DIT IS
EN OMMELANDS,
Op Zaterdag 13" Hei 1905.
Katholieke Bond
ROND DE
WERELD
Vrank rijk
De gebeurtenissen in
Rusland
Een nieuwe spoorweg in Azië
Generaal Kouropdtkine
Vivan een goed pijpken
Een grootsch plan
De nieuwe Wet op de
Arbeidsongevallen en den
Landbouw
VAN ALLES WAT
Tentoonstelling te
Amsterdam»
Verzekering
Verschil
Nickels!uk ken
'I Kan niet goedkooper
Vergelijkende snelheid
Het grootste schip ter wereld
Amerikaansch
De koning en prins Albert
te Luik
TELEFOON 52
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boter stratete Yper, en bij 's land boodschap wezen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
P
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Oorlog
ï)e politieke hor vormingen
Anti-joodsche onlusten
De boerenopstanden
Maxim Gorki
Bestuurlijke schandalen
T NIEUWSBLAD VAN YPER
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het Mad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.Hes moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
1k £6, te Yper.
m
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen't blad is't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Ha^as, "e Brussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place du la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaandern wonen.
Heden Zaterdag i3 Mei, ten 2 en half ure
namiddag, komt de Katholieke Bond bijeen
in 't Volkshuis ter bespreking van eene
verandering aan het reglement.
Nauwelijks eenige dagen heeft de werk
staking geëindigd geweest te Limoges, in
Vrankrijk, en reeds is er eene nieuwe aan den
gang die veel erger schijnt te zullen worden
dan de voorgaande.
Pij M. Beaulieu hebben de werkstakers
de fabriek afgezet, de poorte gesloten met een
zware balke,en ze wilden alzoo den fabrikant
dwingen toe te geven, ofwel ze zouden hem
uithongeren.Niets en mocht er in of uitgaan,
noch voor de menschen noch voor de peer
den.
De huisbewaarder zond zijn manneken van
12 jaar om melk te halen voor de kleine
kinders, zijn broertjes en zustertjes, en de
razende beulen hebben t kind zoo erg ge
slegen en gestampt dat hem drie ribben ge
broken zijn, en om nog te verergen beletten
zij dat de doktor zou gaan om het kind te
verzorgen.
De Burgemeester van Labuissière, die
pertank een van huider mannen is, heeft alle
moeite van de wereld gehad om die onmen-
schen rede te doen verstaan.
Geen rechterkant er meer aan vindende,
heeft de meier zijn meesterschap in handen
gegeven van den Gouverneur prefekt zegt
men in 't Fransche en deze heeft er de
gendarmen naartoe gezonden, die kort spel
mieken met geheel den oploop.
s Anderdaags kon M. Beaulieu naar 't
stadhuis rijden tusschen de soldaten en gen-
darms. Maar de onderhandeling aldaar en
heeft niet gebaat, men is niet overeenge
komen.
't Is jammer dat het werkvolk zoo geerne
en zoo gauw luistert naar alle slag van ruzie
zoekers en rustestoorders, die toch nooit geen
ander doel en hebben dan twist en twee
dracht te zaaien en uit de ruzie hun profijt
te trekken.
De groote zeeslag die verwacht werd sedert
zoolang blijft nog altijd te verwachten.
't Schijnt dat de twee russische vloten nu
bijeen zijn, maar Japonië en valt ze toch niet
aan. Van wederkanten is men op den loer
om te trachten door slimmigheid te krijgen
wat men niet durft doen door geweld.
Te lande zijn er nu en dan kleine scher
mutselingen, die van weinig belang zijn,
maar die misschien tot een beslissenden slag
zullen geleiden.
Het congres der afgeveerdigden van de
zemstvos, te Moskou, heeft,met eenparigheid
min i3 stemmen, zich vijandig verklaard aan
het ontwerp der regeering, enkel het recht
van beraadslaging aan de volksvertegenwoor
diging te geven,en geen recht van stemming
De botsingen tusschen joden en christenen
te Gitomir zijn verschrikkelijk geweest; dins
dag telde men reeds 12 dooden en een 5o tal
gekwetsten.Ondanksdegenomen maatregels,
vreesden de overheden dat er nieuwe onlusten
zouden uitbreken.
In de dikstrikten Kirsanow en Kischineff
zijn de boeren nu ook in vollen opstand en
leveren zich aan wanordelijkheden over.
De romanschrijver Maxim Gorki, die bin
nen kort zal moeten te recht staan om oproe
rige manifesten opgesteld te hebben, heeft de
toelating ontvangen in Rusland te verblijven,
uitgenomen te St-Petersburg;men zegt dat hij
zich in den omtrek der hoofdstad zal vesti
gen.
Binnen kort zal te Moskou het proces be
ginnen ten laste van twee ambtenaars van
het militair aanwervingsbureel. M M Ostrou-
mow en Zaïtz, die beschuldigd worden, mits
aanzienlijke vergeldingen, meer dan 3oo
dienstplichtigen te hebber, doen vrijstellen.
De russische regeering heeft zich met een
financieel syndikaat verstaan vuor den
aanleg eener nieuwe spoorbaan, die den
transsiberischen spoorweg met de lijn van
Taschkend in Turkestan zal verbinden. De
nieuwe baan zal 2500 wersten lang zijn en
meer dan een miljoen roebels kosten zij zal
toelaten een grooter getal troepen uil
Europa naar Azië te sturen en het vervoer
te bespoedigen. De werken zouden nog dees
jaar beginnen.
Te St Petersburg is het bericht toegeko
men, dat generaal Kouropatkine reeds op
weg is naar Rusland.
Met hoeveel genoegen rooken burger en
werkman hun geliefdkoosd pijpken Welk
een aangename afwisseling in hunne dage-
lijksche bezigheden 't Doet deugd, men ziet
het.
Ook is 't geen kleinigheid wat er dagelijks
aan tabakwolken wordt uitgeblazen. En
niettegenstaande de groote hoeveelheden
tabak welke in België jaarlijks geteeld wor
den, overtreft de invoer ongeveer 10,000,000
kilogr. den uitvoer.
Maar tabak en tabak is twee, en 't is vooral
de fijne tabak die hier wordt ingevoerd.
Behalve eenige streken als Appelterre,
Harlebeke, Oburg, enz. waar de grond
bijzonder voor deze teelt geschikt schijnt,
wordt in ons land veel gemeenen tabak
ekvveekt. Benevens de grond, hebben die
vruchtafwisseling, de verzorging en vooral
de bemesting grooten invloed op den geur en
de fijnheid van dit gewas.
Wat de vruchtafwisseling aangaat, 't is een
kend feit dat tabak verscheidene jaren
achtervolgens op hetzelfde land kan geteeld
worden dat de hoedaingheid zelfs langs om
beter wordt.
De bemesting laat in vele gevallen nog al
te wenschen. En nochtans kleur en brand
baarheid de twee hoofdvereischen van
goeden tabak hangen er van af. Hoeveel
kleine landbouwers zijn er niet, welke enkel
gebruik maken van beir? Andere voegen er
watchimiek bij, waarvan zij nog den inhoud
nog de natuur kennen.
Welnu, beir en sommige hulpvetten bevat
ten nogal veel chloor, en dit element wordt
gretig door de tabakplant opgenomen maar
die chloor werkt aliernadeeligstop de fijnheid
en de brandbaarheid van den tabak.
Het gevolg daarvan is dat men wel den
«hoop» heeft, doch de «deugdelijkheid» niet.
En 't is toch de kwaliteit die het pijpken
maakt 1
Gebruikt liever eene goede dossis geteerde
stalvette en brengt die vroegtijdig onder.
Eene bijvoeging van scheikundige mest
stoffen is ten zeerste aan te prijzen; doch niet
de eerste de beste.
Tabak is eene zeer uitputtende plant,
vooral aan stikstof, potasch en kalk.Wat kalk
zal dus ook zeer welkom zijn.
Als stikstofmest is sodanitraat in twee keer
toegediend te verkiezen.
Wat de potasch aangaat, men zal den
voorkeur geven aan gezuiverde potaschzouten
of ten minste er geen gebruiken, waarin
chloorverbindingen aanwezig zijn.
Men geve daarom 25o tot 3oo kg. zwavel
zure potasch per hectare of wat ook zeer goed
is 400 tot 5oo kgr. patentkali. De potasch
meststof worde tamelijk vroeg aangewend en
goed in den grond gewerkt.
Dusdoende kan men hopen een lekker pijp
ken te zullen mogen smooren 1
LOWIS
Uit Sint Petersburg worden bijzonder
heden gemeld over het plan betreffende het
graven van een kanaal tusschen de Zwarte
Zee en Oostzee. De ontwerper ervan is de
Belgische ingenieur Gustaaf Defoss (De Vos
Den stoot tot het in behandeling nemen van
het plan heeft vermoedelijk de Dardanellen-
kwestie gegeven. Rusland wil aan zijne vloot
in de Zwarte Zee een uitweg naar den Oceaan
verschaffen. De doorsnee van het kanaal zal
zoo groot zijn dat de grootste Oceaan-booten
er met eene snelheid van 8 knoopen door
kunnen varen. De geheele afstand van 1600
kilometers zou met behulp van electrische
trekkracht in vijf dagen afgelegd kunnen
worden.
De loop van het kanaal is als volgt ontwor
pen Cherson, Kiëf, Orsja met gebruikma
king van den Dnjeper, en van Witebsk naar
Riga met gebruikmaking van den Duna.
Een eigenlijk kanaal zou alleen van Orsja
naar Witebsk noodig zijn, dat is over een
afstand van ongeveer i5o kilometers. Als
voordeelen van het kanaalplan worden ge
noemd, dat het uitgevoerd kan worden met
behulp van buitenlandsch kapitaal, zonder
borgstelling van de regeering, en dat de
uitgaaf van 7 millioen roebels, die de Staat
nu elk jaar moet doen voor de instandhou
ding der vaargeul in de Duna en de Dnjeper,
komt te vervallen. Verder is de Staat nog
gebaat, doordat het consortium bereid is,
10 percent van de zuivere ontvangsten aan
de schatkist af te staan. Die ontvangsten
worden op i5o miljoen frank 's jaars ge
raamd.
De aanleg van de sectie Orsja-Witebsk zou
de droogmaking van de moerassen in de
treek meebrengen. De nieuwe verkeersweg
zou de omliggende provincies verrijken. De
uitvoer van graan, nafta en steenkolen zou
vergemakkelijkt worden, en deze produkten
zouden op de wereldmarkt beter kunnen
meedingen. Het kanaal zou ook dienstbaar
gemaakt kunnen worden aan het internatio
naal transitoverkeer van den Levant naar
noordelijk Europa. Ten slotte stelt men ook
de strategische beteekenis van het kanaal in
het licht. Het benoodigde kapitaal zou I mil
liard fr. zijn en, naar men verneemt, kan
men rekenen op den steun van het meeren-
deel van de Belgische en Fransche mijn
ondernemingen en ijzersmelterijen in Zuid-
Rusland.
Met 1 Juli aanstaande treedt de nieuwe wet
der arbeidsongevallen in voege.
Een groot getal landbouwers, dat is, al
diegenen, welke gewoonlijk ten minste drij
arbeiders gebruiken, vallen onder de toepas
sing dezer wet. De meesten schijnen het be
slaan dezer wet niet te kennen, terwijl anderen
morren en zeggen, dat men de boer maar al
tijd nieuwe lasten en verplichtingen oplegt,
en men nog steeds te werk gaat volgens het
oude spreekwoord: De boer zal 't al beta
len.
De plichten, welke door de nieuwe wet
opgelegd worden, zijn niet zoo nieuw als
men zich wel inbeeldt; want sedert meer dan
100 jaar zijn wij door het burgerlijk wetboek
verplicht de arbeidsongevallen te regelen en
eene volledige schadevergoeding daarvoor te
betalen.
Volgens de oude wetgeving, welke nu
nog in voege is, en zelfs na 1 Juli grooten-
decls in voege blijft zijn de landbouwers ver
antwoordelijk: i° voor ongevallen, die zij
veroorzaken; 2° voor ongelukken of schade,
door hunne dienstboden teweeg gebracht;
voor ongelukken of schade door hunne die
ren veroorzaakt.
Aan deze wetgeving is enkel verandering
gebracht voor wat betreft de ongevallen aan
de arbeiders overkomen.
Indien na 1 Juli aanstaande een ongeval
gebeurt, zal de rechtbank niet meer te on
derzoeken hebben, zooals vroeger, of het on
geval de schuld is van baas of werkman; de
landbouwer moet in ieder geval zijnen werk
man schadeloos stellen.
V 4
Men zal voortaan aan den werkman, wel
ke tot werken onbekwaam is, de helft van
zijn werkloon moeten betalen, terwijl men
volgens de oude wetgeving tot veel hooger
vergoeding kon verplicht worden.
In geval van overlijden van het slachtoffer,
kon men vroeger tot betalen van zeer groote
sommen veroordeeld worden; terwijl men,
volgens de nieuwe wet, op voorhand weet
wat er er te betalen valt.
Zoo zal de landbouwer, bij sterfgeval van
eenen verongelukten werkman te betalen
hebben.
1° Eene somme van 75 frank voor begrafe
niskosten;
2° Een kapitaal tot het vormen eener lijf
rente, te betalen aan de weduwe of de weezen
en berekend tegen 3o °/0 van het vroeger ver
diende loon,
3° De kosten van den geneesheer gedu
rende de zes eerste maanden.
De landbouwer, die zich wil ontlasten van
de verplichtingen, hem door de nieuwe wet
opgelegd, zal zich kunnen verzekeren bij eene
maatschappij, door het Staatbestuur daartoe
erkend.
ft
Wij moeten echter nogmaals doen aan
merken, dat het niet genoeg is, dat de land
bouwer zich zelve tegen de nieuwe wet ver-
zekere, want deze heeft alleen betrek op de
ongevallen aan de werklieden overgekomen.
De oude wetgeving, welke in voege blijft,
verplicht hem ook de geleden schaê te her
stellen, welke hij aan de derde personen toe
brengt.
De landbouwers, die gewoonlijk minder
dan drie arbeiders gebruiken, mogen zich
onder toepassing der nieuwe wet stellen, ver
mits er de verklaring van te doen op het vre
degerecht van hun kanton.
Belgie heeft er alle belang bij zijne handels
betrekkingen met Holland uit te breidenjwij
kunnen dus onze voortbrengers enkel aanra
den aan deze tentoonstelling deel te nemen.
De fabrikanten en nijveraars, welke ver
langen ten toon te stellen, kunnen alle
wenschelijke inlichtingen bekomen bij den
algemeenen agent voor Belgie, Van Luppen-
straat, 63, Antwerpen.
Iedereen kent de verzekeringsmaatschap
pijen, waar, mits jaarlijksche betaling van
zekere som gelds min of meer aanzienlijk
volgens de omstandigheid, men in alle geval
van ramp of onheil,schadeloos gesteld wordt.
Overal immers op onze dagen treft men
soortgelijke maatschappijen aan, van alle
slacht en kleur, naar ieders lust en begeerte.
Zoo kan men zijn eigendommen, huizen,
meubelen en gerief tegen brandgevaar verze
keren.
De landbouwer verzekert zijne vrachten
ten velde tegen de verwoesting,door hagel of
storm aangericht.
De scheepreeder sluit eene verzekering,
voor 't geval dat zijne vaartuigen op zee,door
schipbreuk of ongeval zouden vergaan.
Zoo is men vol zorg en kommernis voor
hettijdelijke,voor het vergankclijkejen eilaas!
het geestelijke en het eeuwige verliest men
zoo dikwijls uit het oog. De belangen der
ziel, daar denkt men doorgaans niet aan,
ofschoon men ze eerst en bovenal,zou moeten
verzekeren tegen de overgroote zware ramp
die haar bedreigt, 't is te zeggen tegen de
vreeselijke pijnen der hel.
Deze verzekering draagt den naam van
staat van gratie-, want wil men de hel ontgaan
en den hemel binnentreden, zoo wordt e;
volstrekt vereischt dat men met God in vrien-
schap leve,en de ziel,tegen de hel verzekeren,
van doodzonde bevrijde.
De liberalen hadden in 5 jaar de belastingen
met 5o miljoen verhoogd, en niettemin kwa
men zij elk jaaralle openbare werken daar
gelateni5 a 20 millioen te kort om de
gewone uitgaven des lands te betalen.
Het katholiek bestuur heeft de lasten ver
minderd, en betaald i3 millioen pensioenen
aan de werklieden.
Boven de gewone uitgaven leverde daarbo
ven nog het jaar
1902 3, 200.000 overschot
190? 2,800.000
1904 i,5oo.ooo
Nochtans de rechten op den alkool tegen
de dronkenschap hebben de inkomsten nog
met millioenen doen verminderen.
Eene goede vermindering deze.
Daar de oude nickelstukken zonder gaatjes
niet gauw genoeg binnenkomen in de Staats
kassen, heeft de minister van geldwezen, als
proefneming, aan de openbare kashouders
der provinciën Brabant en Antwerpen, last
gegeven die oude nickelstukken in te trekken
naarmate de betalingen die aan hunne kassen
gedaan worden. Bijgevolg zullen die kashou
ders uitsluitend stukken met gaatjes gebrui
ken in hunne betrekkingen met het publiek.
Belangrijke hoeveelheden stukken met gaat
jes zijn, met dat doel, ter beschikking der
beambten van het bestuur van geldwezen
gesteld.
Er was gezegd dat, tijdens de tentoonstel
ling van Luik de reisprijzen heen en weer
over geheel het land tot twee- en zelfs tot ée'n
frank zouden worden verlaagd.
Dit gerucht wordt stellig tegengesproken.
Moest de minister dit doen,d%n zou men hem
hetzelfde voor alle andere gelegenheden
vragen
En nu reeds reist men in België goed
kooper dan in elk ander land der wereld.
Aan de werklieden, die met hulpgelden
van openbare besturen reizen, zal 5o °/0
vermindering worden toegestaan op voor
waarde dat zij de pleegvormen der gezel-
schapsreizen vervullen.
Onze snelste exprestreinen zouden gelijk
gruiskarren voortrijden indien men ze ver
gelijkt bij de vlucht der dieren.
Het zou zeer belangrijk zijn te weten hoe
de Duitsche ingenieur M. J. Olshausen er
toegekomen is om de snelheidsvlucht van
eenen vogel te berekenen, die men bij de
Duitschers Regenpfeiter noemt. Deze
vogel vliegt 7500 meters per minuut of 450
kilometers per uur en kan over Frankrijk
vliegen op 2 uren.
De mensch is zeer klein tegenover de
dieren De snelste Wielrijder doet 22 meters
per sekond, en wordt door den Russischen
hazewind geklopt met 2 5 meters per second,
terwijl de gazelle 27 meters aflegde.
De struisvogel kan tot 33 meters per second
afleggen, terwijl hij met de vleugels slaat.
De snelheden door den mensch bereikt
bij middel van machienen of rijtuigen zijn
onbeduidend.
Een schaatsenrijder kan 9 tot 10 meters
per second, een zemmer 1 meter, een Duitsch
soldaat, 5 kilom. per uur en een wandelaar
3 kilom. per uur bereiken.
Het rekord van aanhoudende snelheid is
door de valk bereikt, die in eenen trek van
Noord-Amerika naar Noord- Duitschland
vliegt en dezen grooten afstand aflegt in
11 uren.
Zaterdag is het grootste schip ter wereld
voor rekening van de Hamburg Amerika
lijn te Queens Island van stapel geloopen.
Ziehier eenige nadere bijzonderheden
over dien kolosus.
Acht dekken bevinden zich daarin boven
elkaar en de vijf die voor het gebruik van de
passagiers zijn bestemd, worden onderling
door elektrische liften verbonden. Er zal
ook aan boord een volledig restaurant wor
den ingericht, waar op elk uur van den dag
a la carte zal kunnen worden geluncht
en gedineerd en waar de passagiers feest
maaltijden zullen kunnen inrichten.
Een zeer natuurlijke vraag bij de reus
achtige afmetingen van de boot is, of er ook
op dat eene wandeldek zal mogen gereden
worden met rijwielen en automobielen, of
dat daar voor afzonderlijke banen worden
aangelegd.
Een van wijlen Jules Verne's eerste
wonderzeizen was de geheimzinnige rei
zigster aan boord van de Great Eastern
welke weinig bekende novelle hij aansloot
bij zijn meer beroemd geworden roman
Eene vlotreis op de Amazone Geen van
des schrijvers fantasieën is inderdaad zoo
spoedig verwezenlijkt, ja door de werkelijk
heid verder overtroffen,dan juist die waaruit
destijds de reuzen-mailboot «Great Eastern»
geboren werd.
Te Portsmouth, hoofdplaats van het
graafschap Buckingham. Vereenigde Staten
van Noord-Amerika, zijn de laatste voorbe
reidselen geëindigd van eene reusachtige en
recht Amerikaansch onderneming. Het is
maar de ontploffing van 80,000 kilo dyna
miet. Deze ontploffing welke in de eerste
dagen van J uni zal plaats hebben, heeft voor
doel den ingang der haven te verbreeden
daar deze gevaarlijk geworden is ten gevolge
der groote beweging in het water hjj de
tijën.
De uitslag welke van deze echt Ameri-
kaansche onderneming verwacht wordt is de
verplaatsing van verscheidene duizenden
tonnen rotsen en de verbreeding der voor
haven, welke alsdan een der Amerikaansche
kusten zou worden.
Het dynamiet is verdeeld in 44 gelijke
deelen in de rotsen geplaatst en die allen
gelijk zullen springen. De Amerikaansche
ingenieurs hopen dat het rotsig onderdeel
der haven in vele stukken zal springen,
waardoor de opruiming veel zal vergemake-
"ijkt worden.
De verdeeling van het dynamiet is op
zulke wijze gedaan dat de ingenieurs en de
nieuwsgierigen het van op een betrekkelijk
korten afstand zullen kunnen bijwonen,
zonder gevaar te loopen.
Vele personen zullen denken dat de ont
ploffing van 50,000 kilos dynamiet de ruiten
van alle huizen, eenige uren in den omtrek
gelegen, moeten doen aan stukken vliegen.
De Amerikaansche ingenieurs echter zeggen
dat de ladingen dynamiet te diep en onder
waterpeil geplaatst zijnde, niet veel schade
kunnen veroorzaken. Men denkt echter dat
de beweging in 't water, door de ontploffing
veroorzaakt, heel wat belangrijker en heviger
zal zijn dan bij de tijën.
De zwaluw legt 800 meters per minuut of
48 kilometers per uur afde duif legt in hare
Eene tentoonstelling van producten van,n" jbgersje jSucht 1000 meters en soms nog meer
en uitvoer zal plaats grijpen te Amsterdam, V"- 21j echtereen tweetal uren vliegt,
in September 1905.
ot 800 meters.
Donderdag brachten de koning en prins
Albert een officieel bezoek aan de Wereld
tentoonstelling te Luik. Dekoninklijke trein
vertrok ten 11 ure 36 aan het koninklijk
Paviljoen te Laeken. Deze trein bestond uit
twee foergon8, eene berline, twee diligen-
cies een wagon-restaurant, een keuken-
foergon en een wagon van 2e klas De koning
en de prins namen het ontbijt in de nieuw
gemaakten koninklijken trein. De vorst en
ziju neef kwamen ten 1 uur te Luik aan. In
de Guillemins-tatie werd de krijgseer
bewezen door afveerdi^ingen van de burger
wacht en het leger. De koning en de prins,
