D it IS
EN OMMELANDS,
5 centimen 't bladL
39ite jaar. Taimerk 1983
VOOR DEN PAUS
'1904
ROND DE WERELD
Frankrijk
Werkstakingen
Humbert
De koning van Denemark
Ooriogtoebereidsels
Japonië
STADSNIEUWS
Katholieke
Hoogeschool-uitbreiding
Turnfeest
Nieuwjaaravond
Avondfeest
Het meesterschap
der priesters
1l896^Ï9Ö4
Renan
Op Zaferdag 2n Januari 1904.
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we sen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhandbetaald.
lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 36, te Ïper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen t .ia de reke binnen't blad is 't
O,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence HAVAS,te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
E. H. De Brouwer, pastoor-deken,
Yper 100 00
E. H. George, pastor, Boesinghe 25 00
M' Mme Philippe Vanden Berghe,
Yper 100 00
E. H Annoot,onderpastor, Boesinghe 30.00
't Nieuwsblad wensclit voordo 39c
maal zijne talrijke lezeressen en lezers
een zalig nieuwjaar
Zalig nieuwjaar zeiden onze voor
ouders, Zaliij nieuwjaar, zegt nog de
vlaming, en door die welsprekende
woorden wcnscht hij alle slach van
geluk voor het tijdelijke en nog meer
voor het geestelijke.
Dat is ook de wensch van hef
Nieuwsblad tn moge deze wensch voor
al onze lezeressen en lezers ten volle
verwezentlijkt worden
Acht en dedig jaar zijn voorbij
sedert de stiching van ons blad. Acht
en dertig jaar ds een rook verdwenen
wanneer zij vo)rbij zijn Maar een
lang tijdstip w.nneer het te komen is.
Over acht en dertig jaar Geheel
het arrondissenent lag nog gebukt
onder de ijzeren slavernij der te dien
tijde almachtige Iberale partij. Kamer,
senaat, provincie 0 ntrent al de ge
meentebesturen,! was alles liberaal.
Yper,het kalhcieke Yper verzucht
te onder het dwaigjuk dat hem dan
reeds sedert 35 jas onder den hiel der
Cartons geplooid Held.
Mannen van goden wille en (aaien
moed sloegen han< aan 't werk, stich
ten vlaamscheen fansche weekbladen,
schreven, spraken wrochten, en één
voor één vielen demachtige foiiteres-
sen van 't liberalises. Na den pro
vincieraad volgdecKamer en Senaat,
en naarmate de librale partij meer en
meer opentlijk eem antigodsdienstige
partij werd, naarmte ook verdubbel
den de katholiekenhunne aanvallen,
en menigmaal weren hnnne pogin
gen met goeden itslag bekroond.
Provincieraad, Kamr en Senaat, wer
den beurtelings ingnomen.
In 1887 werd d* eerste bres ge
maakt in het gementebestuur van
Yper, dat bijna sedet vijftig jaar alle
katholieken had ugesloten uit alle
plaatsen en bedienigen, dat de brave
Lamothezuslers hd buitengezet, de
armen gebroodrocd als zij hunne
kinders naar gefl geuzenscholen
wilden zenden. In 1887 stelden de
liberalen den waalParsy tegen den
vlaamsgezinden viksvriend M. Co-
laert. In de herstmtning werd M.
Colaert met 50 stemien meerderheid
gekozen in den raa Wie heeft er
niet onthouden wtke geestdrift er
ontstond bij de beendmaking van
dien uitslag M. Ccaert werd zege
pralend van 't stil hu is naar den
Katholieken Kring gdregen, en 't was
twee-drie dagen lag feeste vieren
gelijk er in Yper ng geene te zien
geweest was I
Drie jaar later, in 1890, den 19
October hielden de lifcraien hun met
zeuren nog aan 't be vindmaar hun
zeuraarspel kwam it, de Kiezing
werd verrboken en
zeuren
komt te peutn,
den ln Februari 1891 verd geheel de
katholieke lijsle met eene schoone
mee; derheid gekozei Het laatste
bolwerk der liberale mcht hg omver
en
recht en vr|heid
die sedert eene halve euw onbekend
waren hier in stad, zegepraalden
bij de Yperlingen, en tjzonderlijk bij
de Ypersche werkliede-
In geheel dien stijd heeft hel
Nieuwsblad zijnen mai gestaan, het
hoofd en de ziele gefeest van den
strijd en de geschieden) der katholie
ke partij van ons arrofdissement en
geschiedenis
sta 1,
van
bijzonderlijk van onze geliefde
't is met een de
het Nieuwsblad.
Ia 1895 werd de laatste liberale
raadsheer uit den gemeenteraad ge
bannen en de pogingen sedert dien
aangewend om den katholieken ge
meenteraad van 't stadhuis fe krijgen
bleven volkomen vruchtelooshet
Ypersch volk is tevreden over de
ban telwijze zijner bestierders en elk'1
kicziog wordt hun mandaat met
groote meerderheid vernieuwd.
't Verloopen jaar nog hebben wij iD
le moeilijkste omstandigheden de
[iberale partij van Yper overwonnen,
en toekomende jaar voor Provincie en
Senaat zullen de katholieke kiezers
opnieuw de gelegenheid vinden om
aan hunne lastgevers hunne dank
baarheid te bewijzen voor al hetgeen
/.ij gedaan hebben voor het alg< meen
welzijn en hun vertrou ven te betuigen
voor het toekomende.
't Nieuwsblad zal met Gods hulpe
zijn beste doen om in den nieuwen
strijd zijne lezers te onderrichten en
op de hoogte te houden van al hetgeen
er gedaan wordtin geheel het arron
dissement, steeds op de bre3, volgens
zijne leuze, die zoowel geheel zijn
programma sarrenvat
Ectit en recht, 't oul volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig,
Ypersch, vlaamsch en bovenal
God getrouw het wezen zal
M. Combes is reeds bezig met nog
een nieu w wetsontwerp gereed te ma
ken tegen de katholieken.
Ditmaal en geldt het de scholen niet
meer: daarvoor heeft hij reeds gezorgd
en gecne enkele kloosterschool zal nog
overblijven. Hij wil nu de arme men-
schen treffen, die geholpen worden
door 't genootschap van Sint Vincen-
tius a Paulo. Volgens zijne wet zat
geene omhaling in de kerken meer
mogen gedaan worden voor de armen
door SintVincentius ondersteund. Hoe
zal dat daar eindigen
De werkstaking der bakkers van
Parijs is deerlijk mislukt. Om toch
aan hunne nederlaag een schijn te
geven, hebben de kopstukken rui be
sloten de staking op te schorsen tot
I7n Januari. En de werkslaking is
zelfs niet begonnen, hoe kon zij dan
pgcschorst worden
De kommissie der fransche Kamer,
gelast met het onderzoek vau het dos
sier der zaak Humbert, heeft besloten
een historiek le doen opmaken van
geheel het proces der nalatenschap
Crawford, ten einde den rol vast te
stellen, door de magistratuur daarin
gespeeld, en de vraag op te lossen,
Hoe het mogelijk geweest is dat men
20 jaar lang heeft kunnen pleiten over
eene niet bestaande erfenis.
De oude koning van Denemark, die
zich thans te Gwunden bevindt, is
sedert eenige dagen erg ziek, en zijn
toestand boezemt ernstige onrust in.
De amerikaansche regeering heeft
geheime bevelen gezonden aan de
kusttroepen, opdat zij zich zouden
gereed houden om onmiddellijk naar
Panama te vertrekken. TeSan-Fran-
cisco liggen daartoe drie transport
schepen onder stoom. Naar het schijnt
trekt de colombiaansche regeering
troepen bijeen aan de grens van Pa
nama. De amerska usche luitenant
kolonel Chales zal zich Daar Panama
begeven om er de strategische punten
te gaan besludeeren.
Japonië en Rusland maken haastige
toebereidsels voor den 001 log, al is
het dat men van weerskanten tracht
in 't vriendelijke overeen fe konen.
De Japoneezen, al gebaren zij van
de Europeanen niet bevreesd te zijn,
en zouden toch niet geerne het mach
tige Rusland tegen hun hebben en
meteen zijnen bondgenoot Vrankrijk.
't Is waar dat Eugeland eene over
eenkomst heeft met Japonië voor het
geval dat er zou oorlog uitbersten,
maar de engelschman is uitgebloed
door den oorlog met de Boeren en hij
en zal niet haastig zijn om te herbe
ginnen.
Woensdag 23" dezer gaf M. P. Verhaegen
eene voordracht over Het kantenwerken
vroeger, en nu M. P. Verhaegen is de zoon
van M. Arthur Verhaegen, de welbekende
voorzitter van den Volksbond,en is provinciaal
raadslid te Gent. Hij heeft reeds vele s'udiën
uitgegeven over zijn onderwerp, en bijzon
derlijk een werk in twee kostelijk geïllu
streerde boekdeeten, dat verschenen is door
het loedoen van het ministerie van Handel
en Nijverheid. Spreker behandelde in kun
stigen vorm de geschiedenis en het opkomen
van het kantenwerken,, Hij besprak den bloei
van het spellewerken in België, en te Yper
in 't bijzonder, en onderzocht de verschei
dene oorzaken van het jammerlijke verval
dezer zoo diep nationale nijverheid.
Deze prachtige ekoriomische voordracht,
die uitmuntend geschikt was voor onze stad,
wierd hevig toegejuicht.
De voordracht die Woensdag laatst 30 De-
De liberale partij heeft dees ongelijk en
geene reden van bestaan. En 't is omdat de
liberale partij eenen ingebeelden, hersen-
sehimmigen vijand bevecht, dat het gezond
en gezeten verstand der Belgen haar den rug
toekeert; 't is omdat zij de priesters belasten
en vervolgt, a! zeggen dat ze eerbiedigt, dat
ons volk walgt van hare valschheid en dub
belzinnigheid; 't is omdat zij de Katholieke
Kerk en hare bedienaren, waaraan alle kri
stene herten gehecht en getrouw z:jn, zoekt
te tergen en te vernietigen, dat de katholieke
partij boven blijft.
Waar Kerk en Staat te gütre gaan
Daar is 't dat vrede en recht bestaan
zegt de overgroote meerderheid van ons volk,
en 't blijft de katholieken getrouw.
Dat was mij toch een lief, een knoddig,
een hertelijk feestje, Zondage laatst, bij onze
bevallige Turners van Sint Michielsgilde
En volk dat er was en leven en leute
Maar ook, wie kan er feesten schikken en
doen uitvoeren lijk Eerweerde Heer R. Neu
villeEn wie heeft er een hand om de
Turners te dresseeren gelijk M. Meyskens
En Sint Michiels-Harmonie, onder het be
leid van M. Gustaaf Desramault, was wel op
de hoogte van het overige
Zulke feesten smaken naar den trog
om nog
Hoe eer en hoe meer
hoe liever
Als gewoonte zal nieuwjaaravond gevierd
worden in den Katholieken Kring, heden
Donderdagavond, 31 December. Ten 11 1/2
wordt de punch opgediend.
De Koninklijke Fanfare geeft Zondag
cember moest plaats grijpen is op 't onver-1 avond haar eerste winterfeest voor Damen,
wacbts door de onpasselijkheid van den. met medewerking van de heeren De Jonghe,
spreker moeten verzet zijn.
Met Januari aanstaande zal M. Michotle
doctor in wijsbegeerte en natuurlijtce weten
schappen eenen leergang geven over het
ontstaan der levende geslachten in het planten
en dierenrijk, en over het stelsel van Dar
win en Herbert Spencer: het evolutionnisme»
ln andere steden heeft M. Michotle grooten
bijval verworven.
Het Weekblad is tegen het meesterschap
der priesters 't is daartegen dat de liberale
partij, voor het geluk van volk en vaderland,
opkomt, zegt nog het Weekblad.
Als men de priesters telt, die in de ver-
schillige gemeenteraden, provinciale raden,
ofwel in de Kamer der volksvertegenwoor
digers en in 't Senaat zetelen, men zou het
waarlijk niet zeggen dat de priesters bet
land roeester zijn er is maar één in de
Kamer der volksvertegenwoordigers, paster
Daens, (en moet men sommige dagbladen
gelooven, de liberale partij is er min tegen
dan de katholieke partij,) en één in 't Sanaa!,
de zeer eerweerde heer Keesen.
't Waren wel wereldlijken, en geen pries
ters waai tegen de liberalen hier en elders
opkwamen in alle voorgaande kiezingen, en
wien zij het meesterschap betwistten.
De priesters hebben ten minste den naam
van meesier te zijn, antwoordt het Weekblad,
en dat nog is te veel.
Hoe groot moet de haat der liberale partij
tegen de priesters zijn, om dat niette kunneD
verdragen; de priesters bespreken noch be
krachtigen in geene eene wetmakende ver
gadering van 't land de minste verplichtende
beslissing, maar de liberalen peizen dat alle
beslissingen door hen ingeblazSPJ^ °P-gS-
leid zijn, en zij trekken te velde tegen die
ingebeelde macht, teg.n die naam en faam,
die zij den priesters geven, om een schijn
reden te hebben voor hunnen haat en smaad.
kunstzanger, G prijs-der koninklijke muziek
school van Gent, Albert Van Eegroo, vïolo
niste, en Van Aerschot zoon,kluchtzangers
van Antwerpen.
Programma
1. Ouverture pour Fanfare.
2. Lohengrin, air des Adieux,
par M. De Jonghe, Wagner
3. Trois feuilles df album, pour alto
par M. Van Eegioo, H. Sitt
4. A. 't li niet omdat gij een roosje zijt,
door M. De Jonghe, K.Mestdagii
B. Herbergprinces, lied van
Renilde, J. Blockx
5. Chansonnettes dites par
M. Van Aerschot, d'Anvers. Y
6. Carmen, ouverture pour Fanfare.
7. 4mc concerto pour violon,
par M. Van Eegroo, Vieuxtemps
8. Joseph, réeilatif et air,
par M. De Jonghe,
1" partie et Rondo Russe du
2e concerto pour violon,
par M. Van Eegroo,
Duo comique par
MM. Van Aerschot el fils.
9
10
Méhul
de Beriot
De volgende feesten zijn geschikt
16 Januari, Soirée-tabagie.
7 Februari, Concert.
12 Maarte, Soirée-tabagie.
Den 31 December laatst eindigde hel
mandaat vau gemeenteraadslid, dat de kie
zers over 8 jaar geschonken hadden aan de
tieeren G.Boone, R.Colaert, E.Decaestecker,
G. D'Huvetlere, E. Struye, Baron Surmont
de Volsberghe, H. Vandenboogaerde en
H. Vandergbote.
Het Nieuwsblad kan dat tijdstip niet laten
voorbijgaan, zonder die heeren te bedanken
vot> 'in peizen en pogen en al hunne
woo h werken ten voordeel8 der stad.
i Ts~^lie wij over 8 jaar aangeraden
tiet- heeren te stemmen, moeten
ir aHen dat hunne gekozenen de
stad wel en wijs bestierd hebben, te gare
met de gekozenen van 1899, en ze verbeterd
hebben onder het vijfdubbel opzicht der
waterverschaffing, der droog- en gezond
making, der bestrating, der verlichting en
der verfraaiing.
Jaarlijks hebben zij de rekeningen der
stad kunnen sluiten met een grooter over
schot dan ten tijde der liberalen, en in 1902
kwamen zij meer dan 89 duist fr. over
daarbij in 1902 deden zij de gewone ont
vangsten rijzen tot boven de 366 duist fr.,
't is te zeggen rond de 78 duist fr. meer dan
in 1889, het voorlaatste jaar van 't liberaal
bestier.
Dank aan het waterkasteel, gaven zij
zuiverder en overvloediger water in alle
huizen en hoogten der stad, zonder daarvoor,
gelijk in andere steden, het water te doen
betalenzij doornaaiden den grond met
suatiën of vuilgoten, om Yper droog te
trekken en gezonder te maken en om alle
ingezetenen beter te beschermen tegen be
smettelijke ziekten zij deden vele onzer
oude kalsijsteenen herkappen en herlegden
daarmêe menige straten in stad, terwijl zij
meestal onze buitenwegen goed en begang-
baar mieken door eene deugdelijke be-
steeniging zij plaatsten meer dan 150 lan-
teerns bij deze der liberalen, en verlichtten
de bijzonderste straten en plaatsen met den
bec Auerzij mieken eenen hof en eene
square bij de statie en bewrochten de vol
bouwing der Maloulaan, der Ed. Fiersstraat,
der Eigenheerdstraat, der Elverdinghestraat,
der Gapronstraat, der Waterkasteelstraat en
der Klaverstraat.
Dat is wel wat lof en dank weerd.
Wijjzouden hen ook mogen loven en
danken voor de verbeterde nijverheidschool,
waaruit de werkman vlugger yan geest en
bekwamer met de hand moet komen dan
vroeger, om niet te bezwijken in den strijd
voort 't leven wij zijn gelukkig dat de
pogingen onzer gemeenteraadsheeren met
goeden uitslag bekroond worden, vermits de
nijverheidsschool door een groot getal
welgestelde leerlingen bijgewoond wordt.
Eindelijk loven en danken wij hen voor
de liefde en eerbied die zij steeds getoond
en verspreid hebben voor den Godsdienst,
door het godvruchtig bijwonen der plechtige
Te Deum's en der luisterlijke processien ter
eere van het Allerheiligste Sacrament des
Altaars en van de Patrones der stad, O. L.
Vrouw van Ttiuyne.
Gekozenen van 1895, lof en dank
Gekozenen van 1903, volgt hun voorbeeld!
Dezen naam is bijna een vloek, als men
bedenkt het ontzettend kwaad, door dien
verloopen seminarist bij zijne tijdgenooten
veroorzaakt door zijn goddelooze geschrif
ten, vooral door zijn berucht boek Het
Leven van Jesus, waarin hij evenals zijn
modelJudas, den Zaligmaker overlevert
met eenen kus. Alleen dit verschil bestaat er
tusschen beide verraders de Iscarioth ont
ving slechts 30 zilverlingen, ongeveer 45
frank, terwijl aan Renan honderd duizend
frank werden uitbetaald door de joodsche
firma Lévy, die de uitgave van zijn boek
bezorgde.
Wat de Italiaansche carbonari voor Gior
dano Bruno, den afvalligen monnik, gedaan
hebben te Rome en wat de uitdrijvers der
kloosterlingen eens zullen doen voor Char-
honnel, is ook gebeurd voor den schrijver
van Het leven van Jesus. Om den 40" ver
jaardag der uitgave van dat boek te vieren,
hebben defransche vrijmetselaars teTréguier,
de geboorteplaats van den godloochenaar,
aan dezen een standbeeld opgericht, waarbij
Gombes de inwijdingsrede heeft uitgespro
ken, te midden der bajonnetten, terwijl het
dien morgen verboden was de klokken te
luiden, uit angst dat het klokkengelui de
stem van het geweten bij zijn vereerders zou
wakker schudden.
Goddank, die smaad, Christus aangedaan,
zal niet ongewroken blijven. In Mei 1904 zal
te Tréguier een Calvarieberg van uitboeting
worden opgericht, een grootsch nationaal
monument, 12 meters hoog, in blauw en
rood graniet, die in aanbouw is.
De schrijver eener vlaamsche brochure i
Renan als Schriftverklaarder, heeft van deze
gelegenheid gebruik gemaakt, om Renan in
zijne ware gedaante te doen kennen, als een
valschen meester die het H. Schrift schrome
lijk vervalscht heeft en de valsche teksten,
die nergens in den Bijbel te vinden zijn, als
echte waar in omloop beeft gebracht. Wordt
die doenwijze toegepast op wissels of nota-
rieele stukken, dan voert zij den dader naar
NIEUWSBLAD VAN YPER