D ST
IS
P
EN OMMELANDS,
fl
Ill
li
89sle jaar. Talmerk 2021
u
I
FEESTEN
STADSNIEUWS
Lrand
Bouwen
Processie
Op het Hooghe
In de Wacht
Gesticht Godtschalek
DE OORLOG
Maria Onbevlekt Ontvangen
7 September 1884
VAN ALLES WAT
Tegen horzels
Jubilé
Papierverbruik
De officieele velos
Automobilen met muziek
Clerikale domkoppen
I
11
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Roterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we sen ofte post, tegen 3 frank 's jaar s.
t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet inin te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
$8* De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas, te B ussel, Tk 34, in de Zilver-
aa strate, en te Parijs, n°8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma-
w kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Hl Westvlaanderen wonen.
Z-ndag 11 September
Op het Hooghe, Turnfeest door St Mi-
chiels-Turners, met medewerking der Har
monie.
Zondag 25 September
Ten 5 1/2 ure, Concert in den Katholieken
Kring door de, Koninklijke Fanfare en de
koorzangers l'Orphéon.
't En is nog geen acht dagen geleden dat
wij de brandrampe meldden in den «Vijf
hoek en nu, Donderdag noen, kwart voor
middag, luidde nogmaals de brandklok.
Ditmaal was het niet bij maar in de Halle
zelve, dat het brandde.
De loodgieters wrochten al den kant van
den koer op het dak boven de groote Boter
markt en een van hen ging door de gote al
eene plaats, waar het werk reeds gedaan
was. Hij zag een hoopje vuiligheid liggen in
de gote en schupte het uit den weg, maar
zijn voet zonk door het lood dat reeds aan
't smelten was. Een der balkjes waarop de
gote rust, was aan 't branden. Seffens liepen
de knechten om eenige seulen water, mee-
neade daarmeê het vuur te kunnen uitdoo-
ven, maar door aanraking met de lucht
groeide het zoo snel aan, dat men verplicht
was den torrewaker te verwittigen.
Op twee- drie minuten waren de pompiers
ter plaatse en 't vier was uitgedoofd.
De schade door het vuur veroorzaakt en
is niet groot maar daar de rook overal door
drong en ook door het dak kwam, heelt men
een deel van den veurst afgetrokken en
meteen nog al vele schaliën geschonden,
't Water zal ook nog al wat schade aange
richt hebben.
Gelukkiglijk is alles niet erg. Maar ware
het ongeluk 's avonds gebeurd, onze prach
tige Halle, waarop de Yperlingen met recht
en reden zoo fier zijn, en bestond misschien
al niet meer.
't Ware dus wenschelijk dat het stadsbe
stuur zou maatregels nemen om in t vervolg
dergelijke ongelukken te voorkomen, voor
zooveel het mogelijk is.
Zekerlijk en kan men niet alles voorzien,
maar toch wat voorzichtigheid en zou dik
wijls niet miskomen, t Publiek van Yper is
daarmeê natuurlijk bekommerd en zal geern
hooren dat er gezorgd wordt.
Op twee plaatsen is men reeds bezig aan
't bouwen in den hof bij het statieplein. De
Yperlingen zijn nog al nieuwsgierig om te
weten welke voorgevels daar zullen gemaakt
worden. Zouden de plans op het stadhuis
niet kunnen te toogen hangen
St Niklaais processie is Zondag door een
overheerlijk weder begunstigd geweest.
Overal op den doortocht vele volk, dat
met eerbied den godsdienstigen stoet aanzag
en bewonderde. De groepen waren zeer
prachtig.
Morgen Zondag ten 2 1/2 ure geven Sint
Michiels-turners eene feeste op het Hooghe.
De heerCyr. Boone wordt morgen zondag
avond ten 8 en half, in 't Volkshuis, inge
huldigd als eerevoorzitter der Katholieke
Wacht.
Een dertigtal kostwoners van het nieuw
gesticht buiten de Meenenpoorte zijn don
derdag noen alhier aangekomen onder t ge
leide hunner /bewakers, 't Is eene eerste
zending,die zal gevolgd worden doorandere.
Tegen October zal het gesticht van Yper ten
vollen in gang zijn.
D.'jipansche regeeriug heeft een
verslag ontvangen van maarschalk
Oyama, die verklaart dat tijdens de
laatste gevechten de soldaten van
beide legers de schrikkelijkste bcproe-
viugen ondergaan hebben. Daar het
onmogelijk was [hen van eetwaren en
water te voorzien, hebben zij ver
scheidene dagen lang gevochten, bijna
stervend van honger en dorst.
In ganscb Japan heeft de tijding der
verovering van Liao-Yaug een waren
geestdrift verwekt. Te Tokio loopl
eene ontzaggelijke menigte in de stra
ten rond, de namen van Oyama, Ku
roki, Oku en Nodzu toejuichend.
Men verzekert dat de helft der stad
Liao-Yang afgebrand is, maar het
het grootste deel van den voorraad
van het 1 ussisch leger zou in de han
den der japaners gevallen zijn. D
siatie is volkomen vernield de chi-
neesche wijk ligt in assche en a! de
bewoners zijn gevlucht. Vrijdag en
zaterdag zijn er nog hevige gevechten
geleverd geweest ten oosten van de
sta'ie van Yan-taï, 't is te zeggen op
den weg van de Tai-tsc-rivier naar
Moukden de japansche troepen heb
ben daarvan dichtbij de russen achter
na gezet.
Volgens berichten van japansche
bron, heeft generaal Kouropatkine te
Liio-Yang 200 stuks zwaar geschut
moeten achterlaten. De russen verze
keren dat het getal achtergelaten ka
nons zoo groot niet is, en dat zi,-
bovendien vernageld geweest zijn, zoo
dat de jfpmers er zich ni t kunnen
van bedienen.
Het is in den nacht van zaterdag lot
zondag dat de russischetroepenhunne
stellingen rond Liao-Yang ontruimd
hebben. Zij zijn dan de Tai-tsé-rivier
overgetrokken, de bruggen achter
hen verbrandend.
De aftocht der russen
In den avond van 31 augusti reeds
had generaal Kouropatkine het bericht
ontvangen, dat een aanzienlijk deel
van het leger van generaal Kureiki de
Tai~!sé-rivier overgetrokken was te
Pöusiku, ten westen van Li.o-Yang,
en de statie van Yentrï, op den spoor-
van Liao-Yan;
bedreigde.De russen
weg
naar Moukden
liepen dus gevaar
vol tot den 2 september den volgen
den nacht verlieten zij de stad en
trokken de rivier over.
Generaal Kuroki had middelerwijl
de russen aangevallen ten oosten van
Yentaï, doch hij werd er teruggesla
gen. De japaners richtten dan het ge
schut van al hunne batterijen op een
punt, waar zich twee russische regi
menten bevonden en deze werden
gausch vernield. De japansche troepen
trokken dan vooruit tot op 19 kilo
meters van de statie van Yt ntaï, doch
hunne aanvallen werden daar nog-
rnaa's afgeslagen. Zaterdag werden
er nog eenige schermutselingen gele
verd, doch aide pogingen der japaners
om de russen te omsingelen, bleven
vruchteloos.
Zondag was gansch het leger van
generaal Kouropatkine te Yentrï ver-
nigd de russische troepen zetten
thans hunnen aftocht naar Moukden
voort. Er is te Yentaï eene nogal ster
ke achterhoede gebleven. De russen
beweeren dat «Je aftocht in de beste
orde gebeurt. De aanvallen der japa
ners tegen de achterhoede werden tol
nu toe afgeslagen.
De japanschelrocpen irpkkenechter
in groot getal <ïe fai-tsé-riviei over
te Pöusiku, en terwijl een deel den
inkeiflunk der russen bedreigt, S rek f
het ander rcehts'reeks op naar Mouk
den, op vier ot vijf dagmarsehen
degen. Men mag dus spoedig nieuwe
ge-echten verwachten op den weg
naar Moukden.
In den staf te St-Pe!ersburg verze
kert men dat de japaners tot nu toe
geene enkele stelling bezetten aan den
<poorweg ten noorden van het leger
van generaal Kouropatkine en de
terugtocht dus niet afgesneden is. De
russische verliezen,in al de gevechten
rond Liao Yang, w orden geschat op
16,000 manschappen. De verliezen
der japaners zijn nog niet gekend.
Onder de gesneuvelden telt men luite
nant Tersontchi, zoon van den minis
ter van oorlog van J> pan, en de zoons
der generaals Koustima en Mouroaki.
Men denkt dat generaal Kouro
patkine te Moukden zal stil houden,
eene versterkte stad, die goed kan
verdedigd worden.
daar di u terugtocht afgesneden te
worden. Het is toen dat zij hunnen
aftocht uit Liao-Yang begonnen. Dil
tiet aan de japaners toe, twee batte
rijen tot dic'T bij de stad te brengen
en aldus den vijand aan den spoorweg
ten zuiden van Liao-Yang te bombar
deeren. 's Anderdags 's morgens ver
lieten de russen hunne voornaamste
stellingenen vormden een kring rond
de stad, terwijl de krijgsvoorraad en
de reisgoederen over de Tai-lsé-rivjer
gebracht werden naar Yentöï. Eene
aaozienüjkelegermacht was daar reed
bijeengetrokken om de statie van
Yentaï tegen een mogeljken aanval
der troepen van Kuroki te bescher
inen.
Ten 5 ure namiddag bombardeer
den dejapauers, met twee kanons d
statie van Liao-YaDg en richtten er
groote verwoestingen aan. Ondertus
scheu viel de japansche infanterie d
-tellingen a m ten zuiden van de stad,
doch zij werd teruggeslagen.'s Avond:
ver d er grof geschut aangebracht ei
uii bombardeerden de japaners de
stad zeif. Do russen hielden den strijd
katholieke boeren hebben zich op deftige en
schitterende wijze over de lafhertige liinder-
aagvanden7n September 1884 gewroken.
Sinds twintig jaar hebben zij, in al de wet
gevende kiezingen, liberalen en socialisten
duchtig geklopt bij middel van den stem
brief sinds twintig jaren hebben zij een
ratboliek ministerie aan het bewind gehou
den, en wij zijn overtuigd dat zij opnieuw
in de kiezingen van 1906 geuzen en socia
listen eene nieuwe neerlaag zullen doen on
dergaan.
't Zal eene nieuwe weerwraak over den
7n September zijn
AAN
Gegroet Gij Onbevlekte,
Die in den hemel woont,
En op de rots van Lourdes
Voor 't heil der menschen troont,
Wij knielen voor u neder,
O Moeder nooit besmet,
Ontvang onz' lofzangen,
Verhoor ons smeekgebed.
't Was Woensdag de 20e verjaardag van
den 7" September 1884 wij boeven onze
lezers de gebeurtenissen van dien dag niet
te herinneren. Voorzeker zijner nog velen
onder ben, die twintig jaar geleden gezien
hebben hoe bet geuzengespuis en de opko
mende socialisten te Brussel de weerlooze
katholieke manifestanten verraderlijk aan
vielen en lafhertig mishandelden. De libe
rale burgemeester van Brussel, M. Buis, bad
nogtans zijn eerewoord gegeven, dat alle
maatregelen genomen waren om de orde te
handhaven.
't Is waar, de poücie en de burgerwacht
waren te been, doch in plaats van de rust
stoornissen te beletten, moedigden vele libe
rale garde-civieken de woelmakers aan en
de policie liet over het algemeen ook maar
begaan. Verscheidene uren lang was het
blauw en rood gespuis meester van de straat,
en de katholieken, die ongelukkiglijk beve.
ontvangen hadden de uitdagingen en aanval
len niet te beantwoorden, verdedigden zich
enkel in den uitersten nood. Vele buiten
lieden werden erg geslagen, hunne kleederen
verscheurd of met blauwsel eu vuijfgjjgjj
bestrooid de vlaggen en karfels van maat
schappijen verbrijzeld, de muziekinstru
menten in stukken geslagen.
De berinnering dier geuzenbaldadigheden
is nog levendig op den buiten, maar ook, de
bis.
bis.
Gegroet die als een vuurgloed
Van liefde voor ons brandt,
En die geen enk'len zwakke
Niet reikt een milde hand.
Wie lijdend of gebrekkig
Zich trouwvol tot u richt,
Ontvangt van u de redding,
Den balsem die verlicht.
3.
Gegroet, algoede Moeder,
Die zondaars hart beweegt
En vraagt dat d Opperrechter
Hem zijne schuld uitveegt.
Maak, Moeder, w' op dees aarde
Uw kind ren zijn genaamd,
En Jezus bij zijn vader
Zich over ons niet schaamt.
bis.
Margarine moet een voortreffelijk middel
tegen horzels zijn en is boven andere midde
len te verkiezen, omdat het geen onaangena
me lucht afgeeft. De margarine wordt een
voudig op de huid van het dier ingewreven,
vooral op de borst, schoft, rug en kruis.
van den 5oen verjaardag der afkondiging, als
geloofspunt, van de Onbevlekte Ontvangenis
der Allerheiligste Maagd Maria.
Z. H. Paus Pius X heeft den 2 Februari
Ö°4) eenen wereldbrief geschreven ter gele
genheid van dien aanstaanden verjaardag,
die valt op 8 December 1904.
Een groot gedeelte van dezen brief heeft in
al de kerken van het bisdom Brugge onder
de Missen gelezen geweest Zondag laatst 28
Oogst.
Zijne Hoogw. Mgr Waffelaert, Bisschop
van Brugge, heeft voor den jubilé de volgen
de schikkingen genomen
1. De jubeltijd voor't bisdom van Brugge
is vastgesteld van g September aanstaande,
tot 8 December meêbegrepen.
2. De Jubelaflaat is toepasselijk aan de
zielen van 't vagevuur en kan maar ééns
verdiend worden.
J. Om dien aflaat te winnen moeten de
geloovigen
a) Eene goede biecht spreken.
b) Weerdig de H. Commnnic ontvangen.
c) 3 maal de parochiekerk godvruchtig
bezoeken.
d) Bij ieder bezoek, wat bidden volgens de
inzichten van Z. H. den Paus.
4. Ééns vasten, op eenen dag die geen
geboden vastendag is. Het is toegelaten op
dien dag, eieren en zuivel te gebruiken.
5. De biechtvaders zullende machthebben
in den biechtstoel en voor gewichtige redens
de goede werken door den H. Vader opge
legd, in andere te veranderen, ten voordeele
hunner biechtelingen, die ze niet zouden
kunnen volbrengen.
\6. Den.8 September, Feestdag van O. L
V.l GeboJ^te, zal er in al de kerken den
l^EaTOR onder het lof gezon
gen Avonds, het geluid der klok
ken van den Jubilé aankon
7. In ieder parochie zullen de geloovigen
door Sermoenen en godvruchtige oefeningen
voorbereid worden.
8. Op den 8 December, die den Jubeltijd
sluit, zal de feestdag der Onbevlekte Ontvan
genis, met allen mogelijken luister gevierd
worden, en onder het Lof zal men den TE
DEUM zingen.
Volgens eene statistiek bestaan er tegen
woordig 4000 papierfabrieken, welke jaar
lijks 989 miljoen kilogrammen papier leveren.
Drie honderd miljoen kilogrammen worden
voor het drukken yan dagbladen gebezigd,
91 miljoen voor de boeknijverheid, loo
miljoen voor den handelno miljoen voor
de bestuurlijke diensten 93 miljoen voor de
verschillige nijverheden 85 miljoen voor de
scholenen 110 miljoen voor de verzending
en de briefwisseling.
Frankrijk verbruikt alle jaren 135 miljoen
kilogrammen, waarvan 20 miljoen kilogr.
bestemd voor de verschilige dagbladen.
Verleden jaar werd er tegen M. J. Pierson,
opziener van bruggen en wegen, te Sint
Ghislain, proces-verbaal opgemaakt omdat
zijn rijwiel niet van de reglementaire plaat
voorzien was. Hij bracht voor de policie-
rechtbank in, dat zijn veto hem uit hoofde
van zijn ambt en voor de uitoefening zijner
bediening door den staat gegeven was en dus
vrij moest zijn van de belasting. De policie-
rechtbank sprak hem vrij, omdat de provin
ciale raad een voorwerp, tot het openbaar
domein behoorend, niet mag belasten en dat
develo, aan M. Pierson gegeven, niet voor
zijn persoonlijk gebruik, maar voor een
openbaren dienst bestemd is. De bestendige
deputatie ging tegen die uitsprak in beroep,
maar zij heeft haar proces verloren.
Een groote sutomobilenfabriekte Schaftes-
duby in Engeland, zal een eigenaardige uit-
indiog in toepassing brengen.
De fabriekant, tol het besluitgekomenzijn
de, dat het onwelluidende rauwe getoeter
der sulo's het publiek en de wagenbestuur
ders zenuwachtig en verbitterd maakt op de
hauöeurs en de tuf tufs, heeft besloten de
verschrikkelijke toethoorn te vervangen door
een roort cornet h piston, die aangename ge
luiden, ja, zoo noodig,populaireairkesvoort-
orengt.
Op deze manier hoopt deautomobilenfabri-
*.ant de nog vijandige tegenstanders der au-
omobielen te overwinnen.
La Revue des deux Mondes is op verre na
geen katholieke gazelle, maar toch 't is wat
anders als 't Weeke Blad, want^ten aanzien
van degenen die niets dan bekrompenheid
en achteruitgang in de Kerk zien, geeft het
blad zijne lezers de volgende daadzaken ter
ïverweging.
Gezien de geestelijke gemeenschappen
m al degenen die een religieuskleed dragen,
hijele dagen worden begekt,, bespot en ge
kleineerd, zegt het blad, willen wij bier
enige feiten opnoemen die wij aan paters
n priesters danken
»De Frarische spraakleer is monikenwerk.
Onze hoogescholen zijn door geestelijken tot
stand gebracht.
Onze wijsbegeerte is teenemaal in
Thomas van Aquinen vervat.
Roger Bacon, een monnik, vond het
buskruit. Albrecht de Groote, een domini-
ïaan, vond het compas uit.
Jacques de Vitry paste de noordnaald
op de scheepvaart toe. Paus Sylvester I vond
de wielborloge. Sint Bonaventura leerde de
eenheid der pbysieke krachten. Pater Beda
iegde 't eerst de théorie van ebbe en vloed
uit. Twee paters voerden het alphabet in.
Spaansche Benedictijnen leerden eerst de
doofstommentaal.
H
if
T NIEUWSBLAD VAN YPER
fcjj
T" 16, TE PER,