D I T 1 S
EN OMMElANDS,
m
Op Zaterdag, 25e" April 1903.
a centimes 't blad.
38ste jaaï. Taltnerk 1VJ48
De geldelijke toestand
van België
Bewiodschappelijk Nieuws
Frankrijk
Ernestje Nolf en
de boeren belangen
Verbond of geen verbond
Stad Yper Gemeenteraad
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de lioterstratete Yper, en bij 's land boodschap toe sen ot'o oost, Uien 3 frank j lars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgeniand.
Het blad en is niet min teirekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
t lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk to, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten O,fr.lde reke binnen 't blad is't
O,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twfee afdruksels zij 1 gezonden, wordt besproken.
De Ileeren van de Agence HAVAS.te L ussel, T!s,32,in de Magdalena-
strat'e, en te Parijs, n°8, Place de la I urse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, n al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
De Gazette van Eecloo opgesteld door
eenen vakman in den handel van geldwaar
den, geeft het volgende overzicht van den
geldelijken toestand van België, in vergelij
king met dien van andere landen
Wij moeten glimlachen telkens gazetten,
als zoovele Jeremiassen, er over jammeren
dat de regeering het land naar het bankroet
leidt, dat zij gestadig de staatsschuld ver
hoogt, dat zij zonder de geneverinkcmsten
niet voort kan, enz.
De waarheid is 1° dat er in ons land min
betaald wordt dan meestal eldrrs 2° dat
wij het beter stellen dan iemand 3° dat de
regeering er juist op uit is, door hare hooge
rechten, 't genevermisbruik uit te roeien,
dus hare inkomstbron te niet te doen.
De staatslasten beloopen per hoofd en per
land
In Frankrijk
Engeland
Spanje
Italië
Noord Amerika
Duitschland
België
Rusland
Zwitserland
76 frank.
66 o
51
43
43
32
26
26
10
Wij staan dus derden in bevoordeeligden
rang wat de onrechtstreeksche belastingen
betreft, deze op het volk, zooals die op fa
brikatie, invoer, enz., enz., voor die betalen
wij, Belgen, het minst van geheel de wereld:
In Noord-Amerika betaalt men 72 ten honderd
Spanje
Italië
Zwitserland
Frankrijk
Engeland
Duitschland
Rusland
België
58
53
49
49
48
47
47
23
Bij deze officieele en onweerlegbare statis
tieken voegt de Gazette van Eecloo nog eenige
welgepaste opmerkingen.
Men verwijt aan het ministerie dat het de
openbare schuld heeft vermeerderd, maar...
wie is de toovetaar die de werken van
Brugge-Zeehaven en Brussel-Zeehaven, die
der Scheldekaaien te Antwerpen, die der
Vaart van Terneuzen, te Gent, die van het
Genterkanaal zou kunnen uitvoeren, die al
die nieuwe spoorwegwerken zou kunnen
ondernemen, zooals de nieuwe lijn van Gent
naar Brussel, 't verleggen der "banen rond
Gent, en meer andere groote wsrken, zonder
geld, dat is zonder nieuwe schuldbrieven
Verder geeft het blad nog de volgende
officieele cijfers op, om te bewijzen hoe het
ministerie volgens zijne tegenstrevers
het land naar het bankroet voert
In Januari en Februari laatst voerden wij,
Belgen, 2,377,275,179 kilog. koopgoederen
in, dat is 447,540,718 kilogr. of 23 pet
meer dan't jaar te voren, voor een totaal
bedrag van 371,166 000 frank, dat is voor
81 millioen 775,000 frank meer dan in Ja
nuari en Februari 1902.
Onze uitvoeren beliepen voor de twee
zelfde maanden: 2.163,691,187 kilogr.,
dat is 113 millioen 309,049 kilogr. en 13
millioen 785,000 fr. meer dan in 1902.
Er werden voor 488,224 frank douanen-
rechten meer geheven dan in 1902.
Zooals de heer minister van geldwezen
dat in de Kamerzitting van verleden woens
dag daarenboven verklaarde het jaar
1902 zal een vermoedelijk boni laten van
3,088,185 fr., en het jaar 1903 zal denkelijk
in evenwicht sluiten. Dat zonder de gelden
der nieuwe gestemde lasten.
Voor een land dat bankroet loopt, is dat
nog zoo slecht niet.
Ten slotte toont de Gazette van Eecloo aari,
dat het geld, dat van de verhooging der
rechten op den genever moet komen,voorop
besteed is, voor de pensioenen, voor de
afschaffing der registratierechten op de
woonhuizen tol aan 10,000 frank, voor het
afschaften der rechten op de koffie, enz.
Overigens is het klaar dat, indien de Re
geering de verhooging der rechten op den
genever nooaig had om rond te komen, zij
op eenen gebroken stok zou leunen. Die
rechten moeten, immers, onvermijdelijk, het
verbruik van den genever, dus ook de voort-
brengst, aanzienlijk doen verminderen en
zoo vermindert met eenen het inkomen van
den Staat.
Iedereen kan genever missen zij die hem
in groote mate gebruiken, vernietigen hun
oen welstand en hunne gezondheid. Zij dus,
die de verhooging der rechten op den gene
ver voorstellen als eene belasting op den
werkman gehevei, hitsen dezen laatste on
rechtstreeks tot geneverdrinken op en ple
gen eene afschuwelijke -misdaad tegen de
samenleving.
Schande aan de politieke partijen, die zich
niet schamen zulke middelen te gebruiken
om in de kiezingen te zegepralen
Nog altijd volle kerkvervolging
Vertrek der Paters te Houbaix
Over het vertrek der paters-Recol-
letten te Roubaix, vernemen wij van
daar het volgende
De paters-RecoIetten, die hier zeer
bemind werden en veel goed deden
aan groot en klein, hebben ins«e-
lijks bevel ontvangen dat zij er van
door moeten.
Zij hebben goed gevonden te ver
trekken.
De bewoners vsn St-Josephswijk,
waar het klooster gelegen is,
hadden hun vaandel uilgesteken en
het met een rouwfloers omhangen.
Rond den noene verdrong er zich
eene groote menigte rond het pa-
ters klooster.
Welhaast kwamen de palers naar
builen, omringd door talrijke vrien-
den.
Alsdan borst de menigte in geest-
drift uif, en 't was een eindeloos
geroep van leven de paters, leve
de vrijheid, weg met Combes!
De werklieden en werkvrouwen
waren daar in groot getal, en zij ga-
ven luide hunne genegenheid je-
gens de paters en hunnen afkeer
jegens de vervolgers fe kennen.
Ten 12 ure en half trokken de
Paters naar de statie, omringd door
duizenden personen uit ai de klas-
sen van het volk.
Op gansch den doortocht ver-
drong zich eene eindelooze menigte,
die de bannelingen luide toejuichte.
Verscheidene personen drongen
door de rangen, om de Paters eene
laatste maai de hand ie drukken.
De Siafieplaats was zwart van 'f
volk, en de betooging werd nog
grooter en krachtiger.
De policie, en de gendarmen te
voeten te peerde, hadden alie moeite
van de wereld om voor de Paters
eenen doortocht te maken.
Aan de statie was het een gewei-
dig gedrom.Ër waren reeds talrijke
personen binnen, en het was daar
maar altijd eene eindelooze betooging
ter eere der vertrekkenden.
Pater Mauritius klom op eenen
bank, en zei dat hij aan al de meê-
gekomen vrienden voor de laatste
maal zynen zegen ging geven.
Alle aanwezigen knielden neêr en
ontvingen eenen laatsLen zegen van
den kloosterling,die verj ;agd wordt
enkelen alleen voor wei te doen.
De Paters staplen in, de trein ver-
trok, de menigte ging weg, en men
hoorde nog alhier en aldaar het ge
roep vau aleven de Paters, weg met
Combes
Nog in Fransch Noorden
De policie commissaris' Denials, is
aan de Broeders-Maristen van Huile-
wijn de wete gaan doen dat zij moesten
sluiten. Deze broeders besturen te
Dfeb
Ualle^iju drie scholen.
d'
eene op
Kerk plaats, eene iweede ingericht in
den Katholieken Kring,eene derde
op den Berg.
De eerste dier scholen werd ge
sticht in 1855. Er zijn daar 8 broeders,
waarvan zes onderwijs geven aan de
kinderen des volks. De tweede school
werd ingericht' in 1*885. Daar zen ins
gelijks 8 broeders, waarvan er 7 het
kind van den fabriekwerker ieeren
en wijzen. De school op den Berg
bestaat van sedert 1860.Zij is de klein
ste van de drie. Van de drie broeders
daar, zijn er 2 die onderwijs geven.
Nog iets te Hallewijn
't Is een ongehoorde zaak, maar het
ministerie Combes doet nu toch al wat
het kan om de kleine menschen last
aan te doen. Zijn kloosterhaat maakt
helonrechtveerdig, onbermhertig en
soorte van racende. De iezer oordeele
liever over hetgeen er verder uit Hal
lewijn wordt gemeld
De commissaris van policie heeft
hier, op bevel der prefektuur van
Rijsei, nog wat anders gedaan.
'f Is geweten dat het hier om zoo
te z"ggeu eene vlaamsche streek is,
in dit gewe.ste van Fransch Vlaan-
deren.
't Is ook geweten dat er hier vee!
Vlamingen wonen, die in de fabrie-
keu werken.
Eu deze' lieden, veel Franscheri
en zeer veei Vlamingen, kennen
weinig of geen Fransch.
Welnu, de commissaris is onder-
zoek gaan doen of e>-, des Zondags,
in de kerk, in het vlaamsch gepre
dikt wordt!... Hij is ook geweest on-
derzoeken of de les an catechism- s
aan de kinderen in het Vlaamsch
wordt gegeven...
Deze bedienaar der policie, heeft
de kinderen in de gemeeutt schooi
over dit punt ook onderhoord
Zoo dan, gij zijt, in Fransch Vlaan
deren, van ouders geboren die maar
werklieden zyn en die enkel d'oude
tale spreken, het Vlaamsch; wacht
wat, hij zal er tegen viiegen, deze die
u in die tale'durft aauspieken!... Maar
ja, er is kwestie van de kerk, van een
sermoen, vdn de Jesse van catechis
mus, en daar begint de misdaad. Dat
een socialist de Vlaamsche menschen
uit Fr nsch Vlaanderen roöu praal
komt vertellen, dat is wel genoeg,
maar dat een pastor in de kerk tot die
zelfde menschen in 't Vlaamsch pre
dikt, horresco
Te Toerkoenjen en te Eoncq
Te Toerkoenjen zijn de Broeders
van St-üabriët insgelijks door den
poiicie-com.missaris Delaüre verwit
tigd gewoFdeu dat zij hunne schoie
van Croix Uouge moeten sluiten. Zelf
de verwittiging voor de schoie St
Louis. In deze beide scholen zijn 9
klassen, met over de 400 leerlingen,
meestal kinderen van werkmehschen.
De algqmeeue overste heeft aan
deze Broeders laten weten dat zij moe
ten voorschool houden en blijven,
tot dat ze $iet geweld worden uitgezet.
Te Roncq houden de Broeders-Ma-
risten twee scholen, de schoie van
Blanc Four en deze van St-Joseph.
in beide scholen zijn veel kinders. De
Broeders zijn reeds te Roncq sedert
1851. De policie-commissans Vernier,
is aan de Broeders insgelijks de mare
gaan doen dat zij te sluiten en te ver
trekken hebben. Deze tijding heeft in
de gemeepte groote opschudding ver
wekt.
Tegen de Belgen
Wat er nu al in Vrankrijk omme-
gaat, men kan het schier met geioo-
ven. 't Is vrijheid en welvaart kren
ken, 't is t i j ran spelen en Xloosterjagcn,
dat is nu ia Vrankrijk besturen.
Maar in de fransche Kamer is nu
iels gedaan dat grootendeels teaeu de
Belgen gericht is, tegen de Belgische
werklieden.
lu de fransche Kamer zijn drie wets
voorstellen neergelegd, en wel de vol
geilde 1° Een ontwerp waarbij be
paald wordt dat er, op 10 werklieden,
maar één vreemdeling raag zijn ;2°een
ontwerp van gelijke strekking, waar
bij er maar één vreemde werkman mag
zijn op werklieden 3° ein dijk een
ontwerp waarbij er eene jaarlijksche
beiasting van 60 frank zai geëischt
worden voor iederen vreemden werk
man die gebezigd wordt gelijk waarin
of waarvoor. Die belasting zou moe
ten betaald worden door den baas of
door tien v. cikmau.
Onze Lieve 1/rouw ten Duine
Alzoo noemt een vermaard heilig
dom te Duinkerke, waar er veel toe
loop is, bijzonderlijk van de visschers.
Zelfs uit Vlaanderen trekken lieden
derwaarts.
De Duinkerkenaars zijn volop bezig
met gereedschap te maken, om de
500ste verjaring te vieren van het
wonderbeeld, dat onder den name van
«Onze Lieve Vrouw ten Duine»wordt
vereerd.
Meri rekent dat er niet min dan
300.000 personen, alle jaren, naar
't heiligdom van Onze L:eve Vrouw
ten Duine ter beevaart gaan.
Vcor het vieren der500ste verjaring,
was er reeds meêhnipe toegezegd uit
Armentiers,Beile, Bergen, Hazebroeck.
Roubaix, Dixmnde.Veurne, Yper,enz.
Mgr Sontioy, aartsbisschop van Ka-
merijk,ging deze schoone plechtigheid
met zijne tegenwoordigheid komen
opluisteren. Men hoopte op meer an
dere bisschoppen.
En nu loopt het gerucht te Duin
kerke, dat de kapelle tan Onze Lieve
Vrouw ten Duine, kinne t kort gaat.
gesloten worden!
Ons radikaal kamerheerije heeft oni -r;s
in de kamer eene platteen kale rede afgege
ven over den kweek, van hoppe, suiker ij tn
peerden.
Hoe platen kaal ook, onze radikaal is er
over te vreder., zoo te vrederi als een otinoo-
zele schooljongen over zijnen eersten nieuws
jaarbrief.
En, in. zijne glorie, heeft Ernestje het
radikaal besluit genomen zijn kale rede aan
de iezers met de post te zenden.
Daar zal elkvndeen dus deze monumentale
zinsnede kunnen lezen
Ware er, Mijnheeren, inde hoppewereld
slechts het verdoken verlangen om door de
Deschermrechten aan de landbouwers eene
beiere vergoeding te schenken voor den zu
ren arbeid en de opofferingen die zij zich ge
troosten, k aarzelde niet om te zeggen: Laat
ons dezen weg niet opgaan de bescherming
?al ons niets geven dan teleurstelling.
Oef't is t' enden Meent ge oprecht, Er-
nestje, dat de boeren zullen paf staan over
uwe advokate-compassie met hunnen zuren
arbeid en hunne opofferingen (die zij zich ge
troosten.) Meent gij oprecht dat zij den wa
ren zin van uw spreken niet verstaan 1
Wel, Ernestje, groot is uwe misgreep,
jongen. Eikendeen zal vatten dat gij, in prin
ciep, gelijk al uwe partijgenooten, tegen de
beschermrecüten zijt. Al onze boeren zullen
lezen wat gij zegt Laat ons den weg der be
scherming niet opgaan als er maar kwestie
en is van de boeren eene betere vergoeding
te schenken voor hunnen zuren arbeid en
hunne opofferingen. Zij zullen lezen dat gij
beweert dat de bescherming enkel teleur
stelling bijbrengt.
Wel, wel, Ernestje, 't is lange dat de boe
ren weten dat gij, en al de liberale radikalen
en socialisten, tegen de beschermrechten zijt.
Eikendeen weet nog hoe gij allen uit uw vel
sprongt en ruzie maaktet in voile kamers als
de katholieken beschermrechten stemden op
de haver, de bloem en het meel. Ja, ja, ge
heel goed weten wij het nog. En 't en was
niet noodig ons daarover een vermaanbriefje
te zenden.
Nu dat Frankrijk en Duitschland onze boe
ren de keele willen toenijpen, rm, zegt gij,
moet er tusschen gekomen worden.
Gelukkiglijk dat Ernest Nolf aan de boeren
de permissie geeft van hun te weeren voor
dat ze geheel dood zijn.
Ernestje, ze zullen u voor die permissie
eeuwig dankbaar blijven, wil-je
N. B. Eikendeen weet datM. Van Merris,
in de Kamers, eenige dagen te voren, den 13
maart, eene ernstige rede heeft voorgedra
gen, om vlakaf, billijke beschermrechten te
vragen voor de Hoppe.
De libérale bladen zijn nog aitijd maar aan
het twisten over de vraag of zij, voor de
aanstaande gemeentekiezingen en voor de
wetgevende kiezingen van toekomende jaar,
een verbond met socialisten moeten aangaan,
ja of neen.
De socialisten lachen intusschen in hunne
vuist. Daar waar zij alleen voort kunnen
laten zij, zonder complimenten, liberalen
links liggeiijeri daar waar liberalen en socia
listen te zamen nitt te veel zijn om tegen de
katholieken te strijden, daar stellen zij aan
de liberalen de vernederendste voorwaarden.
En zij zijn zoo zeker dat, deze laatsten die
voorwaarden zullen aannemen, dat zij niet
aarzelen met die zoogezegde partij van het
juiste midden zooals Picard zegt —den
spot te drijven.
De Chronique wordt daarover ocgedulcfi-
en laat zich de volgende klacht ontvallen
Een der medewerkers van le Peuple vei-
gelijkt, zeer hoffelijk, het liberalism met e n
versmoorden hond, die hardnekkig temg
boven water komt.
Dat woord getuigt, voorzeker, van den
lij: sien smaalt. Het doet ons \erstaandit,
nidi! a hei. socialism geweerdigt zich met ons
veiinden, het is op dezelfde wijze als e n
Steen s:ch verbindt met den hals van a n
hond dien' men wil versmooren.
De opmerking is zeer juist en werd reeds
meer dan eens gemaakt. Wanneer zij echte r
van de katholieken kwam, werd zij door do
liberalen kwalijk opgenomen. Wat denkt go
wol dac, wij, de grrroote liberale partij,ons
door de socialisten om den tuin laten leiden!
Maar nu komt de opmerking van la Chro
nique,die daardoor bewijst dat er ten minst
nog eenige liberalen zijn die klaar zien in de t
toestand en in het spel hunner roode bond
genooten.
Doch, men moet er niet oprekenen dat zij
daarom het socialism den rug zullen toekee
ren. Hun fanatieke godsdiensthaat is sterke r
dan dat en als de kiezingen zullen aankom n
zal men zien dat de liberalen blij zullen z a
dat de socialistische steen aan hunnen h Is
wil komen hangen, zelfs met het inzicht en
hen onder water te houden en te verdrin en.
Verslag der zitting 11 April 903
De openbare zitting begint ten 5 ure.
De heer Burgemeester zit voor, al de
raadsheeren zijn aanwezig buiten de, heeren
Baion Surmont de Volsberghe, Decaestecker
en D'Huvettere.
'l Verslag der zitting van 31 Ja:,u iri is
goedgekeurd en dit van 21 Februari ur in
zage der leden op het bureel neergelegd.
De hospiceheeren laten weten datM. F aeijs
voorzitter benoemd is der burgerlijke ods-
huizen.
