DiT IS
EN OMMELANDS,
Op Zaterdag 1n April 190b.
b centimen 't blad.
40ste jaar. Talmerk 2049
Onze Vorsten
\lgemeene vergadering
der Belgische Katholieken
Kamer
ROND DE WERELD
Vrede of Oorloy
Vrankrijk
Duitschland
Stad Yper Gemeenteraad
STADSNIEUWS
Voordrachten
Onze jonkheden
De Kattefeeste
De gaze
Beschaafd Nederlandseh»
VAN ALLES WAT
Bet leggen van eieren
in den winter
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, Th 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap wezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Hel blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/Hes moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te \per.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen 2al
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Acence Havas, ie Brussel, Tg34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place dé la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Leopold I werd door het Nationaal Con
gres tot koning van ons land uitgeroepen op
4 Juni i83 i, en den 2i Juli daarna deed hij
zijne plechtige intrede te Brussel. Den 9
Oogst van het volgende jaar trouwde hij met
de fransche prinses Maria - Louisa van
Orleans, dochter van Koning Lodewijk-
Philip. Dit huwelijk had plaats in de feest
zaal van het kasteel te Compiègne en werd
door den Bisschop van Meaux ingezegend.
Uit dit huwelijk zijn gesproten i° prins
Leopold, geboren den 9 April 1835 heden
Koning der belgen, onder den naam van
Leopold II 2° prins Philips, graaf van
Vlaanderen, geboren den 24 Maart 1837
3» princes Charlotte, geboren den 7 Juni
1840, die later trouwde met Maximiliaan,
den ongelukkigen keizer van Mexico.
Prins Leopold zou dus zijn vader opvol
gen. In 1853 hij was toen 18 jaar
trad hij in den echt met de zeventienjarige
aartshertogin Maria Hcndrika van Oosten
rijk. Uit dit huwelijk zijn gesproten 1°
Prinses Louise, geboren te Brussel den 18
Februari 1858, getrouwd in 1875 met prins
Philips van Saksen Coburg 20 de konink
lijke prins Leopold, graaf van Henegouwen,
geboren te Laken den 12 Juli 1859; 3°
prinses Stephanie, geboren te Laken den 21
Mei 1864, getrouwd met aartshertog Rodolf
van Oostenrijk en na dezes dood, met graaf
Lonyay 40 prinses Clementina, geboren te
Laken den 3o Juli 1872.
Prins Leopold was dus de vermoedelijke
opvolger van onzen tegenwoordigen Koning.
Zijne geboorte baarde alom vreugde.
Op dat oogenblik woedde er in noordelijk
Italië een bloedige oorlog.Victor-Emmanuel,
koning van Piemont, had den oorlog ver
klaard aan Oostenrijk en onmiddelijk was
Napoleon III de Piemonteezen ter hulp
gesneld.
De Franschen en de Italianen hadden
reeds den Oostenrijker eene bloedige neder
laag toegebracht te Magenta, en elk vreesde
dat Napoleon III van zijne overwinning zou
gebruik gemaaakt hebben om de hand te
leggen op ons Vaderland, dat hij zoo gaarne
bij Frankrijk zou hebben gevoegd
In die omstandigheden kwam prins Leo
pold ter wereld, de troonopvolging was ver
zekerd en de openbare feesten, die alsdan
plaats grepen, de blijken van genegenheid
die alsdan aan de koninklijke familie werden
gegeven, bewezen aan Napoleon III, dat de
Belgen niet van zin waren zich zonder hard-
nekkigen wederstand van hunne onafhanke
lijkheid te laten berooven, en deden waar
schijnlijk den Franschen keizer zijne verove
ringsplannen tot betere dagen uitstellen.
Prins Leopold groeide op en werd een
bevallige jongen met blonde haren breed
voorhoofd en levendige oogen. Hij was de
lieveling der Belgen.
Op een groot Vaderlandsch feest, dat in
1862 plaats had, om de afschaffing van
't octrooi te vieren, nam hem zijne moeder
in de armen en verscheen met hem op het
balkon van't koninklijk paleis te Brussel.
Ons Vorsthuis had toen het toppunt van
't geluk bereikt. De koningin droeg alsdan
een driekleurig toillette zwarte rok, roode
sjal en gelen hoed. Ook kan niets een goed
gedacht geven van de geestdrift die zich
van de saamgestroomde menigte meester
maakte. Men hief hoeden en zakdoeken om
hoog. duizende personen zongen het Vader
landsch lied en de donderende toejuichingen
schenen geen einde te zullen nemen.
Bij de troonbeklimming van Leopold II,
op 17 December 1865had wederom zulke
grootsche betooging plaats. Weer had de
koningin met haar zoon, op het balcon van
's konings paleis te Brussel, plaats genomen
en 't volk bewees eens te meer hoe zeer
België den vermoedelijken troonopvolger
lief had.
Maar de mensch wikt en God beschikt.
In het begin van 1869, liep de droeve mare,
dat prins Leopold gevaarlijk ziek was, en
eenige dagen daarna, den 22 Januari, ver
spreide zich 't akelig nieuws dat de zooveel
belovende koningszoon overleden was.
Gansch België was in rouw en beweende
met de ontroostbare ouders, den dood van
den te vroeg ontslapen lieveling.
Onze koning, geene mannelijke afstam
melingen meer hebbende, werd Philip, graaf
van Vlaanderen, de vermoedelijke troonop
volger. Deze had twee zonen Boudewijn
en Albrecht en de hoop van België vestigde
zich thans op Boudewijn, oudste zoon des
graven van Vlaanderen.
Van kloeke gestalte, met een mannelijk
voorkomen en eene fiere houding, zag elk
in hem den toekomstigen Koning, die men
later zou beminnen en toejuichen. In alle
omstandigheden zijns levens bewees ook
prins Boudewijn, dat hij der Belgen liefde
waardig was. Óp 5 Mei 1886, werd hij
plechtig als onderluitenant bij de grenadiers
ingelijfd en later ging hij, als kapitein, over
tot de carabiniers. Heel Frussel herrinnert
zich nog, hoe flink hij aan 't hoofd zijner
mannen door de straten van Brussel stapte
en hoe hij met de grootste blijken van toe
genegenheid werd bejegend.
Helaas op het einde der maand Januari
1891, verspreidde zich opnieuw het treurig
nieuws, dat prins Boudewijn, na eenige
dagen ziekte, overleden was. De prins,
waarop de hoop des Vaderlands rustte, was
niet meer.
Thans wendt gansch België met vertrou
wen den blik naar prins Albert en zijn lieve
echtgenoote prinses Elisabeth. De hemel
heeft hun huwelijk met twee zoontjes, Leo
pold en Karei, gezegend en met een waar
genoegen ziet elke Belg de twee knapen
opgroeien. De troonopvolging is aldus ver
zekerd, en elkeen koesterd de vaste hoop dat
ons Vaderland nog vele gelukkige jaren zal
slijten onder het wijs beleid zijner geliefde
Vorsten
Ga\etvan Merchtem.)
Volgens den Courrier de ÏEscaut is er in
princiep besloten in den aanstaanden zomer
eene algemeene vergadering van al de Belgi
sche katholieken te houden.
Deze beslissing werd genomen in eene
samenkomst welke onlangs heeft plaats gehad
bij M. Gustaaf Francotte,minister van nijver
heid en arbeid, en welke werd bijgewoond
door MM. Woeste, Verhaegen, Helleputte,
Cooremans en Jolly.
Er blijft nog plaats en dag te bepalen voor
deze groote vergadering, waarop men breed
voerig de geschiedenis en de uitbreiding van
al onze katholieke werken zal uiteenzetten,
ten einde het goed te doen uitschijnen, dat zij
hebben teweeg gebracht, de zwakke punten,
welke zij nog aanbieden, te doen kennen,
alsook den vooruitgang,waarvoor zij vatbaar
zijn en de pogingen welke daarvoor worden
vereischt.
Deze heugelijke vergadering zal de onder-
brokene ketting der groote kongressen van
Luiken Mechelen weer aaneenschakelen. Er
wordt aangedrongen opdat zij in eene van
deze twee steden zou plaats hebben, maar
't schijnt nogthans dat er meer kans is om te
Brussel bijeen te komen.
De Staat wil al de statiën van Brussel en
voorsteden met den elektriek verlichten. Hij
begeerde die onderneming aan bijzonderen
over te laten. Hij kwam op dit gedacht, ten
einde de Elektriekmaatschappij van Charle
roi, die stond om te vallen, te kunnen recht
houden, ten bate der belgische nijverheid.
Anders zouden de Duitschers geheel en
gansch meester geweest zijn van de Elek-
trieknijverheid in Belgie.
De Staat onderhandelde dus met de belgi
sche elektiekmaafschappij en bekwam groo-
tere voordeelen dan deze aangeboden door
gelijk welke andere maatschappij, bestuur of
regie, 't Was de goedkoopste prijs die de
Staat verwierf. Daarover werd een verdrag
gemaakt.
Het is nu aan de Kamer onderworpen.
Daarover hebben liberalen en socialisten eene
weke gezaagd. Gelijk gewoonte was het niet
wel.
Maar wat de blauwe beknibbelaars niet
voorzien hadden, 't is dat zij ongelijk
zouden gekregen hebben van hunne eigene
gazelten. Inderdaad, de Petit Bleu en de
Chroniquetwee hevige en veel verspreide
liberale bladen, geven de regeering gelijk en
ongelijk aan de liberalen die het verdrag af
keuren. De Petit Bleu zegt namentlijk aan
M. Braun, liberalen burgemeester van Gent:
De regeering handelde veel beter dan gij, die
voor den elektriciteit te Gent eene duitsche
maatschappij aansteldet. De Staat kreeg de
elektriciteit den helft goedkooper dan de
Nationale Maatschappij der Buurtspoorwegen
in den Borinage.
De Chronique voegt erbij dat men slecht
gekomen is om van regie te spreken op het
oogenblik dat Brussel, die zich met eene....
duitsche elektriekmaatschappij verbond, van
in het begin allerhande tegenkomsten heeft.
De heeren ministers van geldwezen en
spoorwegen hebben overigens op al de pun
ten geantwoord.M.de Smet de Naeyer,onder
ander, toonde dat de stad Gent 3o centiemen
betaalt hetgeen de Staat,door het tegenwoor
dig verdrag, voor 12 centiemen heeft!
Vrijdag heeft er wat opschudding in de
Kamer geheerscht. M. Hymans, liberaal,
zegde tot M. de Smet de Naeyer Gij wilt
van de controle niet der Kamerl M. de Smet
antwoordde Dat is strijdig met de waarheid
en de eerlijkheid Daarop noemdeM. Hymans
den minister... eenen onbeschofterik M.
de minister het meeste verstand gebruikende,
zei niet anders dan Ik misprijs beleedigin-
gen! Hij had gelijk.
Dezoweke werd de bespreking voortgezet
en de overeenkomst gestemd.
Nu is de Kamer wederom werkzaam... aan
de Zondagrust.
De gazetten schrijven zoodanig over den
vrede en over de voorwaarden ervan, dat
we waarschijnlijk mogen hopen dat er ten
minste iets ervan is.
Ziehier wat er word verteld
Vrankrijk, de bondgenoot van Rusland,
en de Vereenigde Staden van Amerika, die
nog al bevriend zijn met Japonie, spannen
te zamen om tot eene eerlijken Vrede te
geraken.
Corea zou met een deel van Mandchourie
aan het touzicht beschermschap zeggen
zij van Japonie onderworpen worden.
Port-Arthur blijft aan Japonie en Rusland
betaalteene matige vergoeding 2 milliard en
half, dat is de helft van 't geene Vrankrijk
betaolde aan Duitschland, na den oorlog
van 1870.
Intusschen en blijven de Japoneezen toch
niet werkeloosze zijn bezig met eene
omdraaiende beweging, die nn Russen den
weg moet afleggen.
De Russen die ongerust waren, hebben
voorposten uitgezonden, die op 50 k. verre
geen Japoneezen geware en werden. En
nogthans de Japoneezen zijn zeker op gang.
maar op heel verren afstand, zoodat ze de
Russen znllen tegenkomen,.... indien het
vroeger reeds geen vrede en is.
De bespreking over het ontwerp van
scheiding is ten volle aan den gang. De beste
redenaars gebruiken hun talent om het ge
vaar der scheiding af te weren. Zullen zij
erin gelukken 't Is te vreezen van neen
Ten anderen, klappen is goed, maar wer
ken ware veel beter 1
't Is de eensgezinde werking die aan de
fransche katholieken ontbreekt. Zoolang zij
daar niet en geraken en bekomen zij geen
uitslag, zelfs niet met welsprekendsche
redevoeringen.
Keizer Willem is in 't voorbijgaan eens
den koning van Portugaal gaan groeten. Hij
werd er met veel geestdrift ontvangen. Nu
is hij in Marrokko, waar hij ook geesidriftig
werd onthaald.
Franschen en Engelschen en schijnen in
't geheele niet gediend te zijn met dat be
zoek van Keizer Willem.
Verslag der zitting
van Maandag 27" Maarte 1905.
De openbare zitting begint ten 5 ure en
een kwart.
Tegenwoordig: de heeren Colaert, Bur
gemeester Voorzitter Struye en Vanden
Boogaerde, schepenen Begerem, Fiers.
Vanderghote, D Huvettere, Vandenpeere-
boom, Bouquet, Vandevoorde, Sobry, Lema
hieu, raadsheeren Gorrissen, schrijver. De
heeren Fraeijs en Iweins d'Eeckhoutte heb
ben zich doen verontschuldigen.
De raad, op voorstel van den heer Burge
meester, schrijft in voor 25 fr. op het gedenk-
teeken aan Frederikde Merode.
De rekening der Stadboekerij voor 1904
wordt goedgekeurd. De ontvangsten bedragen
1700 fr. en de uitgaven 1762.17 fr. Er is
bijgevolg 62.17 fr- le kort.
De rekening der kerkfabriek van Sint
Maartens voor 1904 wordt gunstig beoor
deeld. Er is 5ooo fr. te kort, die zal aange
vuld worden' gelijk er gezeid werd in de
laatste zitting.
De raad oordeelt eveneens gustig over
eene verpachting van goederen en eene
boomverkooping der Godshuizen.
De Capronstraat wordt aan den Staat afge
staan.
Openbare verlichting
De heer Voorzitter leest eenen brief van
den heer Gouverneur, waarin wordt gemeld
dat de deputatie oordeelt dat Yper geene
aanbesteding doen moest voor de openbare
verlichting en dat de voorstellen De Brouwer
de voordeeligste zijn,vooral doorhet mogelijk
maken eener gemeentelijke vennootschap.
De deputatie keurt het conti-d^ goed,maar
doet eenige bemerkingen nopens net ontwerp
van bijgevoegd contrakt, aangaande de
gemeentelijke vennootschap
A. Het grondbegin eener—
vennootschap is geene réden om de "g.
keuring vaa het Contrakt tc weigeren 'y
B. In geen geval mag de overeenkomst
meer dan dertig jaar duren zij moet dus
eindigen den in Januari 1936.
C. De maatschappij moet eene naamlooze
maatschappij zijn
D. Ten laatste binnen de 5 jaar moet de
Stad beslissen als zij er wilt deel van maken;
E. Buiten Poperinghe en Waasten moeten
andere steden en dorpen er mogen deel in
nemen
F. De aandeelen moeten verdeeld zijn op
zulke wijze dat de gemeenten steeds de
meerderheid behouden
G. Als de wet gestemd is, moet de stad
aan de deputatie de toelating vragen om te
mogen deel maken van de maatschappij
H. De derde scheidsrechter, in geval van
moeilijkheden, zal door de deputatie aange
steld worden in plaats van door den Voor
zitter der Rechtbank.
I. De rekeningen van de maatschappij
zullen door den schepenraad onderzocht
worden
J. Het werk voor de verschillige bouw
werken zal zooveel mogelijk door Ypersche
werklieden verricht worden.
De Schepenraad aanveerdt het grootste
deel dezer opmerkingen en zal hierover met
de aanbieders onderhandelen en de raad zal
beslissen in eene volgende zitting.
De openbare zitting eindigt kwart vóór
6 ure.
De derde voordracht van M. Verhaeghe,
over Shakespeare, had nog talrijker toehoor
ders uitgelokt dan hare voorgaande.
Bij elke voordracht zijn er nieuwe bijko-
mers, en de oude volgen met steeds nieuwe
en grootere belangstelling de merkweerdige
bijzonderheden, die de gevierde spreker op
zulk eigenaardige gepaste manier weet voor
te dragen.
Donderdag toekomende, vervolg van
«Koning Lear
De kruime der katholieke jonkheden gaf
Maandag in Sint Maartens Congregatie, een
bevallig feestje voor de weldoeners van dat
zoo belangrijk en nuttig werk tot behoud der
jonkheid.
Zij hebben gelijk die damen en heeren,
die door hunne tegenwoordigheid de jonk
heden aanmoedigen, om in de Congregatie
de moeilijkste jaren door te brengen van hun
jongelings leven.
Zij hebben nog grooter gelijk die jonk
heden, die in de Congregatie een eerlijk en
deftig vermaak trachten te vinden, en tezel-
vertijde daar beschut zijn tegen de verleidin
gen der wereld.
Het behoud der jonkheid is een werk van
het grootste belang en 't verdient ieders
ondersteuning.
Sedert lange jaren en was er geen Katte
feeste gelijk dit jaar.
Niet alleen de overgroote keuze van
barakken van allen aard, maar 't weder ook
heeft meegedaan om Zaterdag en Zondag
veel volk naar Yper te lokken.
In de statie werden Zondag meer dan
4000 reiskaartjes ontvangen en Zaterdag
bijna 3ooo.
En wat is er dan niet gekomen per velo, te
voete en per tram
Zondag van ten 2 1/2 tot na den driên en
was 't in de Boterstrate niet doorgerakelijk.
t Hield aaneen van 't volk van aan de
Tempelstrate tot aan de Markt, en dat binst
meer dan eene halve ure.
Dat en zal onze liberale bladjes niet belet
ten van te schrijven dat sedert het katholiek
bestier hier meester is, de stad in een
kerkhof is veranderd, dat er niets meer te
doen is, dat het volk de stad ontvlucht, enz.
't Volk geraakt aan zulke zagerij gewend
en stelt volle trouw in de katholieken, die
geen moeite en sparen om handel en nering
te doen bloeien en eikendeen te doen leven.
De kwestie van de gaze is opgelost, de
deputatie keurt de overeenkomst goed met
M. De Brouwer. Zij maakt eenige opmerkin
gen van minder belang over de bewoordingen
van het bijgevoegd Contrakt nopens de
gemeentelijke maatschappij.
Binnen eenige dagen zal er dus kunnen
gewrocht worden aan de noodige inrichtin
gen en daar de deputatie ook vraagt dat het
noodige werk zou verricht worden zooveel
mogelijk door Yperlingen, hetgeen ook de
begeerte is van ons Stadsbestier, zoo zal er in
^korten tijd veet werk en broodwinning zijn
Kerl0r °ns ne&rstig Ypersch werkvolk.
Wij lazen Zondag laatst in 't Weekblad,
onder hoofding van hier en daar
Onze twee «hellemoeren» noemen de
liberalen kluitpelers, omdat zij in hun pro
gramma stellen
Pensioen van 1 fr. daags
aan de 65 jarige werklieden.
Zoo zoo, wij zijn kluitspelers, omdat wij
de afgeslaafde werklieden een behoorlijk
pensioen in hunnen ouden dag zouden willen
geven 1
Dat dienen de werklieden goed te ont
houden 1
't Nieuwsblad vraagt een plaatse in de
Koninklijke Vlaamsche Academie voor den
opsteller van dat lief artikeltje 1
Hellemoeren
't Is oprecht schoone 1
En al moest onze beschaafde Nederlander
nog lievere en bevalliger benamingen uit
vinden, wij herhalen
De liberalen zijn kluitspelers I
Zij bedriegen zelfs de werklieden 1
Zij weten dat het pensioentje van 65 fr.
s jaars, nu reeds aan den Staat meer dan 12
millioen 's jaars kost I
En gave men in plaats van 65 fr., 365 fr.
s jaars, dan zou de Staat per jare de bagatelle
te betalen hebben van
365 x 12 65 67,384 millioen,
of rond de
68 millioen '5 jaars.
Van waar zouden liberalen, socialisten en
andere Nolfisten 't geld halen
En beloven wat men onmogelijk kan
geven, hoe heet men zulke mannen f
Kluitspelers
of
Bedriegers
Ge moogt kiezen 1
Jamaar, de liberalen, moesten zij terug
aan het schoteltje geraken, zouden bespa
ringen doen
Besparingen 1
Hebt gij een liberaal bestier gekend dat
niet alle jare te kort kwam I
Wie en heeft er niet de schrikkelijke
verkwistingen en de schromelijke belastingen
van de jaren 1878 84 niet onthouden
En wij, Y'perlingen, hebben daar nog een
klaarder bewijs van
Als de liberalen hier meester waren en
werd er nooit geen werk van openbaar nut
verrichtBuiten t jaar van de kiezing,nooit
en zag men hier of daar iets merkweerdigs
verrichten 1
En wat deden ze met het geld
Wat deden ze ermee
Die 't weet, steke zijnen vinger op f
Kluitspelers 1
of
Bedriegers 1
De zoogenaamde winterlegsters onder de
kiekens zijn, gelijk men weet, geen afzon
derlijk ras, maar het zijn kiekens, die vroeg
in 't jaar uitgebroed werden, "dien tengevolge
vroegtijdig opgroeiden en legrijp werden.
Maar met 't opfokken of koopen van zulke
kiekens heeft men nog lang niet alles gedaan
om met eenige zekerheid er op te kunnen
rekenen, dat de kiekens 's winters, als er
sneeuw en ijs ligt, zullen leggen. Daar de
eigentlijke legtijd der kiekens het voorjaar is,
is het noodig de dieren in stal of hok eenen
toestand te verschaffen, die zoo mogelijk het
voorjaar evenaart.
Het eerste wat in den winter noodig ts,
is warmte; dan voedzaam,doeltreffend voeder
en, wat niet te vergeten is, voldoende be
weging. De kiekens moeten een goed, ruim,
gemakkelijk huis ter beschikking hebben,
dat goed dicht bebouwd is en tegen koude
beschut. Voorts moeten de kiekens veel licht
en zonneschijn hebbenin een donkeren
vuil hok worden de dieren niet opgewekt
om te leggen. Daarom moet aan de zuidkant
van 't hok licht door vensters kunnen komen.
Zindelijkheid en orde moeten ook in den
stal heerschen.
Het voeder in den winter moet zooveel
mogelijk gelijker, aan dat wat ze des zomers
bij vrijen uitloop buiten vinden en gebruiken.
Als groenvoeder geve men kool, enz. Ook
klaverhooi, vooral de bladjes van de fijne
tweede snee tot haksel gesneden, gestoomd
en met tarwezemelen en gestampte en
gekookte aardappelen of andere groenten
gemengd, is een goed veriangmiddel van
groen voeder. Hoe meer afwisseling hoe
beter. Behalve weekvoeder, melk en gerst is
onder ander kalk ook noodigvoor de hennen,
T NIEUWSBLAD VAN YPER
