D I
IS
EN OMMELANDS,
i
r-Xld350 59T00a0arhSTr S er
}f
m
Op Zaterdag, 29en November 1902.
5 centimen 't blad.
37ste jaar. Talmerk 1920
Koorzangmaatschappij
L'Orphéon
Willen is Kunnen
Bewindschappelijk Nieuws
Engeland
Frankrijk
Nog de doode-haad
Eertijds en nu
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yperen bij 's land boodschap>oezen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 16, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, vanj al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Nieuwe inteekenaars op 't NieuwsbladI i miljard 700 miljoen betaald heeft,
voor 1903 krijgen de gazette voor nieten van I Het overbrengen van ieder sodaat naar
nu tot Nieuwjaar.
Zuid-Afrika kostte 2,050 fr. en het
eten van ieder krijger en zijn peerd
1.02b fr
Het Engelsch tekort
stukken voor gemengd koor zal uitvoeren, ge
toonzet door den beroemden duitscben mees
ter Handel
Zondag 21 December, zal Willen is
Kunnende tweede winterfeeste geven in
't Volkshuis.
Breidel en De Coninck
historisch drama in 4 bedrijven,
Drie koppen voor één beul
blijspel.
De nieuwe schoolwet in Engeland
Vrijdag heeft het Engelsch Lager
v u I Gedurende de 7 eerste maanden van
Wn vernemen dat onze KoormaatschappnlR n.
,j het financieel Engelsch dienstjaar, be-
Zondag toekomende, binst de mis van 11 1/2 ginnende deQ °A ,aaljt> l)eloopen
ure, in St Maartenskerk, eenige uitgekozende ontvangsten 76 miljoen, 368 dui
zend, 595 pond terwijl de uitgaven
120 miljoen, 304 duizend, 967 pond
bedragen.
Er is dus een tekort van 43 miljoen
936 duizend 372 pond of 1 miljard
100 miljoeii frank.
Gelijk men ziet is het de moeite niet
weerd ervan te gewagen.
Eene verklaring van
kerk ver volger Combes
Er wordt gezegd dat de geloofsver-
zaker Combes, die thans tot groot on
geluk van Frank'ijk eerste minister
is, de volgende verklaring zou gedaan
hebben Indien ik nog een jaar aan
het bewind blijf, en ik ben zeker er
o-- u i aan te blijven, zal er geen enkelkloos-
huis eindelijk de nieuwe schoolwet in I jerordemeer in Frankrijk bestaan en
tweede lezing gestemd; de besprekingljndjeD jk er twee jaar aan blijf, za! er
was over anderhalve maand begonnen. I jn j9og geene enkele kerk meer open
In die bespreking heeft een ierscb Lijn.
afgeveerdigde, M. Healy, een i.er bestel Gelukkig voor Frankrijk zal God
redenaars van het Engelsch Parlement, 1^ QVer Kerk waakt wel zorgen dat
eene prachtige redevoering uitgespro-l „eene tvvee jaar meer duren zal
ken om de scholen zonder God naar
verdienste te brandmerken. «Ik ben De vrijheid gelijk m Belgi*
overtuigd, zegde bij, dat de eenige De Frausche katholieken vragen
reden dier anarchistische bewegingen, niets beters dan door de regeering der
die Europa het onderste boven gewor-1 republiek behandeld te worden, zoo
pen en den moord van de presidenten Uls de liberalen en socialisten, vrijden-
der Fransche R< publiek en der Ver- kers en vrijmetselaars in België be-
eenigde Staten voor gevolg gehad heb- haodeld woi den door het katholiek
ben, moeten geweten worden aan de fQjnister:e. Dat doet l'Univers, het
uitsluiting van God in de scholen. groot katholiek blad van Parijs, uit
«Men zegt dat de tegenwoordige schijnen in de volgende regelen
regeering eene dwangregeering is, en Komaan gij kunt toch niet minder
dat dus geen enkel Iersch af'geveerdig-1 liberaal zijn dan katholieken De Bel
de voor haar mag stemmen. Zij zal gische katholieken hebben noch ver-
nog eene dwangregeering zijn aan- volgingsdekreet noch uitzonderliugs-
staande jaar, als zij een wetsontwerp wot tegen wien ook gericht. Gij dan,
op den grondeigendom in Ierland zal I regeeringsgezinden, die zoo machtig
neerleggen,en evenals wij dan,zonder Lyt bij het ministerie,doet zoo spoeuig
oneer voor ons, hare voorstellen be- mogelijk de wet tegen de kloosterver-
trekkelijk den aankoop der gronden Lenigingen intrekken,
zullen kunnen ondersteunen, zoo ook Gy boudt van geen paters of jesuie-
kan er voor ons geene oneer in be- (eü de Beigische katholieken hou len
staan, ze thans te ondersteunen op|eVenmin van vrijmetselaars en socia-
eene kwestie van godsdienstig onder- [isfen nocbtans laten zij hen vrij te
wijs. I vergaderen en zich te vereenigen.
Men zal ons zonder twijfel zeggen I Wilt gij dus even liberaal zijn als de
dat wij daardoor de liberale partij I Belgische katholieken,laatde klooster
zullen tegen ons hebben als het d I [ingen van beide geslacht n, uit hun
Iersche belangen geldt. Ehwel ik ver- ballingschap, in het land, in hunne
klaar dat, zoo ik, met tegen het gods-kloosters terugkeeren.
dienstig onderwijs te stemmen, het De Belgen erkennen en beoefenen
zellbestuur van Ierland kan afkoopen, de Vfybeid van onderwijs ;de vrijden
ik zelfs niet ten prijze der vrijheden ^ersboogeschool van Brussel ke it gra-
yan mi'n vaderland de hoop op zalig- jen en diplomas toe evenalsde katho-
1 Tu ...1 u__„00„unni van Len van. Welaai
van na ï'ii yöuci iauu ul, ~r - - P aen en uipiutuaa
heid van het nederigste Iersch kind i" I liekc hoogeschooi van Leuven. Welaan
ballingschap zou willen opofferen. dan, doet glj 00k a[ de vrije scholen
Wat de Engelsch-Zuid- Ivan Frankrijk heropenen, verleen
Afrikaansche oorlog gekost heeftU
Het Engelsch gouve-nement heett K en diplomas toe te kennen.
berekend dat de Zuid-Afi'ikaansche AaQ >t werk, mijnheeren Dat een
oorlog aan deBiitten zoo wat 6 miljard edelmoedige wediever van verdraag-
frank gekost heeft. De soldij aan het Laamheid en vrijheid besta tusschen u
leger betaald,beloopt 1,454,4b-,oUütr.;!^ Je Belgische katholieken.
Engeland heeft 350,000 soldaten naar
Zuid-Afrika gezonden,en ieder soFaa (Jnivers zal nie
kwam itaS fr-ootvao- gehoorS wLen. Niet alleen de Fran-
nog geheel hunne soldij niet ontvan |,he bliekeineu> maar zelfs onze
gen- liberale en socialistische zoogenaamde
De geneeskundige ^enst heeft 6t3 Lijheidsvrienden zullen er den spot
miljoen gekostdei soldij aan de m j - en en verzuchten naar de
cietroepeu beliep 152 miljoen en macbt en de gelegenheid om hier in
en deze van de beruchte yeomanry 1 hunne Fransche Broeders en
miljoen. De vrijwilligers rokken 74 na te v0.gen.
pSeVkÏÏuen1,£»BSSo fr, de Houden liberalen - -dalislen dan
P.efde? ^r^makktiiik uit te reke- L zijn daarbij met de gewone vrij he. d
C1J, dVl het tVar Office of ministerie niet tevreden en eischen zelfs die, aan
nen da rneelmatice troepen andersdenkenden hunue denkbeelden
Maar... de vrijheid voor anderen,
aar zijn zij de grootste vijanden van
en moesten zij ooit het bewindinhan
en krijgen, men zou zien hoezij 'nen
2;ang zouden gaan met de vrijheid van
vereeniging, de vrijheid van onder
wijs en andere vrijheden, waar de
katholieke i gebruik van maken.
Het land heeft hen, van 1878 tof
S84 aa 't werk gezien het weet wat
Je dwingelandij der vrijdenkers van
dien tijd, onder voorwendsel van al
gemeen belang hebben uitgeoefend
en weet, bijgevolg, wat er van die
mannen te verwachten is.
Daarom heeft het er, in 188'/, kort
spel mee gemaakt en over die zonder-
inge vrijheidsvrienden een vonnis
geveld, en dat in al de volgende kie-
zingeu met kracht werd bevestigd.
Liberalen en socialisten zijn sedert
dien tijd volstrekt niet van meening
veranderd zij betreuren nog altijd
den tijd van de Rolinscbe burgemee
sters, van de scholen zonder God en
zonder leerlingen,van de speciale kom-
missarissen van het berucht school-of
iever schotelenkwest en van de iu-
aalming der katholieke stichtingen.
Zij watertanden van de goesting om
lier te lande tegen de katholieken dt
dwang- en vrrvolgiogspolitiek van
Combes en zijne bende toe te passen.
Dat weet het kiezerskorps en daai-
om is het niet van zin iets te verande
ren aan het vonnis door hem in 1884
en in de volgende kiezingen tegen de
liberale dwingelandspoiitiek uitge
sproken.
Wij komen terug tot den aanval, omdat de
snoodtieid en de loosheid van den vijand on
ophoudelijk nieuwen oproep doet voor zijn
leger, bij de dwaasten en onwelendsten der
dwazen en onwelenden
Die laöe leugenaars zuilen wij eene nieuwe
nederlaag doen onderstaan en op hen doen
schieten door een hunner grootste mannen
door hun gewezen hoofd door Bara zelve.
Luistert wat die groote liberaal schreef
De godsdienstige vereenigingen, hebben
geene toelating noodig van 't gouvernement,
om lot stand te komen. De Staal heeft hun
geene voorwaarden op te leggen, de Staat kan
ze niet ontbinden;immers in Belgie is er een
gedacht van vrijheid, die aan iedereen toe
passelijk is, eene vrijheid die rechten geeft
aan de Capucienen en aan de Recolletten, aan
de witte Paters gelijk aan de zwarte. Belgen
land noodigt ze uit, te zamen of afzonderlijk
om de weldaden zijner wetgeving te genie
ten. De Capucienen en de Recolletten zullen
mogen bezitten, in 't algemeen of in 't bij
zonder, MAAR ALS BURGERS hunne be
zittingen zullen op den voet staan van al de
goederen door bijzonderen aangeworven
Dit heeft Bara geschreven in een boekwerk
over Betrekking tusschen Kerk en Staat
Dat is de zin en de uitleg van onze grond
wet Is het dus niet schandelijk voor de
liberalen van zoo onbeschaamd te liegen en
te bedriegen? Er is geen een die de waarheid
durft schrijven Er is geen een die eene
wederlegging waagt der katholieke bladen
in die zake.
Onze kloosterlingen bezitten dus hun
klooster, gelijk de andete Belgische burgers
een hotel, een kasteel, een fabriek bezitten.
Bijgevolg als de liberalen 't volk opmaken
om de kloosters aan te slaan, zij maken hetop
tegen hun eigen zeiven, tegen het wettig be
zit hunner eigene goederen.
Klappen van milliards is gemakkelijk,
maar, waar zijn al de schoone hofsteden der
kloosters, al de prachtige bosschen, al de
vette weiden van die paters en die zusters
En dan zelf het gebouwvan 'tklooster met
zijnen afhang, is dat voor 't enkel genot van
die kloosterlingen! Die lokalen voorouder-
iingea, voor weezen, voor ziekenen zuchtigen,
die gebouwen waar zij onwetenden leeren,
ellendigen verzorgen en allerlei diensten be
wijzen van volkwelzijn zoudt gij durven
beweren dat die onroerende goederen, on
derworpen aan velerlei lasten der schatkist,
dienen moeten tot persoonlijke voldoening
van de kloosterl-ngen.
Liberale bedriegers, weet gij niet dat bet
eifgoed der katholieke liefdadigheid, dat die
goederen die gij zoo benijdt, eerst en vooral
dienen om de ongelukkigen te helpen, en de
kinders van den werkman tegende verleiding
der rijke liberale leegloopers te beschermen?
Is het ook voor 't algemeen welzijn der
behoeftigen en der ongelukkigen dat de for
tuin dpr macMi»e liberalen dient
Vergelijzt eens net leven dier schatrijke
eigenaars met het leven der kloosterlingen.
)eze laatste slapen op eenen strooizak en
eten aan eene tafel die zoo mager opgediend
is als deze onzer ambachtslieden.
Weten die fijngelipte heeren, die verleed
zijn van in hunne ledigheid al de kostelijkste
spijzen en dranken te nutteri, weten zij, dat
de Zusterkens Jer Armen maar aan tafel gaan,
nadat zij hunne ouderlingen te eten gegeven
hebben, en dat het't overschot, door die lieve
uden gelaten, de dagelijksche kost is dier
heldhaftige dienaressen van den arme.
Wat een gedacht voor dat volk der doode-
hand! In plaats van gemakkelijk en weeldig
te leven, met hunne zoogezeide bergen van
goud, zij geven zich de pracht, ja de pracht
van hunne dagen en nachten te slijten bij
ellendigen van alle slach Zij zouden zelve
schulden maken om ze op te nemen
Gij kent ds geschiedenis van Sint
Laurentius 't Was in de derde eeuw. De
aartsdiaken Laurentius was door de Kerk
aangesteld om te zorgen voor de ongelukki
gen: daarvoor ontving hij de giften der
christenen, maar hij zelve leefde arm en zut
nig gelijk een kluizenaar.
Nu, 't ging alsdan te Rome, gelijk nu in
Vrankrijk. De liberalen van dien lijd spanden
eene Kerkvervolging in tegen de christenen.
Laurentius moest voor den keizer Valeriaan
verschijnen en hem de schuilplaats aanwijzen
waar 't goud verborgen was. De diaken
vroeg drie dagen tijd om alles bij een te
zamelen men stond bet toe. Laurentius ver
zamelde al wat tiij vinden kon van kreupelen
van blinden, van armen, en ging met dat
gevolg naar 's keizers paleis.
De prefekt vroeg nu waar zijn de schat
ten die gij beloofd hebt te toonen? Dan
oracht de Heilige de menigte der armen bin
nen.« Ziedaar, zegde hij, de schatten die al
tijd vermeerderen zonder ooit te verminderen,
schatten die iedereen wil bezitten
Schijnt het u niet dat het plunderen der
iloosters, zoo geweldig aangelegd door de
liberale drukpers, zou kunuen op een derge
lijk tooneel uitkomen
Ziet gij daar die socialisten, dronken van
genever en liberale gedachten, een klooster
aanvallen van Zusters van Liefde, en in
plaatse van koffers goud en bankbriefzens te
vinden, niets anders ontdekkende dan slaap
plaatsen van gebrekelijken, zilen waar de
Zusters de walgelijkste wonden verbinden,
dan eene klas twee, drie, vol kleine weesjes,
en eindelijk den zolder waar de arme Zusters
hunne afgesloofde ledematen gaan uitrusten
op een hard strooien bed
Ah heeren vrijmetselaars, gij jaagt ons
werkvolk op,tot het plunderen der kloosters,
waarvan gij denrijkilom berekent
Men kan schrikkelijke missen voorzien in
uw rekenen. De schatten die Sint Laurentius
toonde aan den Roomscben landvoogd, zullen
de hebzucht van'topgehilstediernietkunnen
stillen, en dat zal het wroede beest, dat gij
ontbonden hebt uwe coflre-forts komen
bestormen, om te zien of er daar geene ande
re schatten in zijn.
God gave dat de gebeden onzer klooster
lingen de beklagensweerdige uitboetingen
afkeeren die onze tegenwoordige samenleving
bedreigen voor haren blinden haat tegen
prieterschap en tegen kloosterleven. Dat zal
de minste dienst niet zijn welken de lieden
der doode-hand aan hunne vervolgers
bewezen hebhen. Té Pé Ka
't Is reeds lang geleden.
In 1852 kwam Mgr Malou om te vormen
in onze geboortestad. Ik was van 't getal dei
vormelingen.
De Heer Burgemeester, die het wel deed
met zijnen pastoor, wierd vereerd met het
peterschap der vormelingen, en 's noens zat
hij aan tafel nevens den Bisschop.
Op het einde van de tafel, al spreken en
klappen, zegde een der aangezetenen tot zijn
gebuur, dat de liberalen ongodsdienstige
m mschen zijn. En zie, daar seffens staat de
Burgemeester recht. Monseigneur, zegi
nij, ik vraag de toelating om u eenige woor
den te zeggen. Die heer, en hij wees naar
den man d.e pas gesproken had, die heer
beweert dat de liberalen mensehen zijn zon
der godsdienst. Of hij het op mij gezien
heeft, dat vraag ik mij af. Maar hij weet dat
ik in politiek liberaal ben uit ganscner hert.
Nu, wat den godsdienst aangaat, ik zal vra
gen aan M. den Pastoor of ik mijne gods
dienstige plichten kwijt. Ik ga alie dage
naar de misse, alle maanden tot de HH. Sa-
kramenten. Nooit heeft M. de Pastoor mij
iets gevraagd of hij heeft het verkregen. Dat
is hetgeen ik geerne zou gezeid hebben om
mijne eer te herstellen want ik wil niet
aanzien worden voor een ongodsdienstig
man. Ik ben katholiek in godsdienst, libe
raal in politiek.
Wat Monseigneur daarop antwoordde, kan
ik niet zeggen. Maar toch niet veel, meen
ik, want hij zag wel dat hij te doen had met
een van die mannen, gelijk er vele waren te
dien tijde en nog enkele misschien op onze
tijden, die ter goeder trouwe, meenden het
iioeralismus te kunnen aankleven en het
werkstellig volgen zonder verloochening
van de katholieke grondstelsels, omdat zij
wat bestierlijke kennissen en natuurlijk ver
stand hadden, zij meenden alles te weten....
En och Heere ze zagen niet dat ze hen met
den toom lieten leiden door eenige liberale
kopstukken van Yper of van elders, die, of
francmapons of schijnheiligaards, wel spra
ken van hunnen eerbied voor den godsdienst,
maar ook, overal waar zij hun vaandel ont
plooiden, de groote woorden uithingen en
deden weerklinken van klerikale onverdraag
zaamheid, onafhankelijkheid van de Staat,
scheiding van Staat en Kerk, hoogmoed der
priesters, en wat weet ik welke hoogdraven
de dwaasheden nog.
Ja, onze burgemeester was, voor het stof
felijke, een goede bestierder'twas daarbij
een vreedzame man, goed van aard en altijd
oereid om aan iedereen dienst te bewijzen.
't Was een rechtschapen hert, niettegen
staande ztjne doling Moest nij nu nog uwen,
wat zouden zijne oogen open gaan En wat
zou bij wel zeggen, als üij de openOare kerk
vervolging zou zien in zijn geboorteland
(want ntj was een geboren fransebman die in
1830 gevraagd en bekomen bad van Belg
te worden); als hij onze nedeudaagsctie li
beralen zou zien van langs oin meer atwijnen
van alle gocsdienstige pücbtvei vulling en
nunne hoofdmannen en gekozenen nooit
neer naar kerk of kluize gaan als bij net
nberalismus zou aangespannen zien aan den
wagen van nel socialismusals tnj onze libe-
raalkes zou hooreu de priesiernaters van
Frankrijk toejuichen en ze zien verlangen om
in ons land Gomoes' doenwijze te kunnen
navolgen als hij de goddeloostieid der libe
rale dagbladen zou bestatigen en artikels zou
lezen gelijk er onlangs een verschenen is in
la Gazette, een der bijzonderste liberale dag-
Oladen van Brussel
Weet gij wat de pennelekkers van la Ga-
iette uigevonden hebben, zeker om te bewij
zen dat men kan katholiek zijn in Godsdienst
en liberaal in polities Zij heböen daar
eenen brief uitgegeven van eene zoogezeide
nuismteder, (Sctioone en deftige huismoe
der waarlijk legen de... I"9 Communie
der kinderen
Ja, schrijft die zoogezeide huismoeder,
de tijd is gekomen van de liberale vrouwen
van gedaan te maken met de i"8 Communie.
Wat maakt het dat grootvader of grootmoe
der er aan houdt, ja dat er ievers een suiker
nonkel of een suikertante, nog min of meer
besmet is met liberale superstitiën Men is
liberaal of men is het niet. Wilt men liberale
sinders hebben, hunuen vader eti hunne
moeder weerdig, hewel geene 1'" Commu
nie meer. De kinders moeten geheel en
gansch van de priesters afgetrokken wor
den
Maar wat zal men stellen in plaats van die
plechtigheid Leest en houdt u van lachen
als gij kunt.
Indien gij aan eene plechtigheid houdt,
waarom het tienste of twaalfste jaar van het
kind niet gevierd, als zijnde de jaren van
verstand en alzoo de schoonste dag van het
leven Indien de verjaardag der geboorte
op eenen wekedag valt, doet gelijk de kerk
en verzet de plechtigheid tot den Zondag.
Kleedt dan, indien het zoobevalt.uw knecht
jongen als een nieuwgetrouwde, uw meis
ken in het wit. Doet hun schoone redevoe
ringen om hunne plichten voor oogen te
leggen. Wilt gij zelfs het Evangelie uithalen,
neemt daaruit het schoon gebod van elkan
der te beminnen eindigt dan met een feest
maal. Is de pastoor daarbij noodig
En daar Het is uit
Ouders, die toch zoo gelukkig zijt, op den
dag der eerste communie, die tot tranen toe
It
VMM
NIEUWSBLAD VAN YP
A
A
i r
