DIT i S
EN O M M L A N D S
S
m
Op Zaterdag 22" Juli 1905.
5 eentimen 't blad.
40ste jaar. Talmerk 2064
ROND de wereld
Vrauk rijk
Oorlog
VAN ALLES WAT
STADSNIEUWS
Prijsdeeling
Te Deum
Vaderlandsche feeste
Beminde Medeburgers
Herderlijken brief
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, Th 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap wezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig]
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Gebleekte negers
Het Standbeeld op Groeninghe
nevens Kortrijk
Spoorwegen en pesterijen
Rozen
Klokkenspelen
Monster-banket
Jonge groenten
T NIEUWSBLAD VAN YPER
t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en *s Zaterdags na
de markt, tegen 3 i. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te Yper.
De bekendmakingen kosten 0,fr. 15 de reke binnen't blad is'l
0J.3Q van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.^
De Keeren van de Agence Havas. 'e Bussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place Dt. la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaandern wonen.
Verschillige bannelingen zijn reeds in
Vrankrijk weergekeerd, ondere andere: de
Lur-Saluces, Buffet en J. Guerin; Paul
Deroulede weigert voor den oogenblik naar
Vrankrijk te komen. Hij is uit Spanje naar
Oostenrijk gereisd en zal eenigen tijd te
Weenen verblijven.
De fransche Senaat is nog bezig met de
wet over de scheiding van Kerk en Staat te
onderzoeken in de afdeelingen.
Tot nu toe en is er nog niets gekend van
de beslissing van M. Berteaux, minister van
Oorlog blijft hij of geeft hij zijn ontslag,
niemand weet het.
De bankier Arton heeft zich te Parijs
gezelfmoord. Hij was,naar het schijnt,ziek in
de geldbeurze, en gelijk het gaat met de god-
deloozen, hij en had den moed niet om de
tegenheden van 't leven te verdragen en
daarom bedreef hij de lafheid een einde te
stellen aan zijn leven.
Arton was de wereld door vermaard voor
de beruchte Panamazaak, waarin hij eene
weinig eerlijke rol had gespeeld.
Weinig nieuws van den strijd in het verre
Oosten vandage luidt het, de strijd is aan
den gang en morgen wordt dit nieuws
tegengesproken. Waarschijnlijk wordt er van
wederkanten zoo weinig mogelijk gedaan,
in afwachting dat de onderhandelingen voor
den vrede aan den gang zijn.
De onderhandelaars komen bijeen rond
den 4n Oogst en misschien tegen bij veertien
dagen zal er een wapenstilstand gesloten
worden. De onderhandelingen zullen waar
schijnlijk wel xes weken duren.
Het achtste deel van de bevolking der
Vereenigde Staten bestaat uit negers, en er is
geen twijfel of het meerendeel hiervan koes
tert geen vuriger wensch dan herboren te
kunnen worden als een wit mensch. Deze
begeerte onder de Amerikaansche negerbe
volking is zoo bekend, dat geleerden en
kwakzalvers hun leven wijden aan de oplos
sing van het vraagstuk hoe van een zwarte
een blanke te maken
De gelukkige die het ontdekt, is een rijk
en gezegend mensch.
Maar intusschen wemelt het in de dagbla
den van, annoncen met «onfeilbare middelen
tot het opbleeken van de huid». En de
navraag naar deze middelen is reusachtig.
Natuurlijk blijft een zwarte neger er even
zwart bij een ernstige huidziekte is er het
gevolg van.
De zwendel werd zoo omvangrijk en het
gebruik zoo uitgebreid, dat, naar gemeld
wordt, de regeering zich er mede is gaan
bemoeien. Aan het departement van poste
rijen zou zijn aangezegd maar wij gelooven
er niets van dat voortaan alle dagbladen
en tijdschriften, die. annonces of reclamen
over deze kwakzalverijen bevatten, als onbe
stelbaar moeten worden ter zijde gelegd.
Maar het arme negervolk, dat zich nu
onherroepelijk gedoemd acht zwart te blij
ven, is wanhopig om ook deze vervlogen
hoop.
Het Groeninghestandbeeld, door Willem
De Vreese, is reeds ver gevorderd, maar er
zal nog wel één jaar verloopen vooraleer het
gansch zal voleindigd zijn.
Het vormt eene overgroote, indrukwek
kende massa. Op het voorplan ligt in levens
grootte de Graaf van Artois op zijn peerd
levensloos uitgestrekt op den linker kant
ziet men een krijger die afscheid neemt van
vrouw en kind en ten strijde trekt langs
den rechterkant de blijde terugkomst van
mannen uit het volk en den adel.
Het gedenkteeken zal een hoogte bereiken
van i3 meters en 140.000 fr. kosten. De
Staat geeft de helft dezer som of 70.000 fr.
De gouwraad van West-Vlaanderen stemt
eene toelage van 25.000 fr.
Een groot getal Gemeentebesturen hebben
een hulpgeld te dien einde gestemd. Brugge
geeft 5oo franken.
Deze Besturen verdienen lof en dank, daar
het gedenkteeken van Groeninghe moet het
zinnebeeld zijn van den geheelen Vlaamschen
stam. Het gedenkteeken moet ten eeuwigen
dage de leefbaarheid, de kracht, de vrijheid
van den Dietschen stam verbeelden.
In augusti zal er een vlaamsche en een
fransche prijskamp plaats hebben voor 't aan
wijzen van 170 kandidaten voor de bediening
van ordeklerk bij de besturen van spoor
wegen en posterijen. De kandidaten moeten
tusschen de 17 en 24 jaar oud zijn, de mili
tairen en oud-militairen worden aanveerd tot
den ouderdom van 29 of 32 jaar. De aanvra
gen moeten vóór 3i Juli aanstaande aan den
minister van spoorwegen, posterijen en tele
grafen gezonden worden.
Wilt gij in het putje van den winter een
prachtige roos hebben, snijd dan nu van den
stam enkele knoppen, die op het punt staan
van open te gaan. Verzegel 't steeltje met lak
hang ze in een stevig papieren zakje in de
kasse. Is het dan winter, men heeft slechts
het uiteinde van het steeltje te verbranden,
den knop in koud water te zetten, en men
krijgt een prachtige, flink ontloken roos.
Vlaanderen en Nederland bezitten talrijke
klokkenspelen. Er is bijna geene stad, waar
de klokkenmuziek het slaan der uren niet
voorafgaat.
Men neemt algemeen aan, dat in 1485 te
Aalst het eerste klokkenspel voltooid werd.
Maar de rekeningen van de Domkerk te
Utrecht bewijzen, dat de Domtoren reeds in
het midden der XVe eeuw zijn voorslag
gelijk men toen een klokkenspel noemde,
had.
In de rekeningen van Oudenaarde wordt
melding gemaakt van een voorslag», dat
in 1408 door zekeren Cloppin bespeeld
werd.
Een klokkenspel uit dien tijd bestond
hoogstens uit dertien klokken de grootste
klok had den naam van Salvator en de an
dere werden dan naar een der Apostelen
genoemd. In den regel zijn deze klokken
spelen in de 17e eeuw hergoten, omdat zij
aan de eischen der helderheid maar slecht
beantwoordden. De grootste klok behield
men echter soms als slagklok. Waar dus nu
nog eene klok, die den naam Salvator draagt,
aanwezig is, moet vroeger een voorslag
bestaan hebben.
Men spreekt heel het land door met zeke
ren ophef over het burgemeestersbanket dat
op 21 Juli,te Brussel 2000 man zal vereenigen.
Het zal echter verre overtroffen worden door
het banket dat denzelfden dag te Luik zal
worden gehouden voor 6000 gedecoreerden,
die het nijverheidseereteeken bekwamen. Er
worden met het oog op dit banket groote
houten barakken in de nabijheid der tentoon
stelling opgericht.
Terwijl wij, eenvoudigen, nog smullen
aan onze eerste aardappeltjes, komt ons een
verslag onder de oogen van den Parijschen
marché des primeurs
Nieuwe aardappels Maar half December
at men ze reeds te Parijs, afkomstig uit Al
giers en betaald met 110 tot 120 frs voor de
beste soorten.
Doperwtjes? Wel half Januari smulde men
er al van in de dure Parijsche restaurants,
die er op de markt 80 tot 85 frs per 100 kilo
voor betaalden.
Eigentlijk eet men, daar waar men lekker
eet in Parijs, den heelen winter door jonge
groenten, want Algiers en Spanje zenden al
les wat men verlangt.
Frankrijk zelf begint niet voor half Maart
mede te doen dan komen de eerste doperw
tjes echter al van Hyères, waarvoor men dan
200 tot 25o frs. betaalt, soms meer, soms
minder, al naar den winter streng was of
acht. De snijboontjes uit. Var volgen zal
gauw, met eene noteering van 8 tot 10 frs.
per kilo. Dan komen de asperges van Vau-
cluse tot 20, 25 frs. per bos. In het begin
van April zijn het de nieuwe aardappels uit
Cavaillon, eene Engelsche soort, die men
laat snorren in de boter en die betaald wor
den met 5o of 60 frs. per 100 kilo.
Eenige jaren lang heeft Parijs deze fijne
hapjes zijnen neus voorbij zien gaan de in
komende rechten waren zoo hoog, dat de
toevoer der jonge groenten, de primeurs voor
de Parijsche tafels werkelijk begon te ver
loopen. Het was toen voornamelijk België,
dat de groote leverancier was. Maar sedert
Algiers is gaan leveren handhaaft Parijs weer
zijne reputatie, dat men er het heele jaar
door jonge groenten kan smullen.
Een artikel, dat zoo gewild en zoo kost
baar is als jonge groenten en versch fruit,
vraagt om een zeer zorgvuldig vervoer. Zoo
heeft men in de laatste jaren eindelooze
voorzorgen getroffen om in dit opzicht de
fijnproevers in Parijs zoo vlug en zorgvuldig
mogelijk te bedienen. De Comp. Générale
Transatlantique heeft, den primeuristen
ter wille, zelfs een geheel nieuw stelsel van
verluchting op hare schepen doen aanbren
gen, zoodat de bergruimten, waarde groen
ten en vruchten bewaard worden, voortdu
rend fris'ch en op temperatuur blijven met
vernuftig aangebrachte dynamo's weet men
het er steeds koel en zuiver te houden
15,ooo kubieke meters lucht worden aldus
per uur door deze ruimen gevoerd.
Ook de verpakking is een voorwerp van
bijzondere zorg. De Fransche regeering
werkt de proefnemingen op dit gebied zeer
in de hand en onder den vorigen minister,
van landbouw Mougeot is een nieuwe soort
van fruit-emballage in gebruik genomen, die
de bewondering van alle belanghebbenden
opwekt. In watten is de van de te verzenden
vrucht afgedrekt, hetzij perzik, kers, aardbei
of abrikoos. In elk bedje van watten wordt
de daarin passende vrucht gevleid, een zacht
dek wordt er over heen gespreid, en zoo
ingepakt kan de teerste vruchtde moeilijkste
reis volbrengen.
De prijsdeeling aan de leerlingen van
St Vincent's College zal plaats hebben op
Donderdag 3den Oogst.
Zondag toekomende, 23 Juli, ten 11 ure,
plechtige Te Deum in St Maartenskerke,
ter gelegenheid der 75® Verjaring der Bel
gische onafhankelijkheid. Burgerlijke en
militaire overheden zullen in den Te Deum
tegenwoordig zijn en al het volk zal den
Te Deum meêzingen.
De woorden zijn kosteloos te krijgen in
de Sacristie en bij M. Caliewaert, drukker,
in de Boterstraat.
Onze achtbare Burgemeester heeft bij
plakbrief de inwoners verzocht vandage,
morgen en Zondag hunne huizen te bevlag
gen ter gelegenheid der nationale feesten
en zijn oproep is wel beantwoord, want om
zeggens aan ieder huis hangt de vaderland
sche driekleur uit.
De Yperlingen, als 't nood doet, kunnen
alle verschil van denkwijze doen zwijgen,
enkel bekommerd met het welzijn van t
Vaderland en zijnen vorst 1
België viert den 75° verjaardag zijner on
afhankelijkheid.
Indien andere natiën zich mogen roemen
een ouder nationaal bestaan te hebben, gee
ne kunnen een langer tijdperk van vrede,
geluk en voorspoed vieren.
Na God, zijn wij aan het vooruitzicht on
zer vaderen en aan de wijsheid onzer Konin
gen, de weldaden verschuldigd welke de
vreemde ons met recht benijdt.
Het is onze plicht, ter dezèi^^elegenheid,
onze erkentenis te bewijzen aan dt?§ene die
onze onafhankelijkheid gesticht en bexfiouden
hebben.
Wij'kunnen het niet beter doen dan met
deel te nemen aan de feesten door de openba
re macht ingericht.
Wij bidden u dus, beminde MEDEBUR
GERS, wel te willen de nationale vlag uitste
ken, den 21, 22 en 23 Juli, en deel te nemen
aan de feestelijkheden waarvan gij het pro
gramma kent.
Ontvangt, beminde Medeburgersde ver
zekering onzer verkleefdste gevoelens.
Yper, den 17 Juli 1905.
De Burgemeester schepenen,
2*. COliAM Mr_T.
De Secretaris,
M. GORRISSEN.
Vrijdag21 Juli 1905,ten 8 1/2 ure, Con
cert door de Stadsharmonie.
Zondag23 Juli, ten 11 ure, Te Deum, in
St-Maartenskerk, en ten 2 1/2 u., Vader-
landschfeest, op d'Esplanade.
De oe leningen van Zondag beloven prach
tig te zijn De Cantate Lofzang aan 't
Vaderland, woorden van Th. Sevens en
muziek van Eug. Dierckx belooft vele, en
't fransch gezang door de militairen, zal,
naar men zegt, even wel zijn.
Is 't weder morgen gunstig, daar zal volk
zijn in Yper.
Ziehier wat er te doen is Kwart vóór
10 ure, aankomst van het muziek van 't
vierde linie uit Brugge.
Ten 11 ure, Te Deum, gezongen door het
volk. Schouwing van de soldaten en daarna
Concert op de markt.
Ten 2 1/2 ure, groote feeste op het plein,
die zal duren tot rond ten zes en half.
Ten 8 ure, algemeene verlichting en groot
Concert door 't muziek van 't vierde linie.
Hier volgen de programma's van de twee
concerten
'S NOENS
CONCERT paria Musique du 4* de ligne
sous la direction de M. J. Muldermans
1L Indépendance Nationale
Marche Militaire J. MULDERMANS
2. Fantaisie sur le ballet Coppelia
LÉO DELIBES
3. Hiawatha, Zylle NlEL MORET
4. Mélange sur La Mascotte AUDRAN
'S AVONDS
lr partie
1. Ypriana, fest marsch Ch. De Wulf
2. Hernani, fantaisie VERDI
3. Ave Maria, de Gounod, arr. p. MAERCK
4. Les Huguenots, grande fantaisie
(arr. p. J. Muldermans) MEYERBEER
2e partie
5. Lohengrin
Entr'acte et choeur du 3e acte WAGNER
6. Hac d'Amour,
introduction et suite de valses
J. Muldermans
7. Faust, grande fantaisie symphonique
(transcrite par J. Muldermans) GOUNOD
8. Macédoine mélodique et militaire
Strauss
Het feestprogramma zal verkocht worden
door de heeren commisearen en de opbrengst
is voor den armen van stad.
Dat is een uitmuntend gedacht van de
feestcommissie alzoo terzelfertijde als een
schoone feeste nog een goed werk te verrich
ten.
Gisteren,Donderdag avond, trok een stoet
«clairons en tamboers» al roffelen door de
voornaamste straten van stad. 't Was op
bevel van den minister dat in al de garni
zoensteden dat uitstapje werd gedaan ten
9 ure 'b avonds.
En volk dat er meê was Als de Yper
lingen muziek hooren, hun hertje wikkelt en
de beenen flikkeren
van Z. Em. den Cardinaal Aartsbisschop van
Mechelen en van hunne
Hoogw. de Bisschoppen van Belgie.
Aan de geestelijken en aan de Geloovigen
ter gelegenheid van het
Jubelfeest der verjaring van 's Lands
Onafhankelijkheid.
Zeer lieve Broeders,
Zoodra de mensch den voet in het leven
.treft hij eene eerste gemeenschap aan, de
familie, welke God in den beginne tot stand
bracht, welke Christus later, bij de voltrekking
der tijden, herstelde, en die de grondvest
uitmaakt en de bestendigheid waarborgt van
alle samenleving.
Iedereen heeft ondervonden, dat er geen
sterkere banden zijn dan die, welke in den
schoot der familiën worden gesmeed; dat er
geen reiner liefde bestaat dan die, waar de
familie de bron van is, dat er geene herinne
ringen zoo duurbaar zijn als die, welke de
familie in den grond des herten neerlegt.
Edoch, de mensch is nog lidmaat van eene
andere gemeenschap, welke insgelijks in de
inzichten van den Schepper ligt, en uit de
uitbreiding der familie zelve voortkomt die
gemeenschap is het Vaderland.
Zij is eene groote en heilige inrichting, die
aan het verlangen van 's menschen natuur
beantwoordt; zij is een voortdurend en alge
meen feit, dat alle bepaalde overeenkomst
voorafgaat.
Overal en ten allen tijde, op het vaste land
als op de verst afgelegen eilanden, in de lang
vervlogen eeuwen als in onzen tegenwoordi-
gen tijd, bestaat het Vaderland; en dat
Vaderland wordt geëerd, bemind, gediend en
met geestdrift verdedigd.
Het biedt den mensch wel is waar minder
aantrekkelijkheid en minder innig genot aan
dan het huiselijk eigendom; het kent in
dezelfde mate de teedere genegenheid des
herten niet, noch de weldoende uitboezemin-
gen der vriendschap. Maar het Vaderland is
eene machtige gemeenschap, uitgebreider en
meer georderd, en het verheft den mensch en
volmaakt hem terzelfder tijde. Zoodra die
mensch zijne burgerplichten leert kennen,
nemen zijne gedachten breederen omvang,
zijne gevoelens worden edeler, zijne gansche
ziel neemt toe in krachten en door dezelfop
offering,die het maatschappelijk leven gedurig
van hem vereischt, worden hem duizenderlei
gelegenheden verschaft om de helfdhaftigste
deugden te oefenen.
Is het wel noodig zulks te zeggen De
mensch, ja, is verplicht voor het Vaderland
te leven. Ten allen tijde is hij aan dat Vader
land zijne diensten, den ond.erstand van have
en goed en de kracht zijner armen verschul
digd; de onbaatzuchtige meewerking van
zijne begaafdheden, van zijne werkzaamheid
en zijnen invloed moet hij het verleenen;
wanneer het uur des gevaars voor het Vader
land slaat, wanneer zijne grenzen bedreigd
worden, moet hij zijn bloed en leven er voor
ten pande stellen.Als ware burger,dien naam
inderdaad weerdig, vereenzelvigt hij eigen
bestaan en eigen belangen met het bestaan en
de belangen des Vaderlands. Beurtelings er
mede vernederd en verheven, deelt hij ook
in des Vaderlands beproevingen, deelt hij
mede in zijne vreugden;hij weent over zijnen
rouw en treurt over zijne rampen, gelijk hij
insgelijks zijnen roem stelt in zijnen luister
en in zijnen zege. Het Vaderland is eene
moeder; hij bemint haar, hij staat haar bij.
Het is eene weldoenster; hij eerbiedigt en
vereert ze.
De liefde tot het Vaderland was de macht
der beroemdste volkeren in de oudheid.
Ondanks het zedelijk verval, waar zij zoo
dikwijls een bedroevend schouwspel van
gaven, komen in hunne geschiedenis bladzij
den voor, die ons verkwikken en opbeuren,
namelijk die, welke het nationaal gevoel en
de moed der helden, door de liefde tot de
vrijheid en het Vaderland onoverwinnelijk
gemaakt,in het boek der tijden neerschreven.
Dat zoo wettig en zoo edelmoedig gevoel
van 's menschen herte werd door den christen
Godsdienst voorzeker niet miskend, noch
tegengewrocht. Wel integendeel; de Gods
dienst heeft door de leering en de voorbeelden
van zijn goddelijken Stichter dat gevoel be
vestigd, en er eene verhevenheid, een leven
en eene kracht aan verleend, welke de hei-
densche volkeren niet gekend hebben. Toen
het Evangelie op de puinen der hebzucht het
rijk der liefde deed oprijzen en aan de wereld
de wet der algemeene broederlijkheid open
baarde, legde het ons terzelfder tijde de ver
plichting op eenegrootere genegenheid jegens
degenen, die met ons door gemeenschappe
lijke rechten en belangen nauwer in verband
staan. Zoo men verplicht is alle menschen
te beminnen,» roept Bossuet uit, en dat er
in der waarheid geen vreemdeling voor den
Christus bestaat, dan moet hij zeker met
meer reden nog,zijne medeburgers beminnen.