ÏIII^ I KayB*
mm
EN O MMELANDH
m
m
m
m
m
Premie aan onze lezers
felste'
ss^iSsif is. L r'r™! t
Op Zaterdag 22" Oogst 1908.
a een timen 1 blad.
88stejaar Taimerk 1264
m m m
\tw Éf
Prachtige portretten van Z. O. Paus Pins X
Postkaarten in klenrdruk 1 fr. de dozijn.
KIEZING
De belangen
Godsdienstige en zedelijke
belangen
Staatkundige ornschouw
Frankrijk
Humbert
Bevolking
Tuindag en Muziek.
r. trel-hn, !;ilgever> rk in <fe Botentrate, te Vper, en bij land boodxketp^en ofte poet, tegen 3 frank S
Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
Al'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstkatp
T* to, te Yper.
Echt en rechtt oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
YperschVlaamsch enbovenal
God getrouwe ik wezen zal
tn lichtdruk (phototypie) 47X63 fr. 2.50
In steendruk 50X65 fr. 1.25
ld 60X80 fr. 2.50
Te bevragen in ons bureel of bij de verkoopers van 't Nieuwsblad.
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
o.roo van s Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence ÜAVAS.te Btussel, Tfc.32,in de Magdalena'i
s.rate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Als de kiezing nadert, wordt er ou
der 't volk natuurlijk gesproken, en
vele gesproken,van de voor- of nadee-
len die zulk of zulk eene partij ople
vert aan 't bestier.
In onze stad en in geheel ons arron
dissement en zijn er eigeatlijk maar
twee partijen,die zouden kunnen aan
spraak maken op recht aan het be
stier te komen. Daar de toestand
omtrent dezelfde is voor de andere
steden en gemeenten als voor Yper,
zullen wij de aanstaande kiezingen
dit onderzoek toepassen op onze
stadszaken. Mei plaats en namen te
veranderen, zullen onze lezers opeen
kleintje na, voor andere steden of
dorpen dezelfde toepassing vinden.
Twee soorten van belangen zijn
voornamelijk in het spel stoffelijke
belangen en godsdienstige en zedelijke
belangen.
Dal de sloffelijke belangen moeien
behërtigd worden, dat is heel natuur
lijk. De gemeenteraad moet zijne zor
gen besteden aan de stoffelijke wel
vaart (tor inwoners, anders zou hij
aan een zijner voornaamste plichten
te kort blijven. Hij moet zien dat de
eigendommen van stad in goeden
staat zijn, dat openbare gebouwen,
wegen en straten, wel onderhouden
worden, dat de belangen van gezond
heid niet en worden verwaarloosd,dat
de stad gedurig verbeterd en verè'choo-
nere. Dat de vreemdeling er naartoe
kome, om de praalgebouwen te be
wonderen, dat handel en nijverheid
bloeien, dat de gemeenschapswegen
verbeteren, dat de werkman aan zijn
brood gerake, kortom alles wat kan
med'helpen om den toestand van
burger en werkman te verbeteren,dat
alles is de gemeenteraad verplicht in
aandacht te nemen, en te doen voor
uitgaan.
Maar niet alleen het stoffelijk wel
zijn der inwoners verdient de aandacht
van de gemeen teo ver hei d, ook andere
belangen staan op het spel.
In ons land is iedere gemeente om
zeggens heer en meester over het on
derwijs. Eu van het onderwii's der
jeugd hangt de toekomst af van ons
vaderland. Een liberaal of socialist
gemeentebestuur zal natuurlijk zijn
volksonderwijs op zulke wijze inrich
ten dat het volkomen goddeloos weze.
En de kweekeÜDgen van zulke scho
len, wij zien het te Gent en elders, 't
zijn omtrent allen socialisten. M. An-
seele heeft het vroeger gezeid uwe
scholen zijn voor ons genoeg, 't zij a
kweekscholen voor socialisten. M.
Vander Velde, tijdens de laatste be
spreking in de kamers heeft het ook
opentli'k bekend: De officieele scho
len, zooals zij ingericht zijn in de
groote steden, voldoen ons.
Wat er dus in de gemeentekiezin»'
aan 't hoofd staat dat is de school of
beter nog de ziele der kinderen.
Zullen de kinderen eene goede,
christene en vaderlandsche opvoed
ing
ontvangen, ofwel zullen zij
go deloos en revolutionair worden,
zal men van de binders brave burgers
of socialisten maken, daar is de zaak.
Daten mag noch en kan niet uit het
oog verloren worden.
De liberale bladen en winden er
geen doekskens aan om zulks te be
kennen, bier in Yper wel niet altijd,
-- ze zijn nog te benauwd omdat de
kiezing nadert en zij weten nog fe
wel hoe door en door christelijk het
Ypersche vo!k is, maar elders, ie
Brussel, te Gent, ie Antwerpen, te
Luik daar zeggen zij platuit wat zij
willen. Eu zij en droomen van niet
min als van 't land door te winnen in
de gemeentekiezing, dan don koning
te dwingen de kamers te doen ontbin
den, en in de nieuwe kiezing de meer
derheid te behalen.
toch de waarheid, en 't staat in volle
letters in de Chrmnque.
En moest dit nu eens waarheid
worden, welke zouden de gevolgen
zijn voor ons volk niet lang en zou
het duren of onze geuzen van alk n
rang zouden de fransche liberalen
navolgen in hun vernielingswerk zij
schrijven het 't water komt in onzen
mond als wij peizen op hetgeen er nu
m Vrankrijk gebeurt Wankeel zal 'l
eens onzen toer zijn f'l vervolgt J
Gansch het land is nog onder den
indruk der schrikkelijke ramp van
den onderaardschen spoorweg van
Parijs. Bet verkeer is reeds hersteld
op de baan, maar natuurlijk is het
veel minder dan vroeger.' En niet
eene bende van een duizendtal op
standelingen aangevallen hadden, na
een gevecht, dat zes uren gecluurt
heeft, verslagen werden met een ver-
hes van 2i0 manschappen. De ver
liezers der opstandelingen zijn nie
gekend.
Volgens berichten uit Prizrend.
hebben de turksche troepen de sfac
Ljuma, h t brandpunt der albaoee
rohe beweging, bezet ea 200 krijgsge
vangeneo gemaakt; de aanvoerders
van den oproer zijn kunnen vluchten.
Maandag nacht werd in het pal is
van den sulfan een krijgsraad ge
houden; er werd beslist ai de moge
lijke middelen in het werk te stellen
om de oproerige beweging in Mace
don'ë krachtdadig te onderdrukken.
De oostenrijksche en russisclie ge
zanten te Konstantinopel hebben aan
de Porie gevraagd, dat er een blaam
zou uitgesproken worden tegen den
ai gemeen en opziener Hussein-Hilmi
P/scha, voer zijne houding ten op
zichte der oostenrijksche en russische
consuls in Macedonië; het is zijne
houdmg, zeggen zij, üie de bevolking
en de overheden heeft doen te knrt
komen aan den eerbi d, aan de con
suis verschuldigd. Zij vragen boven
dien dat de Por te een ontvangstbewijs
zou afleveren van hunne nota. De
tuiksche regeering zal er officieel op
antwoorden.
Uit turksche bron wor de tijding
Duiischland
Oostenrijk
Engeland
Vrankrijk
Italië
35.2
30,8
27.3
32,8
23,6
41
35,5
31,2
36,1
20,8
56,4 jen dia doet wat hij kan, is eerlijk raan. In
45.31het toekomende zullen wij doen gelijk in 't
41,4|vei'eden. {Langdurige toej.)
39 I Colaert vraagt aan het woord,onze eer-
32,4 |ste Plicht> ze&1 hito is M. Struye te bedanken
Hoe belachelijk dat schijnt het isL ült;.ur^sphe bron wor de
cfa de waarheid, en 't slaaf in miu. bevestigd, dat de stad Ulchovo in de
provincie Monastir, door 6 000 op
standelingen bezet is; 3,000 andere
opstandelingen bevinden zich in hel
gebergte. De turksche regeering be
schuldigt de opstandelingen talrijke
muzulmannen, zelfs vrouwen en kin
deren, vermoord fe hebben; zij heb
ben een krijgsraad ingesteld, die geen
enkelen turk spaart.
Deitaliaansche vloot der Middel-
iandsche zee heeft bevel ontvanger
zich nabij. Sicilië te vereenigen en
zich gereed te hou len om naar de
turksche kusten te vertrekken.
i^e taalstrijd in Polen
Te Gnesen zijn 50 poolsehe meisje
van 14 tof 20 jaar, aangehouden,
onder voorwendsel dat zij tegen Prui
sen samenzwoeren Hun misdrijf be
staat hierin dat zij poolsehe boeken
lazen, waarin de mogelijkheid der
frank minder ontvangen dan vroeger
Er zullen voorzorgen genomen wor
den om dergelijke rampen te voorko
men, maar intusschen is het volk nog
zeer ongerust.
Dat proces is nog altijd aan den
gang en tot nu toe en heeft Theresc
het geheim niet veropenbaard dat zii
De toestand in Servië
Er heen cht in het servisch leger
eene groote misnoegdheid over de
benoemingen, door koning Peter gc
daan. Er wordt zelfs reeds gemold dat
ar eene samenzweering gesmeed is,
voor doel hebbende om de tegen
woordige omgeving van den koning
te doen wegzenden, zooniet zou er
eene nieuwe omwenteling uitbreken
Rusland heeft de eerste plaatse he- !00r ai hetgeen hii gf!daan heeft en nog ge
houden in 50 jaar zijn bevolking bij j lg doet voor de katholieke partij en voor
na verdub! eb). De Vereenigde Staten fde stad' (Toejuichingen.)
Ziia van 23 tot 76 miiiioen dus drie speker herinnert geheel de politieke loop-
maai zooveel. Duitschland heeft cent Ihaan var' M. Struye, gedurig een voorbeeld
vermeerdering van 20 miiiioen en vari Püoht, verkleefdheid en zeifsopoffering.
Vrankrijk maar iets meer dan 3 mil- Laat ons hern toejuichen als voorzitter van
Ions ieskoroiteit(Eene grootsche betooging
Vrankrijk die over vijftig jaar del wordt aan M, Struye gebracht)
Voren zijn. j J Slavenjuk onzer tegenstrevers, dieniet
meer, als eertijds gematigde mannen en zijn,
't zijn radikalen als in Frankrijk met een pro-
STA DSNIEUWS gramma a!s de frarischen, zij zeggen 't en zij
KiesvprraHprino- sclirijven't, en zij verlangen tegen dat zij
üiesvergadenng zouden mogen ais de franschen te werke
Vele volk en bijzonderlijk vele burgsrij j Sasn.
waren ia de vergadering van Zaterdag 115 Vroeger hebben de katholieken gevraagd
Oogst. om te mogen deel nemen aan de openbare
M. de Schepen Struye opende de vergade. jteest8n> otH zelfs te mogen openbare feesten
ringen herinnerde in gloedvolle en krachtige Neveii °P huan0 kosten, en 't wierd hun ge
tale den strijd en de zegepralen van het j ^e,gerd* Vandaag heeft de liberale wacht
verleden. Den heugelijken dag als in 4887feene feeste belegd voor de inhuldiging van
M. Colaert naar 't stadhuis werd gezonden, fr03'' vaandel, en 't wordt haar seffens toege
en daar door zijne wakkerheid en zijne man staatl te spelen op den kiosk der Groote
M. Colaert
van den lfn Februari 1891, die de meerder I Colaert herinnert verder al de voor-
beid gaf aan de katholieken, en den heer jnaffie dadea vaK het katholiek besCer. Onze
Baron Surmont de Volsberghe als Burge I financiën zijn in goeden staat: wij hebben
meesterde groote zegepraal van 1895, als jonze gewone ontvangsten van bij de'100,000
geheel den raad eensgezind uit katholieken rr- vei'boogd en wij hebben 90,000 fr. over,
werd samengesteld en in 1899 als onze meer
belooft op het einde van 't proces tel a5ijke officiers nemen aan
zullen kenbaar maken.
De procureur-generaal heeft strenge
en voorbeeldige straffen geëischt en
Woensdag heeft de beroemde advo
kaat Mler Labory zijne pleitrede be
gonnen.
De opstand in Macedonië
Volgens berichten, te Sofia toege
komen, doch die nog dienen bevestigd
te worden, hebben de opstandelingen
den kaimakan van Perlepe, ten noor
den van Monastir, vermoord, alsook
den overste der gendarmerie; de ont
vangers der belastingen en andere
turksche ambtenaars. In het turksch
dorp Ztve werden er van de 94 hui
zen 49 door de opstandelingen in
brand gestoken. Men vreest voor da
den van weerwraak van wege de
muzulmannen.
Er wordt ook nog verteld dat drie
turksche bataljons, die nabij Monastir
die sa
menzweering deel en zij hebben eet
ultimatum aan Peter I gezonden.
Van een anderen kant wordt gc
meid dat andere officiers, ge trom
gebleven aan de familieObrenowitch,
pogingen aanwenden om de gewezen
koningin Nathalie naar Belgrado te
doen weerkeeren, waar zij tot regen
tes zou uitgeroepen worden.
Het staatsblad van Duitschland
heeft eene tafel gemaakt met de be
volking der verschillige groote lan
den der wereld. Daaruit blijkt dal
Vrankrijk all cht aan 'f, sfeertje zal
staan voor'tgeen de bevolking betreft,
Miiiioen inwoners in
n 4850 1870 1900
Rusland 59 7Q ^7
Vereenigde Staten o;> n
van Amerika 8>6 76'3
derheid tot 625 stemmen werd gebracht.
In 1900 werd M. Surmont minister van
Nijverheid en Arbeid genoemd en als Burge
meester vervangen door M. Colaert.
Sedert drie jaar zien wij den Burgemeester
aan 't werk en de kiezers zullen hem op
zijnen pest doen blijven. Toejuichingen
Ten strijde, daarom, vrienden, naar he
voorbeeld van onzen zoo betreurden Heere1
weins a'Eeckboulie, f ij de ziele van den
Katholieken slijd.
Vijftig jaren lang hebt gij gezucht en
geklaagd onder het slavenjuk der liberalen,
en moest gij nu weder hervallen, 't ware
veel erger dan vroeger. Wilt gij er het bewijs
van, zie wat zij doen in Frankrijk, waar zij
kerk en kloosters vervolgen, waar er voor
de katholieken geene de minste vrijheid meer
bestaat, 't Ware hier opnieuw den school
oorlog, als er nu vrijheid is voor elkendeen.
Wij hebben dus gemeend dat het tijd was
om hand aan 't werk te slaan en hebben een
zonder een centiem meer lasten te doen be-
(Toejuich.)
Wij hebben kilometers riolen,kalsijden en
keirzels geleid.
De verlichting is uitnemende veel verbe
terd en uitgebreid.
De stad is veel verschoonst, en is 't getal
niet aangegroeid, 't is vast en zeker dat de
handel bloeiend is en dat de algemeene wel
stand veel is uitgebreid.
Dat zal al in 't lang en in 't breed uiteen
gedaan worden in andere vergaderingen, en
als gij dan den toestand van stad zult verge
leken hebben met dien van over 13 jaar/k
en geloove niet dat gij zult goeste hebben óm
te veranderen.
Er is gevraagd geweestzal er eensge
zindheid zijn onder de katholieken Zeker lij k
onze leus is eendracht maakt macht en den
1*8 October zullen wij die leuze toepassen.
Wij willen allen het welzijn der katholieke
partij en wij allen werken ervoor. De Kie
zing moet het werk zijn van allen, grooten
Comiteit samengesteld uit drie leden van deo Ien k'einen> rijken en armen. Wij zullen allen
katholieken kring, drie leden van den raad I scjHikken opdat iedereen het zijne zou kunnen
van 't volkshuis en drie leden van den en opdat onze zegepraal in octo-
gemeenteraad. Dat zijn drie politieke inrich-gbe^ noK schooner zij dan de voorgaande,
tingen en de gekozenen zijn zeker wel uw
vertrouwen weerdig. Toejuichingen
Voor 't volkshuis zijn de heeren Sobry,
Bouquet en Vanderghote voor den katho
lieken kring de heeren Karei Baus, Ernest
Seys en G. Werbrouck en voor den gemeen
teraad M. den Burgemeester, M. Van den
Boogaerde en Struye.
Wij zijn allen van gedacht dat daarbij dienl.
gevoegd te worden de eerweerde heeren
Deken en Pastors van stad. Zij zijn da eerste
en beste bevoordeelers van onze zedelijke en
godsdienstige belangen.
Algemeene bijtreding).
Wij zijn dus allen eens Van morgen dus
aan 't werk voor de zegepraal van October
aanstaande
Wij moeien zegepralenwant niemand
en is er in Yper die niet en ziet dat de stad
gedurig verbeteit en verschoonert, dat bet
katholiek in tien jaar meer werken heef
doen uitvoeren dan orize voorgangers in
vijftig jaar!
Zonder twijfel en hebben wij aan iedereen
geen werk kunnen verschaffen,wij en hebben
iedereen niet kunnen voldoen, maar wij heb
ben het gedaan zooveel als het mogelijk was
Langdurige toejuichingen begroetten de
Iaanspraken der heeren Struye en Colaert en
nis klaar te zien dat de vergadering op de
aanwezigen den besten indruk heeft gemaakt
jen eene waarborg is voor do zegepraal van
j October aanstaande.
Onder de feesten van Tuindag en mochten
wij voorzeker de schoone Concerten derHar-
monie en der Fanfare niet vergeten. Naar 't
oordeel van eenieder hebben beide muzieken
hunne goede faam wel in stand gehouden.
Maar niet alleen de Concerten waren be
langrijk, ook de muziekfeeste van den woens
dag is uitnemende wel gelukt. Er was veel
volk en van alle klassen, en allen zijn om ter
meest voldaan geweest over de feeste.
Dat strekt tot eere aan het bestier, M.
Fraeijs aan 't hoofd, aan de wakkere heeren
leeraars en bijzonderlijk aan den heer Witte-
bi'oodt die met even veel kennis als wijs be
leid zich heeft weten van zijne moeilijke taak
te kwijten. Eere aan hem, eere aan zijne
leerlingen de jonge kunstenaars Verhaeghe
en Cüsier.
v
Ba
-m~t, '™™^ÖSraÖ!SÖ«öi»mBSïS«öö
a®Bs&ummmwmKmbBSBgmm
fr
ft Sr
'coIaaH r\r\ G rvf i
haftige hazidelwijae do zegepraal bewroobt J ^arkt.
7.111Ion IfAnKaar» mnl/nn y| fnr>n7a;7üttnmr» #1aaI u i
ft