D I T IS
EN O MM ELANDS,
m
m
I
893te jaar. -Taimerk 1985
VOOR DEN PAUS
ROND DE WERELD
Frankrijk
Japonic
Duitschland
STADSNIEUWS
Herkiezing
Aan 't werk
Eensgezind ten strijde
Koninklijk Besluit
katholieke Wacht
Betooging
Voor den arme
Avondfeest
Katholieke
Hoogeschool-uitbreiding
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boter strate, te Yperen bij 's land boodschapioezen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en t wordt
op voorhand betaald.
l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te A per.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingent cstand ,i .iu de reke binnen't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
lH boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken, j
De Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk,32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma-
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Vorige lijst fr.
277 00
Eene dienstmeid 5 00
Voor den Paus 3 00
En l'honneur de Marie Immaculée, pour
le Pape-Roi. Anonyme 100 00
E H. Ed. De Beir, pastoor, Kemmei 20 00
E. H. C. Gornette, onderp., id. 5 00
Eene onbekende, id. 10 00
Goleta De Vooght, id. 3 00
Eudoxie Varihoeeke, id. 2 00
De Koster van 'tEngelsch Klooster,Yper 8.00
Mademoiselle Mul.'e 100 00
E. H. Vanneste, pastor, Reninghelst 30 00
Onbekend 3 00
St-Vincentscollege, Yper 70 00
Kinaers Devos, L deghem 3 00
De fransche Kamer is deze weke
bijeengekomen en heeft baar bureel
vernieuwd. M. Bourgeois en beeft hem
niet meer voorgesteld In zijne plaats
is M. Brisson gekozen, een hevige
Combist en Dreyfusist. Maar Brisson
en heeft maar twee stemmen boven de
volstrekte naeerderheid bekomen en
nog wareQ er vele van de Kamerhee-
ren, di8 tegen 't ministerie zijn, af
wezig. Hadde iedereen op zijnen post
geweest, misschien was de fameuze.
blok of meerderheid vau 't mi
nisterie omverre. 't Is altijd en overal
't zelf(]0flauwheid en lauwheid
^er katholieken is meestendeels oor-
zaak dat, de kwaden zooveel macht en
8ezag hebben^ De Vlamingen weten
zoo schoone te zeggen in hunne
vokstale De stoutste wezels zui[ en
1 beste eiers.
Jaurès, die verleden jaar onder
voorzitter was der fransche Kamer
en is niet herkozen. Nog een bewijs
dat de meerderheid zoo vaste nie'
meer en staat en dat met eene kracht
dadige werking, Vrankrijk weder zou
kunnen opkomen.
In den franschen Senaat zat M.
Wallon voor als ouderdomsdeken. Hij
heeft de politieke van d< n apostaat
Combes ferm gehekeld. Tot slot riep
hij uit Neemt Johanna d'Arc foi
patrounesse en dat God andermaa
Vrankrijk redde Zijne woorden wer
den door de katholieke Senators geest
driftig toegejuicht.
Klappen kunnen de fransehen nog
al, maar er ontbreekt eensgezinde
werking. Elk trekt al zonen kant en
daardoor is 't dat zij geenen beteren
uitslag bekomen.
Nog altijd geen zeker nieuws nopens
den oorlog. Van wederkanten groote
toebereidsels. Da russen zenden solda
ten langs hunnen spoorweg door Si
berië en de Japoneezen koopen oor
logsschepen en voorraad, zoodat men
van wederkanten op loer is.
Volgens de laatste lijdingen zou de
oorlog onvermijdelijk zijn en op hel
punt los te breken.
In Duitschland is het groote nieuws
voor den oogenbük de uitdrijving uil
Vrankrijk van Pastor Delsor, die deer
maakt van de Duitsche afgeveerdig-
den voor Elzas-Lotharingen, die pro
vincie die sedert den oorlog van 't jaar
70 van Vrankrijk is afgescheiden en
bij Du ilschland gevoegd.
Pastor Delsor was naar Lunéville in
Vrankrijk eene voordracht gaan ge
ven en ongetwijfeld z u hij zeker wel
een woord gezeid hebben over de bate
lijke politiek van M. Co o bes.
Jamaar de apostaat heeft rechtuit
hevel gegeven den spreker uit het land
te bannen.
Natuurlijk, dat is troef in de kaarle
der duitschers, want M. Delsor had
meer dan eens opsprake gemaakt te
gen de inlijving van Elzas bij Duitsch
land.
Da groote duitsche bladen en dui
ken hunne blijdschap niet over die
uitdrijving. De Deutsche Zeitung zegt
Die uitdrijving ^eeft ons veel plezier
gedaan en Berliner Tagblatl 't E
eene groote flikke, waaruit wij moe
ten profijt trekken. D j GermaniaDal
is nen slag iu 't aaozichte van Elzas-
Lotharingen en 't zal wel meehelpen
om de Elzassers tot Duihchland te
doen overhellen.
Zoo doet de haat tegen den gods
dienst aan Combes altijd meer en
meei dwaasheden verrichten
In onze tweede uitgave hebben wij ver
ledene week het nieuws aangekondigd dal
de kiezing van 18 Ooiober gedeeltelijk ver
broken is door Minister de Ti ooz.
't Nieuws is hier in stad Zaterdag alge
meen gekend geweest en heeft overal groote
verwondering verwekt.
Zondag nuchtend stond het Koninklijk
besluit in bet Staatsblad wij drukken het
verder over in ons blad.
Natuurlijk moeten wij ons aan de beslis
sing, van hooger ambt genomen, onderwer
pen, maar we zijn hierin geheel en gansch
't akkoord in^t onzen franschen confrater
le Journal d'Ypres, de beslissing van de
bestendige afveerdiging scheen on3 in recht
onbetwistbaar.
Ometvan overtuigd te zijn, behoeft men
maar de beweegredens der beslssing van de
deputatie met die van den minister tie verge
lijken.
Geene rechtbank en zou durven houden
staan dat kiezers die regelmatig gestemd
hebben, door hunne stemmen, den wille van
net kiezerskorps kunnen veranderen.
De kiezers wier stemmen vernietigd wor
den, moest men ze laten kiezen, als men
tegen hen geene bewijzen van kiesonhe
voegdheid kon inbrengen op den cogehblik
der stemming
zegt hel Koninklijk besiuit.
Is hunne stemme geldig gegeven
NEEN, zegt dat zelfde besluit.
Dat is ja en neen voor hetzelfde, of wit en
zwart te gelijk
Dat die twee kiezers misschien voor de
Katholieken ges emd hebb n. 't is mogelijk.
Wat meer is, hunne veroordeeling en is in
t geheele niet eetroovend Dat we moester
zeggen dat ze waarschijnlijk voor de katho
tieken gestemd hebben, dat en zou nog niets
veranderen aan ons stelsel.
Moesten zij ter stemming toegelaten wor
den en moesten de heeren Lemahteu en
Vanden Boogaerde gekozen worden ver-
Klaard, daar ligt geheet de zake.
Het eerste punt en wordt niet betwist voor
hetgeen de bureelen aangaat, maar als de
bureelen die kiezers moesten laten stemmen,
hoe komt men dan die stemming verbreken,
dat is nog eens wit en zwart zeggen te geliji.
Geen een rechtsgeleerde en zal anders
spreken.
Moest men houden staan dat de heeren
Lemahieu en Vanden Boogaerde gekozen
üjn dank aan de stemmen van onbevoegden,
wij en zouden niet tegenspreken, al is 't dat
niemand dal bewijzen kan. Zedelijtcer wijze
eu zouden ze dus niet gekozen zijn. Maai
volgens recht, zijn zij het onbetwistbaar.
En 't en is maar de w< t die hier geldt. Die
kiesonbevoegdheden zijn de wet en't is de
wet en niet anders dan de wet die hier geldt
Dat is misschien spijtig, maar wat wilt geer
aan doen dura lex, sed lex.
Het grootste deel dar kiezers zeggen dat
<e van M. Nolf niet en willen als Kamer
hcere, dat ze M. Taevelin verkiezen, maar
de wet op de E. V. is darr die de plaatse
ge^ft aan M Nolf met 11222 stemmen tegen
25944 aan M. Ttievelin.
't Is spijtig, zeer spijtig, maar wat wilt gij
er aan doen 't ls de wel Dura lex, sed lex
En zie nu hoe het hooger bestier moet
bandelen om het getal stemmen te bepalen,
min de stemmen der veroordeelden.
Men trext van elk zsven stemmen af, als
nadden die kiezers te gare 14 stemmen
Is dat niet o. lachelijk En op eene andere
maniere den uitslag der stemming veran
deren ware e;ven belachelijk Alleenlijk de
wet mocht toegepast woiden, 't was het
eenigste wat er te doen was.
Wij zeiden hooger dat wij ons onderwer
pen.
Dat is waar, en daar. wij moeten herbe
ginnen, we zullen 't doen.
Als den eersten oogenblik van verbaasd
heid en gramschap voorbij was, zijn onze
vrienden aan 't werk gegaan met meer iever
en meerder krachtdadigheid dan den 18
October, met meer eensgezindheid en een
dracht ook en met de vaste overtuiging dal
de nieuwe kiezing eene grootere en sehoo
nere zegep aal zal geven dan den 18 October.
Aan 't werk Aan 't werk
De Patrie van Brugge zegt het volgende
Oaze Ypersche vrienden moeten dus ten
tweeden male in het strijdperk met hunne
egenstrevers.
Het is te hopen, dat zij, beter ingericht
voor dien nieuwen aanval, geheel en gansch
die oude kleine geschillen zullen vergeten
hebben, die in October laatst hunne werking
bebben verlamd, 't Is eensgezind dat zij
moeten ten strijde trekken en 't en is maar op
die voorwaarde dat zij de zegepraal zullen
behalen, gelijk zij vroeger reeds zoo dik
wij is hebben gedaan.
LEOPOLD II, Koning der Belgen,
Aan allen, tegenwoordigen en
toekomenden, Heil.
Gezien bet proces-verbaal der verkiezingen
dieoi 18 October 1903 te Yper hebben plaats
gehad, tot gedeeltelijke vernieuwing van den
gemeenteraad
Gezien de bezwaren tegen die verkiezingen
ingediend
Gezien de beslissing, in dato 4 December
jongstleden, waarbij de Bestendige Deputatie
des provincieraads van West-Vlaanderen ge
melde verkiezingen goedkeurt
Gezien het verhaal den 9" derzelfde maand
door den gouverneur der provincie tegen die
beslissing ingediend
Aangezien de klagers de volgende grieven
aanvoerden
1° Een stembriefje, waarop het licht stipje
niet was aangeraakt, werd ten onrechte geldig
verklaard ten voordeele van lijst II en een
soortgelijk briefje, gunstig aan lijst I, werd
nietig verklaard
2° Twee kiezers, die te zamen over 7 stemmen
beschikken, hebben aan de stemming deel
genomen, alhoewel zij wegens verooi deeling
tot stemmen onbevoegd waren
3° In een der bureelen werd er een niet
gestempeld stembriefje onder de witte en
ongeldige stembriefjes gerangschikt, doch de
andere briefjes werden in dat opzicht niet
onderzocht
4° In een der stembureeien ontbraken er, na
sluiting van de stemming, twee rooskleurige
briefjes en een wit briefje.
Aangezien, wat eerstgemeld punt betreft, de
Bestendige Deputatie ae geldigheid aanneemt
van het briefje dat eenparig door het bureel
werd geldig verklaard en, aan den anderen
kant, het door het bureel ten onrechte vernie
tigd briefje, ten voordeele van lijst I, geldig
verklaard
Aangezien, wat het tweede punt betreft, de
BestendigeDeputatie, oordeelendedat bij gebrek
aan het overleggen van uittreksels uit de
vonnissen tot veroordeeling de toelating van de
veroordeelde kiezers regelmatig is geweest, de
door hen uitgebrachte stemmen als bepaald
verworven beschouwt
Aangezien, wat het derde punt betreft, de
Bestendige Deputatie beslist dat het nietnoodig
is over te gaan tot het onderzoek van al de
stembriefjes, opgenomen door het bureel, dat
vastgesteld heeft dat een der stembriefjes het
stempelmerk niet droeg, en wel om reden dat
op geen bedrog werd gewezen en geene opmer
kingen werden gemaakt tijdensde verrichtingen;
Aangezien, wat het vierde punt betreft, de
Bestendige Deputatie vaststelt dat het getal
briefjes in de bussen gevonden overeenkomt
met dit der briefjes die volgens de processen-
verbaal der stemming er zich moesten in
bevinden en het dus eene stoffelijke dwaling
geldt, door het stembureel gepleegd bij het
tellen der briefjes
Aangezien, rekening houdende met Let door
de Bestendige Deputatie geldig verklaard briefje
ten voordeele van lijst 1, de uitkomst der
stemming de volgende is
Getal geldige stemmen 4,510
Volstrekte meerdeiheid 2,236
Stemmen door de candidaten behaald
Aangezien de beslissing der Bestendige Depu
tatie gewettigd is wat eerstgemeld en de twee
laatstgemeide punten betreft, doch dat dit
college ten onrechte meent dat bij gebrek aan
overlegging bij de stemming van de wettelijke
bewijzen van kiesonbevoegdheid van twee
burgers, wier kiesrechten geschorst waren
wegens gerechtelijke veroordeelingen, de stem
men van deze twee kiezers als geldig uitge
bracht dienen beschouwd
Aangezien de wet inderdaad uitdrukkelijk
bepaald dat Worden getroffen met schorsing
van de kiesrechten en mogen niet tot de stem
ming toegelaten worden gedurende de ontzeg
ging Zij die.... en zoo de wet het kiesbureel
er toe machtigt die kiezers af te wijzen wanneer
van hunne onbevoegdheid gebleken is in de door
haar gestelde voorwaarden, hieruit niet kan
voortvloeien dat waar het bureel nalaat gebruik
te makun van dit recht, de onbevoegdheid hare
uitwerking verliest
Aangezien, daar het onmogelijk is te bepalen
voor wie in die stembriefjes gestemd werd,
men, overeenkomstig den aangenomen regel
bet getal der geldige briefjes en hel getal der
stemmen door eiken candidaat behaald dient
te verminderen met een getal gelijk aan dit der
onregelmatig in de bus gestoken briefjes, dit is,
bier, met zeven eenheden en dit om te beletten
dat aan een of meer candidaten stemmen worden
toekend die zij enkel te danken zouden hebben
aan niet-kiezers
Aangezien ten gevolge van deze vermindering
de uitkomst der verkiezing de volgende is
Getal geldige stemmen 4,503
Volstrekte meerderheid 2,252
Stemmen door de candidaten behaald
Liste I.
MM.
Beesau
Dechièvre
Dedeystere
Harteel
Iweins
Laheyne
Nolf
2,053
2,075
2,041
2,050
2,067
2,056
2,137
Speybrouck2,040
Liste I.
MM.
Beesau 2,060
Dechièvre 2,082
Dedeystere 2,048
Harteel 2,057
Iweins 2,074
Labeyne 2,063
Nolf 2.144
Speybrouck 2,047
Al de candidaten
Liste II,
MM.
Colaert
D'Huvettere
Iweins d'Eeckhoutte
Lemabieu
Sobry J
Struye
VandenbogaeTste-
Vanderghote
lijst II, daar
van
2,305
2,280
2,274
2,256
2,274
2,291
2,566
2,270
zij de
volstrekte meerderheid bekwamen,
verkozenen uitgeroepen.
worden tot
Liste II.
MM.
Colaert 2,298
D'Huvettere 2,273
Iweins d'Eeckhoutte 2,267
Lemahieu 2,246
Sobry 2,267
Struye 2,284
Vandenbogaerde 2,
Vanderghote 2,263
Aangezien uit de cijfers blijkt, dat alleen de
heeren Colaert, D'Huvettere, Iweins d'Eechout-
te, Sobry, Struye en Vanderghote, in elk geval,
een hooger getal stemmen dan het cijfer der
volstrekte meederheid bekomen hebben dat,
wat hen betreft, de wil van het regelmatig
samengesteld kiezerskorps geen twijfel overlaat;
Aangezien, wat de twee andere plaatsen
betreft, uit de hooger gedane cijferingen blijkt
dat de toekenning ervan, hetzij aan de heeren
Lemahieu en Vandenbogaerde, bij volstrekte
meerderheid, hetzij aan candidaten van lijst I,
bij toepassing der evenredige vertegenwoordi
ging, volstrekt afhangt van de stemming der
twee niet-kiezers, stemming waarvan de betee-
kenis niet mag nagegaan worden
Aangezien het in die voorwaarden onmogelijk
is zonder willekeur te bepalen aan wié de twee
zetels te beurt vallen waarvan de toekenning
onzeker is en dat het uitsluitend aan het regel
matig geraadpleegd kiezerskorps behoort deze
aanwijzing te doen
Aangezien dus de onbetwistbaar regelmatig
gebeurde verkiezing der heeren Colaert, D'Hu-
velte, Iweins d'Eeckhoutte, Sobry, Struye en
Vanderghote dient goedgekeurd en de kiesver
richtingen voor het overige moeten vernietigd
worden
Gezien artikel 74 der wet van 12 September
1895
Op voorstel van Onzen Minister van Binnen-
landsche Zaken en Openbaar Onderwijs.
Wij hebben besloten en Wij besluiten
Art. 1. Voormelde beslissing van de Besten
dige Deputatie des provincieraads van West-
Vlaanderen wordt hervormd.
Worden tot gemeenteraadsleden uitgeroepen
de heeren Colaert, D'Huvettere, Iweins d'Eeck
houtte, Sobry, Struye en Vanderghote. De
verkiezing die op 18 October te Yper plaats had
wordt voor het overige vernietigd.
Melding van deze beschikking zal gemaakt
worden in het register der beraadslagingen van
de Bestendige Deputatie, op den rand der
hervormde akte.
Art 2. De gemeentekiezers vau Yper zullen
bijeengeroepen worden, krachtens eene beslis
sing van den gemeenteraad, op eenen Zondag,
binnen het tijdbestek van dertig dagen, bij
artikel 75 der wet van 12 September 1895
bepaald, ten einde over te gaan tot de verkiezing
van twee leden van de 2C reeks tot vervulling
van de opengebleven zetels.
De candidaten moeten voorgedragen worden,
ten minste vijftien dagen vóór den dag waarop
de verkiezing zal plaats hebben. Iedere voor
stelling moet onderteekend zijn door 50 ge
meentekiezers.
Op de twee laatste gebruikbare dagen voor
de voordrachten van candidaten, zal de voor
zitter van het hoofdbureel die voordrachten
ontvangen van 1 tol 4 uur namiddag. Hij zal
de kiezers daarvan verwittigen door een bericht
afgekondigd ten minste twintig dagen vóór de
verkiezing.
Art. 3. Onze Miuister van Binnenlandsche
Zaken en Openbaar Onderwijs is belast met de
uitvoering van dit besluit.
Gegeven te Laken, den 8° Januari 1904.
LEOPOLD
Van 's konings wege
De .Minister van Binnenlandsche Zaken
en Openbaar Onderwijs,
J. de Trooz.
adering der Katholieke Wacht van
2 uitnemende belangrijk onder
De ruime zale van 't Volkshuis was prop
pende. Na eene schoone aanspraak van M.
Sobrij, meesterlijke redevoering van M. den
Burgemeester Colaert en eenige krachtdadi
ge en vierige worden van M. Struy8 werd
eene tombola gegeven door den heer Baron
de Vinck.
De grootste geestdrift heerschte onder de
toehoorders, een goed teeken voor onze ze
gepraal van Februari, de maand wiens naam
alleen de liberalen doet in herinevleesch
komen van vrees en angst.
Maandag namiddag ten 51/2 ure had er
hier ter stede eene schoone betooging plaats
ter eere van M. Colaert, opnieuw als Burge
meester vau Yper benoemd.
's Noens en ten vijven speelde de beiaard
en ten 5 1/2 gingen Stadsharmonie, Konink
lijke Fanfare en Weezen hulde bewijzen aan
den herbenoemden burgemeester, binst dat
gemeenteraadsheeren en voorname Katholie
ken M. Colaert gingen geluk wenschen.
Vele volk was er in' Sint Jacobsstraat, en
rond het huis en 't was binst meer dan een
ure eene prachtige betooging om M. Colaert
hulde en eere aan te doen.
Woensdag is M. Colaert naar Brugge ge
reisd om in de handen van den heer Gouver
neur zijnen eed afteleggen.
Moge hij lang. en wijs bestieren tot geluk
en voorspoed van Yper! Dat isde wenschvan
't Nieuwsblad,
Liefdadigheidsfeest in St Vincentius colle-
gie Maandag 25 Januari 1904 te 41/2
's avonds.
Tot de feest van Zaterdag avond in de
Iweinszaal hebben verscheidene vreemden en
muzikanten van Stad hunne medewerking
beloofd.
Het groot Concert, eerst gesteld op 7 Fe
bruari, zal plaats hebben den 14" Februari.
Voordracht over het
Evolutionnisme
Volgens wij net vermeld hadden wierd de
eerste voordracht van M. Michotte zondag
laatst gehouden. Dat de spreker op leerrijke
wijze zijn gewichtig onderwerp behandeld
heeft, betuige daarvan de groote aandachtig
heid welke heerschte onder zijne twee hon
derd toehoorders. Het Evolutionnisme stelsel
is niet een afzonderlijk vraagpunt van plan
ten- of dierenkunde maar eene leering, die
den grondsteen is van de gansche Natuurwe
tenschap. Hoeveel onsenigheid, hoeveel te
genstrijdigheid tusschen geleerden, en ook
wel somwijlen tusschen anderen, hebben de
stellingen van Darwin niet opgewektTot
over korts was het Evolutionnisme met
luidruchtigheid aangenomen. Tot over korts
zeg ik, want nu schijnt er eene tegenbewe
ging op te komen; ten bewijze daarvan de
bekentenissen van hoogleeraar G.Delage van
de Parijsche Sorbonne, een welbekende on-
geloovige nogtans! wij kunnen hier natuur
lijk de bijdrage van M. Michotte niet bespre
ken. Wij zullen alleenlijk steunen op ds bui-
tengemeene gepastheid, de heldere klaarheid-
waarmede hij de bepaling, hetgrondgedacht,
en de verscheidene vormen van het Evolu,
tionnisme afgeschets heeft. Op godsdienstig
grondgebied, ook, want men heeft aan die
zaak een godsdienstig aanzien gegeven, heeft
de geleerde Spreker de houding der katholie
ken derwijze gekenmerkt; de oorspronkelijke
schepping der stoffelijke zelfstandigheid, en
de onstoffelijke ziel aangenomen zijnde, twee
vraagpunten die het gebied der experimenta-
le wetenschap te buiten gaan, blijft het ons
geheel vrij van voor te houden of niet dat de
levende geslachten zich van het een tot het
ander ontwikkelen.
Men ziet hethet behandelen zulker zake
met zoo groote kundigheid, is niet weinig
verdienstelijk. Het Nieuwsblad wenscht er
M. Michotte geluk over; en wij verhopen dat
onze lezers evenals wij met gelijke nieuws
gierigheid de twee volgende voordrachten
verwachten, over de voor- en tegenbewijzen,
van dit zoo betwist leerstelsel.
1
JWiBLAD VAN
v
y
ft
ft
ft