DIT
IS
EN OMMELANDS
m
m
m
m
m
m
a
kiezerslijsten
rond de wereld
m
Op Zaterdag 29" October 1904.
8 centimen 't blad,
39ste jaar. Talmerk 2028
Brief yan Pater Pauwelyn
Oorlog
Engeland
Frankrijk en het Vatikaan
STADSNIEUWS
Wel dad igheidschool
Gemeenteraad
Geen aalmoezen
li
TELEFOON 52
Te trekken bij den UitgeverTh 36, in de Boterstrate, te Yperen bij 's land boodschap we zen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en s Zaterdags na
de markt, tegen S f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad 'en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
1' es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
T'" £6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr. 15 de reke binnen't blad is't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas, te Brussel, Tk 34, in de Ziiver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
van l Mei 1905 tot 30 April 1906
De voorloopige lijste der kiezers
voor Kamer, Senaat, Provincie en Ge
mccnte komt te vers hijnen. Al de
reklamatiën strekkende tot de in
schrijving der kiezers of de vermeer
dering van 't getal hunner stemmen
moeten aan 't collegie van burge
meester en schepenen ingediend wor
den, ten laatste den 31 October.
Wij verzoeken onze vrienden die
lijs'e zoohaast mogelijk na te zien,
bijzonderlijk deze die geboren ztjn
tiiS«chen den 1 Mei 1879 en den 1
Mei 1880,daar deze personen nu vom
de eerste maai moe en ingesclreven
wordt b.
De katholieke kiezers kunnen de
nieuwe lijste der stad Yper raadplo
gen in den Katholieken kring, Mee
nenstraat.
De lijsten van al de gemeenten var.
het arrondissement Yper liggen ter
inzage in het bureel van de Katlio-
lifke en Grondwettelijke Fereemging,
Meenenstrate, al de werkdagen van
ten 9 tot. 's noens en van ten 2 tot
ten 6 's avonds, waar zij hen mogen
wenden om hunne rechten te doe
gelden.
Geloofsbode in Mongolië (Ortos)
St Jacques28 Juli 1904.
't ls acht maanden dat ik hier in 't drooge
leef zonder ooit eenen deugdelijken regen le
zien vallen, en nogthans wij zijn omringd van
water en verplicht binnen de versterktng te
blijven. Eene kortbondige opnoeming van al 't
gebeurde zal u een klein gedacht geven van
den ellendigen toestand waarin paters en kris
tenen verkeeren. De kristenen beploegen hier
de vallei van den Geelen stroom, en bij gebrek
aan regen kunnen zij hun land onderzetten
langs kanalen en grachten tot dat einde door de
kerk gegraven. Van dees jaar was het water
vroeg gekomen dank aan de warme dagen van
Juli de oogst der kristenen stond geheel
gehoon en wij hoopten dal velen hunner op hun
eigen zouden kunnen leven Zoo dachten wij
doch ons Ileere beschikte er anders over en
zijtien heiligen Wil geschiede.
Van den lsltn tot 15slcn Juli habden wij eene
warmte van 35 tot 39 graden in de scbaduwe,
daarmee was 'tijs en de sneeuw van de bergen
in Tnibet rap gesmolten en de Geele-slroom
klom alle dagen eenige duimen. Op 19 en 20s""1
Juli verliet hij zijne bedding en kwam in wilde
vaart naar 't eerste kristen dorp af dat op een
kwartier van den stroom lag. St Alphonse be
stond niet meer, de kerk alleen bleef staan en
diende als woonplaats voorde kristenen.
Wi; zagen't gevaar komen en met 30 man
nen ("rokken al de paters op om 't kanaal toe te
slaan dat van de stroom rechte naar St Jacques
kwam afgestroomd. Wij stonden geheel dmi dag
in't water met balken en strooi en brandhout
met boven ons eene zon van 39 graden. Tegen
den avond was het toegeslegen en wij dachten
van aldaar geen gevaar meer le lijden De kris
tenen der andere dorpen sloegen ook hunne
kanalen en grachlen toe en mieken oevers om
hunnen oogst van 't water te bevrijden.
Donderdag 21 JuliIn den nacht is den oever
van St Charles doorgespoeld, 't tweede kristen
dorp is om zeep. De kerk en d' helft der Luizen
blijven recht, 't dorp is omringd van water, de
menschen binden eenige stukken hout aan
malkaar en vluchten met vrouwen en kinderen
naar de zandheuvels die eene 1/2 ure van daar
liggen. Wij werken geheel den dag om een
ander dorp van 't water te bevrijden doch wij
kunnen 't geweld van 't water geen meester.
Tusschen donderdag en vrijdag nacht klept
de brandklok ik hoor E. P. Bekaeit roepen
he allen op de cheng-kiahozen is openge
sprongen en tegen morgen nuchtend liggen wij
allen in 't water. Eene rivier van acht meters
breedte had zijne oevers doorgebroken op een
kwart van hier. I11 nen oogenbiik waren wij te
bcene en na 't dorp afgeloopen te hebben trok
ken wij in den haiven donkeren naar 't water
dal wij van verre boorden bruischen door eene
opening van 5 nieters. Wij hoorden algauw de
karren afkomen m. t strooi en balken en vlaken
in gevlochten mandewerk. Twee paters bleven
geheel den nacht meewerken, en als ik 's mor
geus afkwam voud ik 't werk gedaan en dt
menschen op den oever zitten smooren
Vrijdag 22 Juli Wij gaan nog wat de rivier
op en af en trekken dan met E. P. Bekaeit naai
Sl-Paul. De burgemeester en de kristenen ko
men ons te gemoet. Pater, zeggen zij, daar is
niets meer aan te doen, onze ossen en kudd°n
zijn naar 't zand en 't water komt af. Pater Be-
kaert die nu zijn derde dorp zag te niet gaan,
moedigde de menschen aan, en als ze vroegen
wat ze zouden eten antwoorde hij in't verre
westen, zei hij, zijn nog brave menschen die
met u zullen medelijden hebben en ge zult van
honger niet sterven. De kristenen brachten nog
eenige stukken thee en twee zwijnljes om mis
sen te lezen. Van daar trokken wij naar St-Mj.
chiel en onderweg zagen wij de menschen hun
ne halverijpe tarwe uit't water opvisschen en
en op de oevers leggen-
Zaterdag 33: Wij vernemen dal St-Michicl, St
Thomas en O. L. Vrouw door 't water vernie
tigd zijn alleen de kerken zijn blijven staan
en eenige huizen die ook op zandheuvels ston
den de menschen zijn in de kerken of naar 't
zand gevlucht.
Nog nooit heeft men zulk water in de streke ge
zien,oude menschen verhalen dat over40 tot 50j.
ook overstrcoming was en dat de menschen
groote oevers rond hunne dorpen en land sloe
gen. En inderdaad al die dijken bestaan nog,
maar velen zijn doorsneden van wegen en ka
nalen.
Vandage en morgen staan wij te werken om
den oever die St Jacques omringd le herzien en
te verhoogen, wij slaan een paar grachten toe,
om 't water een ander richting te geven, en de
menschen blijven op den oever slapen om ei
seffens bij te zijn als 't water zou doorbreken.
Zondag 24 Juli en toch geen zondag Twee
paters trekken met de seminaristen op om de
rivier te verzekeren en de dijken na te zien,
d'andere 6 zijn op den oever en delven nevens
de kristenen. En wij die in geen acht maandeu
regen gezien hadden kregen nu zulk geweldige
stortregen dat wij met moeite ons konden
rechthouden in 't water. De menschen lieten
hunnen moed zinken, de regen had den oever
reel verflauwd en 't water klom geweldig. Wij
gelukten erin eenige te doen blijven onder eene
lijnwaden tente.'s Arderdaags zouden paters en
kristenen met nieuwen moed opkomen.
Als wij te wege waren wat rust te genieten op
onzen bedoven, wierden wij opgeklopt door 't
luiden der klokken de oever is doorgespoeld,
zeere de poorten verzekerd.
De burgemeester en de catechisten riepen t
volk met volle geweld bijeen en d^n met man
den en strooi aan 't werk om nen dijk te slaan
rond de twee ingangspoorten. Verschillige
kristenen bleven op den oever slapen.
Maandag 25 Juli: Feestdag van St Jacques pa-
tr'oon der kf rk en verjaardag der marteldood
van Monseigneur Hamer.
De palers,de H.kindsheid en de kristenen bid
den allen om ter vurigst om hulpe en redding
's morgens groote mis en vele communieën. Na
de goddelijke diensten trekken wij de verster
king op, naar de vier gewesten overal éénen
waterplas zooverre ofdat d: oogen dragen kun
nen. Wij zien beneden en t water spoelt tegen
de versterking aan deze die duizende soldate;,
met kanonnen had weerstand geboden bezwijkt
nu voor nen voet vvaler en valt bij stukken en
brokken geheel op nen hoop. Met onzen verre
kijker zien wijde puinhoopen der zes dorpen,
de menschen op de zaniaeuvels vuurstoken,
ossen peerden en verkens in 't water baden en
hier en daar ne kristen op twee balken rondva.
ren. De stroom van 't water na hier huizen en
>gst vernield te hebben, gaat ginder in 't zand
zegevieren en zijne kracht botwerken met zand
heuvels te blusschen.
In den avond komen eenige schippers aange
varen en vertellen ons dat bet water in de Gee-
,v jtroom gedaald is zou onze redding nakend
zijn dank aan de voorspraak van den heiligen
Jacobus en onzen roemrijken martelaar Mgr.
Hamer
Dinsdag 26 Juli De E. P. Hulsboscb, pastor
van St Jacques, zendt eenige trouwe mannen
uit om drie, vier dagen van hier vogeltjeszaad
tekoopen. De prijs zal wel verdubbeld zijn
maar de duizende kristenen zullen toch eten
krijgen en 't geld Daar zal ons Heere voor
zorgen. E. P. Bekaert en Terstappen reizen per
viote rond naar hunne overstroomde dorpen en
belasten de burgemeesters en de catechisten 't
gemeenschap van goed in te richten en alle man
ter hulpe te komen die in nood is of van ande
re gewesten komt aangestroomd. Want op een
honderd uren langs de stroom is alles vernie
tigd. Verscheidene heideusche sleden en dor
pen zijn weggespoeld en nen wreeden honger
snood staat aan de deur.
Doch als 't God beliefd zal d' overstrooming
ook vele bckeeringen le weeg brengen des te
meer dat de heidenen de eene voor den ande
ren zijn,lijk kat en hond en dat zij weten dat zij
bij de priesters zullen hulpe en bijstand krij
gen.
Ons Heere wil onze zending van den Ortos
beproeven, 't distri kt van Eulchen sen k'ing ti
zal ook teo deele ov.-rstroomd zijn dat van
Klein-Brugge heeft veel geleden bij gebrek aan
regen zoodat wij van ginder geene hulpe te
verwachten hebben. Daarom schi ij /en wij allen
naar onze vrienden en kennissen mochte de
Heer onzen oproep met zijnen zegen begunsti
gen en de herten beweegen om eene milde
almoes le schenken aan onze verhongerde kris
tenen.
Gelukkig hij die acht geeft op de arme en
ellendige ten dage des onheils zal de Heer hem
redden, (sp. 40)
Uw toegenegen en dankbaar,
P. Pauwelyn.
zendeling
Ortos.
P. S. Op 2 Augusti St Joseph en St Jean vernie
tigd door '1 water, de menschen zijn naar 't
zand gevlucht wij vernemen dat E. P. Van
Peer te Djoungardi zijne residentië verlaten
heeft en met zijne kristenen op nen zandheuvel
woont, daar is alles weggespoeld. Vandage
vertrekt hier ne Pater op eenige balken om
hem hulpe le bieden, 't is 10 uren van hier en
overal een zee van water. Van dit distrikt zijn
zijn nu 10 dorpen overstroomd, allen bloeiende
kristenheden gesticht door onze weldoeners
van België. Over 4 jaar waren zij verwoest
door de Boxers, nu door het water, en wat er
ons te wachten staat laten wij aan ons Heere
over. Cujus servi inuliles sumus.
L. P.
Bovenstaande brief toont genoeg welken
dringenden nood er heersoht ginder in
't verre Oosten.
't Nieuwsblad zal heel geerne de aalmoe-
sen ontvangen die goedhertige zielen zullen
willen geven ten voordeele der zendingen,
waar onze vrienden werkzaam zijn.
- -
Voor den oogenbük heel weinig
oieuws van het oorlogsveld Russen
en Japoneezon rusten, want van eenen
strijd van meer dan acht dagen, dag
en nacht, is het juist niet te verwon
deren dat men vermoeid zij.
Al de aandacht wordt tegenwoor
dig gevestigd op de vloot der Bal-
tische Zee,die in 't voorbijvaren zulke
schromelijke dwaasheid heeft begaan,
met te schieten op de engelsche vis-
schersvlote. Welke zullen de gevolgen
zijn van die dwaasheid? Niemand kaD
het zeggen tot nu toe, al loopen van
len eenen kant geruchten van bevre
diging en van den andereu kant be
weringen dat de engelschen de vtote
niet en zullen laten vcorbij varen te
Gibraltar, waar hunne vlote strijd-
veerdig wacht.
Wij geven hieronder over dit geval
nadere inlichtingen.
fïe Oostzee-vloot schiet op de
Engelsche visschersvloot
In den nacht van Vrijdag tot Zater-
lag ontmoette de Oostzee-vloot de
Hulsche visschersflottielije in de
Noordzee.
Het meestendéel der Russische oor
logschepen richtte gedurende zekeren
tijd de zoeklichten op de visschersvaar
tuigen, opende daarna het vuur en
schoot de stoomtrawier Crane in den
rond.
Het verslag voegt erbij dat de ont
hoofde lijken van twee mannen terug
aan wal werden gebracht en dat ver
scheidene mannen werden gewond.
Alleen de lichtgewonden zijn te
Huil aangekomen. Een schip is 16
maal getroffen. Men zegt dat een
tweede schip gezonken is.
Volgens het verhaal van den schip
per van een der visschersvaartuigen,
le Moulmin, was de flottieltje op 220
mijl ten N. O. van de monding der
Humbert, Zaterdag morgen ten 1 uur.
Er hing mist over de zee. De schip
pers ontwaarden niettemin onduide
lijk de schaduw van verscheiden!
groote schepen, achtereen varjnci'
Spoedig richtten deze huune-i-peklich
ten naar de visschersvaartuigen.
De visschers zagen torpedobooten
uadereu en dan weer wegvaren en
daarna werden twee vnsschersbooten
getroffen. De visschers trachtten te
ontkomen, maar de Moulmin werd op
hare beurt getroffen. De beschieting
duurde 20 minuten en toen ze afgeloo
pen was konden de visschers in zuide
lijke richting outkomen.
De Moulmin zelve nam aan boord
de lijken van den kapitein en den
stuurman der Cranewien beiden het
hoofd werd afgeschoten, en bracht ze
naar Huil.
Een der schippers zegt dat de vis
schersvaartuigen vuurpijl op vuurpijl
afgeschoten hebben en allerlei signa
len gemaakt, maar de Russen bleven
maar doorschieten. De schepen kwa
men zoo dicht, dat de visschers de be
manning aan boord konden zien. De
Russische schepen, 8 in getal, lagen
in slaglinie.
Eene getuige veronderstelt, dat de
Russen desnelvurende kanonnen hun
ner kruisers gebruikten.
Een schipper, door Daily Mail on
dervraagd, zegde Ik geloof dat ze het
hoofd verloren hadden. Ze schoten
links en rechts en, toen zij zagen dat
wij enkel visschers waren, gingen ze
gelijk op de vlucht.
Volgens de machinist van een der
schepen, werden maar 6 of 8 kanon-
choten gelost.
I6dooden, 29 gewonden
De Eclair neemt verscheidene tele
grammen van Engelsche bladen over
16 visschers zouden verdronken zijn
en eene stoomboot van de Wilson line,
die in vertraging is, is vermoedelijk
in den grond geboord. De Standard
zegt dat 29 visschers gewond zijn,
waaronder 6 gevaarlijk.
Uit Londen wordt aan den Gaulois
geseind dat het inzicht niet de ontroe
ring verwekt die men had kunnen
vreezen. Men geloolt ook niet dat het
incident, hoe spijtig ook, erge gevol
gen zal hebben.
Iu de Kamer antwoordend op de tot
hem gerichte ondervraging, protesleer-
le minister Combes tegen de inmen
ging van den Heiligen Stoel in de
bionenlandsche aangelegenheden van
Frankrijk. Inde kwestie met de bis
schoppen van Lnvai en van Dijon,
kwam de Paus terug op eene zaak, vier
jaren geleden reeds door zijnen voor
ganger geregeld. Hij vervolgde in den
bisschop van Laval diens onderwer
ping aan de regeering en de wet, wei
gerde het overzicht van het burgerlijk
gezag boven het geestelijk gezag te
erkenaen. De P aus schond het con
cordaat. De houding van hel Vatikaan
rechtveerdigde volkomen het terug
roepen van den gezant, daar het niet
den franschen bisschop kon treffen
zonder feitelijk zich te richten tegen
de Fransche regeering.
Wij hebben, zegde de minister, ons
niet met de grieven tegen de bisschop
pen geuit bezig te honden, maar ik
houd deze grieven voor oDgegrond,
daar de geruchten werden verspraid
door de royalistische oppositie.
Minister Combes verklaarde verder
te verwachten, dat geen enkel republi
kein het afbreken der betrekkingen
met het Vatikaan zal laken. De Repu
bliek dulde sedert 34 jaren wat de
monarchie zeker niet zou geduld heb
ben. Bisschoppen en priesters schijnen
elkander het wachtwoord te hebben
gegeven, het, geduld van de republi-
keinsche partij op de proef te stellen
ia alle politieke crisisen vindt men de
hand van de geestelijkheid terug en
de geestelijkheid hield niet op van den
j^nsel tegvn de republiek uit te varen.
vVij getuigen van de meest
buijMÉÉH|e beioogingen en de bl t-
den de republiek, kregen
'de 'deu Paus. De
Frankrijk als
veroverd land. MinisterCombes laakte
vervolgens den Syüabu3 en het leer
stuk der onfeilbaarheid en merkte op:
Men onderhandelt niet met eene
macht als die van den Paus. Men moet
deze geheel uit de burgerlijke en poli
tieke steer verwilderen. ïk wil de
vrijheid van kerk in overeenstemming
met de andere vrijheden.
Ia het vervolg van deze rede zegt de
minister nog Men heeft gesproken
van Canossa. Laat naar Ganossa gaan
wie wil. Noch mijn leeftijd, nog raijne
neiging veroorloven mij hier heen te
gaan.
Minister Combes werd van verschil
lende zijden gelukgewenscht.
De heer Ribot verklaarde, dat een
land als Frankrijk niet zich van de
betrekkingen met het Vaiikaan kon
ontdoen. Hij verzocht der meerderheid
de gevolgen goed te oyer wegen. Wij
kunnen ons, zegde hij, niet aansluiten
bij de politiek der regeering. Nooit
zullen mijne vrienden deze verant
woordelijkheid op zich nemen.
De heer Deschanel verklaarde nooit
zijn vertrouwen te kunnen geven aan
eene regeering die begon met een
breuk te maken.
Minister Combes stelde daarop de
kwestie van vertrouwen, zich aanslui
tende bij eene motie van Bienvenn
Martin, luidende De Kamer keurt de
verklaringen der regeeringen goed en
verwerpt elke toevoeging. De voor
rang voor eene motie van Hubband,
de regeering uitnoodigend het initia
tief te nemen voor het indienen van
een ontwerp betreffende de scheiding
van Kerken Staat, werd met 512 tegen
53 stemmen verworpen. De motie van
vertrouwen werd met 325 tegen 237
stemmen aangenomen.
De zitting werd daarna gesloten.
Dinsdag namiddag ten 2 ure 8 m., is de
bijzondere trein uit Reckheim (Limburg),
hier te Yper aangekomen. Hij bestond uit
zes groote rijtuigen van den Staat, 3e klasse,
en twee van 2e klasse. De rijtuigen waren op
slot
Machtig vele volk was er hier te Yper op
de beenen: Statieplein, Statiestraat, Boter-
straat, Markt, 't stond al dicht bezet.Niemand
en had kunnen peizen dat het te Yper wer-
kedag was.
Onder 't geleide hunner bewakers, stelden
de jongens zich op rang binnen de statie.
Muziek aan 't hoofd trokken zij op ,als
kleine soldaten, allen flink uitgeborsteld en
velen met cigaar of cigaret in den mond.
Ze konden heel moeilijk op orde gaan in de
straten, ter oorzake van de overgroote
menigte.
De vijf en twintig jongens, die reeds hier
te Yper waren, hebben hunne drie honderd
makkers met uitbundige vreugde onthaald.
De reis van Reckheim tot in 't gesticht te
Yper, is zonder het minste voorval voorbij
gegaan, dank aan de groote voorzorgen die
genomen waren.
Openbare zitting, op Zaterdag 29 Oct. I904,
ten i ure namiddag.
Dagorde
l. Mededeelingen.
Lagere scholen Begrooting 1905.
3. Bewaarscholen
Keukenschool
5. Nijverheidschool
6. Muziekschool
7. Kerkfabriek van St-Pieters begrooting
igo5
8. Stadsgelden Rekening van 1903.
't Weekblad heeft verleden weke al zijn
poer verschoten tegen een artikel over de
liefdadigheid, over eenige weken in 't
Nieuwsblad verschenen.
Aalmoezen zijn er niet noodig volgens 't
liberaal bladje,'t is genoeg van 't verplichtend
kostelijk onderwijs in te richten I
T NIEUWSBLAD VAN YPER
