije
latelijken afvallige Combes, in Vrank-1 scholen
tegen de vrije scholen gericht, 4) ls't dat Gij die handelwijze af-
heeft in geheel de wereld den pijnlijk-I keurt, zijt gij bereid ze met dezelfde
sten indruk en den schroomlijksten I verontweerdiginge niet buitenspo-
walg veroorzaakt. I rig nogthans van 't Nieuwsblad in
Onder de liberale bladen van Belgielde liberale gazetten te schandvlekken?
zijn er eenige raar gelijk blauwe!
honden die den schoolstrijd afkeu- Gewed dat M. Nolf niet en zal ant-
ren. Andere integendeel juichen enJ vvoorden
ubeieu omdat Combes dorst aangaan!
van Kortrijk.
bewijzen hunnen voorrang
sedert 25 jaren.
of
Saint-Patiee misnoegd men kan niet
meer, zit met d'ellebooge op zijn
lessenaar en de vijf vingers in zijn
haar sterrelinge daar buiten den
vuilen natten dooi te bestaren....
wal M. Van Humbeek,den put-1
maker van 't Catholismus iu Belgie
getracht heeft uit te werken, t Mee
stendeel echter onzer liberale gazetten
zwijgen gelijk vermoord.,
Van dat getal zijn de Ypersehe libe— I
rale gazetten
Dat zwijgen, wilt dat nu zeggen dat
onze geuzen dien schandelijken school
strijd afkeuren? In 't geheele niet. Benkdikt, de slapers in d'oogen, komt voor
Het «Progrès» is de gazette van M. uitgesukkeld met 't Weekblad van
Nolf. Welnu, M. Nolf, heeft voor deverleden zaterdag in zijn handen,
kiezinge, te Meesen, uitdrukkelijk
gezeid dat hij voorstaander is van de.„
verplichtende offlcieele school. Dat vvill EDIKT' Eoniour' Mossieu Ernest, zijt gij
zeggen dat geen een kind zou mogen I ook 200 moe
naar eene andere schole gaan dan|^RNEST- Loop na de mane
naar de school zonder God. Kan M.Nolf Benedist. Cé Cé zy je vys gezind tè
nu afkeuren in Vrankrijk wat hij zool Wat ei je tè
vurig begeert in te brengen in Belgie Ernest. Moe-je 't fragen ge hebt daar
alzoo nen scboonen gaai afgeschoten hé?!.
Neen indien de Ypersehe liberalen Ibenedikt Hoe zoo dadde? 'k en versta
zwijgen over den schoolstrijd iu 1 waarachtig niet
vrankrijk, t en is niet omdat zij hem I Ernest. Wadde Doe daar ne keer uw fa-
afkeuren t is omdat zij wel weten
dat ons vlaamsch volk te grondig
godsdienstig is en te veel verkleefd lD
aan 't godsdienstig onderwijs om gretig Bened1kt" fM*ar alb>ns, Ernest, wa wilt gij
eenen politieken kramer te aanhoorenl ze^en 'k geloove da Je van al de 1 °aSie
die zou willen priesters en nonnen! duivels gedroomd hebt verleden nacht
buitensteken, en ze vervangen door I Ernest. Ik vraag jet! Die wenken en m-
wereldlijke beerkens en mam-I lichtingen voor de Belgische werklieden die
seis» 1 in Frankrijk gaan arbeiden is da wel
meus Weekblad open en kijk ne keer naar
't eerste blad Dat is schoone hé
NIEUWSBLAD VAN YPER
i
£>c loziota vu7i Zdjud.cu
J®
