DIT IS
EN OMMELANDS,
POTTELBERG
Öp Zaterdag, 3011 Oogst 1902.
5 centimen 't blad.
37ste jaar. Talmerk 1907
Kerkvervolging in Frankrijk
DE PAS IS EU
Slechte gazetten
Zij hebben gesproken
Nog de feesten van Kortriik
Te trekken bij den Uitgever, T* 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap wezen ofte posttegen 3 frank s jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk S6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besprok;
De Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdal
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendn
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, vanj al die buiten Oosi
Westvlaanderen wonen.
Goddeloosheid
De radikale heertjes van Yper
spuigen een artikel uit dat stinkt van
goddeloosheid.
Ziehier den korten inhoud ervan
1. In Frankrijk smijt tombes de
nonnen buiten hij heeft gelijk
2. Ze moeten buiten omdat zij aan
kinders den godsdienst leeren 't is
we' besteed, ze 'n moeten 't maar* niet
doen
3. We verlangen maar een dingen:
't is van hier eens in ons land de non
nen en papen te mogen bnifen sm'jteu
en bovendien heel den godsdienst te
mogen uitroeien.
Wij zijn goddeloos en we willen 't
niet langer meer duiken.
Den ezel kent men aan zijne ooren:
Ze steken altijd ievers uit.
En 't zijn iange 1 Doet 't niet
Nu, Mr de ezel verdient eene ram
melinge. Hij zal ze krijgen. Slamsar
toe, Fernand
Prachtige uitslag
De uitslag der genzenpoiitiek, in
Frankrijk dooi Waldeck-Rousseau
ingevoerd en di or Combes voortgezet,
begint zichtbaar te worden.
De Figaro, die geen pilaarbijter en
is, schat, alles wel uitgerekend, op
180.000 het getal kinders die,
met de heropening der klassen, io
October aanstaande, bij gebrek aan
scholen, van alle onderwijs zullen be
roofd zijn. Wij waren dus geenszins
overdreven als wij spraken van
150,000. Is één
In Bretanje heeft het volk zijn
geld uit de spaarkas getrokken.
Van H tot 20 AugU3ti, in 9 dagen
tijds dus, bedroegen de terugnemin
gen bij de zes miljoen, 't is te zeggen
twee miljoen meer dan t geen er in
geheel het land gestort wierd. Is twee'
Te Parijs, iu welingelichte kringen,
is het gerucht in omloop dat M. Rou-
vier, minister van geldwez* n, voorne
mens is eene leening aan te gaan van
dertien honderd miljoen Is drie 1
En zeggen dat er bij 't inkomen dei
belastingen een te kort gevondei
wierd van honderd miljoen dat d<
begrooting vier miljard bedraagt ei
staat om te springen dat de open
bare schuld in Frankrijk de grootst*
der wereld is en tot twee en dertig
miljard, dat is tot twee en dertig duist
miljoen beloopt 1 Dat begint al mai
de bankroet te rieken.
Ja, ja, achteruitgang in het onder
wijs, vermindering van vertrouwen
in den geidelijken toestand, verhoo
ging van lasten en wat weet ik al, dat
zijn°de baatjes die de gelukkige Fran-
schen krijgen voor het vermaak dat
hunne beheerders vinden in het slui
ten der kloosterscholen
't En zijn maar de Ypersche radika
len die dweepzuchtig genoeg zijn om
hun dat geluk te brengen.
Altijd maar kaaksmeten
Eerst van de Amerikaander8.
Uit New-York wordt gemeld dat de
kloosterzusters die uit Frankrijk ge
dreven worden en van zin zijn naar
Amerika uit te wijken, met opene
armen zullen onthaald worden in dt
nieuwe wereld.
De Amerikaausche dagbladen, zon
der onderscheid van denkwijze, heke
len hevig de politiek der Fransche
Republiek en zeggen datCombes tegen
alle gezonde reden te werke gaat en
dom handelt, daar de ondervinding
geleerd heeft dat de kloosters, gelijk
waar zij gesticht worden, altijd wel
vaart aanbrengen voor de streke.
c^De Engelschmans en vallen nie
zachter. Zoo bij voorbeeld de Morning
Leader noemt Combe's handelwijze
eene zotte dwingelandij. Wij gelooven
zegt vervolgens het blad
rijk wellicht zal beschaamd zijn over
zulke onverstandige politiek en dat
het volk eerlang in zijn dullen za
schieten tegen den onbeschoften dwin
geland die aan 't beslier staat.
Koning Edward vaQ Engeland en
koningin Alexandra hebben te West-
Cowes een bezoek gebracht aan de
Zusters Benediktijneressen die ui
Frankrijk verjaagd zijn. Dat zijn van
die bezoeken die veel zeggen.
Een aardig smoeltje
Mr Loubet is President der Fransch
Republiek. Ais President komt het
hem toe de besluiten en dekreten der
ministers te teekenen, anders blijven
die dekreten en bestuiten zonder
kracht.
Welnu M. Loubet heeft alles goed-
sullig geteekend wat minister Combes
hem voorgelegd heeft. Daarom heeft
hij een groot deel in de verantwoor
delijkheid aangaande het sluiten der
kloosterscholen.
President Loubet heeft nog zijne
moeder. Zij is weduwe en een heel
christelijk mensche. Gij kunt deuken
hoe pijnlijk het haar moet vallen
haren zoon aizoo te zien deel nemeo
iu de kerkvervolging.
Ook heeft Loubet een heel aardig
smoeltje getrokken wanneer hij on-
aogs den volgenden brief te lezen
kree,
Mijn lieve zoon,
Deze brief is misschien de laatste
dien ik u schrijf. Dit alleen is genoeg
om u al mijne woorden aandachtig te
doen overwegen.
Se fert dat gij tot de hoogste bedie
ning in ons ongelukkig land verheven
werdt, heb ik veel hertzeer gehad en
menigen traan gelaten, 'k Heb u de
oude traditiën van geloof eu gods-
dat Frank-
dienstigheid waaraan onze familie zoo
getrouwiglijk gehecht bleef, keer op
<eer zien verloochenen, en de teekeus
van genegenheid die gij mij van tijd
tot tijd in 't openbaar gegeven hebt
met een beslag dat gij best haddet
daargelaten, hebben de wonden niet
uinneri genezen die gij, als voorzitter
der Republiek, aan mijn moederhert
lebt toegebracht. O ik weet het wel,
in de p< litiek ben ik niet te huis ei ik
zie niet klaar in de spRsviudige on
derscheidingen uwer wetten maar
k ben altijd uijn gezond verstand te
rade gegaan benevens mijn rechtscha
pen gevoelen van christen mensch ea
'ransche vrouw, en 't is mij Oümoge-
ijk geweest het ellendig en schande-
ijk werk dat gij verricht hebt of
goedsullig hebt laten verrichten, niet
te beweenen en te betreuren.
Te midden die teleurstellingen is er
nochtans altijd eeuige hoop in mijn
hort bewaard gebleven. Ik zegde bij
mijn zei ven mijn zoon is toch zoo
boos niet, neen, maar hij is omringd
van cietweerds die hem gevangen
houden zijn geweten is niet dood,
hel slaapt, het is begoocheld en 't zal
wederom wakker sehieten op den dag
dat men van hem een dier aanslagen
geacht en bemind zijn ik zed heb
opgebracht in den eerbied voor huo
geloof en hunne deugden en ik heb
mij laten zeggen dat gij, te midden
:we politieke ongestadigheden, altijc
die edelmoedige gevoelens bewaarc
hadt, welke ten anderen uwe vrouw
aan mijne kleinkinderen trachtte in te
boezemen.
En zie, men is mij komen melden
dat gij die gevoelens van weleer in
uw hert versmacht hebt en dat gi
meêspant in de snoodste en schande
lijkste vervolging tegen die heilige
kloosterzusters. Neen, ik kan het nie
gelooven, het is sterker dan ik, ik ben
er heel buiten mijn zeiven vari.
Indien men mij bedrogen heeft,
schrijf het mij seffens, zeg mij dat gij
geen deel hebt willen nemen in dien
afhertigen aanslag, kom mij omhel
zen en mij verlossen van het schrik
kelijk vermoeden dat mij doel ijzen.
Maar zoo het ongelukkiglijk de
waarheid is en dat gij uwe hand be
zoedeld hebt in die schandige onder
neming,dan verbied ik u te schrijven,
zwi'gstil, blijf waar gij zijl, kom mij
niet spreken van loegenegenhe:d en
'iefdo noch op mijne wangen eenen
kus drukken die ev zbu blijven op
branden als een gevloekte judaskus.
De vermaledijding, die de huismoe
ders van Frankrijk tegen u uitspre
ien, zou ook, weet het wel, uit den
mond van u we moeder komen, al
moest zij over u en over de e lendigeu
ie u omringen de straffen neder trek
ken die ondankbare an heiligscheil-
eude zonen te wachten staan.
Uwe moeder die verdr'et heeft,
NV® LOUBET.
N. B. Die brief werd dezer dagen
oor verscheidene fransche gazetten
n het licht gebracht.
Waar kan men beter zijn
Indien wij, p politiek gebied, ons
lein Belgie in vergel jking brengen
met het groote Frankrijk, zoo zal al
wie wal gezond verstand in den kop
ïeeft en eenen oogenblik kan naden-
en, vlakweg moeten ^bekennen dat
wij hier duizend maal beter zijn dan
ginder.
Belgie is een land dat wel bestierd
isFrankrijk integendeel een land
at slecht bestierd is.
In Belgie huist de vrijheidin
'rankriik heerscht de dwinglandij.
Belgie is een land dat vooruitgaat
en klimtFrankrijk eeu land dat
achteruit gaat en daalt.
Belgie is een gelukkig land; Frank
rijk is het land des ongeluks.
O dierbaar vaderland waar gods-
lienst en zeden in eere zijn, waar de
echte, goede vrijheid is gewaarborgd,
waar handel en nijverheid bloeien,
waar de landbouw vooruitgaat, waar
alles getuigt van welstand, vrucht
baarheid en voorspoed
Ja, waar kunnen wij toch beter
zijn
zal durven eische dat alwie nog wat
eerlijkheid in de ziel heeft doen rech
springen.
Ach I hetgeen ik zooëven vernam
heeft nog dit vonkje hoop in mijn her
uitgeloofd, en nu zal ik welhaast s'er-
ven zonder dien laatsten troost, na
zooveel beproevingen, in mijn ouder
dom te hebben genoten.
Ik vernam is het mogelijk
dat gij uwen naam onzen naam
eilaashebt durven zetten onder
een dekreet dat de Zusters uit hunne
scholen verbant, die bewouderens
weerdige Zusters die, sedert zoo ee
jaren, de kinde's van 't land onder
wijzen en opvoeden. Ik vernam dal
de politiemannen, door uwe schuld
door uwe toegevendheid, die heilige
dochters, alsof het dieveggen waren
uit hunne huizen gesleurd hebben
Gij weet hoe die goede Zusters, bier te
Masanne gelijk elders, door het volk
van Kortrijk
bewijzen hunnen voorrang
sedert 25 jaren.
neigingen in 't herie doen ontstaan, de
inbeeldinge met oneerlijke beelden, en den
geest met onkuische gedachten vervullen
of ook nog die gelijk welke schanddaad
of euveldaad bewierrooken.aanleeren,aanbe
velen of ertoe ophitsen.
Strijden tegen den godsdienst zulkdanige
gazetten die God, of zijne goddelijke instel
iinge de kerke Ghristi, of zijne plaatsvervan
gers hierop aarde Paus, Bisschoppen er
Priesters laf aanranden, en 't beste deel
der kerk de kloosterorders en goede chris
tenen valschelijk beschuldigen,onweerdiglijk
beleedigen die haat en nijd, afkeer en
afgunst tegenover God, kerk of Priesters,
kloosterorders en goede christenen in 't herte
der lezers tewege brengen of doen aan
groeien.
Gij zult misschien zeggen Is zulk eene
gazette slecht in heur eigen, die niet in ieder
nummer, maar van tijd tot tijd (b. v. drie,
viermaal te weke vooreen dagblad, of nel Om21/2ure was het inde groote fe st-
keer of twee te maande voor een weekblad, zaal, op de Houtmarkt, de onthulling van iet
of vier vijf maal 's jaars voor een maand- t>orstbee|d van zaliger Guido Gezelle.
blad) de goede zeden of den godsdienst I r.
kwetsen Honderde Vlamingen van allen stand en
Wij antwoorden Ja, zoo eene gazette H30*1, talrijke Noord Nederlanders ze fs,
is slecht in haar eigen, omdat het niet enkel I 'toonden de plechtigheid bij. Eerweeide
bij toeval, bij groote uitsonderinge is, maarI 'leer J. Craeynest, van Brugge, opvolger
in algemeenen regel dat zij deugden Gods-1 van Meester Gezelle in 't vertolken van Mgr
dienst aanrandt.
2) Doch zonder in hen eigen slecht te zijn,
zonder opentlijk de goede zeden aan te
anden of rechtstreeks en onrechtstreeks den
Godsdienst te bestrijden, zijn menige ga
zetten algelijk slecht, namentlijk voor zulke
of zulke personen bij wie 't lezen van derge
lijke bladen schadelijken indruk maakt
of zelfs nog in 't algemeen, omdat zulke
gazetten bij iedereen, na zekeren tijd, 'tge-
loove verflauwen, en allengerhand eenige
moderne» beginsels en gedachten in plaats
(Vervolgt).
Eerste vraagstuk Wat zijn slechte ga
zetten
Wij behoeven hier een onderscheid te
maken.
1) Zijn in hun eigen slechte gazetten deze
dag week- of maandbladen die rechtstreeks
of onrechtstreeks den godsdienst aanranden
en opentlijk de goede zeden kwetsten, niet
eens op nen weg, maar regelmatig,ofschoon
niet alle dage, of alle weke, of alle maande
Dat is zonneklaar.
Wat min klaar is ten minste voor som
mige kortziende of hafverleide christenen
is het volgende punt: Wanneer strijdt eene
azette opentlijk tegen de goede zeden en
den godsdienst Rechtuit gezeid, het is
moeilijk die vrage volledig op te lossen. In
bijzonderheden komen, en mogen noch en
zullen wij niet.
In t algemeen strijden tegen de goede
zeden zulkdanige gazetten die, 't zij onder
vorm van artikels, 't zij onder vorm van
mengelwerk of feuilleton onzedige
Onze geachie Lezers moeten nog onthou
den hebben dat ons Nieuwsblad onlangs ver
weten heeft aan de liberalen van Yper geen
kei woordeke gezeid te hebben over de
kerkvervolging inVrankrijk.
Welnu, nu heeft het Weeke blad gespro
ken, of liever... gebraakt.
Oordeelt over zijne lastertaal.
Broeders, gelijk Flamidiaan door de
tribunalen van Vrankrijk zelve wit ge-
wasschen, worden er beschuldigd de lieve
landjeugd naar lijf en ziel te verbeesten l
Onschuldige zusterkens, die geenen duit
aan den Staat kosten, worden beschuldigd
de kinders uit te builen
De Heilige Kerk, waarvan wij fier zijn de
kinders te zijn, wordt er uitgescholden voor
de waggelende Roomsche barak
Laag, gemeen
Wij sturen ons tot al de weldenkende eer
lijke burgers van Yper eu 't arrondissement,
en wij vragen hun of zij zoo eene tale kunnen
goedkeuren.
Wat meer is wij vragen dringend aan
gelijk welke eerlijke liberaal, die nog niet
wil doorgaan voor een schaamtelooze schrij
elaar, of hij dat artikel zou durven met name
en toename ondei teekenen
Donderdag, 21 Augusti
Het Nederlandsch Taal-en Letterkundig
Congres, dat den Woensdag avond geo j d
wierd, hield den Donderdag, 21 Augusti,
zijne eerste algeraeene vergadering.
En 1000 kaarten van lidmaatschap zijn
afgeleverd geweest.
Dus 't trekt.
Daaruit blijkt dat de liberalen in 't alge
meen, en bijzonderlijk deze van Yper, razend
ZIJN TEGEN DEN GODSDIENST
De kinders zouden zij willen opgebracht
zien in de vrije liefde van Gempuis
0 die lieve verkens
Priesters en nonnekens belasten zij met
schanddaden waarmeé de liberalen zelve het
land verergeren en verpesten De Kerke,
die bun zegevierend wederstaat, zouden zij
willen door een geweldigen stormloop, als
eene ellendige barak, doen nedertuimelen
Dat liberaal gespuis, dat noch van God
noch van zijn gebod wildat nooit neen,
nooit naar de misse en gaatdat 20, 30,
50 jaar leeft zonder zijnen paschen te bou
den dal hem doet delven als een hond
die liefhebbers der rokskens die minnaars
van't genot zonder palen... 't is walgelijk
als zij aan 't braken gaan.
Wij herhalen het dus Dat artikel van 't
Weeke blad is... laag gemeen l
VafFelaert Meditaliones Theologieeev ;is
door Zijne Hoogweerdigheid afgeveerd d
geweest.
Toen de doek, die het beeld omsluier
nederviel, begroette eene langdurige toe
juiching den zoetgevooisden zanger, d n
Her Julius Lagae zoo meesterlijk heeft weten
in't marmer te doen herleven. Hoogleeraar
G. Verriest, van Leuven, hield de feestrede,
en liet ons G. Gezelle tot in zijne kleinste
minnen.
Wat sierlijke, gemoedelijke, en bovenal
overtuigde tale voert toch Hoogleeraar Ver
riest
Bijzonderlijk steunde de geachte spr r
op deze onbetwistbare waarheid dat G z e
binst zijn leven door schier iedereen, e u
nog, na zijne dood, o schande door
de Zuidnederlanders naar weerde niet us-
schat wordt, toen de hollandsche en protes-
tantsche schrijvers hem tot in de wol' n
verheffen
Na die prachtige feestrede, eenige ge
dichtjes van G. Guido, getoonzet door heer
Mortelmans, wierden den vlaamschen lief
hebbers opgedischt.
Vervolgens sprak Eerw. Heer Bruloo',
onderpastor van O.-L.-Vrouwe, te Kor. ij
eenige kernachtige en gloedvolle wooi :n
van hulde en dank aan den vernuftigen dich
ter, den godvreezenden priester, en den
minzamen burger en vriend
Rechtstaande en met ontdekten hoofde
zongen eindelijk honderden aanwezigen .en
Vlaamschen Leeuw
Om 8 ure in dezelfde Feestzaal der H -
uiarkt, had het uitvoeren plaats van d ie
Viaamsche Meesterstukken
De Leie, van P. Benoit.
Klokke Roeland, van E. Tinel.
Herbergprinses, van J. Block,
Er waren boven de 400 uitvoer t s,
waaronder verschillige bijzondere en
oiaarde zangers. Noemen wij Mevrouw
Feltesse Ocsombre Orelis, eerste i
Dergton aan de nederlandsche oper, n
Amsterdam; Heer Van Gheluwe, ook va. 11
Schouwburg van Amsterdam.
De Feestzaal zat letterlijk proppensvol
't Sc' ijnt dat zij een 2000 man kan bevat
Onmogelijk te melden welken bijval die
meesterlijke gewrochten, op meesterlijke
wijze uitgevoerd, genoten hebben.
Ja, op bet gebied der Kunsten is V.aa la
ren aan de spits der beschavinge
Wanneer zullen de Vlamingen oed,
deugdlijk, waar muziek, uit Vlaamsch. op
en hert gesproken verkiezen boven n
uiterlijken blaai, die verwijfde tooi u
valsche klanken der fransche romance
Vrijdag 22 Augusti
Om 7 ure 's avonds bad in de groote f si-
zaal van de Houtmarkt nogmaals eene
viaamsche feeste plaats wij bedoelen den
NIEUWSBLAD VAN YPE
Ven ll U U li C kttibolioUo prinoipion inplant.
st
plooilcons lefinnon, bowondoron onbo
