DIT IS
EN OMMELANDS,
t
m
m
m
m
Op Zaterdag, 4™ April 1903.
5 centimen blad.
Leo XIII,
Paus der werklieden
Bewindsehappelijk Nieuws
Frankrijk
Engeland en Ierland
Duitschland
Oostenrijk
Holland
Spanje
Noord-Afrika
Zuid-Afrika
Amerika
Kamer der
volksvertegenwoordigers
Te trekken hij den UitgeverTh 36, in de Boterstratete Ypere/i bij s land boodschap wezen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. J
De Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n°8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, vanj al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Hetgene misschien meest van al in de
oogen springt van geheel bet bestier van
Leo XIII, het is zijne krachtdadige tusschen
komst en zijne volksgezinde werking in de
huishoudelijke aangelegenheid, ten voor-
deele der mindere standen.
Van het eerste begin van zijn pausdom
verkondigde Hij dat de Kerke de oplossing
van het maatschappelijk vraagstuk in handen
ging nemen, of beter hernemen. En van dart
afliet Hij geene enkele gelegenheid voorbij
gaan, zonder, in 't algemeen of in 't bijzon
dere, de menschen te leeren, te richten, te
te vermanen, te ondersteunen, te helpen in
dat lastig werk.
Het was een ware bliksem en donderslag,
als Hij in 1891 zijnen machtigen brief Rerum
Novarum de wereld inzond. De menschen
stonden verbaasd en versteld over zooveel
heilige stoutmoedigheid bij eenen tacbentig-
jarigen ouderling, over zooveel vaderlijke
liefde ten opzichte der zwakken en d r lij
denden.
't En duurde niet lang vooraleer ket woord
van den Paus begon te werken. Overal zag
men volkswerken, vakvereenigingen, inrich
tingen van allen aard uit den grond rijzen,
en maatschappelijke wetten voorstellen en
stemmen ten voordeele van het volk.
Van alle kanten ook zag men de christene
werklieden, dankbaar hunne moêgewrochte
armen uitsteken, en in groote bedevaarten
hunne stappen richten naar hunnen heiligen
Vader Leo XIII, den Paus der Werklieden.
Wel is waar wierden er menschen gevon
den die, verlegen en verslegen, onverschillig
en vijandig, poogden tegen te stribbelen,
maar hoe meer zij tegen wrochten, hoe meer
en hoe luider de Paus riep Gaat tot het
volk
Andere, integendeel, gingen te verre in
hunnen blinden iever, miskenden het gezag
van hunne wettige overheid, hitsten het volk
op tot onbezonnen en onmatige eiscben en
tot deze zei Z. H. Leo XIIIPas op, gij
loopt buiten het spoor en gij bederft bet
werk
Doch van al deze die onderdanig, maar
onbevreesd de zedelijke en stoffelijke verbe
ter, ng van den toestand der werklieden
bewrochten, is er geen een die niet gedurig
door den Paus aangemoedigd, ondersteund
en gezegend wierd, eerie belooning die alle
miskenning en alle moeilijkheid ruim ver
geldt en doet vergeten.
Nooit, geenen enkelen keer, heeft Z. H.
Leo XIII, in zijn voornemen van mindere
standen op te beuren, eenen stap achteruit
getordeu, en 't is wonderlijk en aandoenlijk
om zien hoe die eerbiedweerdige grijsaard,
in den ouderdom van 93 jaren, op Kerstdag
laatst, 't jaar van zijnen jubilé, bij de Hoog
weerde Kardinalen, de Christene Volksge
zindheid plechtiglijk goedkeurde.
De Christene volksgezinde werking,
(zoo sprak Hij) is hedendaags eene zake
van hooge aangelegendheid. Die werking,
die geheel en gansch past op de gestelte-
nissen en de behoeften van onzen tijd,
hebben wij aangemoedigd en bekrachtigd,
en er ook geheel duidelijk het doel, de
manier en de palen van aangewezen,..
In 't algemeene gesproken van deze die
hen op die werking toegelegd hebben in
Italië en elders, het is buiten twijfel dat zij
hun lastig werk met eenen waren iever en
met aanzienlijk voordeel gedaan hebben.
Het is een waar en zeer gepast werk
van Christene liefde, met iever en zelf
opoffering te werken lot verbetering van
den geestelijken en stoffelijken toestand
der werklieden.... En niemand moet zich
bekommeren met den name als men weet
dat het werk goed is.
De Christene Volksgezinde werking is
eene macht die de socialistische volksge-
zindbeid tegenwerkt, en die in veel geval
len met goeden uitval haren slechten in-
vloed voorkomt. Hadde zij geen ander
uitwerksel, het ware reeds een groote
dienst dien zij aan de christene beschaving
zou bewezen hebben.
Mochten die schoone woorden door elk
end'een onderdanig overwogen en gevolgd
worden! A. K.
He kloosteroversten
De oversten der kloosterorders, te
Parijs vereenig hebben vi ij dag een
beroep op de openbare meening afge
kondigd. Zij prolesteeren daarin legen
de ongerijmde beschuldigingen, tegen
de kloosters gericht. De geestelijke
gemeenschappen betalen de lasten
ge Ijk al!e goede burgers, zij maken
gecne politiek en weerstaan niet aan
de openbare machten, daar zij zich
aan de wet onderwerpen.
«Wat de rijkdommen betreft,welke
men hun verwijt, de besparingen,
welke de kloosters hebben kunnen
doen, worden besteed om zendingen
te onderhouden, de armen, gebrekhe-
lijken en ouderlingen te helpen en
allerhande liefdadigheidswerken te
ondersteunen. De kloosterorders zul
len voortgaan met hunne goede wer
ken te verrichten geen geweld zal
bun zulks kunnen beletten en Gods
woord kan niet aan den band gelegd
worden. Zij zijn gewoon voor de recht
veerdigheid te lijden zij hebben be
trouwen in de gerechtigheid van God
en van het land en hebben de zeker
heid dal. men hun eens recht zal laten
wedervaren.
Een omzendbrief uit Rome
Uit Home wordt gemeld dat de C( n-
gregatie der bisschoppen en regulieren
aan de algemeene oversten der kloos
ters in Frankrijk een omzendbrief ge
stuurd heeft, om den toestand van de
kloosterlingen der ontbonden orders
te regelen. De gewezen kloosterlingen
zullen de gewone priesterskleeding
dragen en van de belofte van armoede
ontslagen worden. Er zal bovendien
een brief gezonden worden aan de
fransche bisschoppen met bijzondere
onderrichtingen aang£andede te ne
men maatregelen.
De karthuizers of chartreuzen
Met 338 stemmen tegen 231 werd
de vraag tot toelating der karthuizers
verworpen, 't Is een aanslag tegen de
vrijheid riep men op de banken der
rechterzij.
De Univers verzekert dat over drie
weken een boog ministerieel person-
oagie de oversten van het groot kar-
thuizersklooster of cbartreuze van
St-Laurent du Pont is komen spreken,
en hun verklaard heeft dat zekere ra-
dikale Kamerleden voor de toelating
van hun orde zouden stemmen, op
voorwaarde dat de karthuizers hun
300,000 fr. betaalden en na de stem
ming nog eene groote som in hunne
kas voor de kiespropaganda zouden
storten. De oversten van het klooster
hebben met verontweerdiging dat
voorstel van de hand gewezen.
Bravo Loubet
President Loubet heeft aan M. Com
bes geweigerd de benoeming te onder-
teekenen van drie bisschoppeu die
door de Fransche regeering aangeduid
zijn geworden, zonder voorafgaande
lijk de instemming van het Vatikaan
te hebben verkregen.
Eene groote gebeurtenis
De engelsche regeering heeft woens
dag, 25 Maart, in het Lagerhuis een
wetsontwerp neergelegd om de kwes
tie der landeigendommen in Ierland
te regelen. De staat zal aan de iersche
pachters voorschotten doen om hunne
pachthoeven van den eigenaar af te
koopen; vragen deze laatsten een hoo-
geren prijs dan de pachters er willen
of kunnen voor geven,dan zal de staat
het verschil betalen: daarvoor wordt
eene som van300mi!joengavraagd. De
voorschotten aan de pachters gedaan
zullen slechts in 68 jaar moeten betaald
w orden,zoodat zij eigenaars zullen zijn
van hunne hoeve mits eene jaarlijk
sche som minder dan de huurpacht,
welke zij thans betalen.
Om die uitgaven te dekken, zal er
eene leening aan 2 3/4 t. h. aangegaan
worden. De regeering denkt dat eene
>om van 5 miljards zal voldoende zijn.
Er zullen maatregelen genomen wor
den om te beletten dat de goederen in
de handen van woekeraars vdlen.
De aan leider der iersche afgeveer-
digden, M. John Redmond, erkende
dat dit wetsontwerp een groote voor
uitgang is op de thans in voege zijnde
maatregelen en be ijst dat de regee-
ring werkelijk verlangt de iersche
kwestie op te lossen. Het wetsontwerp
werd na eene korte bespreking in eer
ste lezing aangenomen. Er moeten nog
twee stemmingen over plaats hebben
om het tot wet te maken.
Een woord uitleg
De Iersche landwet belooft groote
verbeteringen. Het groot ongeluk is in
Ierland het dubbel eigendomsrecht.Het
land is namelijk de elgeudom van den
leenheer doch alles wat er opstaat,
huizen, schuren,stallen, alles wat niet
de eigenlijke grond is, is de eigendom
des pachters.
Welnu de landheereu waren uitslui-
telijk engelschmans die niet anders
zochten dan de iersche boeren uit te
buiten. Ze hadden 't schoone ten an
deren; aangezien zij nooit een centiem
onkosten en hadden, maar al de her
stellingen enz. aan de landbouwers al
leen toekwamen, die bovendien, vol
gens de wet, nooit geen eigenaars der
gronden en kosten worden.
De eenige weg om aan al deze ellen
de, aan al deze ongerechtigheden een
einde te maken, was, den pachter ge
legenheid geven enkelvoudig eigenaar
èn van grond èn van al wat er opstaat
te worden
Dat wil het ontwerp bereiken. Het
wil den pachters de noodige kooppen
ningen leenen, onder bepaalde voor
waarden en als de koopsom te hoog is
voor 's pachters beurs, zal de staat hel
verschil er bij leggen, opdat de land
heer niet te kor! kome.
Alleen is er een groot bezwaar: het
rijk wordt zoodoende feitelijk mede
eigenaar en krijgt alzoo eene groote
macht over de Ieren...
Als dat nu maar niet het hoofddoel
Keizer Wilhelm heeft blauwe sche
nen geloopen. Weinig bijval heeft hij
gehad in zijne pogingen om vriend
schap met Noord-Amerika aan te
knoopen, eene vriendschap die dan
ook wel iets heeft van de door Cats
beschrevene liefde der kat voor den
kandelaar.
Toen het gerucht liep dat het Ame-
rikaansche eskader van den Noord-
Allantischen Oceaan een bezoek- zou
brengen aan Europa, zond keizer Wil
helm president Roosevelt een eigen-
bandigen brief met het verzoek de
Araerikaansche vloot eene Duitsche
haven te laten aandoen. Aangezien
echler het reisplan van het eskader
gewijzigd is men weet dat het niet
verder gaat dan de Azoren is pre
sident Roosevelt genoodzaakt geweest
deze uitnoodiging af te slaan; hij heeft,
ook aan de andere regeeringen laten
weten dat het smaldeel geene Euro-
peesche haven zal bezoeken.
Maar waarom is üe* reisplan gewij
zigd
Oproerige propaganda in 't lege
De minister van oorlog heeft eenen
omzendbrief gezonden aan al de regi
mentbevelhebbers om hen uit le noo-
digen de oproerige propaganda in het
leger tegen te werken uit al hunne
macht.
Het schijnt dat de socialisten eene
drukke propaganda maken in 't Oos-
tenrijksch leger.
De schoolwet
De Nederlandsche regeering heeft
in de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal een wetsontwerp neergelegd,vol
gens hetwelk aan Re vrije middelbare
scholen toelagen mogen verleend wor
den. Er zouden bovendien bij de
Staatshoogescholen vrije fakulteiten
mogen ingericht worden,m®t het recht
van officieele diplomas af te leveren.
Er is een kommissie benoemd om
een wetsontwerp voor te bereiden voor
de volledige herinrichting van het
lager,middelbaar en hooger onderwijs.
Twee katholieke priesters, waaronder
de predikheer Pater De Groote, maken
er deel van.
En zeggen dat Holland protestantsch
is 1
Onlusten
Te Valenc:ë hebben in de laatste
dagen erge onlusten plaats gehad. De
oproermakers vragen de afstelling van
den prefekt. Zondag avond is er eene
botsing ontstaan met de gendarmerie,
die in de menigte schoot; twee fransch-
mans werden gekwetst. 400 gendar
men en troepen te peerd patroeljeeren
nu in de straten der stad.
Is 't een apriivisch of is 't gemeend?
De Information weet noch meer noch
minder mede te deelen, dan dat, vol
gens de traditioneele goede bron
Engeland, Frankrijk en Italië onder
handelingen geopend hebben betref
fende de verdeeling van Noord-Afriks;
ja zelfs dat de onderhandelingen reeds
zoo goed als geëindigd zijn en de over
eenkomst binnen kort bekend gemaakt
zal worden.
Engeland zou in zijne invloedssfeer
de golf van Bomba opnemen, Italië
neemt het Tripolitaanseh gebied en
Gyrenaiea (Barka), terwijl Frankrijk
zich met Marokko zou vergenoegen
Hm Hm I
Als Ceuta Russisch wordt, zal Gzaar
Nikolaas, de grootste der grooten, de
rest wel aan de kinderen willen over
laten
Altijd maar praktisch I, is het orde
woord.
Te Londen zijn bijzondere brieven
uit de kaapkolonie ontvangen,waarin
bijzonderheden worden medegedeeld
omtrent Chamberlain 's reis in Zuid-
Afrika, bijzonderheden waarvan de
Kaapsche bladengeen meldinghebben
durven maken.
Ziehier wat er in gezegd wordt
Toen de minister te Paarl kwam,
bevonden zich al de inwoners op den
drempel hunner huizen. Bij het nade
ren van den stoet begaven zich echter
allen naar binnen en sloegen de deu
ren hard achter zich dicht. Te Graaf
Reinet droegen de bewoners op hunne
Hoeden eene kokarde, met de naam
Scheepers er op, ter herinnering
aan de kommandant die, ziek zijnde,
door de engelschen werd gevangeD
genomen, door dezen werd verpleegd
en genezen en daarna ter dood ver
oordeeld en door den kop werd ge
schoten.
Admiraal Dewey, de overwinnaar
van den spaansch-amerikaanschen
oorlog,heeft dezer dagen in een inter
view verklaard, datdeamerikaansche
vloot, schip per schip genomen,even
veel, zooniet nog meer weerd is dan
al de andere vloten der wereld. Hij
voegde erbij dat de laatste scheeps-
manoeuvers in de Antilleczee plaats
gehad hebben om Europa en vooral
den keizer van Duitschland tot les te
dienen. Die woorden hebben in de po
litieke kringen in Duitschland eene
groote verbittering verwekt.
President Roosevelt heeft zaterdag
admiraal Dewey doen roepen en heeft
hem uitleggingen gevraagd over die
woorden. De admiraal heeft bekend
dat hij ze uitgesproken heeft,doch hij
voegde erbij dat zijnietbestemd waren
om openbaar gemaakt te worden, en
dat hij het inzicht niet had keizer
Wilhelm of de duitsche regeering te
krenken.
Zitting van Woensdag 1 April.
Die vergadering wordt geopend om 2 ure,
onder het voorzitterschap van M. Schollaert,
voorzitter.
Af. Colaert, katholieke volksvertegenwoor
diger van Yper legt op het bureel eene pe-
tichi neder, geteekend door honderde
Yperlingen, betrekkelijk de voltooing van
den vaart naar Comen.
M. Nolf. Mijne Heeren,
Ofschoon de prijs van het verknopt beslag.
M. Buyl (aan M. Nolf 's slippen trekken-
de)Ge mist.... 't en is maar't Nieuwsblad die
dat alzoo zegt. Het beknopt verslag, moet ge
zeggen.
M. Nolf. Ik zegde dus, Mijne Heeren of
schoon de prijs van het beknopt beslag....
M. Buyl. Maar Met al uw beslag,
altijd uerslag ver- slag verrrr- slag
M. Nolf verslag door de meerderheid
aan eenen door de kleine burgerij en verste
kende werkmansklas nooit te bereiken prijs
gesteld is.
M. Colaert. Out
M. Nolf toch hebbeik besloten eene groo
te redevoering uit te spreken. (Zeer wel,
links) De stad van Yper, die de eer heeft mij
onder hare kinders te tellen, de stad van
Yper, zeg ik, die forteresse....
M. van Brussel. Die vorte dresse
M. Nolf van 't liberalismus, binst vijftig
jaar...
M. Colaert verschooning, binst omtrent
50 jaar. Gij weet het nog wel 't is het jaar
van uw jubilé dat ge afgeborsteld wierdt van
'l stadhuis....
Af. Demblon M. de President, gij moet
volstrekt M. Colaert tot de orde roepen. Dat
woord wegburstelenisnietparlementaire.»
M. de Voorzitter. Ik zie geen bezwaar in
het woord 't is misschien de daad die het
minst bevalt (gelach rechts)
Af. Colaert. Indien ik daarmee kan pleizier
doen aan M. Nolf, ik trek het woord in, en
vervange het door wegcijferen. Gij wierdt
weggecijferd. Dat is 't juiste woord.
M. Nolf... Yper is de verlatenste stad van
de wereld.
M. Van Merris. Wat hebben de liberalen
dan gedaan binst hun bestuur van 50 jaar
M. Nolf. Spreekt gij van Poperingbe.
M. Van Merris. Zoudt gij misschien nog
nen keer geerne mijne redevoeringe uit
schrijven
M. Hymans. 't Is oprecht schandalig zul
ten laster hier opentlijk. uit te braken. In
naam der linkerzijde tot dewelke M. Noll be
hoort teeken ik protest aan tegenzulkdanigg
oneerlijke aantijgingen.
UWSBLAD VAN YPE
Ft
is!
