D 1 T
I S
f
EN OMM ELANDS.
Op Zaterdag 14" Mei 1904.
5 centimen 't biad.
39ste jaar. Talmerk 2002
Katholieke Bond
De Vaart van Komen
De Godsdienst en
de Samenleving
Een gedacht over de
aanstaande kiezing
ROND DE WERELD
Dood van sir Henry Stanley
i e trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yperen hij land boodschap we sen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon builen Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
1k co, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaarnsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas, te Brussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Zaterdag namiddag ten twee en half kwa
men de afgeveerdigden der twee kantons
Yper bijeen in de bovenzaal van den Katbo
Heken Kring, om te spreken over de Pro
vinciekiezing van 5 Juni,
M. Colaert, 2° ondervoorzitter van den
arrondissemenlsbond,opende de vergadering
en deed het doel der bijeenkomst uiteen
werkelijke en plaatsvervangende kandidaten
voorstellen voor de provinciekiezing.
Onder de aanwezigen bemerken wij de
heeren Senator Baron de Vinck, Schepenc
Slruye en de uittredende provincieraads
heeren, Burgemeesters en gemeenteraads
leden van al de gemeenten der twee kantons.
Ten einde de afgeveerdigden vrij en vrank
de kandidaturen te laten bespreken, verlaten
de uittredende provincieraadsheeren en hunne
plaatsvervangers de zaal.
Na eene bespreking, waarin de afgeveer-
digden eens zijn om te getuigen dat de raads
heeren met iever hun mandaat uitvoeren en
de belangen hunner lastgevers behertigen,
wordt er eenpariglijk beslist de heeren
Fraeijs, de Thiebault de Boesingbe en de
Gheus weder als werkelijke kandidaten voor
te dragen en de heeren Srys Ernest, Am
Vandaele en Fl. Vanneste, als plaatsvervan
gers voor het tweede kanton.
De heerc-n Iweins d'Eeekhoulte en D'Hu
vettere worden opnieuw voorgedragen als
werkelijke' kandidaten in hel l8 kanton, en
voor plaatsvervangers worden bij geheime
stemming aangeduid de heeren Boone Cyr.,
van Yper en Bayart Joseph van Becelaere.
Als de kandidaten terugkeeren worden ze
geestdriftig toegejuicht.
M. de Thiebault (in 't franscb) bedankt de
afgeveerdigden voor de genegenheid en het
vertrouwen dat zij hetn en zijne medekandi
daten hebben betoond.
In 't vervolg zullen wij gelijk in 't verleden
alles aanwenden wat mogelijk is ooi de
belangen der bewoners van de kantons te
verdedigen.
M. D'Huvettere (vlaamscb) bedankt op
zijne beurt de afgeveerdigden, en zal trachten
de ondervinding der andere medekandidaten
te benuttigen om goed en deugdelijk werk te
verrichten.
't Is noodig, zegt de spreker, meer met de
kiezers in betrek te komen zelfs als er
geen strijd is,zou ik aanraden al de gemeen
ten te bezoeken en met de kiezers te onder
handelen, immers
Onbekend
maakt onbemind.
M. de Thiebault vraagt dat da gemeen
ten, die 't eene of 't andere aan den provin
cieraad vragen, over hunne belangen de
raads'neeren zouden inlichten, opdat wij
in state zijn uwe zaken naar beboeren te
verdedigen, 't Gebeurt immers dat wij in
den provincieraad ondervraagd worden over
dingen die onze kantons aangaan, en soms
niet en kunnen antwoorden omdat de belang
hebbenden ons de noodige inlichtingen niet
en zenden. Wij en vragen niet beter dan
dienst te bewijzen, maar geef', ons de mid
dels cm het te doen, en de wapens om uwe
belangen te verdedigen.
M. Seys herinnert dat er sedert 50 jaar
gewrocht wordt Om Yper te verbinden door
eene vaart met de Leie. Spreker haalt ver
scheidene voorbeelden aan om te bewijzen
dat nijveraars, burgers, werklieden, som
mige zware waren dierder moeten betalen
om reden van de hoogere vervoerkosten
Voor een wagon kalk kost het vervoer te
Yper 27 fr. meer dan te Komen, een wagon
kolen 20 fr. meer dan te Komen.
Willen wij de voltrekking der vaart, die
voor handel en nijverheid zoo noodzakelijk
is en van zoo groot belang voorburger en
werkman, Senators, Volksvertegenwoordi
gers, Provincieraadsheeren en Burgemees
ters, allen moeten in hand gaan, geene
pogingen onverlet laten, niets verwaarloozen
om voldoening te krijgen.
M. de Voorzitter Colaert heeft deze
week nog ter Kamer aangedrongen bij
Minister de Smet de Nieyer. Spreker laat
geene gelegenheid voorbijgaan om den
Minister onder dat opzicht lastig te vallen
Samen met Senator Baron de Vinck zal hij
onverpoosd aandringen, tot dat hij eindelijk
aan de kiezers binnen twee jaar zal kunnen
zeggen de vaart is daar
De minister heeft mij herinnerd wat hij al
gedaan heeft voor bet arrondissement Yper,
en 'k moet bekennen dat wij juist niet al te
zeer te beklagen zijn.
Dank aan de milde toelagen van den Staat
zijn in ons arrondissement de buurtwegen in
goeden staat. Sommige gemeenten bezitten
om zeggens geene wegen meer die niet in
steen gelegd en zijn, Vlamertirighe onder
andere.
Maar wat de vaart betreft, ik herhaal het,
we zullen zien wat wij te doen hebben, en
alles aanwenden om zoo rap mogelijk de
voltrekking te bekomen.
M. Vanneste, burgemeester van Woesten,
bedankt op zijne brurt de heeren kiezers,
voor hunne genegenheid en wekt eenieder
op om aan de wenschen door den heer de
Thiebault de Bjesirighe uitgedrukt te vol
doen.Vermits de provincieraadsheeren werk
vragen, aan ons allen er hun te geven..
Ik ook ben van gevoelen dat het zeer
nuttig en rioodig is de kiezers te gaaa bezoe
ken, om hunne begeerten te kennen en meer
en meer met hun in onderhandeling te komen.
M. Bayart van Becelaere na de afge
veerdigden bedankt te hebben voor de eere
die zij hem aandoen en het vertrouwen dat
zij in hem stellen, belooft uit al zijne krach
ten te werken om die eere en dit vertrouwen
weerdig te blijven.
Hij hoopt dat in het verkrijgen van voor
deelen de landelijke gemeenten niet zullen
vergeten worden, en dat er zal gezorgd
worden om zoo gauw mogelijk den tram in
voege te zien. Al die middels van gemakke
lijke toegang tot Yper, zijn daarbij nog eer»
voordeel voor de stad Yper zelve.
M. Iweins d'Eeekhoulte doet opmerken
dat de provincieraadsheeren, die meesten
deels landelijke streken vertegenwoordigen,
in 't geheele den buiten niet vergeten. Van
de hulpgelden door de provincie verleend
voor de wegen, gaan ten minste de twee
derden naar den buiten alleen. Gij ziet dus
wel dat wij onder dat opzicht niet ten ach
teren zijn.
M. Victor Pieters van Reoinghe vraagt
dat er verbetering zou gebracht worden aan
sommige velowegen die te wenschen laten
op zijne streek en dat er zouden gemaakt
worden waar zij ontbreken.
De wielrijders betalen eene bijzondere
belasting en 't en ware maar redelijk dat de
opbrengst ervan gebruikt wierds om het
gebruik van rijwielen te bevoordeeligen en
de wegen in goeden staat te houden.
M. D'Huvettore belooft rekening te
houden van den wensch door M. Pieters
uitgedrukt.
Hij zal vet ders aandringen opdat de pro
vincie zou tusschenkomen om wegen te
verbeteren als deze tusschen Yper en Rous-
selare, bij 't gehuebte de Fortuin Daar
is een deel van den weg op de gemeente
Langemarck, die voor hare bewoners er
volstrekt geen nut en kan uittrekken, en
daarom natuurlijk weiger! dat einde weg te
verbeteren. In zulke gevallen zou de pro
viucie moeten het wers op haar nemen.
Na eenige opmerkingen van M. den Voor
zitter Colaert, en eene warme aanbeveling
om ieverig te werken voor de Senaatkiezing
van 29 Mei, en de kiezers in te lichten over
hunne rechten en plichten, gaat de vergade
ring rond vier ure uiteen.
M. Colaert heeft in de Kamer der volks
vertegenvvoordigei s de volgende redevoering
uitgesproken, om de voltrekking der vaart
ie bekomen.
M. Colaert. Ik en weet niet als de wer
ken waarover ik spreken zal, deelmaken van
de wijziging die de Minister van Openbare
werken heeft aangekondigd Als ze daarin
zijn heb ik niets meer te zeggen, maar is 't
integendeel, dan zal ik mét andere Kamer-
heeren aandringen opdat de Sta# eindelijk
hand aan werk legge vooir da voltrekking
van de vaart tusschen de Lêie en Yper.
Als vs ij de begrooting van openbare wer
ken bespraken, heeft de minister gevraagd
dat wij onze opmerkingennopens de vaart
zouden doen hij de buitengewone begroo
ting.
Hoe staat het nu met die zaak Zal het
crediet van 250 000 fr. nu gebruikt worden
ofzullen wij, gelijk reeds zoo dikwijls ge
daan werd, het crediet stemmen zonder de
hope dat het geld zal gebruikt worden
Over eenige oogenblikkefi zei men dat de
gunsten van het buitengewoon budjet zouden
moeten verdeeld worden../
M. de Smet de Naeyer. Klaagt gij ook?
M. Colaert. Ik en klaag niet.
M. de Smet de Naeyer. Gij zoudt wel
ongelijk hebben.
M Colaert. Als er kwestie is van de
stad Yper, dan klaag ik riiet, ik krijg bijna
al wat ik vraag, maar voor de vaart, onder
andere, dat werk dat dobr zijn aanslepen
eene vermaardheid krijgt, 't Is wat anders
Voor de Koninklijke bane moot ik den
Minister oprecht dank zeggen, maar ik zou
geerne weten als er eindelijs daaraan zal
voortgedaan worden. Ik vraag een bevesli
gend antwoord, maar geena oniwijkmg.
M. de Minister. Ik zal 't u uitleggen.
M. Colaert. Gij hebt over twee jaar
reeds bevestigend geantwoord.
Ware ik zeker dat het crediet niet en zal
kunnen gebruikt worden, ik zou het nutte
loos vinden het te stemmen.
M. de Minister. Ik ben zelve niet zeker
het te kunnen gebruiken dit jaar.
M. Colaert. Gij kunt het zeker zijn. Er
bestaan ontwerpen. De studiën zijn gedaan.
M. de Minister. 't Is eene dwaling.
M. Colaert. Verschooning. Ik weet het
en M. de Bruyn heeft het hier verklaard als
hij minister was.
Vraag het aan zekere van u we ingenieurs
Als gij ons wilt goeden wille toogen. de vol
tooiïog der vaart, door elkendeen gevraagd,
zal algauw gedaan zijn.
Ik en moet de noodzakelijkheid der vaart
niet meer doen kennen, dat is menigmaal
besproken geweest, onder andere door den
tegenwoordigen heer minister Liebaert, door
da heeren volksvertegenwoordigers van
Charleroi. Het is de voltrekking of de voort
zetting der vam van Bossuyt.
Gij zegt dat gij niet weel als gij het ere
diet zult kunnen gebiuiken of niet, maar
wilt gij met mij naar uw ministerie gaan en
-k zal u in uw eigen departement de plans
toonen.
M. de Minister. Ik weet wel dat er
plans en ontwerpen zijn, maar geen een en
kan bepaald aangenomen worden.
M. Colaert. Er bestaan twee ontwerpen
ofwel den ingevallen duiker hermaken.ofwel
de vaart verleggen, 't Is het eene of het
andere dezer werken dat gij zoudt moeten
uitvoeren en met de kennissen die gij bezit,
kunt gij met behulp uwer ingenieurs, ge
makkelijk tot eene goede oplossing geraken.
Gij en zult ons toch zeker, als wij u van
den eenen kant moeten bedanken, niet ver
plichten op eene andere zaak ons van u af
te scheiden.
Aan M. Verhaeghen hebt gij verklaard
dat gij eene wijziging zoudt voorstellen die
aan zekere leden der Kamer voldoening zou
geven. Ik hope dat wij onder het getal zullen
zijn.
Nog een ander werk hebben wij u aan te
bevelen.'t Is een brugsken over de Leie te
Wervlck. 't Is wel een klein werk, maar gij
en moet hel toch niet verwaarloozen. Geef
ons voldoening ook op dit punt en dan, M.
de Minister, zullen wij u uit ter herten^,
danken, 't Zal de uitdrukking zij'irvan onze
welgemeende onbeperkte erkentenis.
(Zeer wel op verschillige banken).
De godsdienst is noodzakelijk aan den
mensch, afzonderlijk genomen, en aan de
Familie.
Hij is ook onmisbaar en volkomen nood
zakelijk aan de maatschappij, aan geheel de
menschelijke samenleving.
De Familie of het Huisgezin beslaat uit
verscheidene personen. -De Familiën
vereenigd maken de Gemeente, het Land
en geheel de Maatschappij.
De mensch is gansch beschikt, en ja
gedwongen om in gemeenschap met andere
mensclien te leven.
Alles nu wat wij schreven over de nocd
zakelijkheid van den Godsdienst, aan eiken
mensch in het bijzonder, en aan de Familie,
bewijst eveneens die noodzakelijkheid aan
de maatschappij, vermits deze niets anders
is dan de vereeniging van alle menschen, of
de geheele menschheid en dus om voort te
bestaan, en in voorspoed en welvaart te
leven, heeft geheel de samenleving dezelfde
behoeften als de enkele persoon.
Wil het goed gaan in de Maatschappij,
dan moet er tusschen de leden, die er deel
van makeri, wederzijdsehe vertrouwelijkheid
heerschen, die de eigenbaat wegbanne, en
de schraapzucht en al de kwade driften,
welke de gemoederen verbitteren, en de
eendracht, de verstandhouding verhinderen
en vernietigen.
Er moet wederzijdsehe genegenheid ja,
meer, er meet liefde zijn tusschen de leden
der maatschappijliefde is de voortreffelijk
ste band der menschelijke samenleving.
Doch de liefde wordt niet voortgebracht
of niet aangevuurd en behouden door de
menschelijke wetten. De liefde komt uit hei
hertde Godsdienst, die alleen op de harten
werkt, kan ook alleen de liefde doen uitkie
men en vaste wortelen doen schieten.
Elk meusch heeft een lichaam de wet
kan dat lichaam beheerschen, doen buigen
en in bedwang houden. Maar elk mensch
heeft ook eenen geest, eene zielen geene
wet ter wereld is in staat om dien geest, die
ziel te bedwingeu of ie verslaven.
Zoo is het ook gelegen met de maatschap
pij de ziel van de maatschappij zijn dt
goede zeden, die gewillige eerbied en onder
danigheid aan het wettig gezag, de recht-
veerdigheid.de eerbaarheid, de geest van
opoffering, enz, zonder welke do goede
samenleving eene onmogelijke zaak is.
Een oud Heidensche schrijver zegde dan
zeer welWat beteekenen wetten zondei
goede zeden
Maar wederom, wie kan die goede zeden,
die in het hert, in het gemoed hunnen zetel
hebben, daar voortbrengen en bewaren
Zeker geene menschelijke wetten, die het
hert of het gemoed niet kunnen raken.
Neen de Godsdienst alléén kan het, omdat
hij alleen doordringt en werkt tot in 't diepste
van het menschelijk gemoed.
Zoo is dn Godsdienst de noodzakelijke, de
onmisbare grondvesting van het goed, het
geordend maatschappelijk leven.
Hoe meer Godsdienst onder de menschen
boe meer rust, welvaart en heil. Zonder
Godsdienst kan de mensch niet bestaan
gelijk hij moet bestaaD.
't Is gemakkelijker schreef reeds in
de oudheid de beroemde philosoof Plutar-
chus 't is gemakkelijker eene stad te
bouwen in de iucht, dan eerie Maatschappij
te willen inrichten zonder het geloof van
den Godsdienst.
En Plato niet minder beroemd zeg
de insgelijks Het verlies van den Gods
dienst is de grootste ramp, welke de samen
leving k?;r'r> ifen.
-u de groote denkers en ge'.eer-
eidendom.
Pieken hedenöaagsch ook al
binnen denken, en die niet
en haat en razernij zich
Zoo
del.'
En
degenen,
door boos"
laten vervo/
Allen besluiten eenparig Een volk zonder
Godsdienst is verloren De Godsdienst baart
de beschaving de Godsdienst handhaaft de
orde, de goede zeden en burgerlijke deug
den als de Godsdienst verdwijnt, redding
kan dan nog enkel en alleen door den Gods
dienst weder bewerkt worden.
In de Kamers hebben de katholieken nu
96 zetels; de liberalen 34, de socialisten ook
34 en 2 Daensisten: de katholieke meerder
heid is 26 stemmen
In het Senaat zijn er 63 katholieken, 41
liberalen en 6 socialisten: de katholieke
meerderheid is 16 stemmen.
Het schijnt niet dat er een ernstig gevaar
is voor bet Senaat; men mag integendeel
eene winst verhopen te Namen, te Brugge
en te Brussel. Te Namen hopen de katholie
ken dat liberaal de Selys zal vliegen. Voor de
Kamers, schijnt het, met een eerste opzicht,
dat de tegenpartijen eeoige der zetels nieuw
ingericht in 1902 zullen behalen, doch van
dicht gezien valt er weinig te vreezen langs
dien kant. Die zetels worden dan toegekend
krachtens de meerderheid van stemmen;
maar volgens de berekening der evenredige
vertegenwoordiging blijf die zetel aan de
katholieken te Gent en waarschijnlijk ook te
Aalst.
Te St Niklaais beweren onze vijanden
eenen geweldigen liberaal te doen doorgaan
M Persoons, dank aan de overeenkomst van
liberalen en socialisten; maar indien de
katholieken daar hunne oude verdeeldheid
verlaten en goed overeenkomen, M. Persoons
zou gemakkelijk door de mande vallen
Te Dendermonde schijnt het bijna zeker
dat de drie katholieken met eene schoone
meerderheid zullen herstemd zijn; over 4
aar bolden de liberalen te kort, ingescheept
met de schismoeraten en socialisten, en
lunne zaken zijn daar verre van verbeterd te
zijn.
De zetel die meest in gevaar is, is de
nieuwe van Verviers; maar wordt hij daar
verloren, hij zal vergoed zijn door het aan
winnen van eenen vierden zetel te Luik; die
winst is zoo goed als zeker.
Hoei-Borgworm zou ons ook nog eene
winst kunnen opleveren, omdat de sociali
sten er van hunne pluimen verloren hebben.
Te Charleroi hopen de katholieken eenen
zetel aan de socialisten te ontrukken, en
zelfs te Zoningen, waar het alleszins, van
weerskanten zal spannen.
Alles ingezien, moeten de katholieken niet
vreezen dat de meerderheid zal verminderen;
zij mogen zelfs hopen dat zij nog zal verster
ken
Stanley heette eigen tlijk Rowlands,
dl) was in 1840 geboren te Denbigh
in het graafschap van Wales. Wees
geworden op driejarigen ouderdom
werd hij in hel weezenhuis van
St-Asaph opgenomen. Na een zeer
oppervlakkig onderwijs genoten fe
lebben werd. hij kajuitjongen aan
joord van een schip, dat voor Nieuw-
Orleans reisveerdig was. Het was daar
lat de knaap door een koopman,
Stanley genaamd, als zoon aangeno-
nen werd.
Later nam Henry Morton Stanley
deel aan den Secessieooriog. Na dezen
mjg werd hij briefwisselaar van
dagbladen in Turkije. In 1867 zond de
New-York- li er aid hem met het en-
gelsch leger naar A byssinië.als oorlogs
correspondent; later werd hij door het
zelfde araerikaansch dagblad naar
Spanje gezonden. In October 1870
vertrok Stanley, op last van M. Gor
don Bennett, naar Zanzibar en Oost-
Afrika om den ontdekkingsreiziger
Livingstone, die sinds twee jaar ver
dwenen was, op te zoeken; den 10
T NIEUWSBLAD VAN YPER
